Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
HI-END Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Fizyka z Berlina
Isophon
CORTINA
Berliński Isophon to firma o bardzo długiej tradycji, może nawet sophon przez ten czas nie wyrósł na gracza numer jeden,
najstarsza wS
ród niemieckich producentów głoS
ników i zespołów na rynku niemieckim jest kilku większych i z grubszym
głoS
nikowych. Obchodziła w zeszłym roku 75-rocznicę, podczas gdy Ikatalogiem produktów, ale Berlińczyk ma swoją ambicję i po-
większoS
ć nawet najbardziej znamienitych europejskich marek chwali zycję. Nie oferuje produktów tanich, a w tych, które spotykamy
się stażem jednego, a nie trzech ćwierćwieczy. w cenie od 1000 euro za parę wzwyż, znajdziemy specyficzne,
oryginalne rozwiązania i... głoS
niki własnej produkcji. Co w tym
dziwnego? Isophon nie jest jednak firmą tak dużą, jakimi zwykle są
samodzielni producenci głoS
ników i zespołów głoS
nikowych. Mo-
że się jednak mylę... a jeżeli nie, to S
wiadczy to o szczególnej
pozycji wS
ród raczej tych mniejszych, niż większych producen-
tów. Isophon ma też wyjątkowe zasługi w historii mojego osobis-
tego rozwoju głoS
nikowego, i tutaj również ma miejsce okrągła
rocznica. W roku 1985 przywiozłem z wystawy IFA zestaw czte-
rech broszur, w każdej przedstawionych było kilka kompletnych
projektów zestawów do samodzielnego montażu, opartych oczy-
wiS
cie na głoS
nikach Isophona. Każda broszura dotyczyła innego
typu obudowy  jedna obudów zamkniętych, druga bas-refleksów,
trzecia linii transmisyjnych, czwarta obudów tubowych. W dodat-
ku każdy z projektów w ramach poszczególnych typów był wyrax
-
nie inny od pozostałych. Największy respekt wzbudzały linie
transmisyjne, wówczas uznawane za rozwiązanie niemal idealne,
choć niełatwe do zbudowania, ale mnie najbardziej zaintrygował
jeden z projektów w ramach  tub , który był bardzo daleki od
obudowy tubowej w czystej postaci, łączył bowiem w sobie dzia-
łanie bas-refleksu, labiryntu i tuby! Za 30-cm głoS
nikiem była ok.
70-litrowa komora, a wzdłuż tylnej i dolnej S
cianki biegł kanał,
który w funkcji wykładniczej zwiększał swoją powierzchnię w sto-
sunku 1:2,5, zaczynając od powierzchni podobnej do powierzchni
membrany głoS
nika. Zrealizowałem więc ten projekt, i wiele
z nim potem było perypetii... ale to już inna historia.
Co to ma wspólnego z Cortiną i Isophonem dzisiaj? Widać róż-
nicę  oto dawne już czasy, gdy firmy i hobbiS
ci byli bardzo chętni
do eksperymentowania, zwłaszcza z różnymi rodzajami obudów,
i czas dzisiejszy, gdy wszyscy młócą bas-refleksem, a także ów-
czesne znaczenie rynku zestawów do samodzielnego montażu 
również Isophon dostarczał tam swoje projekty i głoS
niki, chyba
nie produkując kompletnych kolumn. Z prób z obudowami za-
mkniętymi, bas-refleks, tubowymi i linia transmisyjnymi Isophon
wybrnął na początku lat 90. za pomocą... obudowy pasmowo-
przepustowej (band-pass). Zwodował wtedy potężne, cztero-
drożne kolumny Vertigo, z parą 30-cm niskotonowych wewnątrz,
a póx
niej konsekwentnie rozwijał tę technikę, nie zrażony tym, że
i ci nieliczni, którzy zajmowali się obudową pasmowo-przepusto-
wą, odwrócili się od niej (Jamo, KEF). W swoich najlepszych kon-
strukcjach zainstalował dodatkowy głoS
nik S
redniotonowy na
bocznej S
ciance, i stworzył w ten sposób spójną i bardzo indywi-
dualną kolekcję modeli. Do czasu... kiedy dodał do niej dwie kon-
strukcje, zaprojektowane według zupełnie innej koncepcji  Cor-
varę i Cortinę. Obudowy w swojej zasadzie działania są tu znacznie
prostsze  zamknięta w pierwszym, bas-refleks w drugim przy-
padku, konfiguracje głoS
ników zupełnie konwencjonalne, o żad-
nych przetwornikach poza przednią S
cianka nie ma mowy. Ale ten
opis wcale nie oddaje wzorniczych zalet nowych modeli, które jak
się wydaje, zostały przygotowane właS
nie z powodu  estety-
cznych wymagań rynku. Kluczem do wyjątkowoS
ci jest tutaj
wciąż obudowa, oferowana w wielkiej liczbie wariantów kolorys-
tycznych, i to w standardowej cenie.
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
60
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł HI-END
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Co prawda nie ma tu pełnej jasnoS
ci  w jed- niecznym z innego powodu  tworzy je przegro- Na tle tych ciekawostek najbardziej prozaicz-
nym bowiem miejscu producent podaje  dostęp- da wydzielającą komorę dla głoS
nika S
rednioto- nie prezentują się same głoS
niki. Tutaj, można
nych ponad 50 kolorów , w jednym z niemiec- nowego. Komora, jak na 12-cm głoS
nik, jest du- stwierdzić, Isophon nie dokonuje rewolucyjnych
kim testów przeczytałem, że wybrać możemy ża, a w dodatku starannie wytłumiona (ale usta- zmian, podobnie wyglądały S
redniotonowe i wy-
z całej palety RAL, co oznacza rzeczywiS
cie bez lono bardzo niską częstotliwoS
ć podziału  sokotonowe w projektach, które pamiętam
kozery, zdecydowanie ponad 50 kolorów, jednak 190Hz). Napotykamy tutaj naturalną wełnę, co sprzed dwudziestu lat. Ale w tej dziedzinie stare
jeszcze gdzie indziej sam producent idzie na ca- jest dzisiaj bardzo rzadkie, chociaż zalecane jest często bardziej jare, niż nowe, zwłaszcza że
łoS
ć:  w każdym kolorze jaki chcesz . Już za do- przez  wtajemniczonych - jej stosowanie ma chodzi o membrany celulozowe (w przypadku
datkową opłatą obudowa może być chromowana swoją tradycję, wywodzącą się z obudów z linią S
redniotonowego  powlekaną) i kopułkę teks-
a nawet... pozłacana. Powierzchnia może mieć transmisyjną. R
cianki komory niskotonowej wy- tylną, a więc o materiały, które w ocenie wielu
nie tylko bajeczny kolor, ale wyróżnia się rów- łożono doS
ć grubą gąbką falistą, tutaj użycie weł- konstruktorów nadal są  najpewniejsze . 18-cm
nież bardzo ciekawą fakturą  prążkowaną drob- ny do wypełnienia całej objętoS
ci nie byłoby niskotonowe mają odlewane kosze i 9-cm mag-
nymi falami, biegnącymi w pionie. Między róż- właS
ciwe, gdyż stłumiłoby działanie układu rezo- nesy, a 12-cm S
redniotonowy magnes 7-cm 
nymi fakturami powierzchni nie możemy już wy- nansowego obudowy z otworem. Otwór (7-cm a więc w normie.
bierać, trzeba brać co dają. Nie ma też mowy S
rednicy, tunel 15-cm długoS
ci) znajdujemy na Isophon z jednej strony podkreS
la w swoich
o żadnym fornirze. Zewnętrzna warstwa obudo- dolnej S
ciance, razem z gniazdem przyłączenio- materiałach, że samodzielnie produkuje głoS
niki,
wy to aluminium, pokrywające znajdujący się głę- wym  pojedynczą parą zacisków, ale wysokiej z drugiej jednak mimowolnie przyznaje, że nie są
biej, nacinany mdf, od wewnątrz połączony ze klasy WBT. O ile otwór można było ulokować one szczytowym osiągnięciem... - nawet wobec
sklejką. W puste przestrzenie, utworzone w tej ewentualnie z przodu, to już na gniazdo nie było jego własnych oczekiwań, ponieważ flagowa
strukturze, wprowadzono jeszcze siedem fun- innego miejsca  jak wspomniałem wyżej, tylna konstrukcja, Cassiano, oparta jest na przetwor-
tów piasku. Czego chcieć więcej? Ale jest i coS
S
cianka nie występuje nawet w stanie szczątko- nikach niemieckiej firmy Thiel (nie mylić z ame-
więcej. Boczne S
cianki biegną łukami do tyłu wym, wyeliminowana przez zbiegające się S
cianki rykańską firmą o takiej samej nazwie), czyli na
i tam łączą bezpoS
rednio wyrax
ną krawędzią, nie boczne. W tej sytuacji, zarówno dla prawidłowe- egzotycznych membranach ceramicznych. Oczy-
pozostawiając dystansu dla żadnego, nawet naj- go promieniowania otworu, jak i podłączenia wiS
cie są to przetworniki znacznie droższe i moż-
węższego, niezależnego panelu tylnego. Dlatego, przewodu, konieczne było zastosowanie wyso- na się spodziewać, że lepsze od bardzo konwen-
mimo bardzo klasycznego układu głoS
ników na kich nóżek, mamy więc do czynienia z elegancki- cjonalnych przetworników Isophona, ale zaska-
przedniej S
ciance, Cortina prezentuje się bardzo mi, chromowanymi stożkami. Jednak obok gniaz- kująca jest taka polityka, która obniża prestiż
ciekawie i nowoczeS
nie. Pomysł wzorniczy jest da jest coS
jeszcze  regulator, zbudowany na własnej produkcji głoS
nikowej. Wypada docenić
zarazem efektowny i delikatny, gęste  karbowa- bazie zwory i czterech gniazd, nazwany  room szczeroS
ć intencji  aby najlepsza kolumna zbu-
nie powierzchni doda elegancji każdemu wa- equalization , zmieniający poziom niskich częs- dowana była z najlepszych komponentów, nieza-
riantowi kolorystycznemu.  Kropkę nad i wra- totliwoS
ci. leżnie od ich pochodzenia.
żeniu elegancji, czy wręcz luksusu, stawia chro- Z pewnoS
cią jego funkcjonowanie przyczyni-
mowany panel, pokrywający przednią S
ciankę na ło się do dalszego skomplikowania układu elekt-
wysokoS
ci głoS
ników. Krawędzie otworów tego rycznego Cortiny, ale niezwykłe rozbudowanie
elementu zakrywają kosze niskotonowych i S
red- zwrotnicy, zawierającej w sumie ok. 30 ele-
niotonowych - to ważne dla estetyki, ponieważ mentów, rozbitej na trzy płytki drukowane
niskotonowe mają kosze okrągłe, a S
redniotono- (niezależne dla każdej sekcji układu trój-
wy kwadratowy, i ich pokazanie razem nie robi- drożnego), wynika przede wszystkim
łoby dobrego wrażenia. Cortina to taki przypa- z zastosowania filtrów bardzo wy-
dek, który trzeba zobaczyć na własne oczy, aby sokiego rzędu. Gatunkowo ele-
ostatecznie uznać jego klasę. W każdym razie menty są zróżnicowane  cewki
każdy, kto zetknął się z tymi kolumnami w trak- powietrzne i rdzeniowe, kon-
cie testu, chwalił je za wyjątkowy wygląd i wy- densatory polipropylenowe
rażał gotowoS
ć posiadania  czegoS
takiego i elektrolity. Okablowanie
w swoim domu, i jakimS
sposobem rutynowe za- wykonano przewodami fir-
strzeżenia, że nie będzie to pasowało do mebli, my Clearwater.
podłogi czy skarpetek, wcale się nie pojawiały.
A to duży sukces.
Obudowa  strukturalna , w dodatku z wy-
giętymi S
ciankami, ma też oczywiS
cie swoje do-
Boczne S
cianki
datnie cechy akustyczne. Tak wykonane S
cianki
Cortiny zbiegają
są zarówno sztywne, jak i charakteryzują się wy-
się z tyłu; gniazdo
sokim tłumieniem drgań wewnętrznych. Brak
przyłączeniowe
równoległoS
ci między bokami również warto do-
przeniesiono na
cenić, chociaż największe niebezpieczeństwo ze
dolną S
ciankę,
strony fal stojących  powstających między dolną
wykorzystując
a górną S
cianką  nie jest w ten sposób elimino-
fakt, że znajdujący
wane.
się tam tunel bas-
Konstruktor najwyrax
niej bardzo ufa solid-
refleks i tak
noS
ci takiego sposobu wykonania obudowy, po-
wymagał
nieważ nie wprowadził już do S
rodka żadnych
zastosowania
dodatkowych wzmocnień, poza jednym, ko-
wysokich nóżek.
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
61
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
HI-END Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Ostre filtry w słusznej sprawie
wrotnica w zespole głoS
nikowym to sys- częS
ciej bywa  coS
za coS
. Filtry tego typu, czyli
tem filtrów, które przydzielają każdemu filtry wysokiego rzędu, to filtry skomplikowane,
Z z głoS
ników odpowiedni dla niego za- a skomplikowanie to nie tylko koszty zastosowa-
kres częstotliwoS
ci do przetwarzania. To najo- nych elementów, ale i różnorodne zjawiska paso-
gólniejsza definicja, ale dokładne działanie filtrów żytnicze, wprowadzane przez każdy z nich. Po-
kryje w sobie wiele problemów i kontrowersji. nadto, im filtr wyższego rzędu, tym większe
Po pierwsze, trzeba wybrać częstotliwoS
ci po- przesunięcia fazowe, jeszcze w pasmie przepus-
działu, czyli punkty na charakterystyce, przy któ- towym, co według niektórych opinii negatywnie
rych spotykają się zakresy przetwarzania po- wpływa na dx
więk. Filtry wysokiego rzędu wy-
szczególnych głoS
ników. To nawet nie byłoby ta- magają też bardzo dużej precyzji w doborze
kiego trudne, gdyby w tych wybranych punktach wartoS
ci elementów zarówno na etapie projek-
rzeczywiS
cie można było zetknąć ze sobą nieza- towania, jak i wykonania, ponieważ bardzo łatwo
leżne, S
ciS
le wyznaczone zakresy, tzn. gdyby np. je rozstroić i poprzez to nie osiągnąć zamierzo-
głoS
nik nisko-S
redniotonowy przetwarzał linio- nej charakterystyki przetwarzania, a przy więk-
wo do np. 3kHz, a powyżej milczał, podczas gdy szych błędach wywołać również niebezpieczne
wysokotonowy byłby całkowicie uS
piony do spadki na charakterystyce impedancji. Stąd też,
3kHz, ale ruszał od tego miejsca z pełną efek- mimo wspomnianej na początku ich zasadniczej
tywnoS
cią. W praktyce jednak, zwłaszcza filtro- zalety, większoS
ć konstruktorów nie forsuje bar-
wanie w obwodach biernych, takich jak znajdują- dzo wysokich stromoS
ci, poprzestając na filtrach
ce się w zespołach głoS
nikowych, pozwala w na- umownie  S
redniego rzędu  drugiego, trzecie-
szym przykładzie głoS
nikowi nisko-S
redniotono- go (każdy rząd więcej to kolejne 6dB/oktawę
wemu przetwarzać daleko powyżej 3kHz, a wy- większe tłumienie), doprowadzając do ograni-
sokotonowemu poniżej 3kHz  tyle że ze stop- czenia zakresu współpracy głoS
ników w stopniu
niowo zmniejszającym się poziomem, czyli coraz umożliwiającym jednoczeS
nie zorganizowanie ich
ciszej w stosunku do drugiego głoS
nika, do któ- właS
ciwej współpracy. Jest też frakcja, która
rego nominalnie należy sąsiedni zakres. W ten mniej baczy na niedoskonałoS
ci współdziałania
sposób jednak powstaje bardzo szeroki zakres głoS
ników i wynikające stąd zaburzenia wypad-
częstotliwoS
ci, rozciągający się poniżej i powyżej kowej charakterystyki przetwarzania, a za prio-
częstotliwoS
ci podziału, w którym działają oby- rytet uznaje zastosowanie najmniejszej liczby
dwa głoS
niki. Ale i to samo w sobie nie jest jesz- elementów, czyli zgadza się na filtry niskiego
cze problemem, lecz to, że bardzo trudno jest rzędu, również najprostsze  6dB/okt. Ponieważ
Potężny układ bardzo stromych filtrów roz-
zapewnić zgodną fazowo, i uzupełniającą się do takie myS
lenie wpisuje się w ogólniejszą filozofię
łożono między trzy płytki drukowane.
pożądanej, liniowej charakterystyki wypadkowej audiofilskiego minimalizmu, stąd tego typu filtry
przetwarzania, współpracę obydwu głoS
ników. są znacznie częS
ciej przedmiotem adoracji i opi-
I co staje się jasne, im szerszy zakres tej kłopotli- sywania jako właS
nie bardziej  audiofilskie , co jakiej znajduje się mikrofon (słuchacz) zmieni re-
wej współpracy, tym kłopot większy. Zawężać oczywiS
cie nie ma racjonalnego sensu. Traktując lację od poszczególnych głoS
ników, zmieni więc
ten zakres można stosowaniem filtrów o stro- sprawę poważnie, audiofilskie filtry to takie, relacje fazowe między falami od nich biegnącymi,
mych zboczach, które poniżej częstotliwoS
ci po- które dobrze działają. Jakiegokolwiek rzędu by- i ostatecznie zmieni kształt charakterystyki prze-
działu możliwie szybko stłumią przetwarzanie łyby filtry, wciąż mogą być zrobione albo dobrze, twarzania. To dolegliwoS
ć, której nie usuną na-
głoS
nika wysokotonowego, a powyżej - nisko- albo x
le, i deklaracje producentów, że są takie wet najzdolniejsi projektanci filtrów pierwszego
S
redniotonowego. Z tego punktu widzenia, im lub inne, niczego nie gwarantują, chociaż... sto- rzędu, chyba że zastosują koaksjalne układy
filtry  ostrzejsze , tym lepsze. Ale jako to naj- sowanie filtrów 1. rzędu na pewno gwarantu- przetworników, które są niewrażliwe na ten
je niestabilnoS
ć charakterystyki przetwarzania efekt, ponieważ odległoS
ć od poszczególnych
w płaszczyx
nie pionowej  nawet jeżeli uda się przetworników do słuchacza zawsze jest iden-
opanować koordynację fazową między głoS
nika- tyczna, niezależnie od kierunku. Co ciekawe jed-
mi na okreS
lonej osi, to zmiana wysokoS
ci, na nak, twórca najsłynniejszego układu koaksjalnego
Uni-Q, czyli KEF, wcale nie wykorzystuje tego
GłoS
niki Cortiny nie szokują
dla wdrożenia filtrów niskiego rzędu, ale stosuje
wielkoS
cią ani rewolucyjnymi
jedne z najbardziej skomplikowanych zwrotnic 
technologiami, oparte są na
podobnie jak Isophon. Stosowanie filtrów wyso-
własnych projektach Isophona
kiego rzędu ma też inne zalety  pozwalają one
sprzed wielu lat.
skutecznie stłumić nierównomiernoS
ci na cha-
rakterystyce głoS
nika nisko-S
redniotonowego,
nawet gdyby wystąpiły niedaleko powyżej częs-
totliwoS
ci podziału, jak też lepiej zabezpieczają
głoS
nik wysokotonowy przed przeciążeniem
energią S
rednich częstotliwoS
ci.
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
62
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
HI-END Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł HI-END
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Pamiętam do dzisiaj charakterystykę impe-
dancji kolumn Isophon Vertigo  chociaż zmie-
rzoną nie przez nasze Audio, ale przez niemiec-
kiego Stereoplaya dwanaS
cie lat temu  bogatą
w zafalowania, wzniesienia i zapadłoS
ci, wS
ród
których niektóre spadały poniżej poziomu
2 omów, wcale nie unikając zakresu niskich to-
nów. Impedancja Cortiny (rys. 1) nie jest aż taka
straszna, chociaż co nieco flagowego Isophona
przypomina. ZmiennoS
ć impedancji w skali bez-
względnej nawet nie jest duża, ale widać na niej
wiele lokalnych zmian, wskazujących na użycie
skomplikowanych filtrów. Minimalna wartoS
ć,
występująca przy 180Hz, to ok. 2,5 oma. Wyzna-
czona (oczywiS
cie w innym pomiarze) efektyw-
noS
ć to skromne 82dB. Aby sprawnie pokiero-
rys. 2. Cortina, charakterystyka przetwarzania w całym pasmie.
wać Cortiną, potrzebny będzie silny wzmacniacz.
Charakterystyka przetwarzania (rys. 2) utrzy-
muje się w granicach +/-3dB dla całego przetwa-
rzanego pasma (40Hz-20kHz), nie wykazując
skłonnoS
ci do wyrax
nego eksponowania jakiego-
kolwiek szerszego podzakresu.
Lekkie wzmocnienie wysokich częstotliwoS
ci
jak zwykle można zmniejszyć, przechodząc z osi
głównej (0O) na 15O, a tym bardziej 30O (rys. 3),
jednak tym razem nie jest to szczególnie poleca-
ny sposób  wyważania brzmienia ze względu na
nieco słabsze niż zwykle z kopułek 25-mm, pro-
mieniowanie najwyższych częstotliwoS
ci (powy- rys. 1. Cortina, charakterystyka modułu impedancji. rys. 3. Cortina, charakterystyki przetwarzania
w zakresie średnio-wysokotonowym, na osiach 00, 150, 300
żej 15kHz).
w płaszczyz
nie poziomej.
Jak można już było wnioskować z charakte-
rystyki modułu impedancji, częstotliwoS
ć rezo-
nansowa bas-refleksu leży nieco poniżej 40Hz,
a rys. 4 precyzuje, że jest to 35Hz  tam, gdzie
znajduje się wyrax
ne odciążenie na charakte-
rystyce głoS
ników niskotonowych. Charakterys-
tyka ciS
nienia z otworu nie ma jednak w tym
miejscu maksimum, które zostało przesunięte
wyżej, między 50 a 60Hz, na skutek działania
elektrycznego filtru górnoprzepustowego, który
tłumi najniższe częstotliwoS
ci w sygnale dostar-
czanym do głoS
nika, poS
rednio wpływając na
rys. 4. Cortina, charakterystyki przetwarzania w zakresie niskich rys. 5. Cortina, charakterystyki przetwarzania w zakresie niskich
sposób promieniowania otworu. W konsekwen-
częstotliwości. częstotliwości, regulacja poziomu.
cji charakterystyka wypadkowa ma szczyt przy
60Hz, a następujący poniżej szybki spadek nie
Na S
ciankach obudowy głoS
ników niskotono-
Impedancja znamionowa [&!]* 4
pozwala Cortinie osiągnąć szczególnie niskiej
wych gąbka falista, a komora S
redniotono-
Efektywność (2,83V/1m) [dB]* 82
częstotliwoS
ci granicznej. Isophon nawiązuje tu-
wego wytłumiona wełną owczą  tak
Moc znamionowa [W]** 190
taj do zwyczaju doS
ć dużej grupy niemieckich
traktowano niegdyS
najambitniejsze linie Wymiary (WxSxG) [cm] 105x21x41
producentów, którzy wprowadzają filtrowanie
transmisyjne.
* wartości zmierzone, ** wg danych producenta,
 subsoniczne nawet w dużych, z założenia peł-
nozakresowych zespołach głoS
nikowych, oczy-
wiS
cie nie dla poprawy walorów brzmieniowych,
ale dla zabezpieczenia ich przed przeciążeniem.
Można to uzasadnić  poniżej częstotliwoS
ci bas-
refleks układ drgający głoS
nika ani nie jest odcią-
żany działaniem układu rezonansowego obudo-
wy, ani nie znajduje oparcia na poduszce powiet-
rznej, i na pełne wychylenie naraża go moc
znacznie mniejsza od znamionowej... ale dlaczego
nie boi się tego większoS
ć innych producentów?
Najniższego basu Cortina więc nie dostarczy,
w zamian oferuje możliwoS
ć regulacji poziomu
niskich częstotliwoS
ci (rys. 5)  w zakresie +/-1
dB względem pozycji S
rodkowej.
luty2006
luty 2006
2006
luty 2006
luty2006
luty 2006
2006
styczeń
styczeń 2006
styczeń 2006
styczeń
styczeń 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
63
63
M
U
I
R
O
T
A
R
O
B
A
L
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł HI-END
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
Zespoły głoS
nikowe 20 000 zł
O D S Ł U C H
sophon ma zdecydowanie najdłuższą historię go basu, ale można by próbować zrekompenso-
S100, ale też nie szlifuje ich, nie dodaje blasku
wS
ród niemieckich firm tutaj zgromadzonych, wać ten niedostatek większym nasyceniem S
red-
i dx
więcznoS
ci, na co pozwala sobie Virgo 3. Na
Ico w pewnym stopniu również słychać po- niego podzakresu, nawet lekkim spowolnieniem,
cały efekt  z założenia zupełnie nieefekciarski! 
przez dx
więk, który dobiega z Cortiny. Bez zmiękczeniem i zaokrągleniem, co dodałoby nis-
pracuje właS
nie doskonałe zrównoważenie tonal-
obaw, nie jest to dx
więk  starogermański , co- kim tonom  masy . A jednak z Cortiny otrzymu-
ne i oddanie inicjatywy tworzenia spektaklu sce-
kolwiek negatywnego by przez to rozumieć, jemy coS
zupełnie innego  dokładne, konturowe
nie dx
więkowej, która budowana przez doskona-
a wręcz przeciwnie  sposób prezentacji można rysowanie poszczególnych dx
więków, z akcen-
le wyważone i poukładane dx
więki osiąga najwy-
zinterpretować jako bardzo dojrzały, jakby ufor- tem przesuniętym na wyższe harmoniczne. Ow-
ższy stopień czytelnoS
ci, wcale przy tym nie na-
mowany poprzez lata doS
wiadczeń na bazie po- szem, ten zakres jeszcze można zakwalifikować
rzucając nam ani wyeksponowanego pierwszego
przednich modeli, jak też starannie dostrojony jako bas, ale wielu pod tym pojęciem rozumie
planu, ani nie atakując detalami, ani wreszcie nie
w ramach możliwoS
ci okreS
lonych przez poten- efekty znacznie bliższe samemu skrajowi pasma,
tworząc żadnej magii czy dodatkowej aury. Wy-
cjał techniczny samej Cortiny. Konstruktor każdej niezlokalizowane wibracje,  masowanie itp.,
sokie tony są dopasowane idealnie, ale na temat
kolumny jest odpowiedzialny za ostateczny re- czego Cortina po prostu nie dostarcza. Niedaw-
ich samych trudno się rozwodzić  tutaj również
zultat, czyli brzmienie, ale warto wyodrębnić no usłyszałem nowe okreS
lenie: pewien klient
nie znajdziemy krynicy niesamowitych wrażeń,
dwa obszary, za które jest odpowiedzialny skarżył się, że z pewnych kolumn nie otrzymuje
po prostu na równych prawach z pozostałymi za-
w nieco inny sposób. Każda firma głoS
nikowa, tak wyczekiwanej  łuny basu , a jedynie same...
kresami jest to x
ródło rzetelnie podanych infor-
która samodzielnie produkuje stosowane przez dx
więki! Konstruktor Cortiny postawił właS
nie na
macji, które składają się na całkowicie spójny,
siebie przetworniki  a do tej grupy należy Isop- dx
więki, a nie na  łunę ,  fundament , czy
uporządkowany obraz muzyki.
hon  chwali się możliwoS
cią swobodnego wyko-  substancję . Owszem, Cortina wprowadza tak
Kolumny dla tych, którzy mają poza sobą
nania przetworników pod kątem okreS
lonego bogatą i wyrazistą artykulację w zakresie wy-
etap fascynacji brzmieniami o silnie zarysowa-
projektu zespołu głoS
nikowego, z uwzględnie- ższego basu, że przychodzi na myS
l postawienie
nych cechach, i poszukują już wytchnienia w ob-
niem innych jego cech, dla uzyskania żądanego kropki nad  i poprzez dodanie subwoofera
jęciach normalnoS
ci.
brzmienia. To jednak prawda tylko w połowie, i wykreowanie w ten sposób potęgi połączonej
Andrzej Kisiel
bowiem każda tego typu firma dysponuje okreS
- z już działającą dokładnoS
cią. Ale tak można tyl-
lonymi technologiami, mniej lub bardziej zaawan- ko teoretyzować  dodanie czegokolwiek po-
sowanymi, mniej lub bardziej oryginalnymi, ale przez zmianę proporcji może natychmiast cze- Celulozowe niskotonowy i S
redniotonowy,
jedwabna kopułka... spokojne, tradycyjne
nigdy nie obejmującymi swym zasięgiem wszyst- goS
innego ująć...
kich możliwoS
ci, jakimi dysponują inne firmy. R
rednie tony są popisem kompletnego spoko- materiały membran oprawiono w luksusowy
Dynaudio dawno temu postawiło na polipropy- ju, wynikającego przede wszystkim z pełnej neu- chrom.
len, B&W na kewlar, Focal obecnie na membrany tralnoS
ci. W takich przypadkach niemal równo-
 W , a Isophon od lat jest wierny celulozie, czeS
nie jestem zarówno pełen podziwu dla tej
i konstruktorzy poszczególnych firm dostają  do umiejętnoS
ci, a jednak też trochę mi czegoS
bra-
ręki te, a nie inne materiały. Mogą je w pewnym kuje... Cortina nie wyszczupla dx
więków, nadaje
stopniu modyfikować, zmieniać inne parametry im właS
ciwy ciężar, w barwach nie słuchać prze-
głoS
ników, ale pod tym względem większą swo- kłamań, a w fakturach żadnych naleciałoS
ci, ale
bodę mają małe firmy, takie właS
nie jak Adam, Cortina raczej pół słowa nie dopowie, niżby mia-
AudioPhysic czy Phonar, które mogą wybierać ła choć trochę przesadzić. Nie dodaje ciepła
z szerszej palety technologii dostępnych u kilku i miękkoS
ci, nie pokrywa dx
więków lekko mato-
producentów samych przetworników. Poza tym wym  celulozowym nalotem, jak robi to Credo
konstruktor z każdej firmy był zawsze, ale dzisiaj
jest szczególnie mocno, krępowany wymagania-
mi estetycznymi, a więc przede wszystkim nadal
panującą modą na obudowy wąskie. Jestem prze-
CORTINA
konany, że wielu konstruktorów, gdyby tylko
Cena (para)[zł]
mogło kierować się wyłącznie korzyS
ciami akus-
tycznymi, znacznie częS
ciej stosowałoby duże
Wykonanie i komponenty
głoS
niki niskotonowe, i to wcale nie na bocznych
Same przetworniki standardowe, ale zaaplikowane
S
ciankach...
z pomocą bardzo zaawansowanego układu filtrów.
Mimo tych ograniczeń, w rękach każdego
Doskonała obudowa, zarówno pod względem akus-
tycznym, jak i estetycznym  pięknie wykonana i dos-
konstruktora są narzędzia, które ostatecznie de-
tępna w wielkiej liczbie nowoczesnych wariantów
cydują o profilu dx
więkowym, w największej
mierze okreS
lają charakter  firmowego brzmie-
Laboratorium
nia lub jego brak, ujawniają gust i poziom umię-
Dobra liniowoS
ć w całym pasmie, niska efektywnoS
ć,
jętnoS
ci  stroiciela . Te narzędzia to obudowa a minimum impedancji poniżej 3-omów  potrzebują
i zwrotnica. WłaS
nie w tej sferze pokazuje się
Brzmienie
nam w pełnej krasie najwyższa klasa Cortiny, wy-
Zrównoważone, neutralne, spójne, z czytelną sceną,
rafinowana wstrzemięx
liwoS
ć i konsekwencja
pełne dobrych manier, ale i wzbogacone dynamicz-
konstruktora. Z dwóch niewielkich głoS
ników
niskotonowych nie można uzyskać bardzo niskie-
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
luty 2006
65
O
D
S
Ł
U
C
H