RYNEK PRACY

Paweł Bała

Klasa 4 Ta

Przejdź do Spisu Treści

SPIS TREŚCI



RYNEK PRACY



PRAWO POPYTU I PODAŻY



METODY POSZUKIWANIA PRACY



FORMY ZATRUDNIENIA



OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA
ORAZ PRACODAWCY

Rynek pracy – definicja

Model idealnego rynku pracy

Rodzaje rynków pracy

RYNEK PRACY

RYNEK PRACY - DEFINICJA



RYNEK PRACY TO –
- rodzaj rynku ekonomicznego, na
którym z jednej strony znajdują się
poszukujący pracy i ich oferty, a z
drugiej
strony przedsiębiorcy tworzący miejsca
pracy i poszukujący siły roboczej.

MODEL IDEALNEGO RYNKU PRACY



Pracodawca:



Pracodawca i pracobiorca są wolni w swoich wyborach,



Pracodawca posiada swobodę wyboru kandydata na stanowisko pracy, a pracobiorcy nie rezygnują
z zajmowanego miejsca pracy.



Istnieje silna konkurencja między pracodawcami o produkty oraz między pracobiorcami
o pracę (konkurencja to prawidłowa sytuacja rozwojowa).



Rynek pracy winien być przejrzysty (tak żeby wiadomo było gdzie jest praca, a gdzie jej
nie ma).



Mobilność:



Jeśli nie ma pracy w danym mieście, jedziemy szukać jej do innego miasta – podążamy za pracą i
lepszymi warunkami do życia,



Wśród wykształconych, ambitnych jest większa mobilność,



Przeważnie skłonności do przywiązania do miejsca utrudniają mobilność...



Obecna sytuacja mieszkaniowa w Polsce (wysokie ceny mieszkań) znacznie utrudnia mobilność na
rynku pracy.



Opłata za pracę:



Jest różna, łatwo się dostosowuje do podaży i popytu,



Jej giętkość jest ograniczona przez związki zawodowe,



Jest względna ponieważ zależy od kraju.

RODZAJE RYNKÓW PRACY:



podział według „statusu prawnego” pracy:



rynek oficjalny – gdy osoba pracuje zgodnie z prawem, a
z jej płacy pobiera się składki ZUS, składki zdrowotne itp.



szara strefa (tzw. „praca na czarno”):



uzyskiwanie dochodów bez odpracowania żadnych składek –
jest to korzystne dla pracodawcy, z kolei dla pracobiorcy jest
niekorzystne, ponieważ:



nie może „narzekać” na nieuczciwego pracodawcę,



gdy ulegamy wypadkowi, za koszty leczenia płaci sam,



brak składek na emeryturę.



z drugiej strony, ze względu na brak składek pracobiorca więcej
zarabia,



przewiduje się, że w Polsce ok. 30-40% Polaków zarabia na
czarno

C
D



podział według zasięgu rynku pracy:



rynek lokalny – praca w niewielkiej
odległości od miejsca zamieszkania (do 60-
70 km)



rynek regionalny – dotyczący
całego regionu (np. województwo)



rynek krajowy – dotyczący całego kraju



rynek zagraniczny – praca poza granicami
kraju ojczystego

Popyt

Podaż

PRAWO POPYTU I PRAWO PODAŻY

NA RYNKU PRACY

POPYT



Popyt na prace w danym okresie czasu
określany jest jako ujemna zależność
miedzy wysokością płacy realnej , a
wielkością zatrudnienia . Praca realna
określa zależność miedzy płacą
nominalną , a poziomem cen . Określ a
wiec ilość dóbr i usług jaką można
nabyć za place nominalną

PODAŻ



Podaż pracy w danym okresie czasu
określana jest jako dodatnia zależność
miedzy wysokością płacy realnej a
liczba pracowników chcących podjąć
pracę . Im wyższy poziom płacy realnej
tym więcej osób będzie chciało
pracować , natomiast przy niższym
poziomie płacy , zainwestowanie
maleje.

Aktywne

Pasywne

METODY POSZUKIWANIA PRACY

AKTYWNE



Za aktywne metody poszukiwania pracy uznaje się te metody, w
których sami docieramy do pracodawców i przedstawiamy im
własną ofertę. Opierają się one na bezpośrednich kontaktach z
potencjalnymi pracodawcami, zainicjowanych przez osoby
poszukujące pracy. Przykładem takiej postawy może być sytuacja
budowy dużego centrum handlowego. Warto już wcześniej, nie
czekając na rozpoczęcie naboru pracowników, zainteresować się
możliwością zatrudnienia w takim miejscu. Należy odszukać dane
inwestorów i wysłać im własną ofertę z prośbą o zatrudnienie. Do
aktywnych metod zaliczyć można również poszukiwanie pracy
przez tak zwane kontakty nieformalne, czyli wśród znajomych lub
rodziny. Mogą oni również polecić przyszłemu pracodawcy
znajomego lub krewnego, poręczając tym samym za jego
uczciwość, co zwiększa szanse na zatrudnienie.

PASYWNE



Metody pasywne polegają na odpowiadaniu na oferty
pracy przedstawiane przez pracodawcę. Ofert pracy
najczęściej umieszczane są w prasie Internecie oraz
urzędach pracy. Można również skorzystać z prywatnych
agencji pośrednictwa pracy. W tym ceku należy
zarejestrować w takim biurze, składając tam własną
aplikację lub wypełniając gotowy formularz przygotowany
przez agencję. Jednak skuteczność pasywnych metod
szukania zatrudnienia jest z reguły mniejsza niż aktywne
działania osób poszukujących pracy.

Podstawowe formy zatrudnienia

Inne rodzaje umów mających charakter cywilnoprawny

FORMY ZATRUDNIENIA

PODSTAWOWE FORMY ZATRUDNIENIA



Umowa na okres próbny



Umowa na czas określony



Umowa na czas nieokreślony



Umowa na zastępstwo



Umowa na okres próbny - zawierana jest w zdecydowanej
większości przypadków przy rozpoczynaniu pracy przeważnie na 3
miesiące, choć może być na krócej (minimum dwa tygodnie).
Poprzedza zawarcie właściwej umowy. Służy wzajemnemu
poznaniu się pracodawcy i pracownika. Pozwala na sprawdzenie
czy pracownik rzeczywiście posiada kwalifikacje czy umiejętności
o jakich pisze w CV i liście motywacyjnym.
Okres jej wypowiedzenia w zależności od trwania wynosi:



3 dni w przypadku zawarcia na maksimum 2 tygodnie



1 tydzień w przypadku zawarcia na dłużej niż dwa tygodnie



2 tygodnie w przypadku zawarcia umowy na 3 miesiące

Po jej upływie kiedy obydwie strony są zgodne co do kontynuacji
współpracy następna umowa może być zawarta na czas określony
bądź nieokreślony.



Umowa na czas określony - może być zawarta na dowolny
okres. Kodeks pracy w tej kwestii nie podaje żadnych
terminów. W przypadku zawarcia umowy na okres dłuższy
niż 6 miesięcy obydwie strony mogą ją wypowiedzieć z
dwutygodniowym wyprzedzeniem.
Od 1 maja 2004 roku obowiązuje przepis stanowiący, że
umowa na czas określony zawarta po raz trzeci
automatycznie staje się umową na czas nieokreślony pod
warunkiem, że przerwa między rozwiązaniem poprzedniej
umowy a nawiązaniem następnej nie przekracza 1 miesiąca.
W tym przypadku nie liczy się umowa na okres próbny a
także umowa na zastępstwo! Okres jej wypowiedzenia bez
względu na czas trwania wynosi 2 tygodnie.



Umowa na czas nieokreślony - jest najbardziej
korzystną umową dla pracownika. Jak sama nazwa
wskazuje nie zawiera się w niej żadnego terminu jej
trwania. Zapewnia poczucie bezpieczeństwa i stabilności
zatrudnienia. Daje również możliwość zaciągnięcia
wieloletnich kredytów hipotecznych. Okres jej
wypowiedzenia wynosi 3 miesiące.



Umowa na zastępstwo - nowo zatrudniona osoba zastępuje
pracownika w przypadku jego usprawiedliwionej nieobecności.
Może być w niej określony czas po upływie którego stary pracownik
wraca do zakładu pracy i wtedy taka umowa automatycznie ulega
rozwiązaniu lub tylko informacja, że z chwilą jego powrotu
następuje rozwiązanie stosunku pracy. Okres jej wypowiedzenia
wynosi 3 dni.

Wszystkie powyższe umowy zawarte są w formie pisemnej. Taka

sama forma wymagana jest również w przypadku zmiany
warunków w nich określonych jak i rozwiązaniu. Rozwiązanie
oprócz wypowiedzenia może nastąpić również poprzez:



- porozumienie stron: najbardziej korzystne. Można w ten
sposób rozwiązać każdą umowę, na każdym czasie i warunkach.



- zwolnienie dyscyplinarne: natychmiastowe rozwiązanie
stosunku pracy przez pracodawcę z powodu rażącego złamania
przez pracownika przepisów obowiązujących w zakładzie pracy.

INNE RODZAJE UMÓW MAJĄCYCH
CHARAKTER CYWILNOPRAWNY



Umowa o dzieło



Umowa zlecenie



Umowa o dzieło - pracownikowi nie przysługują przywileje
wynikające z umowy o pracę (urlopy, odprawy, zasiłki, okresy
wypowiedzeń). Jej postanowienia regulują art.627 - 646
Kodeksu Cywilnego. Osoba podpisująca taką umowę
zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła czyli do
uzyskania konkretnego rezultatu swoich działań. Nagradzany
jest rezultat a nie samo działanie. W przypadku tej umowy
obowiązuje odprowadzenie podatku dochodowego, nie ma
natomiast obowiązku odprowadzania składek na
ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.( z jednym wyjątkiem -
może zdarzyć się, że pracownik ma z tym samym
pracodawcą dwie umowy jedną o dzieło a jedną o pracę -
wtedy od obydwu umów składki społeczne i zdrowotne są
pobierane.)



Umowa zlecenie - zleceniobiorca zobowiązuje się do
wykonania określonego zakresu czynności na rzecz
zleceniodawcy. Liczy się tutaj ( w odróżnieniu od umowy o
dzieło) działanie, które nie musi prowadzić do osiągnięcia
określonego rezultatu. Również nie przysługują przywileje
wynikające z umowy o pracę. Jej postanowienia regulują
art. 734 - 751 Kodeksu Cywilnego. W sprawie podatku
dochodowego i składek ubezpieczeniowych zasady są
takie same jak przy umowie o dzieło.

Podstawowe obowiązki pracownika

Podstawowe prawa pracownika

Podstawowe obowiązki pracodawców

OBOWIĄZKI I PRAWA PRACOWNIKA

ORAZ PRACODAWCY

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI
PRACOWNIKA



sumienne i staranne wykonywanie swojej pracy oraz stosowanie się do
poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, chyba że są one sprzeczne z
przepisami prawa lub umową o pracę.



przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie,



przestrzegania regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy
porządku,



przestrzegania przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
(m.in. wykonywania pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp,
dbania o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o ład i
porządek w miejscu pracy, niezwłocznego zawiadomienia przełożonego o
zauważonym w zakładzie wypadku albo zagrożeniu dla życia lub zdrowia
ludzkiego), a także przepisów przeciwpożarowych,



dbania o dobro zakładu pracy, chronienia jego mienia oraz zachowania w
tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na
szkodę,



przestrzegania tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,



przestrzegania w zakładzie zasad współżycia społecznego.

PODSTAWOWE PRAWA PRACOWNIKA



Pracownik ma prawo do wykonywania pracy zgodnie z warunkami
określonymi w umowie o pracę, które nie mogą być mniej korzystne
niż przepisy prawa pracy.



Pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Wypłaty
wynagrodzenia za pracę powinna być dokonywana co najmniej raz w
miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie.



Warunki pracy muszą odpowiadać przepisom bezpieczeństwa i
higieny pracy



Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego,
płatnego urlopu wypoczynkowego (20 dni - jeżeli pracownik jest
zatrudniony krócej niż 10 lat, 26 dni - jeżeli pracownik jest
zatrudniony co najmniej 10 lat).



Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania
takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego
traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu.

PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCÓW



zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem
obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych
stanowiskach oraz z uprawnieniami pracowników,



organizowania pracy w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu
pracy jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich
uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy,



organizowania pracy w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości
pracy, zwłaszcza pracy monotonnej i pracy w ustalonym z góry tempie,



przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu, w szczególności ze
względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość,
przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne,
wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na
czas określony lub nie określony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze
czasu pracy



zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz
prowadzenia systematycznego szkolenia pracowników w zakresie bhp,