Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Początek wędrówki
Początek wędrówki
Początek wędrówki
Początek wędrówki
Początek wędrówki
Bywa różny. Niespodziewany lub od dawna planowany. Dobrowolny lub zu-
pełnie wbrew sobie.
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
z własnej woli wbrew sobie
" w poszukiwaniu szczęścia, któ-
" emigracja
re może przybrać różną formę
" ucieczka
 spokojnego domu, sławy, ma-
jÄ…tku, przyjaz
ni czy miłości
" wygnanie (banicja)
" z ciekawości lub nudów
Podróż
Podróż
Podróż
Podróż
Podróż
To najlepszy sposób na ukazanie bohatera w różnym świetle, jego zachowania
wobec nieprzewidzianych zdarzeń. Dzięki podróżom bohater zdobywa wie-
dzę, dorośleje, zmienia się. A przy okazji utwór staje się ciekawy, pojawiają się
nowe postacie i nowe miejsca.
Wędrówka  poszukiwanie
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
 najsłynniejszy antyczny wędrowiec. Przez dwadzieścia lat z woli rozgniewa-
Wędrówka może być:
nego Posejdona tułał się po morzach. Chciał powrócić do rodzinnej Itaki,
wiele razy był już bliski celu i nagle niespodziewanie na jego drodze stawały
" trudna
nowe przeciwności. Trzeba przyznać, że sporo kłopotów i opóz
nień zawdzię-
" niebezpieczna
czał swym towarzyszom podróży (mimo zakazu rozwiązali worek z przeciwny-
" uciążliwa mi wiatrami, upolowali i zjedli święte krowy Heliosa). Odys wiele razy był
kuszony propozycjami osiedlenia się na bardzo ciekawych wyspach (m.in. wpadł
" samotna
w oko nimfie Kalipso). Starał się opierać wdziękom spotykanych kobiet. Wy-
" żmudna
trwałość została nagrodzona  Odys szczęśliwie powrócił do Itaki.
" wyczerpujÄ…ca
" pouczajÄ…ca
Wędrówka Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej
Wędrówka Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej
Wędrówka Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej
Wędrówka Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej
Wędrówka Narodu Wybranego do Ziemi Obiecanej
" szczęśliwa
 opisana w Księdze Wyjścia Starego Testamentu. Naród Izraelitów pod prze-
wodnictwem Mojżesza przemierzał pustynię aż do ziemi Kanaan   krainy
" odkrywcza
mlekiem i miodem płynącej . Najsłynniejsze etapy tej podróży to:
" niecodzienna
" rozstÄ…pienie siÄ™ Morza Czerwonego,
" symboliczna
" ustanowienie przykazań na górze Synaj,
48
2-87.p65 48 2007-04-02, 08:39
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
" wytryśnięcie wody ze skały,
Cytaty
" zesłanie manny i przepiórek z nieba.
Każdy z nas jest Odysem,
Mojżesz doprowadził swój naród do Ziemi Obiecanej, ale w niej nie zamiesz-
Co wraca do swej Itaki.
kał. Zmarł tuż przed końcem podróży, miał wówczas 120 lat.
Leopold Staff
Rycerskie wyprawy
Rycerskie wyprawy
Rycerskie wyprawy
Rycerskie wyprawy
Rycerskie wyprawy
Pewnego dnia
Każdy rycerz średniowieczny za punkt honoru stawiał sobie zdobycie sławy
wyjdę z domu o świcie,
na dalekich wyprawach. Rycerze chcieli walczyć ze złem (także tym fantastycz-
tak cicho,
nym), bronić słabszych, pokonywać rywali na turniejach i polach bitew.
że nawet się nie zbudzicie.
I pójdę,
Krucjaty
Krucjaty
Krucjaty
Krucjaty i będę wędrować po świecie,
Krucjaty
i nigdy mnie nie znajdziecie.
 święte wyprawy rycerstwa europejskiego przeciwko Saracenom okupującym
Danuta Wawiłow
Jerozolimę, a także przeciwko innym poganom (Maurom w Hiszpanii, niektó-
rym plemionom słowiańskim).
Święty kurz na drodze
Święty kij przy nodze
A w literaturze: Święte krople potu
Święte wędrowanie.
Lancelot i Perceval (Parsifal)
Lancelot i Perceval (Parsifal)
Lancelot i Perceval (Parsifal)
Lancelot i Perceval (Parsifal)
Lancelot i Perceval (Parsifal)
Edward Stachura
 to najbardziej znani rycerze Okrągłego Stołu. Celem ich wędrówki było
odnalezienie świętego Graala  pamiątki Ostatniej Wieczerzy. Podobnie jak
Jutro popłyniemy daleko,
pozostali rycerze rozpoczęli długą, uciążliwą, samotną podróż. Wielu z pod- jeszcze dalej niż te obłoki,
danych króla Artura już nigdy nie powróciło do zamku Camelot. Ostatecznie
pokłonimy się nowym brzegom,
świętego Graala odnalazł Lancelot, ale nie odważył się go zabrać  potem
odkryjemy nowe zatoki.
kielich& zniknÄ…Å‚.
Konstanty Ildefons Gałczyński
Don Kichot
Don Kichot
Don Kichot
Don Kichot
Don Kichot
 XVII-wieczny ubogi szlachcic, który pod wpływem romansów rycerskich
postanawia zostać błędnym rycerzem. Wyrusza na wyprawę, giermkiem swym
czyni prymitywnego Sancho PansÄ™. Walczy z urojonymi przeciwnikami. Chce
zdobyć sławę wielkiego rycerza, oczyścić świat z wszelkiego zła. Niestety, lu-
dzie nie doceniają jego intencji, traktują go jak szaleńca.
Claude Monet
Spacer po klifie w Pourville
Bohaterowie Syzyfowych prac
Bohaterowie Syzyfowych prac
Bohaterowie Syzyfowych prac
Bohaterowie Syzyfowych prac
Bohaterowie Syzyfowych prac
 motyw wędrówki jest wpisany w życie dwóch
głównych bohaterów  Marcina Borowicza i An-
drzeja Radka. OpuszczajÄ… rodzinny dom, rozpo-
czynają samodzielne życie i naukę. Spotykają się
w klerykowskim gimnazjum. Jednak każdy z nich
inaczej widzi cel swojej wędrówki  dla Radka to
jedyna szansa na wyrwanie siÄ™ z ubogiej wsi. Wie,
że może liczyć tylko na własną zaradność. Z kolei
Marcin w chwili opuszczenia domu absolutnie nie
jest przygotowany do samodzielnego życia. Do-
rośleje i mężnieje dopiero w Klerykowie, dzięki
przyjaz
ni i trudnym warunkom nauki.
Dawid Copperfield
Dawid Copperfield
Dawid Copperfield
Dawid Copperfield
Dawid Copperfield
 kiedy opuszcza rodzinny dom, ma tylko dziesięć
lat. Pierwszym etapem jego podróży jest szkoła
okrutnego pana Creakle. Następnym  praca
w ubogiej dzielnicy Londynu. Ostatni etap Da-
wid wyznacza sobie sam  postanawia odnalez
ć
jedynÄ… swojÄ… krewnÄ…, ciotkÄ™ Betsey.
49
2-87.p65 49 2007-04-02, 08:39
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
Wędrowiec to:
 podejmuje wędrówkę, bo nie jest pewien swych uczuć do Róży. Spotyka
ludzi dziwnych, najczęściej nieszczęśliwych i bardzo samotnych. Podczas wę-
" podróżnik
drówki zwiedza różne planety, ostatecznie trafia na Ziemię. Tu spotyka go
" wagabunda
rozczarowanie  okazuje się, że jego Róża nie jest jedyna na świecie. Ale tu też
" obieżyświat
realizuje się cel jego wędrówki  dzięki przyjaz
ni z lisem dowiaduje siÄ™, na czym
" globtroter
polega prawdziwa przyjaz
ń i jak wielkie znaczenie ma w życiu miłość.
" tramp
Hobbit
Hobbit
Hobbit
Hobbit
Hobbit
" piechur
 fantastyczny bohater powieści Tolkiena. Wraz z czarodziejem i grupą kra-
" pielgrzym
snoludów wyrusza na niebezpieczną wyprawę w odległe Góry do siedziby
okrutnego smoka Smouga, który zagrabił krasnoludzkie skarby.
Niezbyt pochlebnie
o wędrowcu
O kim jeszcze można wspomnieć?
" włóczykij
O podróżnikach  odkrywcach
O podróżnikach  odkrywcach
O podróżnikach  odkrywcach
O podróżnikach  odkrywcach
O podróżnikach  odkrywcach
" włóczęga
 Marcu Polo, Krzysztofie Kolumbie, Vasco da Gamie, Amerigu Vespuccim.
Ich plany i podróże początkowo wydawały się niemożliwe do zrealizowania,
" powsinoga
a przecież ogromnie przyczyniły się do rozwoju cywilizacji.
" Å‚ajza
O wędrownych artystach
O wędrownych artystach
O wędrownych artystach
O wędrownych artystach
O wędrownych artystach
Wędrowiec
 trubadurach, bardach, wagantach. Nie tylko przynosili sztukÄ™ do miast, tak-
wbrew własnej woli że zapewniali kontakt między różnymi ośrodkami kultury średniowiecznej
Europy.
" banita
" wygnaniec
O Robinsonie Crusoe
O Robinsonie Crusoe
O Robinsonie Crusoe
O Robinsonie Crusoe
O Robinsonie Crusoe
" emigrant
 bohaterze powieści Daniela Defoe. Wychowany w cywilizacji wiele lat spę-
dził poza krajem, na wyspie wśród dzikiej przyrody, zdany tylko na siebie.
O Sindbadzie Żeglarzu i Guliwerze
O Sindbadzie Żeglarzu i Guliwerze
O Sindbadzie Żeglarzu i Guliwerze
O Sindbadzie Żeglarzu i Guliwerze
O Sindbadzie Żeglarzu i Guliwerze
 fantastycznych podróżnikach, ciekawych świata, wciąż poszukujących no-
wych przygód.
Wędrówka  tułaczka
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
 po zabiciu Stolnika musiał opuścić Litwę. Był nie tylko zabójcą, ciążył na nim
zarzut współpracy z wrogiem. Przez kilkanaście lat nie dawał znaku życia, przy-
syłał jedynie pieniądze na naukę syna. Walczył w legionach Dąbrowskiego,
Joseph Mallord Turner,
wielokrotnie jako emisariusz przedzierał się na Litwę. Był aresztowany i cięż-
Odyseusz w ucieczce przed Polifemem
ko raniony. Przyjął śluby zakonne i znaczące nazwisko Robak.
Emigranci
Emigranci
Emigranci
Emigranci
Emigranci
Opuścili kraj w obawie przed politycznymi represjami. Zdecydowali się wy-
emigrować, chociaż wiedzieli, że już nigdy nie będą mogli wrócić do kraju. Nic
dziwnego, że stale towarzyszył im smutek i nostalgia.
" Romantyczni poeci  Mickiewicz, Słowacki, Norwid. Większość życia spę-
dzili na emigracji i nigdy nie pogodzili siÄ™ z tym wyrokiem.
Hymn (Smutno mi, Boże) Juliusza Słowackiego  najbardziej bole-
sny dla tułacza jest widok bocianów przypominających rodzinne strony.
Ptaki są swobodne, mogą zawsze powrócić do kraju. Emigrant nie może
tego zrobić. Piękno przyrody nie zachwyca, przeraża myśl, że ta tułaczka
nigdy się nie skończy, że nawet w grobie wędrowiec nie zazna spokoju.
50
2-87.p65 50 2007-04-02, 08:39
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Motywy na egzaminie
Moja piosnka II Cypriana Kamila Norwida  wiersz wcale nie jest
pogodny jak piosenka. To wyraz tęsknoty i miłości do rodzinnych stron,
prostych ludzi, codziennego chleba i& bocianów.
" Józef Skawiński  latarnik z noweli Sienkiewicza. Opuścił kraj po upadku
powstania listopadowego. Brał udział w wielu wojnach, podejmował się
różnorodnych zajęć, zwiedził prawie cały świat. Ale ciążyło nad nim fatum
 nigdzie nie mógł osiąść na dłużej i zaznać spokoju.
Powroty
Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej  do takiego przekonania z pewnością
dochodziła większość literackich wędrowców. Czy wszystkie powroty były łatwe?
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
Odyseusz
 jego powrót do Itaki wydawał się już niemożliwy. Przez dwadzieścia lat wiele
się zmieniło, jedynie Penelopa do końca wierzyła w szczęśliwy powrót męża (i
dlatego stała się symbolem małżeńskiej wierności). Odys już nie był młodym,
walecznym wojownikiem, ale strudzonym, ciężko doświadczonym żeglarzem.
Nic dziwnego, że nikt go nie poznał. Nawet Penelopa musiała uciec się do
Jean François Millet, Droga do pracy
podstępu, aby sprawdzić, czy przybysz jest jej mężem. Odyseusz musiał rów-
nież stoczyć walkę z rywalami chętnymi do przejęcia władzy w Itace.
Biblijny syn marnotrawny
Biblijny syn marnotrawny
Biblijny syn marnotrawny
Biblijny syn marnotrawny
Biblijny syn marnotrawny
 wrócił, aby prosić ojca o przebaczenie. Czuł się upokorzony i pełen winy.
Nie spodziewał się, że stęskniony ojciec bez wahania wybaczy mu wszystkie
grzechy (utratę majątku i dobrego imienia). Przekonał się jednak, że szczera
skrucha pomaga rozpocząć nowe, uczciwe życie.
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
Jacek Soplica
 powrócił jako zupełnie inny człowiek. Ksiądz Robak  tajemniczy emisariusz
już wcale nie przypomina szlachcica zawadiaki. Wrócił nie tylko jako polityczny
Gatunki literackie
posłaniec, także jako stęskniony ojciec.
związane z podróżami
Reportaż
A kto nigdy nie powrócił?
 sprawozdanie z wydarzeń, których
Ikar
Ikar
Ikar
Ikar
Ikar
autor był bezpośrednim świadkiem
 wraz z ojcem miał dolecieć do rodzinnych Aten. Niestety, nigdy do nich nie
lub uczestnikiem.
dotarł. Zginął z własnej winy. Runął do morza, które od tej pory nazywane
jest jego imieniem.
Dziennik podróży
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
Mały Książę
 zapiski z podróży pisane z dnia na
 nie wiadomo, czy powrócił na swoją planetę, czy po prostu umarł ukąszony dzień zawierające dokładne opisy wi-
przez żmiję. dzianych miejsc i obyczajów panują-
cych w odwiedzanych krajach.
 Wędrówką życie jest człowieka
List z podróży
 wędrówka w poezji
 sprawozdanie z podróży napisane
Odys (Leopold Staff)
Odys (Leopold Staff)
Odys (Leopold Staff)
Odys (Leopold Staff)
Odys (Leopold Staff)
w formie listów nadsyłanych przez au-
 życie człowieka, tak jak wyprawa Odyseusza, pełne jest niebezpieczeństw
tora do redakcji czasopisma. Najbar-
i niespodziewanych zdarzeń. Mimo to każdy z nas  tak jak antyczny podróż-
dziej znane: Listy z podróży do Amery-
nik  nie zważając na przeciwności, wytrwale dąży do celu, nawet gdyby osta-
ki i Listy z Afryki Henryka Sienkiewi-
tecznie okazał się on inny od planowanego. Bo przecież każdy marzy o innej
cza.
Itace.
51
2-87.p65 51 2007-04-02, 08:39
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówka
Wędrówką życie jest człowieka
Wędrówką życie jest człowieka
Wędrówką życie jest człowieka
Wędrówką życie jest człowieka
Wędrówką życie jest człowieka
(Edward Stachura)
(Edward Stachura)
(Edward Stachura)
(Edward Stachura)
(Edward Stachura)
 życie człowieka jest jak długa pod-
róż. Nie wiadomo tylko, jaki jest jej
cel. Czy będzie to szczęśliwa podróż,
czy samotna tułaczka? Ważne jest
jednak, aby stale iść, nie poddawać
się, nie zatrzymywać.
Prośba o wyspy szczęśliwe (Kon-
Prośba o wyspy szczęśliwe (Kon-
Prośba o wyspy szczęśliwe (Kon-
Prośba o wyspy szczęśliwe (Kon-
Prośba o wyspy szczęśliwe (Kon-
stanty Ildefons Gałczyński)
stanty Ildefons Gałczyński)
stanty Ildefons Gałczyński)
stanty Ildefons Gałczyński)
stanty Ildefons Gałczyński)
 każdy człowiek inaczej wyobraża so-
bie swoje szczęśliwe wyspy, swoją
własną arkadię  krainę wiecznego
szczęścia. Otoczenie przyrody, wiecz-
na wiosna, a obok ukochana osoba 
tak widział to poeta.
Jacek Malczewski,
Modlitwa pana Cogito  podróżnika (Zbigniew Herbert)
Modlitwa pana Cogito  podróżnika (Zbigniew Herbert)
Modlitwa pana Cogito  podróżnika (Zbigniew Herbert)
Modlitwa pana Cogito  podróżnika (Zbigniew Herbert)
Modlitwa pana Cogito  podróżnika (Zbigniew Herbert)
Don Kichot i Sancho Pansa
 wiersz podziękowanie za różnorodność świata, za możliwość poznania wielu
uczciwych, zwykłych ludzi i wielu wyjątkowych, pięknych miejsc. Pan Cogito
zwiedził prawie cały świat  w tej podróży odkrył mądrość, harmonię przyro-
dy, która od wieków kieruje się tymi samymi prawami. Spotkał ludzi, którzy te
prawa rozumieją i zgodnie z nimi żyją. Dzięki temu osiągają prawdziwe, spo-
kojne szczęście.
Frazeologia
" Wędrówka doczesna  życie ziem- O dwu nogach pana Cogito (Zbigniew Herbert)
O dwu nogach pana Cogito (Zbigniew Herbert)
O dwu nogach pana Cogito (Zbigniew Herbert)
O dwu nogach pana Cogito (Zbigniew Herbert)
O dwu nogach pana Cogito (Zbigniew Herbert)
skie
 pan Cogito jest dziwnym podróżnikiem. Jedną nogę ma zdrową i krzepką
" Cel podróży  miejsce, do którego
jak Sancho Pansa. Drugą  chudą i żylastą jak Don Kichot. Lewa noga idzie
ktoÅ› siÄ™ udaje, zmierza
szybko i pewnie, lubi tańczyć i podskakiwać. Prawa dumna i szlachetna wy-
biera najniebezpieczniejsze szlaki. Dokąd zawędruje na tak różnych no-
" Odbyć podróż  pojechać gdzieś
gach?
i zakończyć podróż
" Podróż w nieznane  wyjazd bez
konkretnego planu i celu
" Towarzysz podróży  osoba,
z którą ktoś odbywa podróż
" Znosić trudy podróży  wytrzy-
mywać niewygody związane z pod-
różą
Przysłowie
" Podróże kształcą  podróżując,
można się wiele nauczyć
Caspar David Friedrich, Spacer o zmierzchu
52
2-87.p65 52 2007-04-02, 08:39