PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U

DZIECI

INTRACRANIAL PRESSURE – ICP

Nadmierne ciśnienie wewnątrz niepodatnego sklepienia czaszki, upośledzające funkcje neurologiczne.

PRZYCZYNY ICP

Wynik zmian zwiększających objętość płynu lub tkanki mieszczących się wewnątrz czaszki:

guzy i inne zmiany organiczne zajmujące przestrzeń wewnątrzczaszkową,

akumulacja płynu mózgowo – rdzeniowego w obrębie układu komorowego,

krwawienia wewnątrzczaszkowe,

obrzęk tkanki mózgowej,

Stany, w przebiegu których dochodzi do wzrostu ICP:

urazy czaszkowo - mózgowe,

wodogłowie,

guzy mózgu,

zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych,

zapalenie mózgu,

krwotok śródmózgowy.

Wczesne objawy podmiotowe i przedmiotowe:

drażliwość,

zmęczenie,

zaburzenia osobowości,

u dzieci z niezarośniętymi ciemiączkami i szwami dochodzi do powiększenia się odstępów pomiędzy kośćmi czaszki

Objawy u niemowląt i małych dzieci

napięte przednie ciemiączko,

zwiększony obwód głowy,

objaw zachodzącego słońca,

objaw Macewena,

drażliwość i niepokój ruchowy,

zmiany przyzwyczajeń żywieniowych,

płacz z towarzyszącym tuleniem się i kołysaniem.

Objawy u starszych dzieci

ból głowy,

nudności, wymioty,

zmiany w zakresie funkcji poznawczych, osobowości i zachowania,

zamazane widzenie , dwojenie,

brak łaknienia, utrata masy ciała,

napady drgawkowe.

Późne objawy przy znacznym wzroście ICP

obniżony poziom świadomości, wahający się od senności do śpiączki,

obniżona motoryczność w odpowiedzi na polecenia,

upośledzony odbiór bodźców bólowych,

wąskie źrenice, z upośledzoną reakcją na światło,

pozycja odmóżdżeniowa,

lub pozycja odkorowania,

obrzęk tarczy nerwu wzrokowego,

nieprawidłowe tory oddychania – oddech Cheyne – Stokesa.

Badania laboratoryjne i testy diagnostyczne

a) Pomiar ciśnienia wewnątrzczaszkowego

b) Tomografia komputerowa i obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego.

POSTĘPOWANIE PIELĘGNIARSKIE

Ocena chorego pod kątem wczesnych zmian ICP

parametrów życiowych,

monitorowanie wartości ciśnienia,

czynności oddechowej,

stanu świadomości,

aktywności ruchowej,

zachowania,

średnicy i reaktywności źrenic.

Odpowiednie ułożenie chorego

Głowa i szyja chorego w jednej linii względem barków, głowa uniesiona pod katem 10 - 20˚.

Dziecko powinno unikać pozycji sprzyjających wzrostowi ciśnienia – ucisk żył

szyjnych, zgięcie lub przyprost szyi, obracanie głową.

Zapobieganie utraty masy ciała

Podawanie posiłków często w małych ilościach.

Stosowanie żywienia drogą dożylną lub przez sondę.

Skuteczne zapobieganie napadom drgawkowym

Prowadzą one nie tylko do wzrostu ICP, ale także zwiększają metabolizm mózgu.

Podejmowanie działań sprzyjających prawidłowemu wzrostowi

Działania minimalizujące lęk dziecka.

Unikanie silnych bodźców stymulujących dziecko.

Należy unikać odsysania z dróg oddechowych oraz opukiwania - mogą one podwyższać ICP.

Zapewnienie wentylacji mechanicznej

Unikanie hipotermii

Zapobieganie przewodnieniu i odwodnieniu

Dbanie o utrzymanie prawidłowego pasażu jelitowego

Zapobieganie uszkodzeniom skóry

Przygotowanie do zabiegu operacyjnego

Obserwacja dziecka pod kątem moczówki prostej i zespołu nieadekwatnego wydzielania hormonu antydiuretycznego ( SIADH )

Moczówka prosta manifestuje się:

utratą masy ciała,

niskim ciśnieniem tętniczym,

tachykardią,

pragnieniem,

zaparciami,

niepokojem, depresją, apatią,

obfitym wydalaniem moczu,

wysokim stężeniem sodu we krwi.

niską objętością naczyniową.

SIADH manifestuje się:

przyrostem masy ciała,

nadciśnieniem,

sennością, śpiączką,

drgawkami,

nudnościami,wymiotami,

niską objętością wydalanego moczu,

niskim stężeniem sodu we krwi,

wysoką objętością naczyniową.

Farmakoterapia

leki moczopędne

kortykosteroidy

Ocena stanu świadomości

Najwięcej trudności nastręcza ocena stanu przytomności pacjenta.

Skala Glasgow jest szeroko akceptowana do tego celu. Umożliwia ona porozumiewanie się lekarzy różnych specjalności oraz pielęgniarek.

Poprawa funkcjonowania mózgu staje się widoczna w postaci przyrostu punktów w kolejnych dniach choroby.

Przy ocenie stanu świadomości należy pamiętać, że stosowanie leków uspakajających, nasennych lub zwiotczających, uniemożliwia posługiwanie się skalą Glasgow, gdyż uzyskane wyniki mogą być zupełnie zmienione.

SKALA GLASGOW

Otwieranie oczu

spontaniczne - 4

na bodźce słowne - 3

na ból - 2

brak reakcji - 1

Odpowiedź słowna

zorientowany - 5

splątany - 4

niewłaściwe słowa - 3

niezrozumiałe dźwięki - 2

brak reakcji - 1

Odpowiedź ruchowa

spełnia polecenia - 6

lokalizuje bodźce bólowe - 5

reakcja wycofania w odpowiedzi na ból - 4

reakcja zgięciowa w odpowiedzi na ból - 3

reakcja wyprostna w odpowiedzi na ból - 2

brak reakcji - 1

Zmodyfikowana skala Glasgow dla niemowląt

Otwieranie oczu

spontaniczne - 4

na bodźce słowne - 3

na ból - 2

brak reakcji - 1

Odpowiedź werbalna

gruchanie i gaworzenie - 5

płacze, niespokojne - 4

płacz na bodźce bólowe - 3

jęczy na bodźce bólowe - 2

brak reakcji - 1

Odpowiedź ruchowa

normalne, spontaniczne ruchy - 6

reakcja wycofania na dotyk - 5

reakcja wycofania na ból - 4

nieprawidłowa reakcja zgięciowa - 3

nieprawidłowa reakcja wyprostna - 2

brak reakcji - 1

Interpretacja wyników:

15 – osoba przytomna w pełnym kontakcie

3 – 4 - śpiączka głęboka