kosmetyka dermatologia
Teorie i definicje
Skąd biorą się zmarszczki
 czyli jak starzeje się skóra?
Wraz z upływem lat dochodzi
do zmian w całym organizmie.
Proces starzenia dotyka
każdej komórki naszego ciała.
Niektóre zmiany i dolegliwości
związane z wiekiem jesteśmy
w stanie maskować. Starzenie
się skóry  największego
i najbardziej widocznego
organu  trudno ukryć.
Od czego zależy i jak przebiega
ten naturalny i fizjologiczny
proces i co możemy zrobić,
aby go spowolnić?
zależności od czynników udało się wyodrębnić jednego genu od- stu lipidów, co utrudnia transport przez
wpływających na proces powiedzialnego za starzenie się skóry, ale błony komórkowe, prowadząc do nagro-
Wstarzenia się, wyróżniamy znanych jest ok.100 genów, które uczest- madzenia substancji toksycznych);
dwa jego typy: starzenie endogenne (we- niczą w tym procesie. Są to geny związa- n teoria ograniczonej liczby podziałów
wnątrzpochodnym) i egzogenne (zew- ne z odpowiedzią na stres, geny związane komórkowych (zakłada, że komórki dzielą
nątrzpochodnym). Starzenie endogenne z podziałami komórkowymi i z regulatora- się określoną liczbę razy, po czym umie-
związane jest z wiekiem, zmianami hor- mi substancji energetycznych. Wiadomo rają);
monalnymi, czynnikami genetycznymi, też, iż dochodzi do wewnątrzkomórkowe- n teoria zaburzeń białkowych (wraz
nieodpowiednią dietą, niedoborami wi- go oksydacyjnego uszkodzenia DNA, co z wiekiem maleje zdolność syntezy białka,
taminowymi. Starzenie egzogenne zależy przyspiesza proces starzenia. co upośledza prawidłowe funkcjonowanie
od działania czynników środowiska  pro- Istnieje kilka teorii omawiających, w jaki komórek).
mieniowania UV, dymu papierosowego, sposób dochodzi do starzenia skóry:
Wolne rodniki przyczyną
zanieczyszczeń środowiska, a także nieod- n teoria mitochondrialna (z wiekiem
zmarszczek?
powiedniej pielęgnacji. maleje liczba i aktywność mitochondriów,
Chronostarzenie, czyli to związane z wie- co upośledza zdolności regeneracyjne ko- Nieodpowiedni tryb życia, niezdrowa die-
kiem, zaczyna się ok. 25. roku życia. Każda mórek); ta, działanie czynników zewnętrznych, ta-
komórka ma zakodowany w genach pro- n teoria membranowa (dochodzi do kich jak promieniowanie UV, skażenie
gram życiowy i koniec życia. Dotąd nie zmiany składu błony komórkowej i wzro- środowiska, palenie papierosów, a także
32 BEAUTY FORUM POLSKA 11/2009
kosmetyka dermatologia
stres potęgują aktywność wolnych rod- Wyróżniamy zmarszczki powierzchowne, podskórnej. Następują zmiany w obrębie
ników, uszkadzających błony komórkowe głębokie, mimiczne i dynamiczne. naskórka i skóry właściwej. Dochodzi do
i materiał genetyczny, co w konsekwen- n zmarszczki powierzchowne (o głębo- przerostu warstwy rogowej, stopniowe-
cji nasila proces starzenia komórek. Do kości do około 0,05 mm) znajdują się go zaniku warstwy ziarnistej i kolczystej,
głównych typów wolnych rodników nale- w okolicy oczu, a czasem także na po- spłaszczenia warstwy brodawkowatej skó-
żą: tlen singletowy, ozon, anionorodnik wierzchni policzków ry właściwej. Obniża się aktywność i syn-
ponadtlenkowy, nadtlenek wodoru oraz n zmarszczki głębokie (o głębokości po- teza fibroblastów. Dochodzi do zaburzeń
rodniki wodoronadtlenkowe i alkilonad- wyżej 0,05 mm) zlokalizowane są zazwy- w obrębie struktury włókien elastycznych,
tlenkowe. Powodują one destrukcję lipi- czaj na dolnej części czołowej i szyi retikulinowych, kolagenowych i zmiany
dów, niszczą białko w błonie komórkowej, n zmarszczki mimiczne są wynikiem pra- ich właściwości (stają się twarde, sztyw-
upośledzając tym samy prawidłowe funk- cy mięśni mimicznych twarzy i pojawia- ne, bezładnie i nieregularnie rozmiesz-
cjonowania komórki. Następnie dochodzi ją się najczęściej w okolicy oczu  m.in. czone). Zmniejsza się aktywność gruczo-
do uszkodzenia enzymów, a dalej kolage-  kurze łapki , między brwiami lub  lwia łów łojowych i potowych, dochodzi do
nu i elastyny. Następuje rozerwanie wią- zmarszczka w okolicy czołowej zwiększonej przeznaskórkowej utraty wo-
zania peptydowego i uszkodzenie struk- n zmarszczki dynamiczne powstają w wy- dy (TEWL) w wyniku ubytków w płaszczu
tury tego białka. Konsekwencją tego jest niku naturalnego procesu starzenia hydrolipidowym skóry. Niedobór cerami-
znacznie wcześniejsze starzenie się skóry, dów (kwasu linolowego, kwasu linoleno-
Inne objawy starzenia się
niż jest to przewidziane przez czynniki ge- wego) doprowadza do zwiększonej sucho-
skóry
netyczne. ści i złuszczania. Niedostateczne staje się
Jak zmienia się wygląd i struktura skóry Objawem pojawiającym się najwcześniej stężenie estrów sterolowych, trójglice-
wraz z upływem czasu? Najszybciej zauwa- jest suchość skóry, związana z mniejszą rydów i ceramidu 3, przy jednoczesnym
żalnym i najbardziej kłopotliwym sympto- zdolnością do wiązania i zatrzymywania wzroście poziomu ceramidu 2 i 4, wol-
mem starzenia się skóry są zmarszczki. wody, zmniejsza się grubość skóry i tkanki nych kwasów tłuszczowych i cholesterolu.
Reklama 1/2
BEAUTY FORUM POLSKA 11/2009 33
Prowadzi to do nadmiernego rogowacenia naskórka, a warstwa
rogowa staje się coraz bardziej sucha i szorstka. Wzrasta aktyw-
ność enzymatyczna kolagenozy, elastazy, hialuronidazy, co skut-
kuje niszczeniem włókien warstwy siateczkowatej, czyli utratą jęd-
rności i elastyczności.
Gospodarka hormonalna
Wraz z upływem czasu pojawiają się zaburzenia hormonalne.
Hormony takie jak hormon wzrostu HGH, testosteron, DHEA,
melatonina są odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie
układu immunologicznego, a także syntezę, różnicowanie i rege-
nerację keratynocytów. Zaburzenia hormonalne doprowadzają do
zahamowania syntezy kolagenu i kwasu hialuronowego, obniże-
nia ilości ziaren keratohialinowych i lipidów oraz zmniejszenia
nawilżenia skóry. Zmiany morfologiczne komórek Langernhansa
doprowadzają do osłabienia systemu immunologicznego skóry
i wzrostu podatności na podrażnienia jak i rozwój zmian nowotwo-
rowych. Jednocześnie w wyniku starzenia następuje nieprawidłowe
rozmieszczanie się komórek barwnikowych, co daje obraz skóry bla-
dej z miejscowymi ogniskami przebarwień i odbarwień.
Reklama 1/2
Wiek gra rolę
Wszystkie te zmiany, zachodzące w wyniku działania różnych
czynników, składają się na obraz naturalnego procesu, jakim
jest starzenie się. Nietrudno też na podstawie pewnych cha-
rakterystycznych cech ocenić zmiany w wyglądzie twarzy, poja-
wiające się z upływem czasu. I tak w kolejnych dekadach życia
możemy zaobserwować:
n ok. 30 lat: nadmiar skóry powiek górnych, (niekiedy też opa-
danie powiek górnych), płytkie zmarszczki w okolicy oczu tzw.
kurze łapki;
n ok. 40 lat: wyraz
nie zaznaczone fałdy nosowo-wargowe, po-
przeczne zmarszczki czoła i zmarszczki marsowe (pionowe mię-
dzybrwiowe), pogorszenie owalu twarzy, wyraz
niejsze zmarsz-
czki okrężne na szyi;
n ok. 50 lat: mniej wyraz
nie zaznaczona linia żuchwy, opadanie
końca nosa, wyraz
ne zmarszczki szyi, widoczne poziome pasma
mięśnia szerokiego szyi, wyraz
niejsze opadanie bocznych czę-
ści policzków tzw. chomiki;
n 60 lat, 70 lat, 80 lat: ścieńczenie skóry oraz zanik tkanki
podskórnej, przyczyniający się do wyraz
nych zmarszczek i wiot-
kości skóry, zmarszczki  palacza lub  kodu kreskowego nad
górną wargą, luki w uzębieniu, zapadanie policzków, redukcja
tkanki tłuszczowej.
Wiek metrykalny nie musi pokrywać się z kondycją naszej skó-
ry. Mimo iż starzenie skóry jest procesem postępującym i nie-
uchronnym, można go znacznie opóz
nić i w pewien sposób
ujarzmić. Przez odpowiednią pielęgnację, zdrowy styl życia
i zabiegi możemy starzeć się ładnie.
n
Lek. med. Joanna Magdziarz-Orlitz | Dermatolog. Członek European
Society for Cosmetic and Aesthetic Dermatology ESCAD, Polskiego
Towarzystwa Lekarskiego, Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetycznych.
Założycielka Centrum Medycyny Estetycznej i Der-matologii SOLMED.
BEAUTY FORUM POLSKA 11/2009