Przemiany podczas odpuszczania.
Podczas wygrzewania w temperaturze niższej od A stali uprzednio zahartowanej zachodzą następujące przemiany:
1
" rozkład martenzytu,
" przemiana austenitu szczÄ…tkowego w fazÄ™ Ä…,
" wydzielanie węglika i cementytu w stalach węglowych oraz innych węglików w stalach stopowych,
" koagulacja węglików wydzielonych we wcześniejszych stadiach odpuszczania.
W zależności od temperatury możemy wyróżnić kilka stadiów odpuszczania, w których przeważa jedna z przemian (rys.11).
Pierwsze stadium przebiega w zakresie temperatur 80-200°C. Z martenzytu wydziela siÄ™ wÄ™giel w postaci drobnodyspersyjnego
wÄ™glika µ, co powoduje zmniejszenie tetragonalnoÅ›ci martenzytu. Powyższym przemianom towarzyszy skurcz próbki. Struktura po
odpuszczaniu skÅ‚ada siÄ™ z martenzytu odpuszczonego, austenitu szczÄ…tkowego i wydzieleÅ„ wÄ™glika µ.
Drugie stadium przebiega w zakresie temperatur 200-300°C. PrzeważajÄ… tutaj procesy przemiany austenitu szczÄ…tkowego w
martenzyt odpuszczony, co powoduje wydłużenie próbki. Struktura stali składa się z martenzytu
odpuszczonego i wÄ™glika µ.
W trzecim stadium odpuszczania (300-400°C) nastÄ™puje caÅ‚kowite wydzielenie siÄ™ wÄ™gla z
martenzytu, rozpuszczanie siÄ™ wÄ™glika µ w osnowie i niezależne wydzielanie cementytu. W
powyższym stadium odpuszczania następuje silny skurcz próbki. Struktura próbki składa się
martenzytu odpuszczonego (roztworu ą) i wydzieleń cementytu.
Powyżej temperatury 400°C rozpoczyna siÄ™ czwarte stadium odpuszczania, w którym zachodzÄ…
procesy koagulacji cementytu, polegajÄ…ce na stopniowym rozpuszczaniu siÄ™ mniejszych czÄ…stek
cementytu i wzroÅ›cie wiÄ™kszych. W temperaturze ok. 600°C nastÄ™puje sferoidyzacja cementytu.
Struktura składa się z wysokoodpuszczonego martenzytu (złożonego z bardzo drobnych kulistych
czÄ…stek cementytu w osnowie ferrytu).
Rys. 11. Wpływ temperatury
odpuszczania na zmiany
wydłużenia próbki.