Psychologia osobowości
Wykład nr 1
Elżbieta Zdankiewicz-Ścigała
Definicje osobowości
1. Persona = osobowość  persona to
maska nakładana przez starożytnych
aktorów. Jako maska sugeruje udawanie
cech odmiennych od prawdziwych;
2. Persona bez konotacji wskazujących na
iluzję zaczęła wskazywać na jawne i
prawdziwe cechy osoby;
3. Wewnętrzne słabiej okazywane oraz
ukryte cechy psychiczne jednostki;
Osobowość definicja współczesna
1. Złożony wzorzec głęboko
zakorzenionych cech psychicznych;
2. Wzorzec przejawiający się
automatycznie w niemal każdej sferze
funkcjonowania psychologicznego
3. Wzorzec cech występujących w całym
złożonym układzie jednostki.
Definicja osobowości
1 zbiór względnie stałych, charakterystycznych dla danej
jednostki cech i właściwości, które wyznaczają jej
zachowania i pozwalają odróżnić ją od innych;
2 zespół warunków wewnętrznych wpływających na
sposób, w jaki człowiek przystosowuje się do otoczenia;
3 zespół psychologicznych mechanizmów: np. tożsamość,
mentalność, potrzeby, postawy, inteligencja, uznawane
wartości, które powodują, że człowiek jest zdolny do
kierowania własnym życiem, a jego zachowania są
zorganizowane i względnie stałe
Cecha osobowości a kryteria
diagnozowania
" Cecha - trwały wzorzec zachowania
przejawiany niezależnie od chwili w wielu
różnych sytuacjach
" Kryteria diagnozowania  zdefiniowane
cechy, do których odwołują się klinicyści w
opisie danej osoby. Listy cech, które
muszą występować, aby można było
postawić określoną diagnozę.
Norma a patologia
" Nie można całkowicie odróżnić normy od
patologii;
" Kryteria diagnostyczne to konstrukty
społeczne;
" Definicje patologii, czy zaburzenia
obciążone są z konieczności
wartościowaniem;
" Normalność to pojęcie definiowane
społecznie i kulturowo;
Normalność???
Zdolność do niezależnego,
kompetentnego funkcjonowania,
ukierunkowanego na uzyskiwanie
poczucia osobistego zadowolenia i
poczucia satysfakcji;
Czy istnieje osobowość dojrzała?
realistyczny obraz siebie. Funkcjonują
jednocześnie w nas dwa obrazy - "ja
realny" i "ja idealny". Im większa jest
rozbieżność między nimi, tym wyższy jest
w nas poziom neurotyzmu (skłonności do
reakcji nerwicowych). Potrzebna jest
konstrukcja "lustra duszy" - byśmy
zobaczyli odbicie własnego wnętrza.
Kompetencje poznawczo -
motywacyjne
poczucie rzeczywistości. Stąpanie po
ziemi jest w tym przypadku równoznaczne
stwierdzeniu, że nie jestem w stanie zrobić
wszystkiego najlepiej, że mam prawo
popełniać błędy, na których się będę
uczył/a. Jest to również stawianie
realistycznych celów.
Kompetencje emocjonalne
dojrzałość emocjonalna.
Świadomość własnych emocji - np.
wytłumaczenie sobie negatywnych relacji
do konkretnej osoby;
Czytelność własnych emocji - ujawnianie
ich, i komunikowanie sobie i innym w
społecznie akceptowany sposób;
Kontrola własnych emocji i umiejętność
złożonej ich regulacji
Kompetencje społeczne
" umiejętność wchodzenia w dojrzałe
związki emocjonalne - empatia i
asertywność
" przewidywalność w istotnie ważnych
zachowaniach (przewidywalność reakcji
swoich i innych)
" otwartość w relacjach
" względnie stały ale nie sztywny system
wartości
Dziękuje za uwagę