Anestezjologia – nauka o znieczulaniu, która zajmuje się czynnościami związanymi ze znieczuleniem tj.

-przygotowanie chorego do operacji

-znieczulenie w trakcie operacji

-opieka pooperacyjna

-walka ze wstrząsem

-reanimacja

-intensywna terapia

Współczesne zastosowanie terminu anestezjologia oznacza „zniesienie bólu podczas operacji” i dotyczy znieczulenie ogólnego.

Znieczulenie ogólne oznacza, że pacjenta pozbawiono świadomości, w sposób odwracalny, przytomności przy pomocy środków farmakologicznych, by w tym czasie wykonać bolesny zabieg.

Znieczulenie miejscowe oznacza, że znieczulenie obejmuje tylko pewną część ciała.

Przygotowanie chorego do znieczulenie:

1) fizyczne, 2) psychiczne, 3) farmakologiczne,

Podstawą do tego przygotowanie chorego do znieczulenie jest wizyta anestezjologa, który zbierze wywiad i zbada chorego.

Przed zabiegiem stosuje się tzw. premedykację – są to leki, które mają znieść lęk, niepokój, ułatwić wprowadzenie do znieczulenia oraz obniżyć zapotrzebowanie ustroju na tlen, a także przeciwdziałają szkodliwemu działaniu środków znieczulających. Do leków stosowanych w premedykacji należą leki uspokajające i nasenne oraz narkotyczne i p/bólowe (analgetyczne)

-zwykle przed dzień podajemy leki doustnie – nasenne

-w dniu zabiegu podajemy leki pozajelitowo.

Przed zabiegiem lek podany podskórnie działa po 45’, domięśniowo 40’, dożylnie 15’.

W premedykacji podaje się dożylną mieszankę pochodnych opium (omnopon + scorpolamina), leki te powodują:

-euforie

-działają p/lękowo

-uspokajają

-osłabiają odruchy kaszlowe

-zmniejszają wydzielinę

-dają amnezję

-działają p/wymiotnie

Może być również podawana: Morfina + Atropina, Dolargan + Atropina.

Celem przygotowanie chorego do operacji jest uzyskanie maksymalnie dobrego stanu ogólnego obejmuje ono II etapy: 1) Przedoperacyjną ocenę stanu chorego i leczenie przedoperacyjne Przed każdym zabiegiem operacyjnym niezbędna jest ocena stanu ogólnego i zmian chorobotwórczych. Należy określić ryzyko operacyjne (śmierć itp.). Zwiększają ryzyko operacji choroby takie jak:

- choroby ukł. krążenie (chor. wieńcowa, zaburz. rytmu serca, niewydolność krążenia)

- choroby ukł. oddechowego (stany zapalne górnych dr. oddech., angina itp.)

- choroby ukł. moczowego (niewód. nerek, zakażenie dróg moczowych itp.) Inne czynniki zwiększające ryzyko: wiek, otyłość, ciąża, cukrzyca, 2) Psychiczne i fizyczne przygotowanie chorego do operacji

• Przygotowanie psychiczne. Chory powinien wiedzieć jakiemu zabiegowi będzie podany i jak współpracować na każdym etapie leczenia. Konieczne jest tu właściwe podejście do chorego całego zespołu. Stworzenie odpow. klimatu psychicznego poprzez:

- stałą troskę o chorego

- sumienność, punktualność

• Przygotowanie fizyczne polega na:

- uzupełnienie niedoborów ustroju pod względem krwi, białek, witamin, elektrolitów

- wykonanie koniecznych badań EKG, USG

- dieta: przed zabiegiem chory nie je przez 12h

- lewatywa

- cewnikowanie pęcherze lub oddanie moczu

- przygotowanie skóry – umyć wodą z mydłem, ogolić

- usunięcie sztucznego uzębienie, spinek itp.

- zakłada się kartę badań przedoperacyjnych i ryzyka operacyjnego

- wykonanie prób uczuleniowych.

Znieczulenie można wykonać:

- środkami wziewnymi (eter, chloroform)

- środkami dożylnymi (tiopental)

W przebiegu znieczulenie ogólnego rozróżniamy 4 okresy

1) Okres bezbolesności – jest to utrata czucia bólu i trwa do chwili utraty przytomności. Jest zachowana świadomość, odruchy i napięcie mięśniowe.

2) Okres pobudzenie ruchowego – trwa do utraty przytomności. Występuje: a) niemiarowa czynność oddechowa, b) pobudzenie ośrodka wymiotnego.

3) Okres znieczul. chirurgicznego – zaczyna się od zniknięcia odruchu rzęskowego do chwili porażenia oddechu.

4) Okres porażenia oddychania – dochodzi do porażenie mięśni m/żebrowych, depresja oddechowa. Trwa do ustania akcji serca i zgonu.

Wprowadzenie do znieczulenia. Ta faza musi odbywać się pod kontrolą anestezjologa o trwać do chwili powrotu odruchów i świadomości. Rurkę intubacyjną usuwa się w chwili ustąpienia działania leków zwiotczających.

1

Znieczulenie miejscowe. Polega na zastosowaniu środków wyłączających okresowo obwodowy układ nerwowy, wymaga by przytomny pacjent pozostał w pełnym i dobrym kontakcie z anestezjologiem.

Wskazania do znieczulenia miejscowego:

1) Jeśli utrata przytomności byłaby zagrożeniem dla życia

2) Uniknięcie zagrożeń jakie związane są z środkami anestezjologicznymi 3) Zabiegi wymagające współdziałania ze strony pacjenta

4) Niewielkie zabiegi powierzchniowe.

Przeciwwskazania do znieczulenia miejscowego.

1) Uczulenie na środek do znieczulenia

2) Brak doświadczenia personelu

3) Brak urządzeń niezbędnych do resuscytacji

4) Miejscowe zakażenie w okolicy planowanego wstrzyknięcia

5) Zniekształcenia anatomiczne lub istnienie blizn w miejscu planowanego wstrzyknięcia 6) Brak zgody pacjenta

Środki miejscowo znieczulające:

1) Lignokaina – jeden z najtrwalszych środków znieczulających. Szybki początek działania, trwa 90min.

2) Prokaina – działa wolniej niż ligno, czas działania nieco dłuższy.

3) Bupiwakaina – działa dłużej niż ligno, stosowana gdy konieczne jest dłuższe znieczulenie.

Powikłania: przedawkowanie Lignokainy – drgawki, rozszerzenie naczyń krwionośnych, powikłania sercowo-naczyniowe, niepokój, spadek RR. Następstwem może być zatrzymanie akcji serca i bezdech.

Przygotowanie do znieczulenie miejscowego.

1) Pełne wyjaśnienie istoty znieczulenia pacjentowi i uzyskanie jego akceptacji.

2) Odstawienie posiłków

3) Wenflon

4) Stały monitor

5) Sprawdzenie gotowości środków doraźnej pomocy.

W zależności od miejsca znieczulenia środka znieczulającego rozróżniamy: 1) znieczulenie powierzchniowe – stosuje się w okulistyce do znieczulenia worka spojówkowego, w urologii do znieczulenia cewki moczowej. Używamy maści lub roztworów wodnych. Należą do nich: kokaina, lignokaina.

2) znieczulenie nasiękowe – polega na zastrzykiwaniu przyszłego pola operacyjnego roztworem środka znieczulającego. Dochodzi do utraty uczucia bólu w nerwach, znieczuleniem objęty jest niewielki odcinek, używamy 0,25-1% prokainy lub ligno.

3) znieczulenie donerwowe – polega na wstrzyknięciu środka znieczulającego w okolice nerwu. Uzyskujemy bezbolesność całego obszaru zaopatrywanego przez ten nerw. Najczęściej stosuje się ligno>300mg.

4) znieczulenie zewnątrzoponowe – polega na wprowadzeniu środka znieczulającego między ścianę kostną ukł kręgowego, a oponę twardą czyli do tzw. jamy nadtwardówkowej. Środek znieczulający używany to: 2-3% roztw. Prokainy 1,5-3% ligno. Po jednym wstrzyknięciu - znieczulenie na 1 h, stosowane w większych operacjach poniżej przepony, zastosow. w ginekologii i urologii.

5) znieczulenie rdzeniowe – Polega na wprowadzeniu śr. zniecz. do jamy podpajęczynówkowej rdzenia kręgowego. Najpierw znika czucie zimna-ciepła, bólu-dotyku, głębokiego czucia. Występuje przerwanie przewodnictwa we wszystkich gałęziach nerwów, które zetkniemy się z roztworem znieczulającym. Przeciwwskazania: zaburzenia krążenia, choroby kręgosłupa, rdzenia kręgowego, mózgu, Postępowanie z chorym po znieczuleniu.

1. Pierwsze godziny po zabiegu są najbardziej niebezpieczne dla chorego.

- wnikliwa obserwacja: oddech, RR, tętno.

- najczęściej po operacji leży na boku.

- twarz zwrócona ku dołowi, a głowa odchylona do tyłu.

- miska nerkowata

- sprzęt resuscytacyjny

- leki p/bólowe

- gimnastyka oddechowa

- chorego po operacji nie należy zostawiać samego

- obserwacja pola operacyjnego

Oddział operacyjny jest to strefa zabezpieczająca chorego na okres po operacji i znieczulenia.

Zadania personelu – kontrola podst. czynności życiowych, wyrównanie wszystkich zaburzeń ustroju.

Pacjenta do oddziału pooperac. przekazuje anestezjolog wykonujący znieczulenie. Przekazuje dane i omawia ważne elementy wywiadu:

- powikłania śródoperacyjne

- bilans płynów

- zlecenia pooperacyjne

- rodzaj operacji

- rodzaj znieczulenia

- liczbę i rodzaj drenów

- obecny stan chorego

- parametry życiowe co 15 minut.

2