Zmienianie właściwości chemicznych wody
Utwardzanie wody (podnoszenie GH i/lub KH)
Podane poniżej ilości i miary są przybliżone, stąd trzeba użyć odpowiedniego testu aby sprawdzić czy
udało się uzyskać zamierzone wyniki. Należy zauważyć, że jeśli woda jest od początku nadzwyczajnie
miękka (1 stopień KH lub mniej), to dodanie roztworu buforowego może doprowadzić do znaczącej
zmiany pH.
Aby podnieść równocześnie GH i KH należy dodć węglan wapnia (CaCO3). 1/2 łyżeczki do herbaty na
100 litrów wody zwiększy KH i GH o 1-2 dH. Aby uzyskać podobny efekt należy dodać do filtra kilka
muszli, trochę korali, wapienia, grysu marmurowego, itp.
Aby podnieść KH bez podnoszenia GH należy dodać dwuwęglan sodu (NaHCO3), znany jako soda
oczyszczona. 1/2 łyżeczki do herbaty na 100 litrów podniesie KH o 1 dH. Dwuwęglan sodu ustali pH na
równej wartości 8,2.
Podnoszenie i obniżanie pH
Można podnieść lub obniżyć wartość pH przez dodanie chemikaliów. Z powodu jednakże procesów
buforowania trudno jest w ten sposób uzyskać pożądany efekt. Podnosząc albo obniżając pH (w
stabilny sposób) faktycznie powoduje się zmianę KH. Najbardziej powszechne podejście to dodanie
roztworu buforowego (w poprzedniej sekcji), którego równowaga utrzymuje wymaganą wartość pH.
Kwas solny (chlorowodorowy) może być używany do zmniejszenia pH. Należy zauważyć, że potrzebna
ilość zależy od zdolności buforowania wody. W efekcie można dodać taką ilość kwasu, która zużyje
całą zdolność buforowania. Kiedy się tego dokona zmniejszenie odczynu pH jest łatwe. Jakkolwiek
należy zauważyć, że wynikły niższy odczyn pH wody powoduje zmniejszenie zdolności buforowania KH
w porównaniu ze stanem poprzednim, co czyni bardziej prawdopodobnym możliwość rozchwiania
odczynu pH, kiedy (na przykład) podniesie się poziom azotanów. Ostrzegamy: kwasy są BARDZO
niebezpieczne! Nie należy stosować tego sposobu jeśli nie jest się pewnym co się stanie, a także nie
przetestowano wody PRZED dodawaniem jej do akwarium.
Produkty obniżające pH (pH minus) są często oparte na kwasie fosforowym. Kwas ten dąży do
utrzymania pH na poziomie około 6,5, zależnie od tego ile go użyto. Niestety użycie kwasu
fosforowego powoduje WIELE efektów ubocznych, a mianowicie podnosi poziom fosforu w akwarium,
pobudzając wzrost glonów. Kontrolowanie wzrostu glonów w akwarium jest trudne jeśli w zbiorniku
jest podniesiony poziom fosforu. Jedyną jego zaletą w porównaniu z kwasem solnym jest to, że
odczyn pH będzie nieco korzystniej buforowany przy niskich jego wartościach.
Jedynym bezpiecznym sposobem na obniżenie pH BEZ zmiany KH jest dodanie CO2 (dwutlenku węgla)
do akwarium. CO2 rozkłada się w wodzie i jego część tworzy kwas węglowy. Tworzenie się kwasu
obniża pH. Oczywiście, aby ten sposób był przydatny, potrzebne jest stałe z
ródło CO2 (np. butla CO2)
aby utrzymać stałą wartość pH. Jeśli odłączy się nawożenie CO2, odczyn pH powrócić do poprzedniej
wartości. Wysoki koszt urządzeń do dozowania CO2 wyklucza jego użyteczność jako sposobu na
obniżenie pH w większości akwariów (zob. CO2 w akwarium w rozdziale o roślinach, gdzie informacje o
alternatywnym sposobie, wykonanym własnym sumptem). Dostarczanie CO2 jest bardzo popularne w
akwariach z dużą obsadą roślin, ponieważ dodawanie tego gazu stymuluje wzrost roślin.
Zmiękczanie wody (tj. obniżanie GH)
Niektóre ryby (np. paletki, czarne neony, itp.) preferują miękką wodę. Mogą się one jednak utrzymać
przy życiu w wodzie bardziej twardej. W takich warunkach są jednak niezdolne do rozrodu. Tak więc,
można zostać zmuszonym do zmiękczenia wody mimo kłopotów z tym związanych.
Zmiękczacze typowej wody wodociągowej używają techniki znanej jako wymiana jonowa. Polega ona
na usunięciu jonów wapnia i magnezu i zastąpieniu ich jonami sodu. Pomimo tego, że proces ten
technicznie zmiękcza wodę, większość ryb nie zauważa różnicy. Ryby, które wolą wodę miękka nie
lubią jednocześnie sodu i dla nich zmiękczacze wody tego typu w ogóle nie pomagają. Tak więc
metoda stosowana do zmiękczanie wody domowej nie jest odpowiednim sposobem na zmiękczenie
wody używanej w akwarium.
W sklepach akwarystycznych i na giełdach dostępne są tzw. "poduszki" (wymieniacze jonowe - przyp.
tłum.) zmiękczające wodę. Działają one na tych samych zasadach co wymiana jonów. "Poduszka"
ładuje się, czy też napełnia przez namoczenie jej w słonej wodzie, wtedy umieszcza się ją w zbiorniku
gdzie jony sodu są wyzwalane do wody i zastępowane przez jony wapnia i magnezu. Po kilku
godzinach albo dniach "poduszka" (wraz z wapniem i magnezem) jest usuwana a następnie ponownie
ładowana. "Poduszki" sprzedawane w sklepach są zbyt małe aby dobrze pracować i nie powinny być
używane z tego samego co wyżej powodu.
Torf zmiękcza wodę i zmniejsza jej twardość (GH). Najbardziej efektywny sposób zmiękczania wody za
pomocą torfu polega na napowietrzaniu przez 1-2 tygodnie wiadra wody zawierającego torf. Należy
postarać się o stosownego rozmiaru (plastikowe) wiadro. Następnie przygotować dużą ilość torfu
(około 4 litry albo więcej), gotować go (aż utonie), wypchać torfem poszewkę od poduszki i wszystko
umieścić w wiadrze wody. Do napowietrzania należy użyć pompy. W ciągu 1-2 tygodni otrzyma się
bardziej miękką i bardziej kwasową wodę. Wody tej należy używać w czasie wykonywania częściowej
wymiany wody w akwarium.
Torf kupuje się w sklepach zoologicznych ale jest to kosztowne. O wiele bardziej opłaca się kupowanie
go w blokach (workach) w sklepie ogrodniczym. W takim wypadku należy uważnie przeczytać etykiety!
Nie należy używać torfu zawierającego nawozy albo inne dodatki.
Mimo że niektórzy akwaryści umieszczają torf w filtrach, technika ta ma liczne wady. Po pierwsze, torf
często zatyka filtr, tak więc dodawanie go nie zawsze jest efektywne. Po drugie, torf może być
zanieczyszczony i może zabrudzić (zmętnić) wodę w akwarium. Po trzecie, trudno ocenić jaka
konkretna ilość torfu jest potrzeba do tego aby skutecznie zmiękczyć wodę. Używanie niewłaściwie
ilość kończy się pogorszeniem parametrów chemicznych wody. Wreszcie, kiedy zmienia się wodę, to
zmieniają się też parametry chemiczne w akwarium (ma to zły wpływ). Przez kilka następnych dni,
parametry chemiczne zmieniają się w trakcie kiedy torf jest używany. Użycie odstanej woda pomaga
upewnić się, że wskaz
niki chemiczne akwarium nie zmienią się podczas gdy wykonuje się częściową
zmianę wody. (W Polsce dostępne są specjalne, produkowane przez wyspecjalizowane firmy
akwarystyczne, wkłady do filtrów zawierające torf. Są one bezpieczne w użyciu, choć rzeczywiście
zabarwiają wodę. Niektórzy akwaryści preferują jednak dodawanie torfu w odpowiednich pojemnikach
bezpośrednio do akwarium - przyp. tłum.).
Twarda woda może być też zmiękczana przez rozpuszczenie w niej wody destylowanej lub wody
uzyskanej z filtra R/O (odwróconej osmozy). (Filtr R/O zmiękcza i demineralizuje wodę - przyp. red.)
Niestety dla większości akwarystów filtry R/O są zbyt kosztowne (100-500 USD). Woda
przepuszczona przez filtr R/O może być również kupowana w niektórych sklepach akwarystycznych,
ale dla większości ludzi wydatek i kłopoty z tym związane nie są warte zachodu. (W Polsce obecnie
dostępne są filtry R/O odwróconej osmozy, które - jak napisano w jednym z postów w grupie
pl.rec.akwarium - są łatwe, proste i przyjemne w użyciu - przyp. tłum.). To samo zastosowanie ma
woda destylowana nabyta w sklepach branży spożywczej.