Linux: Podstawowe informacje o systemie: Wprowadzenie do Linuksa Następna strona Poprzednia strona Spis treści 1. Wprowadzenie do Linuksa Linux jest całkowicie darmowym systemem operacyjnym zgodnym ze standardem POSIX, z rozszerzeniami SYSV i BSD (to znaczy, że wygląda jak Unix, ale nie jest oparty o jego kod). Dostępna jest zarówno jego skompilowana wersja, jak i kod źródłowy. Prawa autorskie do Linuksa należą do Linusa Torvaldsa (<[e-mail]>) oraz osób współtworzących kod. Linux jest rozpowszechniany za darmo na warunkach określonych w licencji GNU. Treść tej licencji dołączana jest do pakietu ze źródłami systemu, można się z nią również zapoznać pod adresem ftp://prep.ai.mit.edu/pub/gnu/COPYING. (Od tłumacza: tłumaczenie licencji GPL na język polski znajduje się pod adresem http://www.linux.org.pl/gpl.php.) Linux jako taki to tylko jądro systemu operacyjnego, część odpowiedzialna za obsługę sprzętu, zarządzanie plikami, procesami, itd. Dopiero odpowiednie zestawienie jądra ze zbiorem programów użytkowych i aplikacji tworzy całość systemu operacyjnego. Takie zestawienie nazywa się dystrybucją. Słowo Linux, chociaż tak naprawdę oznacza tylko jądro, używane jest powszechnie -- i poprawnie! -- w znaczeniu ,,system operacyjny oparty na jądrze Linuksa''. Zwięzły opis poszczególnych dystrybucji znajduje się w Distributions-HOWTO. Żadna z tych dystrybucji nie jest ,,oficjalnym Linuksem''. Linux nie jest oprogramowaniem ,,public domain'' ani ,,shareware''. Jest to system darmowy, a powszechnie używanymi terminami są freeware lub oprogramowanie wolnodostępne (Open Source Software[tm], zob. http://www.opensource.org (od tłumacza: informacje nt. Open Source po polsku znajdują się pod adresem http://www.opensourcepl.org)). Rozdawnictwo i sprzedaż kopii Linuksa dozwolone są pod warunkiem jednoczesnego udostępnienia kodu źródłowego. W przypadku wprowadzenia własnych modyfikacji do kodu prawnie wymagane jest udostępnienie również źródeł owych modyfikacji. Szczegóły zawarte są w licencji GNU. Linux jest wolnodostępny i takim pozostanie. Ze względu na naturę licencji GPL, o którą ten system jest oparty, nielegalne byłoby tworzenie go w inny sposób. Zwróć uwagę, że ,,wolnodostępny'' oznacza dostępność kodu źródłowego, a nie po prostu darmowość; dozwolone jest bowiem rozpowszechnianie Linuksa za pieniądze. Jedynym warunkiem jest udostępnianie z nim jego kodu źródłowego. To oczywiście uogólnienie; jeśli interesują Cię szczegóły, zapoznaj się z treścią licencji GPL. Linux działa na komputerach 386/486/Pentium wyposażonych w szyny ISA, EISA, PCI i VLB. IBM-owska magistrala MCA nie jest najlepiej obsługiwana przez jądra 2.0.x i wcześniejsze, sytuacja zmieniła się jednak w wersji 2.1.x i kolejnych, zob. http://glycerine.itsmm.uni.edu/mca. Istnieje wersja dla procesorów Motorola 680x0 (chodzi o komputery takie jak Amigi, Atari i VME), która działa już całkiem dobrze. Wersja ta pracuje na Motoroli 68020 z MMU, na 68030, 68040, 68050, wymaga też FPU. Działa już X Window System i sieć. Zob. news:comp.os.linux.m68k. Linux działa dobrze również na procesorach Alpha DECa. Obecnie wspierane są takie platformy, jak "Jensen", "NoName", "Cabriolet", "Universal Desktop Box" (Multia) i inne. Zob. http://www.azstarnet.com/~axplinux/FAQ.html. Wspierane są też SPARCi Suna (większość maszyn sun4c, sun4m i sun4u; rozwijane wsparcie dla sun4). Obecnie jedyną dostępną na SPARC dystrybucją jest Red Hat. Zob. http://www.redhat.com/support/docs/rhl-sparc/. Aktywnie tworzona jest wersja na PowerPC (w tym PowerMac (Nubus i PCI), Motorola, IBM i Be). Zob. http://www.cs.nmt.edu/~linuxppc/ i http://www.linuxppc.org/. Wersje na inne maszyny (również MIPS (zob. http://linus.linux.sgi.com i http://lena.fnet.fr/) i ARM) są na różnych etapach rozwoju; nie oczekuj zbyt wiele. Jeśli możesz zaangażować się w rozwój tych wersji, z pewnością znajdziesz współpracowników. Rozwój Linuksa przekroczył już etap testowania; wersja 1.0 ukazała się 14 marca 1994. System nie jest wolny od błędów, a w trakcie pracy na nim na pewno pojawią się w nim i zostaną usunięte kolejne niedoskonałości. Linux rozwijany jest w sposób ,,otwarty'' -- wszystkie kolejne wersje, niezależnie od tego, czy można je uznać za ,,gotowe'', czy nie, są udostępniane użytkownikom. Informacja o stabilności kolejnych wersji zawarta jest w ich numerze: wersje n.x.y gdzie x jest liczbą parzystą są wersjami stabilnymi, a zwiększanie się liczby y oznaka kolejne poprawki (np. wersje 1.2.2 i 1.2.3 różnią się od siebie tylko ilością wprowadzonych poprawek, a nie możliwościami). Wersje n.x.y gdzie x jest liczbą nieparzystą są wersjami testowymi wypuszczanymi dla osób pracujących nad ich rozwojem; mogą być niestabilne i wieszać się, stale też zwiększają się ich możliwości. Gdy bieżąca wersja rozwojowa jądra zostaje uznana za stabilną, zostaje ona ,,zamrażana'' jako kolejna wersja stabilna, a rozwijana wersja otrzymuje nowy numer. Większość wersji jądra, i stabilnych i rozwojowych, jest raczej godna zaufania; ,,stabilna'' oznacza w tym kontekście dodatkowo ,,powoli zmieniająca się''. Można używać którejkolwiek z tych wersji, jeśli działa ona zgodnie z oczekiwaniami (chyba, że koniecznie chcesz mieć wersję najnowszą). Na przykład pochodząca z 1992 roku wersja 0.97p1 bezproblemowo używana była na pewnym serwerze przez 136 dni bez przerwy (a działałaby pewnie dłużej, gdyby operator koparki przypadkowo nie uszkodził transformatora). Znane są przypadki ciągłego używania Linuksa przez ponad rok, wiadomo też o komputerze, na którym wg ostatnich wiadomości wersja 0.99p15s chodziła nieprzerwanie od 600 dni. Obecną stabilną wersją jądra jest 2.0.35 (numer będzie się zmieniał w miarę dodawania nowych sterowników i wprowadzania poprawek), rozpoczęto też prace nad wersją 2.1.x. Pakiet z kodem źródłowym jądra Linuksa zawiera plik Documentation/Changes opisujący zmiany, o których należy wiedzieć przy zmienianiu używanej wersji na nowszą. Większość użytkowników Linuksa po prostu aktualizuje od czasu do czasu całą dystrybucję, a tym samym i jądro. Jak już wspomniano, model rozwoju jądra Linuksa jest modelem otwartym i zdecentralizowanym (w przeciwieństwie do modelu stosowanego w przypadku rozwoju wielu innych rodzajów oprogramowania); oznacza to, że najnowsze wersje są zawsze udostępniane użytkownikom. Co za tym idzie, każda wersja posiadająca jakąś nową funkcjonalność zawiera błędy -- ale dzięki jej upublicznieniu błędy te są bardzo szybko (często w przeciągu godzin) wyłapywane i usuwane. Natomiast zamknięty i scentralizowany model rozwoju oprogramowania oznacza, że tylko jedna osoba lub grupa pracuje nad projektem, a nowe wersje oprogramowania publikowane są tylko wtedy, gdy autorzy uznadzą je za wolne od błędów. Powoduje to często znaczne wydłużenie się czasu oczekiwania na nową wersję i na poprawki błędów oraz generalnie wolniejszy rozwój. Najnowsze wersje takiego oprogramowania są czasem wyższej jakości niż wersje oprogramowania tworzonego w sposób otwarty, ceną jednak jest znaczne spowolnienie rozwoju. Oba w/w modele rozwoju oprogramowania omówione i zanalizowane zostały w The Cathedral and the Bazaar Erica Raymonda; zob. http://sagan.earthspace.net/~esr/writings/cathedral-bazaar/. 1 września 1998 ostatnią stabilną wersją jądra jest 2.0.35, a wersją rozwojową 2.1.119. Następna strona Poprzednia strona Spis treści