PODZIA CHMUR
Meteorologia i Klimatologia
Chmury  obserwowane w atmosferze, skupiska
kondensatów pary wodnej (kropli lub kryszta ków)
W poszczególnych chmurach mog wyst powa krople deszczu, nieg,
grad. Ilo wody w chmurach waha si od u amka grama do kilku gramów
w1m3 powietrza.
Chmury s przenoszone pr dami powietrza nad ró ne obszary, nad
którymi zalega powietrze o ró nej wilgotno ci. W zwi zku z tym
obserwujemy cz sto zjawisko zanikania chmur (wyparowuj ) lub ich
narastania. W rezultacie obraz chmur na niebie stale si zmienia.
W okre lonych warunkach fizycznych cz produktów kondensacji pary
wodnej tworz cych chmur zwi ksza swoj obj to i ci ar na tyle, e
wypada z chmury w postaci opadu atmosferycznego.
Jak powstaje chmura?
spadek temperatury poni ej temperatury punktu rosy.
kondensacja pary wodnej.
zwi kszanie si ilo ci pary wodnej na skutek
intensywnego parowania.
wznoszenie si powietrza wzd u wzniesie , po
powierzchni frontowej, przy ruchach falowych i przy
konwekcji.
wypromieniowanie z górnej granicy zanieczyszcze
gromadz cych si pod inwersj .
Ze wzgl du na charakter budowy wyró nia si chmury:
Wodne (kropelkowe)-sk adaj si wy cznie z kropel wody, wyst puj przy
temperaturach dodatnich i ujemnych-w tym drugim przypadku krople wody
s wstanie przech odzonym
Lodowe - zbudowane wy cznie z kryszta ków lodu zawieszonych w
powietrzu o temp. znacznie mniejszej od 0oC(-30oC,-40oC i ni szej)
Mieszane - zawieraj krople wody i kryszta ki lodu, wyst puj ce obok siebie
w warstwie atmosfery o temp. ujemnej
W klasyfikacji chmur u ywa si okre le w j zyku aci skim, by opisa
ich wygl d i wysoko na jakiej si tworz .
Taki sposób klasyfikacji zosta wymy lony w 1803 roku, przez
angielskiego chemika Luke`a Howarda. U y on nast puj cych s ów
aci skich: cirrus, które oznacza "lok w osów"; stratus, oznaczaj ce
"warstw "; cumulus - "stos"; i nimbus - "ulewa".
Podzia chmur ze wzgl du na wysoko wyst powania na:
Dla strefy umiarkowanej, ( Polski) pi tra chmur si gaj przeci tnie:
Wysokie - 5-13 km
rednie - 2-7 km
Niskie - poni ej 2 km
Wysoko wyst powania pi ter chmur
Strefa Chmury niskie Chmury rednie Chmury wysokie
klimatyczna
Strefa 0  3 km 2  8 km 6  18 km
równikowa
Strefa 0  2,5 km 2,5  7 km 5  13 km
umiarkowana
Strefa polarna 0  2 km 2  4 km 3  8 km
ze wzgl du na kszta t na:
chmury pierzaste,
chmury warstwowe,
chmury k biaste.
ze wzgl du na budow wewn trzn :
chmury o rozci g o ci poziomej,
chmury rozbudowane w pionie (np. cumulus, cumulonimbus).
ze wzgl du na sposób powstania:
chmury falowe (np. stratus)
chmury konwekcyjne (np. cumulus)
chmury frontowe (np. altostratus)
chmury oreograficzne (np. altocumulus, stratocumulus i cumulus)
PI TRO WYSOKIE
Cirrus (Ci)  pierzasta;
Cirrostratus (Cs)  pierzasto-warstwowa;
Cirrocumulus (Cc)  pierzasto-k biasta.
Zbudowana z kryszta ków lodu o bardzo
pierzasta
CIRRUS (Ci)
ma ej g sto ci, w postaci w ókien,
w osów i pasm.
W szeroko ciach umiarkowanych chmury cirrus s zwykle
jednym z pierwszych zwiastunów nadchodz cego ciep ego
frontu atmosferycznego, a zatem pogorszenia pogody
Cirrus (Ci) - uncinus (unc)  pasma zako czone haczykiem
- radiatus (ra)  pasma zbiegaj ce si do jednego punktu
Cirrus (Ci)
horyzontu (zbli aj cy si front ciep y)
Cirrus (Ci)
- vertebratus (ve)  chmura podobna do szkieletu ryby
pierzasto-warstwowa
CIRROSTRATUS (Ci)
Nie daje opadów. Sk ada si g ównie z kryszta ków lodu
w kszta cie blaszek
Cz sto powoduje powstawanie zjawiska halo
wokó S o ca oraz Ksi yca
Halo (od greckiego h�los  tarcza s oneczna)  zjawisko optyczne
zachodz ce w atmosferze ziemskiej obserwowane wokó tarczy s onecznej
lub ksi ycowej. Jest to wietlisty, bia y lub zawieraj cy kolory t czy
(wewn trz czerwony, fioletowy na zewn trz), pier cie widoczny wokó
s o ca lub ksi yca. Cz nieba wewn trz kr gu jest tak samo ciemna jak
na zewn trz. Zjawisko wywo ane jest za amaniem na kryszta ach lodu
i odbiciem wewn trz kryszta ów lodu znajduj cych si w chmurach
pierzastych pi tra wysokiego
k biasto-pierzasta
CIRROCUMULUS (Cc)
chmura w postaci cienkiej, bia ej awicy
PI TRO REDNIE
Altostratus (As)  rednia warstwowa;
Altocumulus (Ac)  rednia k biasta;
Altocumulus lenticularis  chmura rednia
k biasta soczewkowata (lub o kszta cie
wrzecionowatym),
Cumulus (Cu)  k biasta; zaliczana tez do pietra niskiego
ALTOSTRATUS (As)
rednia warstwowa
Chmura w postaci grubej i g stej, niebieskiej albo szarej warstwy, przez
któr s o ce lub ksi yc prze wiecaj jak przez matowe szk o. Sk ada si
z kropel wody oraz kryszta ków lodu. Cz sto pokrywa ca e niebo, a
czasem towarzyszy jej opad drobnego deszczu lub niegu.
ALTOCUMULUS (Ac)
Chmury rednie k biaste  rodzaj chmur z o onych z bia ych lub szarych
drobnych cz onów, ma ych ob oków, a niekiedy przylegaj cych do siebie
i tworz cych warstw .
Chmury tego rodzaju maj grubo od 200 do 700 m. Utrzymuj si
stosunkowo krótko.
ALTOCUMULUS (Ac)
ALTOCUMULUS LENTICULARIS
To nieruchoma chmura w kszta cie soczewki ustawiona pod k tem prostym
do kierunku wiatru, a równolegle do linii gór. Jest typowa dla zjawiska
fenowego.
CUMULUS (Cu)
k biasta
to oddzielna, gruba, bia a chmura, z o ona z kropel wody.
Chmury k biaste powstaj wskutek pr dów wst puj cych zwi zanych
z nap ywem zimnego powietrza pod cieplejsze, jak to jest w przypadku
chmur frontalnych, albo na skutek wznoszenia si ciep ego powietrza
Wi cej wypi trzonym chmurom k biastym towarzysz niewielkie opady
deszczu. Chmury te potrafi szybko si przekszta ca , a typowy czas ycia
ma ego cumulusa trwa 10-30 minut.
PI TRO NISKIE
Stratus (St)  warstwowa;
Stratocumulus (Sc)  warstwowo-k biasta;
Nimbostratus (Ns)  warstwowo-deszczowa.
STRATUS (St)  warstwowa
chmura w postaci jednolitej bia ej lub szarawej warstwy, której
podstawa znajduje si poni ej 2000 metrów nad ziemi .
Wyst powaniu tego rodzaju chmur czasem towarzyszy opad m awki lub
bardzo drobnego deszczu. Noc te niskie chmury w du ym stopniu
ograniczaj proces wych adzania si gruntu, a w ci gu dnia ograniczaj
dop yw promieniowania s onecznego. Chmura stratus ró ni si od mg y tym, e
jej podstawa nie styka si z ziemi . Chmury te najcz ciej tworz si na
froncie ciep ym.
warstwowo-k biasta
STRATOCUMULUS (Sc)
Chmura w postaci szarej warstwy albo wielu p atów przypominaj cych
kszta tami bry y, z o ona z kropel chmurowych wody. Niekiedy towarzysz
jej niewielkie opady deszczu. Przewa nie wyst puje poni ej 2 400 m.
STRATOCUMULUS (Sc)
Chmury warstwowo-k biaste s jednym z najwa niejszych elementów
ogólnej zmiany klimatu. Prawie 50-70% ca ego promieniowania s onecznego
jest odbijana przez stratocumulsy (albedo ziemskie) w czasie dnia. W nocy
chmury te kontroluj (zmniejszaj ) spadek temperatury na powierzchni ziemi
w stosunku do sytuacji z czystym niebem.
warstwowo-deszczowa
NIMBOSTRATUS (Ns)
Chmura w postaci ciemnoszarej jednolitej warstwy, zazwyczaj ca kowicie
zas aniaj cej niebo. Z o ona jest z kropel wody oraz kryszta ków lodu.
Jej wyst powaniu towarzysz ci g e opady deszczu lub niegu.
Grubo chmury jest bardzo du a i dochodzi do 4-6 km.
O BUDOWIE PIONOWEJ
Cumulonimbus (Cb)  k biasto-deszczowa, burzowa.
k biasto-deszczowa, burzowa
Cumulonimbus (Cb)
Z o one w dolnej cz ci z kropel wody, a w górnej z kryszta ków lodu.
Cz sto wyst puje kowad o.
Podstawa 300-800 m, górna granica pod tropopauz (9-12 km).
TWORZENIE SI CHMURY CUMULONIMBUS
Faza wznoszenia Faza dojrza a Faza rozpraszania
Chmury tego rodzaju mog by ród em gwa townych opadów
deszczu, niegu lub gradu, którym cz sto towarzysz
wy adowania elektryczne (burze).
W chmurach tego typu wyst puj bardzo silne pr dy
wznosz ce (jak i zst puj ce) potrafi dochodzi nawet do
kilkudziesi ciu metrów na sekund . Spotykane pr dko ci
pr dów wznosz cych dochodz do 10-15 m/s, a nawet do
25 m/s (w przypadku, gdy chmura jest dobrze rozwini ta).
Cumulonimbus cz sto wywo uje silne wy adowania elektryczne.
Warunkiem wyst pienia takich wy adowa jest osi gni cie przez
niego znacznej wysoko ci, na której temperatura u wierzcho ka
chmury wyniesie poni ej -20�C, a centrum adunków ujemnych b dzie
na wysoko ci pomi dzy izoterm 0�C a -10�C. Pierwsze wy adowania
elektryczne zachodz wewn trz chmury, a dopiero pó niej, gdy
znajdziemy si w obszarze silnych pr dów zst puj cych
i gwa townego deszczu, wy adowania atmosferyczne zachodz
pomi dzy chmur a ziemi .
Genetyczna klasyfikacja chmur
" Chmury ruchów wst puj cych (frontowe)
Ns, As, Cs
" Chmury konwekcji (chwiejnych mas powietrza)
Cu, Cb, Ac, Cc
" Chmury sta ych mas powietrza
St, Sc
" Chmury orograficzne (falowe)
Ac, Sc, Cu
Formy opadów wyst puj ce z ró nych chmur
1  s abe; 2  umiarkowane; 3  silne;
hydrometeory Rodzaje chmur
As Ns Sc St Cu Cb
altostratus nimbostratus stratocumulus stratus cumulus cumulonimbus
deszcz
12 1 1 3
m awka
12
nieg
13 3
grad
3
krupy nie ne
22 3
nieg ziarnisty
2
ziarna lodowe
12 3
s upki lodowe
1
KONIEC