PDiO  pytania z wykładu i poprzednich lat oraz odpowiedzi
(materiał do koła nr2)
wersja 3
1. Mechanizm maskowania sygnałów.
Aby określony bodziec został zarejestrowany przez mózg musi przekroczyć określony próg. Gdy nie przekracza
tego progu to nie zostanie zauwa\
ony.
Po (zdecydowanym?) przekroczeniu progu następuje refrakcja bezwzględna, w czasie której inne bodz
ce nie sÄ…
odbierane.
Potem, po upływie określonego czasu, następuje refrakcja względna. W jej czasie bodz
ce sÄ… odbierane, ale ze
zmniejszoną siłą (tłumienie). Tłumienie zmienia się, a\
w końcu czułość odbierania bodz
ców dochodzi do
100%.
Z punktu widzenia fizjologicznego mo\
na mówić o maskowaniu:
 obwodowym (peryferyjnym; występuje wówczas, gdy sygnał maskujący i maskowany
dochodzÄ… do tego samego ucha),
 centralnym (sygnały maskujący i maskowany są podawane oddzielnie do ka\
dego
ucha i spotykają się w centralnym układzie nerwowym, a efekty maskowania są od 2.
do 3. razy mniejsze ni\
przy maskowaniu obwodowym).
(maskowanie równoczesne) Dla częstotliwości tonu zagłuszanego równej częstotliwości tonu zagłuszającego i
częstotliwości bardzo bliskich zauwa\
a się zjawisko dudnień i nieznaczne zmniejszenie
efektu zagłuszania. To samo zauwa\
a się dla częstotliwości bliskich częstotliwościom
harmonicznym tonu zagłuszającego, co jest efektem pojawiania się tonów subiektywnych
które mogą powodować powstawanie tonów ró\
nicowych.
" 1.Największy efekt zagłuszania bez względu na wartość poziomu tonu zagłuszającego
obserwuje się dla częstotliwości zbli\
onych do częstotliwości tonu zagłuszającego. Przy czym
łatwiej ulegają zagłuszaniu tony o częstotliwościach większych od tonu zagłuszającego, ni\

tony o częstotliwościach mniejszych
" 2. Dla częstotliwości tonu zagłuszanego równej częstotliwości tonu zagłuszającego zauwa\
a
się zjawisko dudnień. Obserwacja efektów zagłuszania jest wtedy utrudniona, podobnie jak i
dla tonów zagłuszanych o częstotliwościach równych harmonicznym tonu zagłuszającego.
" 3. Dla małych natę\
eń tonu zagłuszającego, w przypadku odpowiednio du\
ej odległości w
skali częstotliwości, efekt zagłuszania nie występuje.
" 4. Tony o dostatecznie du\
ych częstotliwościach i du\
ych natÄ™\
eniach zagłuszają wszystkie
dz
więki o częstotliwościach większych od częstotliwości tonu zagłuszającego, tony o
częstotliwościach małych natomiast, tylko w bezpośrednim swoim sąsiedztwie.
2a. Czym się ró\
ni audiometria tonalna (przewodnictwo powietrzne) od Bekesy'ego?
2b. Audiometria tonalna (przewodnictwo powietrzne) a audiometria wg Bekesy'iego, ró\
nice.
W audiometrii tonalnej badanie słuchu polega na pomiarze przy przewodnictwie powietrznym lub
kostnym, ubytku słuchu dla tonów sinusoidalnych o ró\
nych częstotliwościach. Wyniki są prezentowane w
postaci krzywych  audiogramów, które przedstawiają próg słyszenia. Próg słyszenia jest określany poprzez
stopniowe wzmacnianie tonu  metoda wstępująca, lub przez jego osłabienie  metoda zstępująca. Pasmo
częstotliwości w jakim przez najmniejszą wartość słyszalnego tonu pozwala się wyznaczyć próg słyszenia
utrzymuje siÄ™ w przedziale od 250 Hz do 8 kHz. Metoda progowa.
W audiometrii Bekesy ego podawany sygnał jest ciągły, jest to metoda okołoprogowa.
Audiometria impedancyjna  metoda audiometrii obiektywnej, opierająca się na pomiarze odruchów
mięśnia strzemiączkowego i naprę\
eniu błony bębenkowej. W audiometrii impedancyjnej pomiar polega na
pobudzaniu do drgań rezonansowych błony bębenkowej, a wraz z nią całego układu mechanicznego ucha
środkowego, za pomocą generatora dz
więku. Rezonans występujący dla danej częstotliwości dz
więku jest
wykrywany za pomocą mikrofonu. Na podstawie pomiaru oblicza się impedancję i podatność mechaniczną. W
ten sposób ocenie poddawana jest sprawność przewodzenia dz
więku ucha środkowego.
1
3. Maskowanie równoczesne, maskowanie czasowe.
Maskowanie zachodzi w uchu ludzkim i mózgu na dwa sposoby: maskowanie nierównoczesne i równoczesne.
Maskowanie czasowe (nierównoczesne) polega na tym, \
e mózg nie jest w stanie przeanalizować
dz
więków które następują tu\
przed (40 ms) oraz tu\
po (200 ms) dz
więku głośnym (maskerze).
To pierwsze, tzw. premaskowanie (mniejsze ró\
nice), wynika z tego, \
e zanim dz
więk zostanie
"zauwa\
ony" mija więcej ni\
40 ms, a jeśli przed końcem tego czasu pojawi się dz
więk głośny, to proces
analizowania tego cichego zostaje przerwany, a ucho i mózg reagują tylko na masker (dz
więk głośniejszy).
Głośniejsze dz
więki maskują wcześniejsze cichsze dz
więki.
Postmaskowanie (większe ró\
nice) oprócz tego, \
e uwzględnia wspomniany czas na analizę dz
więku, to
jeszcze czas potrzebny na tzw. relaksację aparatu słuchu, czyli powrót do stanu kiedy jest on gotów odebrać z
otoczenia kolejny dz
więk. Głośny dz
więk wymaga dłu\
szego po nim odpoczynku (bezwładność słuchu, czas
relaksacji).
Oczywiście jeśli w podanym przedziale czasu (-40 ms, +200 ms) pojawi się dz
więk odpowiednio
głośny, on równie\
zostanie "zauwa\
ony", te czasy pokazujÄ… maksymalny czas potrzebny w przypadku
dz
więków du\
o cichszych od maskera (o około 40 dB). Dzięki temu maskowaniu mo\
na z kodowanego
dz
więku wycinać ciche dz
więki w odpowiednich miejscach, czyli tu\
przed i po maskerze. 1 bark zwiera całe
pasmo częstotliwości w jednym paśmie krytycznym.
Maskowanie częstotliwościowe (równoczesne) polega na tym, \
e jeśli w tym samym momencie w
dz
więku występuje ton głośny oraz bardzo blisko sąsiadujący z nim (chodzi o niewielką ró\
nicę częstotliwości
między nimi) ton cichy, to ten drugi jest maskowany, czyli ucho go nie słyszy. Podczas kodowania stratnego te
teoretycznie niesłyszalne dz
więki są pomijane.
Gdy dz
więk maskowany i maskujący mają bardzo podobno częstotliwości (ró\
nica od 6 do 16Hz) to
mo\
e pojawić się dudnienie.
Ró\
nica 1kHz między tonami wzrośnie do 2kHz na drugim prą\
ku harmonicznym. Ró\
nica 2kHz
wzmocni wtedy głośność sygnału maskowanego i zostanie on wtedy usłyszany (przekroczy krzywą
maskowania). Sumowanie pobudzeń, trzeba je uwzględniać. W stronę niskich częstotliwości efekt mały, w
stronę wysokich częstotliwości efekt du\
y. Krzywe zagłuszania szerokie dla wysokich, a gęste dla niskich
częstotliwości.
Tony o du\
ych natÄ™\
eniach zagłuszają wszystkie dz
więki o częstotliwościach większych, natomiast dz
więki o
częstotliwościach mniejszych - tylko w bezpośrednim swoim sąsiedztwie.
4a. Jakie własności słyszenia są wykorzystywane w kompresji stratnej sygnału?
Maskowanie równoczesne, maskowanie czasowe (+więcej we właściwości_słyszenia.pdf)  wyjaśnienia w
poprzedniej odpowiedzi.
4b. Jakie własności i cechy słuchu wykorzystuje stratna kompresja?
4c. Jakie własności słyszenia są wykorzystywane w kompresji
stratnej sygnału.
" Maskowanie czasowe (nierównoczesne) polega na tym, \
e mózg nie jest w stanie przeanalizować
dz
więków które następują tu\
przed (40 ms) oraz tu\
po (200 ms) dz
więku głośnym (maskerze).
" Maskowanie częstotliwościowe (równoczesne) polega na tym, \
e jeśli w tym samym momencie w
dz
więku występuje ton głośny oraz bardzo blisko sąsiadujący z nim (chodzi o niewielką ró\
nicÄ™
częstotliwości między nimi) ton cichy, to ten drugi jest maskowany, czyli ucho go nie słyszy.
" słyszymy jedynie w paśmie od 20 Hz do 20 kHz
" krzywe progowe maskowania nierówne dla wszystkich częstotliwości (ró\
ne dla ró\
nych częstotliwości)
" pasma krytyczne
5. Co oznacza pojęcie "zera audiometrycznego", wyjaśnić.
Za zero audiometryczne przyjęto próg słyszenia grupy młodych, zdrowych osób. Na audiogramach oznacza się
go linią prostą o poziomie 0 dB. Próg słyszalności PP określony jest najmniejszą wartością poziomu
słyszalnego (ton przekazywany jest przez słuchawki). Próg słyszalności PK określony jest poziomem
progowym przyspieszenia kości wyrostka sutkowatego (drgania przekazywane są przez wibrator kostny).
Audiometry sÄ… tak skonstruowane, \
e zero audiometryczne dla przewodnictwa powietrznego (PP) i kostnego
(PK) pokrywajÄ… siÄ™.
2
06. Metody kształtowania częstotliwościowego wkładek dousznych (aparatów słuchowych?)
(nie wiem o co chodzi z kształtowaniem częstotliwościowym samych wkładek, nie mogę nigdzie znalez
ć informacji na ten temat, ale ogólne metody
dopasowywania aparatów słuchowych i ich charakterystyk częstotliwościowych opisałem poni\
ej)
Dopasowywanie charakterystyk wzmocnienia w funkcji częstotliwości (+w zausznych aparatach dodatkowo
odcisk wkładki usznej).
" klasyczne metody: oparte o wyniki audiometrii tonalnej: wyznaczany poziom wygody (MCL), poziom
niewygody (UCL) oraz próg słyszenia (HTL), wzmocnienie skuteczne (IG) wyznaczane z 3 wcześniej
wymienionych
o Podstawą większości klasycznych metod dopasowania protez słuchu jest reguła tzw.
połówkowej kompensacji ubytku słuchu Lybargera (ang. half-gain rule), zdefiniowanej w
latach czterdziestych ubiegłego wieku przez Lybargera;
o metoda POGO: Jest modyfikacją metody połówkowej, która polega na zmniejszeniu
wzmocnienia w zakresie niskich częstotliwości;
Pomiar progu słyszenia (dla częstotliwości 250, 500, 1k, 2k, 3k, 4k, 6k[Hz]);
Obliczenie wartości połówkowych progu słyszenia dla poszczególnych częstotliwości.
Wprowadzenie korekt dla niskich częstotliwości. Maksymalny poziom wzmocnienia jest stały
dla wszystkich częstotliwości.
o metoda Kellera: W metodzie tej wykorzystywana jest zale\
ność między krzywymi: progową,
MCL i UCL. Krzywa MCL jest interpolowana jako odległość 2/3 od progu słyszenia lub 1/3 od
poziomu UCL. Przy czym nie ma ścisłej zale\
ności między progiem słyszenia a poziomem
MCL. Dla tych samych wartości progu słyszenia ró\
nice poziomu MCL mogą wynosić nawet 25
dB.
" skalowanie głośności: metody skalowania to metody pomiarowe, które pozwalają na ilościową ocenę
wielkości wra\
enia wywołanego danym bodz
cem;
Metody skalowania bazują na prawie Stevensa, zgodnie z którym wielkość cechy wra\
enia rośnie
proporcjonalnie do natÄ™\
enia bodz
ca podniesionego do pewnej potęgi, której wartość zale\
y od rodzaju
wra\
enia i charakteru bodz
ca.
skala nominalna  zadaniem badanego jest przyporzÄ…dkowanie odbieranych bodz
ców do określonych grup bez
określania zale\
ności ilościowej
skala porzÄ…dkowa  zadaniem badanego jest uporzÄ…dkowanie odbieranych bodz
ców ze względu na określony parametr;
skala interwałowa  pozwala określić zarówno porządek jak i odległość pomiędzy kolejnymi odbieranymi bodz
cami
słuchowymi, ale nie podaje punktu odniesienia (punktu zerowego);
skala stosunkowa  podobnie jak skala interwałowa, ale pozwala określić zerowy punkt odniesienia. Skala ta pozwala
uzyskać najwięcej informacji o ocenianych obiektach i zale\
nościach między nimi.
o Metoda WHS (metoda Wuerzburska);
Pacjent ocenia wra\
enie głośności szumowych sygnałów testowych z pasm częstotliwości o
szerokości tercji w zakresie od 500 Hz do 6300 Hz i amplitudzie w zakresie od 20 dB do 90 dB
SPL;
Zadaniem pacjenta jest określenie wra\
enia głośności za pomocą liczb z przedziału od 0 do 55,
przy czym skala ta jest podzielona na 7 zakresów, odpowiadających ocenom kategorialnym
o Metoda LGOB (ang. Loudness Growth in ½ Octave Bands) opiera siÄ™ na podobnej zasadzie
skalowania głośności jak w metodzie WHS;
Sygnały testowe mają postać szumu wąskopasmowego, przefiltrowanego w pasmach o
szerokości pół oktawy i częstotliwościach środkowych: 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz i 4000 Hz;
Amplituda sygnału testowego zmienia się w zakresie od 20 do 120 dB z krokiem 5 dB.
o Metoda HGJ (Hojan Geers Jezierska): bazuje na wynikach śledzenia zmian głośności dz
więków
naturalnych na skali ocen kategorialnych. Zwykle jako sygnał testowy wykorzystywane są
fragmenty muzyki symfonicznej. Ten gatunek muzyki charakteryzuje siÄ™ du\
ym zakresem
dynamiki;
Sygnał testowy jest zapisany w postaci cyfrowej o częstotliwości próbkowania 44,1 kHz.
Odsłuch sygnału odbywa się za pomocą słuchawek. Zadaniem pacjenta jest słuchanie sygnału
testowego i śledzenie jego poziomu głośności za pomocą myszki, wskazując odpowiednie
punkty na skali kategorii oceny wra\
enia głośności
" hybrydy (połączenia) obu poprzednich
3
07. Części elektroniczne aparatu słuchowego + opisać co robią.
" wejście: mikrofon, odbieranie (rejestracja) dz
więków z otoczenia
" wyjście: głośnik, słuchawka, rurka, przekazywanie przetworzonych dz
więków otoczenia z aparatu do
układu słuchowego
" konwerter A/C (analog/cyfra): konwertowanie sygnału analogowego na sygnał cyfrowy
" wzmacniacz cyfrowy: (najczęściej selektywne, wybiórcze) wzmocnienie sygnału
" kompresor: wyciszenie określonych częstotliwości lub dz
więków
Wzmacniacz w połączeniu z kompresorem odpowiadają za odpowiednie przetworzenie i filtrację dz
więków
odbieranych przez aparat (np. w zale\
ności od automatycznie lub ręcznie dobranego programu działania).
W implantach ślimakowych znajdują się ponadto:
" procesor mowy (dsp)
" nadajnik (na zewnÄ…trz czaszki)
" odbiornik (wewnÄ…trz czaszki)
" stymulator komórek nerwowych i elektrody
08. Problem liniowego wzmacniania w protezach
W tańszych protezach/aparatach słuchowych stosuje się liniowe wzmocnienie wszystkich dz
więków i
częstotliwości w całym paśmie słyszenia (20Hz-20kHz), a ka\
da wada słuchu posiada inną charakterystykę
częstotliwościową, czyli występują ró\
ne ubytki słuchu na ró\
nych częstotliwościach u ró\
nych osób. Mo\
e to prowadzić
do nieprzyjemnych wra\
eń, w sytuacji gdy liniowo wzmocniony zostanie dz
więk o takiej częstotliwości, na której pacjent
słyszy normalnie. Podobnie sytuacja ma się do liniowego wzmocnienia w sytuacjach, gdy pacjent zostanie wystawione na
nagłe, bardzo głośne dz
więki - np. idąc ulicą nagle usłyszy pobliski młot pneumatyczny. Przy jego dodatkowym liniowym
wzmocnieniu mo\
e to doprowadzić nawet do uszkodzenia słuchu.
Stosuje się raczej ró\
ne wzmocnienia na ró\
nych częstotliwościach (wzmacniacze + kompresory). Mikrofony są
specjalnie ukierunkowane na pasmo 100Hz-10kHz (mowa ludzka). Słuchawki (głośniki) podobnie.
Typowy wzmacniacz liniowy oka\
e się dobrym rozwiązaniem tylko dla osób starszych, które nie wychodzą ju\

na ulicę. Wzmacniacz ten sprawdzi się przy oglądaniu TV, słuchaniu radia lub prowadzeniu codziennych rozmów. W
ogólności ma on tylko zastosowanie przy ustalonym poziomie akustycznym otoczenia.
Metody ograniczenia wzmocnienia:
" peak clipping: obcinanie szczytów, wprowadza zniekształcenia
" peak rounding: zaokrąglenie szczytów, mniejsze zniekształcenia
09. Wyjaśnić pojęcia TTS i PTS.
TTS  temporary threshold shift  tymczasowe przesunięcie krzywej progowej słuchu pod wpływem silnych
bodz
ców słuchowych, trwa od 2 minut do 24godzin, potem cofanie efektu, powrót do normalnego słyszenia
PTS  permanent threshold shift  stałe przesunięcie krzywej progowej słuchu, TTS utrzymujący się dłu\
ej ni\

24godziny, stałe ubytki słuchu
(*) NI PTS  noise induced permanent threshold shift  PTS wywołane szumem lub głośnym hałasem  np.
muzycy lub wokaliści, szczególnie gitarzyści basowi
10. Typy aparatów słuchowych i ró\
nice między nimi
" analogowe (wzmacniacze): najtańsze liniowe wzmocnienie dz
więków na wszystkich częstotliwościach
" analogowo-cyfrowe: wzmacniacz nadal analogowy, tylko zarzÄ…dzanie urzÄ…dzeniem cyfrowe
" cyfrowe: wzmacniacz i zarzÄ…dzanie urzÄ…dzeniem cyfrowe, procesory DSP, mo\
liwość odszumiania
sygnałów lub  skupienie działania wyłącznie na mowę
o BTE: najbardziej popularne, za uchem umieszczane
o ITE: umieszczane między uchem a kanałem
o ITC: wewnątrz-uszne, znajdują się w kanale, lekko wystają, +mało widoczne (aspekt
psychologiczny), +brak układu akustycznego (większe wzmocnienie), -wzmocnienie
ograniczone sprzÄ™\
eniami (mikrofon i głośnik blisko siebie), -mało wygodne w obsłudze
o CITC: wewnątrz-uszne, bardzo małe, miniaturowe, +praktycznie niewidoczne (aspekt
psychologiczny), +brak układu akustycznego (większe wzmocnienie), -wzmocnienie
ograniczone sprzÄ™\
eniami (mikrofon i głośnik blisko siebie), -mało wygodne w obsłudze
4
(?) 11. Typy kodów stosowanych w aparatach słuchowych + jedną wybraną opisać.
(chodzi o określone kodowania sygnałów?)
" metoda CIS: podział pasma częstotliwości na 20 części i 20 elektrod przydzielonych po jednej do ka\
dej
z tych części
" MPEAK lub MSMP: ekstrakcja parametrów widmowych, tylko wybrane podawane na elektrody, np.
ekstrakcja cech widma mowy
12. Wyjaśnić pojęcie filtrów słuchowych na podstawie zjawiska maskowania.
13. Na czym polega asymetria maskowania?
Asymetria maskowania polega na tym, \
e maskowanie dla wy\
szych częstotliwości jest większe ni\
dla
ni\
szych. Nie rośnie liniowo. Słabsze maskowanie po stronie ni\
szych częstotliwości ni\
dla tych wy\
szych.
Krzywe zagłuszania szerokie dla wysokich, a gęste dla niskich częstotliwości.
(?) 14. Wymień jednostki wysokości dz
więku, podaj definicję jednej z nich i napisz do czego się ją stosuje.
Wysokość tonu jest wra\
eniem słuchowym, umo\
liwiającym określenie poło\
enia tonu na skali
częstotliwości, a za jego jednostkę przyjęto mel. Wra\
enie wysokości tonu zale\
y od natÄ™\
enia dz
więku. Na
podstawie pomiarów ustalono związek między subiektywna skalą wysokości tonu a obiektywną skala
częstotliwości (przy zało\
eniu, \
e wysokość tonu o częstotliwości 1000Hz i poziomie ciśnienia akustycznego
równym 40dB jest 1000 melów):
15. Rodzaje otoemisji akustycznej. Wyjaśnić zało\
enia metody.
Rodzaje otoemisji (ze względu na sposób pomiaru):
- otoemisja spontaniczna  ucho nie jest poddawane \
adnemu pobudzeniu, ograniczone zastosowanie
- otoemisja wywołana  pobudzenie trzaskiem lub impulsem sinusoidalnym, występuje u prawie 100% osób o
słuchu prawidłowym bez względu na wiek
- otoemisja produktów zniekształceń nieliniowych  wykorzystuje nieliniowość ślimaka, pobudzenie 2 tonami
prostymi, występuje u prawie 100% osób
Jest to metoda obiektywna, bezinwazyjna. Opiera się na zało\
eniu, \
e ucho oprócz odbierania sygnałów
akustycznych tak\
e je nadaje (konkretnie ślimak, który jest monitorowany). Jest łatwa w realizacji, pozwala na
rozdzielenie pomiędzy ubytkami pochodzenia ślimakowego i pozaślimakowego.
5
16. Warunki(?) \
eby istniało maskowanie równoczesne, wyjaśnić
Maskowanie częstotliwościowe (równoczesne) polega na tym, \
e jeśli w tym samym momencie w
dz
więku występuje ton głośny oraz bardzo blisko sąsiadujący z nim (chodzi o niewielką ró\
nicę częstotliwości
między nimi) ton cichy, to ten drugi jest maskowany, czyli ucho go nie słyszy. Podczas kodowania stratnego te
teoretycznie niesłyszalne dz
więki są pomijane.
" Gdy dz
więk maskowany i maskujący mają bardzo podobne częstotliwości (ró\
nica od 6 do 16Hz) to
mo\
e pojawić się dudnienie.
Ró\
nica 1kHz między tonami wzrośnie do 2kHz na drugim prą\
ku harmonicznym. Ró\
nica 2kHz wzmocni
wtedy głośność sygnału maskowanego i zostanie on wtedy usłyszany (przekroczy krzywą maskowania).
Sumowanie pobudzeń, trzeba je uwzględniać. W stronę niskich częstotliwości efekt mały, w stronę wysokich
częstotliwości efekt du\
y. Krzywe zagłuszania szerokie dla wysokich, a gęste dla niskich częstotliwości.
Maskowanie równoczesne charakteryzuje się tym \
e pewnie tony stają się niesłyszalne w obecności innych tzw.
maskerów. Zale\
y ono od natÄ™\
enia tonów: maskującego i maskowanego oraz ich częstotliwości. Zale\
ność tę
opisują tzw. krzywe maskowania dla maskerów o danym natę\
eniu i częstotliwości. Wszystkie dz
więki dla
których wartości natę\
enia le\
Ä… poni\
ej takiej krzywej zostają zamaskowane i stają się niesłyszalne. Najczęściej
tony o ni\
szej częstotliwości maskują tony o wy\
szych częstotliwościach. Im ton maskujący jest głośniejszy tym
zbocze jest bardziej płaskie i wzrasta efekt maskowania tonów o wy\
szych częstotliwościach.
" największy efekt zagłuszania jest dla częstotliwości zbli\
onych (na +200Hz większy ni\
dla -100Hz)
" je\
eli częstotliwości sygnałów są bardzo odległe to maskowanie nie występuje
" tony o ni\
szych częstotliwościach zagłuszają tylko te  sąsiednie , te bardziej odległe ju\
nie
" ka\
dy ton sinusoidalny jest zagłuszany przez wąskie pasmo szumu o zbli\
onej częstotliwości do
siebie. Wszystkie inne szumy nie znajdujące się w tym paśmie nie zagłuszają tego tonu (pasma
krytyczne)
17. Metody redukcji paso\
ytniczych sprzÄ™\
eń zwrotnych w protezach, wyjaśnić problem powstawania
tych\
e.
Problem sprzÄ™\
eń zwrotnych w aparatach słuchowych: powodują konieczność zmniejszenia wzmocnienia,
zniechęcają do u\
ytkowania aparatu.
*Metody redukcji sprzÄ™\
eń:
- separacja przetworników akustycznych
- statyczna  zmniejszenie wzmocnienia w niektórych zakresach częstotliwości
- dynamiczna  feedback cancellation  monitorowanie sygnału, usuwanie sprzę\
eń w czasie
rzeczywistym, zachowanie wzmocnienia aparatu
*Problem powstawania:
http://www.oticon.pl/eprise/main/Oticon/PL_pl/SEC_AboutHearing/WearingHearingInstruments/CNT01_WhatToExpect
- SprzÄ™\
enie zwrotne występuje gdy wzmocniony dz
więk ponownie dostaje się do aparatu słuchowego i
jest jeszcze raz wzmacniany
- Z reguły jest to wysokotonowy pisk, którego głośność i częstotliwość mogą być ró\
ne
*SprzÄ™\
enie zwrotne "gwizd". PRZYCZYNY:
http://www.abtechmed.pl/html_aparaty/obsluga_aparatu_sluchu.html
- Przebicie przewodu,
- Przewód zbyt krótki powoduje wyciąganie wkładki z kanału usznego,
- Niedostateczna szczelność,
- Nadmiar wosku w uchu.
6
18. Jakie bloki funkcjonalne powinien zawierać audiometr, schemat blokowy
+ potencjometr +przycisk dla badanego +wejście na przycisk
19. Algorytm dopasowania aparatu słuchowego w metodzie A-Life, krótko wyjaśnić
Do dopasowywanego aparatu jest podawany sygnał testowy, a klient, dla którego ten aparat jest przeznaczony
ocenia jego działanie pod kątem:
- głośności
- tonu
- zrozumiałości mowy
- wygody
- szumów
- zniekształceń
Je\
eli jest dobrze to test się kończy, a je\
eli nie  to test jest powtarzany a parametry poprawiane.
20. Jakie mechanizmy obronne posiada oko, wyjaśnić
TÅ‚uszcz w oczodole  amortyzacja
Mięśnie zewnętrzne  zamykanie (okrę\
ny) otwieranie (dz
wigacz) powiek
Powieki i aparat łzowy - Powieki zamykają przedni otwór oczodołu, chroniąc gałkę oczną przed wysychaniem i urazami.
Ruch powiek - rozprowadza płyn łzowy po powierzchni rogówki i spojówki, zapewniając oku stałe nawil\
anie.
Rzęsy - Na brzegach powieki górnej i dolnej znajduje się około 100-150 rzęs, do ich mieszków uchodzą gruczoły łojowe i
gruczoły rzęskowe (potowe).
Rogówka  jest bardzo silnie unerwiona czuciowo, dlatego te\
reaguje natychmiast na bólem i łzawieniem na dotyk czy
ciała obce, które znajdują się na jej powierzchni
y
renica - ZwÄ™\
ona z
renica pod wpływem światła chroni oko przed nadmiernym olśnieniem.
Nabłonek wyrostków rzęskowych - w nabłonku wyrostków rzęskowych produkowana jest bardzo wa\
na dla oka ciecz
wodnista, regulująca przez swój stały przepływ odpowiednie ciśnienie oczne.
Ciało szkliste - ciało szkliste bierze te\
udział w załamywaniu promieni świetlnych oraz amortyzuje wstrząsy i ruchy;
odgrywa te\
wa\
ną rolę w regulacji ciśnienia wewnątrz gałkowego.
21. Rola czopków i pręcików w percepcji barw
Czopki  3 rodzaje:
- SWS  niebieski  4% czopków
- MWS  zielony  32% czopków
- LWS  czerwony - 64% czopków
Czopki odpowiadają za detale, dają większą ostrość, acz działają jedynie przy dobrym oświetleniu (widzenie fotopowe)
Pręciki odpowiadają za zarysy przedmiotów i orientację w przestrzeni, umo\
liwiają percepcję przy słabym oświetleniu
(widzenie skotopowe), kolory niebieskie są wtedy jaśniejsze od czerwonego i zielonego (przesunięcie Purkiniego)
Podczas widzenia w dobrym świetle siatkówka jest bardziej wra\
liwa na długofalowe barwy (w stronę czerwonego), a
przy słabym  na krótkofalowe (w stronę niebieskiego).
7
22. Algorytm i zało\
enia audiometrii w szumie.
- Progowa audiometria tonalna [wyznaczanie przewodnictwa kostnego + przewodnictwa powietrznego]
Audiometria tonalna:
audiometria progowa polegająca na określaniu progu słyszenia,
czyli najmniejszego natÄ™\
enia sygnału, przy którym podawany
ton jest słyszalny
8
- Audiometria nadprogowa ma za zadanie wykrycie ewentualnych
zaburzeń w obrębie pola słuchowego, czyli obszarze zawartym
pomiędzy progiem słyszenia a progiem bólu. Nie badamy tylko samego progu słyszenia, ale te\
wokół progu.
Przykładowe pomiary:
- badanie słyszenia w szumie  próba Langenbecka,
Test tego typu umo\
liwia na rozró\
nienie pacjentów ze słuchem prawidłowym
(względnie z przewodzeniowym uszkodzeniem słuchu) od pacjentów cierpiących na
ślimakowe i pozaślimakowe uszkodzenie słuchu.
 Badania słuchu przeprowadzone w szumie lepiej odzwierciedlają warunki, w których człowiek przebywa na co
dzień. Próba Langenbecka: Wyznacza się krzwą progową w badaniu audiometrycznym oraz określa się próg
słyszenia dla szumu białego. Następnie zwiększa się poziom szumu o 10dB SL i określa się w tym samym uchu
progi słyszenia dla tonów czystych. Tony czyste z du\
ą łatwością przebijają się przez maskujący szum.
Zwiększa się kolejno poziom hałasu o 20,30,40,50 dB SL i ka\
dorazowo wykreśla się krzywą progową dla
tonów czystych. Poziom szumu zwiększa się o 10dB w stosunku do ka\
dej badanej audiometrycznie
częstotliwości osobno.
Audiometria Bekesy ego: krzywa progowa wyznaczana w sposób automatyczny. W zasadzie okołoprogowa
(nie jest nadprogowa).
Audiometria akumetryczna: badanie stanu narządu słuchu, wykluczanie symulowania/szoku, badanie
odruchów
9
23. Efekt Mcgurka
Percepcja mowy z towarzyszeniem obrazu  dz
więk zawiera nagrania mówionych fonemów, obraz przedstawia
wypowiedzi fonemów podobnych. Zachodzi błąd w percepcji dz
więku  np.  ba +  ta =  da .
24a. Rozdzielczość oka i minimalny próg wartości progowej z nią związanej - definicja i wartości.
24b. Definicja i wartości rozdzielczości widzenia oraz normalna wartość progowa.
- rozdzielczość oka = 1` (1 = 1 minuta = 1/60 stopnia)
Rozdzielczość oka - najmniejsza odległość między dwoma punktami, które mo\
na odró\
nić okiem jako dwa
oddzielne punkty.
Normalna wartość progowa percepcji wzrokowej - kąt widzenia równy 5 minutom, przy którym mo\
na
rozró\
niać szczegóły przedmiotów.
25. Pasy Macha
Naprzemienne pasy z jasnymi i ciemnymi brzegami.
Chodzi o to, \
e jak spojrzeć na te paski to w miejscach granicznych obraz wydaje się jakby się ściemniały [czyli
miedzy tymi du\
ymi pasami jeszcze jakby taki mały pas przejściowy-ciemniejszy ni\
te dwa co rozgranicza].
Oczywiście to tylko złudzenie bazujące na odpowiedniej szerokości tych pasów i zmianie intensywności barw.
Z wykresu intensywności i poło\
enia mo\
na wnioskować \
e efekt ten zawdzięczamy naszym neuronom ich
poziome aktywności.
- cześć paska o wy\
szej intensywności (jaśniejszego) obok paska z ni\
szą intensywnością (ciemniejszego)
wydaje się jaśniejsza ni\
w pozostałej części paska[a tak nie jest] Tak samo ciemniejsze paski wydają
się ciemniejsze w części le\
Ä…cej obok jasnego paska.
- Ma to zwiÄ…zek z hamowaniem obocznym
- Połączenia hamujące w sieciach połączeń neuronowych w siatkówce wpływają na sygnał transmitowany
dalej do systemu wzrokowego
- Połączenia te działają w ten sposób \
e pasek o du\
ej intensywności powoduje więcej hamowania a
pasek o mniejszej intensywności powoduje mniejsze hamowanie
10
26. Siatkówka - budowa i funkcje
Siatkówka to najbardziej wewnętrzna błona gałki ocznej, przylegająca mocniej do naczyniówki tylko w okolicy
nerwu wzrokowego oraz z przodu przy ciele rzęskowym. W pozostałych miejscach przyło\
ona jest lekko do
podło\
a, przyciskana od wnętrza oka przez ciało szkliste; od zewnątrz łączy się z naczyniówką.
- Budowa histologiczna siatkówki jest bardzo zło\
ona, jej grubość wynosi 0,15 -0,18 mm i składa się z
dziesięciu warstw. W obrębie tzw. bieguna tylnego oka znajduje się dołek środkowy, le\
Ä…cy w obszarze plamki
(\
ółtej), czyli małej, beznaczyniowej przestrzeni siatkówki. Dołek środkowy jest małym zagłębieniem w
plamce przystosowanym do najostrzejszego widzenia.
Funkcje:
W siatkówce odbywa się szereg skomplikowanych procesów fizycznych i biochemicznych, przetwarzających
bodziec świetlny na bodziec nerwowy, który przesyłany jest dalej do korowych ośrodków wzroku.
Najwa\
niejsze w tym procesie są składniki światłoczułe zajmujące zewnętrzną warstwę siatkówki -
7mlnczopków i 130mlnpręcików. Pręciki znajdują się głównie na obwodzie siatkówki, a w miarę zbli\
ania siÄ™
do plamki wzrasta liczba czopków tak, \
e w obrębie dołka środkowego znajdują się tylko same czopki
27. Wielkości mierzone w klasycznej metodzie audiometrii
Audiometria impedancyjna  1934r.  skonstruowanie mostka.
Metoda określa stan narządu słuchu badanego pacjenta,
miejsce uszkodzenia i charakter procesu chorobowego
" obiektywna i nieinwazyjna metoda oceny ubytków słuchu
" testy impedancji akustycznej obejmujÄ…:
 pomiar impedancji akustycznej
 tympanogram (pomiar ruchomości błony bębenkowej, ciśnienie w uchu środkowym, ocena funkcjonowania trąbki)
 pomiar progu odruchu strzemiÄ…czkowego
Tympanogram prawidłowy charakteryzuje się tym, i\
maksymalną podatność uzyskuje się przy ciśnieniu 0 mmH20. Tego
typu tympanogramy spotykane są zazwyczaj u osób ze słuchem prawidłowym lub z czystym
odbiorczym upośledzeniem słuchu.
Tympanogram prawidłowy (typ A):
Pomiar za pomocÄ… mostka impedancyjnego umo\
liwia:
 pomiar ruchomości błony bębenkowej
 określenie ciśnienia w uchu środkowym
 ocenę funkcjonowania trąbki słuchowej
 ocenę zachowania ciągłości łańcucha kosteczek i ocenę
ich podatności
 określenie nieprawidłowości zanikania odruchu
strzemiÄ…czkowego
 wykazanie obecności czynnościowego upośledzenia słuchu
11
28. Akomodacja i adaptacja układu optycznego  wyjaśnić.
Akomodacja układu optycznego powiązana jest ściśle z ciałem rzęskowym i soczewce w oku. Ciało rzęskowe
to silnie unaczyniony twór zbudowany głównie z mięśni gładkich, otaczający
pierścieniowato obszar le\
ący za tęczówką, o szerokości 8 mm. Do jego wyrostków rzęskowych przyczepiają
się więzadełka Zinna, na których zawieszona jest soczewka.
W zale\
ności od skurczu lub rozkurczu mięśnia rzęskowego, soczewka zmienia swój kształt (akomoduje), co
pozwala dostosować układ optyczny oka do ró\
nych odległości.
Dzięki odpowiedniemu zawieszeniu, w zale\
ności od stanu napięcia obwódki rzęskowej - regulowanego przez
mięśnie ciała rzęskowego - zmienia się kształt soczewki na
bardziej płaski lub wypukły. Zjawisko to nazywa się akomodacją lub nastawnością.
Akomodacja, czyli zdolność nastawcza układu optycznego oka (soczewki) umo\
liwiajÄ…ca widzenie ostre z
ró\
nej odległości.
Przyjmuje się dwa charakterystyczne poło\
enia soczewki:
- punkt bli\
y, czyli najbli\
szy punkt o dobrej ostrości
oka,
- punkt dali, czyli najdalszy punkt o dobrej ostrości oka.
Na akomodację ma wpływ: wiek, zmęczenie i natę\
enia oświetlenia, punkt dali się przybli\
a, a bli\
y  oddala.
Adaptacja, czyli zdolność dostosowywania się wra\
liwości siatkówki do warunków oświetlenia (regulacja
fotochemiczna). Czas adaptacji jest tym dłu\
szy, im większy jest stosunek luminancji (światło księ\
yca i słońca
zmienia siÄ™ w stosunku
1:10000000). Analogicznie do krzywych izofonicznych słuchu, te same wra\
enia wzrokowe
mają charakter warstwowy, uwzględniający zale\
ność od natę\
enia i długości fali.
29. Złudzenia - następstwa ruchu i barw
Efekt następczy ruchu - OPTICAL
Efekt następczy barwy: popularne -  powidoki
Przyczyny powstawania:
Antagonistyczny układ receptorów ruchu i barw  jedna  połowa układu ulega zmęczeniu,
zaburzając na dłu\
ej układ równowagi.
30. Miarowość (emmetropia) wyjaśnić pojęcie.
Miarowość (emmetropia): Prawidłowe załamywanie światła w oku
nazywa się miarowością. Promienie równoległe wpadają do oka i po załamaniu
przez układ optyczny ogniskują się na siatkówce. Tylko w takim przypadku obraz
będzie ostro i wyraz
nie widziany przez człowieka. Miarowe oko widzi dobrze. Niemiarowe oko widzi gorzej,
załamuje światło za blisko lub za daleko (przesunięta ogniskowa).
31. W widzeniu zjawiska (własności widzenia) związane z czasem (co się psuje w widzeniu ze
starzeniem?)
" Z czasem wyrodnieje ciało szkliste w oku  pojawiają się  latające muszki . Posiada dwie funkcje:
ochronną (amortyzacja) i optyczną (załamywanie promieni światła, utrzymanie kształtu oka, regulacja
ciśnienia na dnie oka).
" Z czasem twardnieje soczewka  pojawia się zaburzone widzenie, spowodowane złym załamywaniem
światła (zjawisko  nowego filtra na widzenie ). Z wiekiem wyraz
nie spada ilość dioptrii (zdolność do
wyraz
nego widzenia  proces akomodacji). Funkcje soczewki: optyczna (załamywanie światła, regulacja
akomodacji lub nastawności  poprzez regulację soczewki).
" Z czasem wzrasta ryzyko raka oka  czerniaka (do jasnej tęczówki wpada więcej światła).
32. Objaw (efekt) Purkiniego, wyjaśnić.
Przy widzeniu pręcikami, które odpowiadają za zarysy przedmiotów i orientację w przestrzeni oraz umo\
liwiajÄ…
percepcję przy słabym oświetleniu (widzenie skotopowe), kolory niebieskie są jaśniejsze od czerwonego i
zielonego (jest to tzw. przesunięcie Purkiniego)
12
33. Pasma krytyczne  wyjaśnij (teorie Fletchera i Zwickera)
Fakt, \
e jedynie szumy le\
ące w wąskim paśmie zagłuszają zawarty w nim ton prosty (ton
sinusoidalny), a wszystkie szumy poza tym pasmem nie odgrywajÄ… \
adnej roli prowadzi na
do pojęcia PASM KRYTYCZNYCH których szerokość jest zale\
na od częstotliwości tonu
zagłuszanego i zmienia się od 30 Hz przy małych częstotliwościach do kilkuset Hz przy
częstotliwościach du\
ych.
Pasma krytyczne wg Fletchera
1 Dz
więk prosty (ton sinusoidalny) jest głównie maskowany przez
częstotliwości zawarte w pewnym paśmie (nazwanym pasmem
krytycznym), poło\
onym dookoła pewnej częstotliwości środkowej.
Częstotliwości znajdujące się poza tym pasmem (z wyjątkiem du\
ych
poziomów), wpływają na maskowanie tego tonu bardzo mało.
2 Dz
więk prosty (ton sinusoidalny) jest wtedy percypowany w białym
szumie gdy jego energia jest co najmniej równa całkowitej energii
składowych zawartych wewnątrz pasma krytycznego odpowiadającego
częstotliwości tego dz
więku.
Hipoteza ta prowadzi do stwierdzenia:
- Szerokość pasma krytycznego "fk wyra\
ona w decybelach (jako 10 log
"fk ) jest równa liczbie decybeli, o jaką trzeba podnieść poziom dz
więku
prostego ponad poziom gęstości widmowej szumu maskującego
(dB/1Hz), aby był on ju\
słyszalny .
Zwicker wychodzÄ…c z zale\
ności związanych z percepcją poziomu ciśnienia
akustycznego zaproponował pasma krytyczne szersze od podanych przez
Fletchera i nazwał je  grupami częstotliwości . Według Zwickera całkowite
pobudzenie błony podstawnej składa się z sumy pobudzeń częściowych, z
których ka\
de odpowiada szerokości jednego pasma krytycznego (grupy
częstotliwościowej).
Zakres częstotliwości słyszalnych podzielono na 24 kolejne grupy
częstotliwościowe, z których ka\
da ma szerokość jednego barka. Stwierdzono,
\
e grupie częstotliwościowej odpowiada długość błony podstawnej równa około
1,3 mm.
34. Metody badania słuchu (obiektywne/subiektywne).
" metody subiektywne
o progowa audiometria tonalna
o nadprogowa audiometria
o behawioralna audiometria (starsze osoby lub dzieci, dodatkowe bodz
ce, zabawowa, chodzi o
wywoływanie zachowań określonych)
o audiometria słowna [na podstawie wyrazów jednosylabowych, wielosylabowych, liczb, np. próg
słyszenia w szumie  SDT (speech detection threshold, próg detekcji), SRT (speech recognition
threshold, próg rozumienia) ]
"L  przesunięcie progu przy badaniu
w szumie, gdy są ubytki słuchu to
przesunięty wykres nie będzie
symetryczny
13
" metody obiektywne
Dokładniejsze pomiary. Wykluczanie symulowania (np. kryminalistyka).
o audiometria impedancyjna (bezinwazyjna, metoda określa stan narządu słuchu badanego
pacjenta, miejsce uszkodzenia i charakter procesu chorobowego, badanie refleksu akustycznego,
tympanogramy, badanie odruchu strzemiączkowego oraz impedancji akustycznej - np. ciągłość
układu kosteczek słuchowych, wykrycie czynnościowego upośledzenia słuchu)
o otoemisja akustyczna (bezinwazyjna, więcej informacji w pytaniu nr15, komórki rzęskowe
zewnętrzne generatorami sygnałów w uchu, łatwość realizacji, jest w stanie przewidzieć przyszłe
ubytki słuchu, które w audiometrii tonalnej nie zostaną wykryte, badania przesiewowe u
noworodków, monitorowanie funkcji ślimaka, czy wada w ślimaku czy poza nim)
o audiometria elektrofizjologiczna (inwazyjna, pobudzanie sygnałami elektrycznymi, rejestracja
potencjałów biologicznych, droga i pracochłonna metoda, wymagany bezruch pacjenta,
przykładanie elektrod do elementów układu słuchowego, głównie do neuronów w drodze
słuchowej)
14
NOWE PYTANIA:
35. Połączenie oka z mózgiem (rysunek + opisać)
Nerwy wzrokowe obu oczu łączą się bezpośrednio przed wejściem do wgłębienia czaszki, tworząc tak
zwane skrzy\
owanie wzrokowe. Póz
niej dzielą się one ponownie na dwa rozgałęzienia, tak zwane drogi
wzrokowe, które łącząc się z ciałem kolankowatym bocznym prowadzą do obu części kory wzrokowej
półkul mózgowych. Skrzy\
owanie wzrokowe jest miejscem, gdzie nerw wzrokowy z ka\
dego oka rozdziela
się na dwie drogi wzrokowe w taki sposób, \
e ka\
da z nich zawiera włókna wzrokowe pochodzące z obu
oczu. W układzie tym lewa połowa kory wzrokowej przetwarza informacje wizualne pochodzące z lewej
strony siatkówki obu oczu (prawa strona pola widzenia), natomiast prawa połowa kory wzrokowej zajmuje
siÄ™ prawÄ… stronÄ… ka\
dej z siatkówek (lewa strona pola widzenia).
Ka\
de włókno nerwowe tworzy połączenia pomiędzy jego końcem na siatkówce i szczegółowo zdefiniowanym
miejscem w płatach potylicznych kory mózgowej. Z tego powodu mo\
liwe jest przyporzÄ…dkowanie
określonej powierzchni siatkówki do punktów kory wzrokowej. Mo\
na zauwa\
yć, \
e obszar \
ółtej plamki
zajmuje proporcjonalnie o wiele większy region kory wzrokowej ni\
pozostałe obszary siatkówki.
Na całej siatkówce fotoreceptory, ale na plamce \
ółtej więcej receptorów i lepsza połączenia (od komórek
rzęskowych wewnętrznych).
Lewa strona kory przetwarza obraz z lewej strony siatkówek, prawa strona kory przetwarza obraz z prawej
strony siatkówek.
Promienistość wzrokowa: obraz topografii zachowany, pęki włókien nerwu wzrokowego trafiają do ró\
nych
części (stron) kory.
15
36. NarzÄ…dy i ich funkcje w oczodole
Gałka oczna znajduje się w jamie kostnej zwanej oczodołem. Gałka zajmuje ź oczodołu. Reszta to organy
wspomagajÄ…ce.
Oczodół składa się z:
o gałka oczna (oko)
o gruczoł łzowy (od\
ywianie i nawil\
anie oka)
o 6 mięśni zewnętrznych (ruch oka i powiek)
o nerwy (przekazywanie sygnałów nerwowych)
o naczynia krwionośne (od\
ywianie oka)
o tkanka tłuszczowa wyściełająca oczodół (amortyzacja)
o (?) rzęsy (do nich wchodzą gruczoły łojowe i potowe (rzęskowe)
37. Plamki w budowie oka.
\
ółta plamka (między osiami widzenia) -> dołek -> plamka ślepa Mariotta (tarcza oddalona o 4mm od
plamki \
ółtej, w pobli\
u skupisk nerwów wychodzących do mózgu)
16
38a. Budowa oka.
38b. Budowa oka (rysunek i kierunki padania światła oraz rozchodzenia się pobudzenia)
17
39. Charakterystyka pręcików i czopków w oku.
Czopki: 7mln czopków, najwięcej w dołku środkowym (w plamce \
ółtej)
mniejsza wra\
liwość na światło (od 100 kwantów)
widzenie bardziej wyraz
ne (większa rozdzielczość)
rozró\
nianie całych kształtów i kolorów przedmiotów
widzenie fotopowe (dzienne): przy dobrym oświetleniu
sygnały od czopków do mózgu docierają szybciej ni\
od pręcików
Pręciki: 130mln pręcików, głównie na obwodzie siatkówki
du\
a wra\
liwość na światło (ju\
od 1 kwantu)
widzenie mniej wyraz
ne (mniejsza rozdzielczość)
rozró\
nianie zarysów i konturów przedmiotów
widzenie skotopowe (nocne): przy słabym oświetleniu
sygnały od pręcików docierają do mózgu o 10% póz
niej ni\
od czopków
40. Załamywanie światła  rogówka i soczewki  proporcje.
Rogówka bierze udział w 2/3 procesu, natomiast soczewka i reszta narządów w 1/3.
41. Pigmenty w tęczówce oka i odporność na światło.
Przy brązowych oczach (tęczówkach) najwięcej pigmentu, są najbardziej odporne na światło słoneczne i
promienie UV.
Przy szarych (prawie w ogóle) i niebieskich oczach jest najmniej pigmentu. Trzeba je wyjątkowo dobrze
chronić przed światłem słonecznym i promieniami UV.
42. Na czym polega astygmatyzm?
Najczęściej astygmatyzm towarzyszy krótkowzroczności (układ niezborny). Koryguje się nią soczewką
cylindryczną, która posiada dwie krzywizny załamywania (przy mniej powa\
nych wadach występuje tylko
jedna krzywizna).
43. Złudzenia - następstwa ruchu i barw (rozszerzenie)
Efekt następczy ruchu  OPTICAL (zaburzenia widzenia pod wpływem poruszających się obiektów, układy
odbierające męczą się przy du\
ym natÄ™\
eniu)
Efekt następczy barwy: popularne -  powidoki (powracanie czopków do stanu równowagi trwa pewien czas,
zmienne postrzeganie barw, poniewa\
niektóre czopki zmęczone, a inne nie.
Przyczyny powstawania:
Widzenie nie jest procesem natychmiastowym. Mózg i wzrok potrzebują czasu na zadziałanie i reakcję. Część
obrazu pozostaje przy du\
ym natÄ™\
eniu (1/10s, potem powrót do normalnego widzenia  bezwładność). Oko nie
jest doskonałym analizatorem. Mo\
na je oszukiwać.
Antagonistyczny układ receptorów ruchu i barw  jedna  połowa układu ulega zmęczeniu,
zaburzając na dłu\
ej układ równowagi.
18