Erazm z Rotterdamu
Pochwała głupoty
No dobrze  powiadają mi ale przecież nikt nie składa Głupocie ofiar ani nie buduje jej
świątyni! Toteż ja właśnie  jakem już rzekła  trochę się takiej niewdzięczności dziwię. Ale,
że to jestem taka dobroduszna, biorę to za dobrą monetę, a nawet oczekiwać tego nie mogę.
Bo i co by mi tam przyszło z kadzidełek czy mąki ofiarnej albo koziołka ofiarnego czy
wieprzka, skoro mi wszyscy ludzie na całym świecie cześć oddają taką, jaką nawet sami
panowie teologowie zwykli uważać za najwyższą? Chyba żebym miała zazdrościć Dianie, że
jej się składa ofiary z krwi ludzkiej. Ja myślę, że jeżeli ktoś mi jest całym sercem oddany 
a tak wszyscy wszędzie robią  jeżeli obyczaje swe wedle mnie kształtuje, całym swym
życiem moją istotę wyraża, to chyba mnie przez to czci najpobożniej. Bo nawet u chrześcijan
nieczęsta jest taka cześć dla świętych. Jakaż to mnogość tych, co Matce Boskiej świeczkę
palą, w południe zresztą, kiedy to całkiem zbędne! Ale jakże niewielu takich którzy by ją
chcieli naśladować czystością życia, skromnością, miłością spraw niebiańskich? Bo to
dopiero byłoby czcią prawdziwą i niebianom najbardziej miłą. A potem, po cóż bym ja miała
pragnąć świątyni, skoro cały ten świat jest moją, jeśli się nie mylę, najpiękniejszą świątynią.
Nie brak mi przecie wiernych wtajemniczonych nigdzie tam, gdzie nie brak ludzi. Bo i nie
jestem już aż taka głupia, żebym potrzebowała kamiennych i farbami popaćkanych posążków,
które niekiedy są tylko zawadą dla kultu, ponieważ głupi i wygodni ludzie zamiast samym
świętym, cześć oddają posągom. Dochodzi u nas w taki sposób do tego, co zwykło się
przydarzać urzędnikom, którym urząd z rąk wyjmują ich właśni zastępcy. Ja uważam, że tyle
mam posągów, ilu jest ludzi, którzy, choćby nawet nie chcieli, jako żywo mój obraz po
świecie noszą.
Przeł. E. Jędrkiewicz