Konstytucja marcowa 17 III 1921

Konstytucja kwietniowa 23 IV 1935

E Prezydent: zwołuje, otwiera, odracza i zamyka Sejm i Senat Na czele państwa stoi prezydent odpowiedzialny wobec Boga i historii, w jego osobie G wybierany przez Zgromadzenie Narodowe (Sejm+Senat) bezwzględną skupia się jednolita i niepodzielna władza państwowa Z większością na 7 lat,, Zgromadzenie zwołuje Prezydent w ostatnim pod zwierzchnictwem prezydenta:

E kwartale siedmiolecia, jeśli nie zwoła na 30 dni do końca to Rząd, Sejm, Senat, Siły Zbrojne, Sądy, Kontrola Państwowa,

K Marszałek Sejmu

prezydent: czynnik nadrzędny

U śmierć prezydenta – Marszałek Sejmu, jeśli prezydent trzy miesiące Prezydent:

T nie sprawuje urzędu, 3/5 Sejmu może uchwalić opróżnienie urzędu, mianuje wg swego uznania PRM, na jego wniosek ministrów

Y Prezydent podpisuje ustawy z kontrasygnatą ministrów i zarządza zwołuje i rozwiązuje Sejm i Senat,

W ogłoszenie, każdy akt prezydenta potrzebuje kontrasygnaty premiera i otwiera, odracza i zamyka sesje Sejmu i Senatu A odpowiedniego ministra

zwierzchnik Sił Zbrojnych reprezentuje państwo

mianuje i odwołuje premiera, na jego wniosek ministrów, na wniosek stanowi o wojnie i pokoju zawiera i ratyfikuje traktaty obsadza urzędy RM urzędników cywilnych, wojskowych

Prerogatywy prezydenta:

Nominacje urzędników kancelarii cywilnej Prezydenta kontrasygnuje wskazywanie kandydata na prezydenta i zarządzanie głosowania powszechnego premier!

wyznaczanie na czas wojny następcy

Najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych, nie może zostać Naczelnym

mianowanie i odwoływanie: premiera, Pierwszego Prezesa SN, Prezesa NIK

Wodzem, wodza mianuje prezydent na wniosek RM przez MSWojsk mianowanie i zwalnianie NW (odpowiedzialny przed prezydentem) i GISZ

prawo łaski

powoływanie sędziów Trybunału Stanu

reprezentuje państwo na zewnątrz (umowy wymagają zgody Sejmu)

powoływanie części senatorów

nie jest odpowiedzialny parlamentarnie ani cywilnie

mianowanie i zwalnianie Szefa i urzędników Kancelarii Cywilnej

odpowiedzialność konstytucyjna: 3/5 Sejmu 50%, Trybunał Stanu

rozwiązywanie Sejmu i Senatu przed końcem kadencji

oddawanie członków rządu pod Trybunał Stanu

Ministrowie tworzą RM pod przewodnictwem PRM.

prawo łaski

RM ponosi solidarną odp konst i parlamentarną, poza tym ministrowie NIE WYMAGAJĄ KONTRASYGNATY

indywidualnie

reszta wymaga (premiera i ministra)

Do odpowiedzialności parlamentarnej – Sejm zwyczajną większością

głosów

prezydent nie jest odpowiedzialny i nie ponosi odpowiedzialności

konstytucyjna: 3/5 Sejmu 50%

Wybór:

Kandydata wybiera Zgromadzenie Elektorów

ustępujący prezydent: prawo wskazania innego kandydata, jeżeli prezydent wskaże –

głosowanie powszechne spomiędzy tych dwóch, jeżeli oświadczy, że nie wskaże lub nie wskaże w ciągu 7 dni od wyboru kandydata przez ZE, kandydat ZE wybrany.

Zgromadzenie Elektorów: Marszałek Senatu (przewodniczący), Marszałek Sejmu (zastępca), premier, 1P SN, GISZ oraz 75 elektorów (obywatele najgodniejsi wybrani w 2/3

Sejm, 1/3 Senat,

kadencja: 7 lat, jeżeli wcześniej prezydent zrzeknie się lub umrze, Marszałek Senatu zwołuje ZE, jeśli sam wskaże kandydata – głosowanie powszechne, wojna: kadencja przedłuża się: 3 miesiące po zawarciu pokoju, prezydent wyznacza następcę w czasie wojny Uchwała, uznająca urząd za opróżniony zapada większością 3/5 połączonych Sejmu i Senatu

Funkcję prezydenta zastępczo sprawuje Marszałek Senatu

Rząd:

PRM +RM

ustala ogólne zasady polityki państwowej

kieruje sprawami państwa niezastrzeżonymi dla innych organów

ministrowie – działy administracji

organizację rządu określa dekret prezydenta

rozporządzenia wykonawcze do ustaw

PRM i RM odpowiedzialni politycznie przed Prezydentem,

sejmowe wotum nieufności dla rządu lub ministra: podczas sesji zwyczajnej, głosowanie nie razem ze złożeniem

zwykła większość – prezydent 3 dni odwoła lub rozwiąże Izby, jeśli nie to do Senatu, jeśli Senat poprze Sejm Prezydent odwoła ministra / rząd chyba, że rozwiąże parlament odpowiedzialność konstytucyjna ministrów i rządu przed TS, prawo pociągania do odp służy Prezydentowi i połączonym Izbom, uchwała 3/5 50%

L Sejm i Senat

Sejm:

E zakres ustawodawstwa: wszelkie prawa publiczne i prywatne

funkcja ustawodawcza i kontrolna

G coroczne uchwalanie budżetu

ustalanie budżetu i nakładanie ciężarów

I ustalanie stanu liczebności wojska i ogłaszanie poboru rekruta żądanie ustąpienia

S pożyczki, podatki, majątek państwowy, cła i monopole – ustawa pociąganie do odpowiedzialności konstytucyjnej

L

udzielania absolutorium

A Prawo inicjatywy ustawodawczej: Sejm i Rząd

kontrola nad długami

T Sejm: 5letnia kadencja, głosowanie: powszechne, tajne, bezpośrednie, Y równe i stosunkowe

głosowanie: powszechne, tajne, równe, bezpośrednie,

W prawo wybierania: 21, pełnia praw cywilnych, zamieszkuje w okręgu kadencja: 5 lat

A wyborczym przynajmniej od przedednia ogłoszenia wyborów, tylko wybory zarządza Prezydent (30 dni)+60

osobiście, wojskowi w służbie czynni nie, skazani nie, urzędnicy w

nie biorą udziału wojskowi

okręgach służby nie,

prawo bierne: 24, prawo czynne: 30

prawo wybieralności: każdy, 25

coroczna sesja: może być odroczona, odroczenie powyżej 30 dni zgoda Sejmu poseł obejmujący płatną służbę państwową traci mandat

otwarcie sesji nadzwyczajnej: prezydent, połowa posłów,

mandat wolny, immunitet formalny, immunitet materialny, poseł nie

przedmiotem sesji nadzwyczajnej: sprawy wymienione w zarządzeniu Prezydenta lub może być redaktorem odpowiedzialnym

wniosku o otwarcie, sprawy wymagane przez ustawę, regulamin, albo uznane przez coroczna sesja zwyczajna, nadzwyczajna: prezydent, 1/3 posłów

Prezydenta za pilne

rozwiązanie Sejmu: uchwała 2/3 kworum 50%, prezydent za zgodą

uchwały sejmu: większość z 1/3

3/5 Senatu, jednocześnie rozwiązuje się Senat, wybory w ciągu 90

immunitet formalny, brak immunitetu materialnego,

dni, ustawy zwykłe: większość przy 1/3, prawo do interpelacji

poseł może być uchwałą Sejmu albo na żądanie Marszałka Sejmu lub Ministra poselskich (6 tygodni)

Sprawiedliwości oddany pod TS i pozbawiony mandatu

droga ustawodawcza: Sejm – Senat (30 dni na poprawki)- „Prezydent incompatibilitas zarządzi ogłoszenie ustawy”(30 dni), zmiany lub odrzucenie projektu prawo członków rządu do przemawiania na posiedzeniach Sejmu oraz przebywanie podczas przez Senat (zakomunikowanie wspomniane 30 dni, następne 30 na

posiedzeń

zwrot ze zmianami – odrzucenie poprawek 11/20, nieodrzucenie –

prawo do interpelacji poselskiej (45 dni)

ogłoszenie

Senat: każde województwo jeden okręg wyborczy, głosowanie:

Senat:

powszechne, tajne, bezpośrednie, równe, stosunkowe, ilość

rozpatruje budżet i projekty ustaw, uchwalone przez Sejm

mieszkańców – liczba mandatów, prawo wybierania: 30 lat,

uczestniczy w wykonywaniu kontroli nad długami państwa

zamieszkiwanie od roku, prawo wybieralności, każdy, 40

na równi z Sejmem:

amnestia drogą ustawodawczą

wniosek o wotum nieufności

zwrócone przez prezydenta ustawy

zmiana Konstytucji

uchylenie zarządzeń wprowadzających stan wyjątkowy

składa się z senatorów:

1/3 przez Prezydenta, 2/3 w drodze wyborów,

kadencja zbieżna z kadencją Sejmu

aktami ustawodawczymi są ustawy i dekrety, nadrzędność Konstytucji

prawo inicjatywy: Rząd, Sejm

w sprawach budżetu, kontyngentu rekruta i ratyfikacji umów wyłącznie rząd

Prezydent może przed ratyfikacją na wniosek RM wprowadzić w życie niektóre postanowienia umów handlowych i celnych.

Projekt ustawy: uchwala Sejm, przekazuje Senatowi, poprawki - do odrzucenia 3/5, podpis Prezydenta

Prezydent ma 30 dni na weto zawieszające, jeżeli Izby uchwalą bez zmian, ogłoszenie Ustawa może upoważnić Prezydenta do dekretów. Prezydent może w nagłych wypadkach wydawać dekrety z mocą ustawy z zakresu ustawodawstwa w razie konieczności, gdy Sejm jest rozwiązany, na wniosek RM i zmieniane ustawą

Prezydent dekrety: sprawy rządu, zwierzchnictwa Sił Zbrojnych, administracji rządowej, w każdym czasie i zmieniane tylko dekretem.

BUDŻET:

rząd składa projekt nie później niż cztery miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego, Sejmowi 90 dni, Senatowi 20 dni, zmiany Senatu Sejm ma 10 dni, Prezydent zarządza ogłoszenie w brzmieniu: Izb, Sejmu, Senatu, lub rządu w przypadku nierozpatrzenia na czas.

J sądownictwo administracyjne + Najwyższy Trybunał Administracyjny Sędziowie niezawiśli, orzeczenia zmieniane tylko przez sądy, U

sądy nie mają prawa badać aktów ustawodawczych

D Trybunał Stanu: Pierwszy Prezes SN (przewodniczący) + 12

sędziów mianuje prezydent

Y członków: 8 Sejm, 4 Senat, wybierane osoby nie piastujące żadnego złożenie, przeniesienie, zawieszenie tylko przez sąd i na mocy ustawy, pociągani do K urzędu, okres kadencji sejmowej

odpowiedzialności tylko za zgodą sądu,

A

amnestia wymaga aktu ustawodawczego, prezydent – prawo łaski

T sędziowie mianowani przez prezydenta, sędziowie pokoju przez U ludność, sędziowie: niezawiśli, podlegli tylko ustawom, zmiana Sąd Najwyższy: sprawy cywilne i karne

R wyroku tylko przez sąd, złożenie, przeniesienie, zawieszenie tylko Najwyższy Trybunał Administracyjny: do orzekania o legalności aktów administracyjnych A przez sąd i na mocy ustawy, pociągani do odpowiedzialności tylko za Trybunał Kompetencyjny: spory o właściwość sądów i innych organów zgodą sądu, sądy nie mają prawa badania ważności ustaw; ciężkie

Trybunał Stanu: 1P SN +6, powołuje na okres 3letni prezydent, spośród sędziów sądów kary, przestępstwa polityczne – sądy przysięgłych

powszechnych, przedstawionych w liczbie podwójnej w połowie przez Sejm, w połowie Sąd Najwyższy: sprawy cywilne i karne

przez Senat, równomiernie

Trybunał Kompetencyjny

I NIK, wniosek u udzielenie lub odmówienie absolutorium, kontrola Twórczość jednostki jest dźwignią życia zbiorowego. Państwo zapewnia możliwość

N całej administracji i zamknięć rachunków państwa, członkowie rozwoju. Granicą wolności jest dobro powszechne.

N usuwalni tylko uchwałą Sejmu 3/5 głosujących

Prawa publiczne uzależnione od wysiłku i zasług obywatela,

E

praca podstawą rozwoju i potęgi państwa, opieka nad pracą

podział terytorialny: województwa, powiaty i gminy (miejskie i

wiejskie), zasada dekoncentracji,

Administracja państwowa:

samorząd gospodarczy: izby rolnicze, handlowe, przemysłowe,

rządowa

rzemieślnicze, pracy najemnej...połączone w Naczelną Izbę

samorząd terytorialny

Gospodarczą RP,

samorząd gospodarczy

nadzór państwa nad samorządem przez wydziały wyższego stopnia

podział terytorialny: województwa, powiaty i gminy (miejskie i wiejskie) obywatelstwo przez urodzenie i nadanie

samorządy: wydawanie norm lokalnych, zatwierdzanych przez władze nadzorczą, nadzór sprawuje Rząd przez swoje organa lub nadrzędną władzę samorządu

rozległe prawa obywatelskie i ich gwarancje, prawa I i II generacji, prawa mniejszości narodowych, religijnych, nieliczne obowiązki

samorząd gospodarczy: izby rolnicze, handlowe, przemysłowe, rzemieślnicze, pracy najemnej

wyznanie rzymskokatolickie – naczelne stanowisko wśród

Może być powołana przez ustawę Naczelna Izba Gospodarcza do opiniowania i równouprawnionych wyznań, obowiązkowa nauka religii

harmonizowania działalności ministerstw i rozważania całokształtu życia gospodarczego (niekoniecznie katolickiej)

NIK:

Czasowe zawieszenie praw obywatelskich: zarządzić może RM za

badanie zamknięć rachunków państwa

zezwoleniem prezydenta, niezwłocznie przedstawione Sejmowi

przedstawianie Sejmowi wniosków dot udzielenia absolutorium

(między sesjami w ciągu 8 dni) jeśli Sejm odmówi traci moc

NIK niezależna od rządu

prezydent mianuje i odwołuje prezesa a na jego wniosek członków

Zmiana konstytucji:

niezależna od rządu

1. kworum 50% Sejm, Senat, 2/3

Stan wyjątkowy: uchwalany przez RM za zgodą prezydenta, zarządzenie przesyłane do wniosek: połowa liczby posłów/senatorów, zapowiedziany 15 Sejmu w ciągu 7 dni od ogłoszenia, prawo zawieszenia swobód obywatelskich dni

2. drugi z rzędu Sejm może dokonać większością 3/5 50%

3. co 25 lat rewizji zwyczajną większością Sejmu i Senatu

Stan wojenny: ogłaszany przez prezydenta, może wtedy wydawać dekrety z mocą ustawy za połączonych w ZN

wyjątkiem zmiany Konstytucji, przedłużać kadencje Izb, otwierać, odraczać, zamykać sesje, powoływać do rozpatrzenia spraw wyłoniony przez te izby Sejm i Senat w zmniejszonym Konstytucja wchodzi w życie z niem ogłoszenia, względnie po

składzie.

wydaniu odpowiednich ustaw.