Kodeks obserwatora ptaków
(na podstawie American Birding Association)
Każdy, kto obserwuje ptaki musi zawsze szanować ptaki, przyrodę i prawa innych. Dobro
ptaków i ich środowiska naturalnego ma zawsze pierwszeństwo przed interesami miłośnika
ptaków.
1. Promuj dobro ptaków i ich naturalnego środowiska.
1(a) Wspieraj ochronę środowisk ważnych dla ptaków.
1(b) Aby nie wystawiać ptaków na stres lub niebezpieczeństwo, ograniczaj się i zachowuj
ostrożność podczas obserwacji, fotografowania, nagrywania głosów lub filmowania.
Szczególnie należy ograniczać swoje zachowanie w miejscach często odwiedzanych przez
obserwatorów ptaków i/lub innych turystów, gdzie sumuje się wpływ wielu osób na ptaki i
otoczenie.
Ogranicz stosowanie nagrań głosów i innych sposobów przywabiania ptaków i nigdy nie
używaj takich metod w miejscach często odwiedzanych przez obserwatorów ptaków, ani do
wabienia żadnego gatunku, który jest ginący lub zagrożony, albo jest rzadki w danej okolicy.
Trzymaj się w odpowiedniej odległości od gniazd, kolonii lęgowych, noclegowisk, tokowisk i
ważnych miejsc żerowania. Jeśli zachodzi potrzeba dłuższej obserwacji, fotografowania,
filmowania lub nagrywania w takich wrażliwych miejscach, spróbuj użyć ukrycia (budki
obserwacyjnej) i korzystaj z istniejących możliwości ukrycia się. W takich przypadkach
dowiedz się i stosuj zasady bezpiecznego korzystania z ukrycia.
Ogranicz używanie sztucznego oświetlenia przy filmowaniu lub fotografowaniu, szczególnie
do zbliżeń.
1(c) Miejsca lęgowe rzadkich ptaków powinno się ujawniać tylko odpowiednim czynnikom
ochrony przyrody. Nie dotyczy to miejsc żerowania, jeśli są położone daleko od właściwych
miejsc lęgowych (gniazd), nie dają informacji o ich położeniu i żerujące ptaki nie będą
narażone na wielokrotne płoszenie lub niebezpieczeństwo.
1(d) Zanim rozgłosisz obecność rzadkiego ptaka, oceń prawdopodobieństwo, że będzie to
przeszkadzać ptakom, otoczeniu i innym ludziom w okolicy, i rozgłaszaj wiadomość tylko,
jeśli dostęp dla ludzi można będzie kontrolować, zminimalizować kłopoty i otrzyma no
pozwolenie prywatnych właścicieli gruntów. Stosuje się to głównie za granicą, gdzie
obserwowanie ptaków jest masowe.
1(e) Trzymaj się dróg, szlaków i ścieżek, jeśli takowe istnieją; w innych przypadkach
ogranicz niszczenie środowiska (roślinności itp.) do minimum.
1
2. Szanuj prawo i prawa innych.
2(a) Respektuj przepisy i regulaminy dotyczące użytkowania terenów chronionych i innych
terenów publicznych, w kraju i za granicą. Jeśli jest to zakazane, nie wchodz
na własność
prywatną bez wyraz
nej zgody właściciela.
2(b) Zachowaj grzeczność i uprzejmość w kontaktach z innymi ludz
mi. Twoje wzorowe
zachowanie spowoduje przyjazne nastawienie obserwatorów ptaków i innych ludzi.
3. Zapewnij, by karmniki, budki lęgowe i inne sztuczne urządzenia dla ptaków były
bezpieczne.
3(a) Utrzymuj pożywienie, wodę i pojemniki na nie w czystości. Podczas surowej pogody
należy dokarmiać ptaki bez przerw.
3(b) Regularnie czyść i reperuj budki lęgowe, sztuczne gniazda itp.
3(c) Gdy przywabiasz ptaki w jakieś miejsce, zapewnij, by nie były wystawione na
drapieżnictwo kotów i innych zwierząt domowych, inne niebezpieczeństwa powodowane
przez działalność człowieka, ani nienaturalnie wystawione na dzikie drapieżniki gniazd itp.
4. Obserwowanie ptaków w grupie, zorganizowane lub spontaniczne, wymaga dodatkowej
uwagi. Każda osoba w grupie, poza powinnościami wymienionymi w punktach 1. i 2. ma
powinności wynikające z bycia członkiem grupy.
4(a) Szanuj zainteresowania, prawa i umiejętności innych obserwatorów ptaków, a także
innych ludzi przebywających w terenie. Bez ograniczeń dziel się z innymi wiedzą i
doświadczeniem, z wyjątkiem przypadków wymienionych w punkcie 1(c). Szczególnie
pomagaj początkującym obserwatorom ptaków.
4(b) Jeśli jesteś świadkiem nieetycznego zachowania się obserwatorów ptaków, oceń sytuację
i interweniuj, jeśli uważasz to za właściwe. Interweniując, poinformuj osobę(y) o ich
niewłaściwym zachowaniu i spróbuj, w rozsądnym zakresie, je powstrzymać. Jeśli to nie
skutkuje, udokumentuj przypadek i poinformuj odpowiednie osoby lub organizacje.
Powinności przywódcy lub przewodnika grupy [amatorskie i zawodowe wycieczki i
wyjazdy].
4(c) Bądz
szczególnym wzorem etycznego zachowania dla grupy. Ucz przez słowa i
przykładem.
4(d) Odpowiednio dostosuj wielkość grupy, by ograniczyć wpływ na środowisko i nie
przeszkadzać innym ludziom w otoczeniu.
4(e) Spraw, by każda osoba w grupie znała i przestrzegała tego kodeksu.
4(f) Dowiedz się i poinformuj grupę o dowolnych szczególnych okolicznościach dotyczących
miejsca wycieczki (np. nie można wabić magnetofonem).
2
4(g) Firmy i organizacje zawodowe mają szczególny obowiązek stawiać dobro ptaków i
korzyści dla publicznej wiedzy przed komercyjnymi interesami organizacji. Idealnie,
przewodnicy powinni notować obserwacje grupy, dokumentować rzadkie stwierdzenia i
przekazywać je odpowiednim organizacjom.
5. Zapisuj i dokumentuj interesujące obserwacje i informuj o nich innych obserwatorów
ptaków lub odpowiednie organizacje, zwłaszcza, jeśli ma to znaczenie dla ochrony ptaków.
Wez
przy tym pod uwagę punkt 1(c). Zachowaj zdrowy samokrytycyzm przy opisywaniu
swoich obserwacji. Rozważ, wzięcie udziału, na miarę swoich możliwości, w akcjach liczenia
ptaków itp. organizowanych przez odpowiedzialne organizacje.
Przestrzegaj tego kodeksu, rozprowadzaj i ucz go innych, proszę.
Opracowanie - Jerzy Dyczkowski na podstawie American Birding Association
(http://www.americanbirding.org/abaethics.htm), dzięki uprzejmości Blake'a Maybanka i
Judith Uehlein.
Jerzy Dyczkowski
[e-mail]
http://www.birding.gt.pl/
3