ZAGADNIENIA OBWIĄZUJĄCE NA EGZAMIN

Z BOTANIKI FARMACEUTYCZNEJ

I. Anatomia korzeni, pędów i liści oraz morfologia korzeni, pędów, liści, kwiatów i owoców.

II. Charakterystyka wyróżnionych wyższych taksonów, tj. gromad, klas, rzędów i rodzin.

III. Pozycja systematyczna i cechy morfologiczne gatunków (rodzajów) roślin leczniczych wymienionych w wykazie.

WYKAZ TAKSONÓW

Chrysophyta – chryzofity ( Bacillariophyceae – okrzemki) – Pinnularia viridis

Cyanophyta – sinice Anabaena, Anabaenopsis, Aphanizomenon, Gloeotrichia, Microcystis, Oscillatoria, Spirulina

Chlorophyta – zielenice – Spirogyra sp.

Phaeophyta – brunatnice – Fucus serratus, F. vesiculosus, Laminaria cloustoni

Rhodophyta – krasnorosty – Chondrus crispus, Gigartina mamillosa, Gelidium sp., Gracilaria sp.

Mycota ( Fungi) – grzyby – Aspergillus fumigatus, Penicillium notatum, P. roquefortii, Claviceps purpurea

Lichenes – porosty – Cladonia rangiferina, Cetraria islandica, Roccella sp.

Pteridophyta – paprotniki

Equisetaceae – Equisetum arvense

Lycopodiaceae – Lycopodium clavatum

Polypodiaceae – Dryopteris filix-mas, Polypodium vulgare, Pteridium aquilinum

Gymnospermae – nagozalążkowe

Ephedraceae – Ephedra equisetina

Ginkgoaceae – Ginkgo biloba

Cupressaceae – Juniperus communis

Pinaceae – Abies alba, Larix europaea, Picea abies, Pinus sylvestris

Taxaceae – Taxus baccata

1

Angiospermae ( Magnoliophytina) – okrytozalążkowe Klasa Dicotyledones ( Magnoliopsida) – dwuliścienne (poprzednio podklasa Apetalae – bezpłatkowe)

rząd Salicales – wierzbowce

Salicaceae – Populus nigra, Salix alba

rząd Fagales – bukowce

Betulaceae – Alnus glutinosa, Betula verrucosa, Corylus avellana

Fagaceae – Castanea sativa, Fagus sylvatica, Quercus robur

rząd Juglandales – orzechowce

Juglandaceae – Carya sp., Juglans regia

rząd Piperales – pieprzowce

Piperaceae – Piper sp.

rząd Urticales – pokrzywowce

Cannabaceae – Cannabis sativa, Humulus lupulus

Moraceae – Ficus carica, Morus alba

Urticaceae – Urtica dioica, U. urens

rząd Santalales – sandałowce

Loranthaceae – Viscum album

rząd Polygonales – rdestowce

Polygonaceae – Fagopyrum esculentum, Polygonum bistorta, P. aviculare, Rheum palmatum, Rumex acetosa

rząd Caryophyllales ( Centrospermae) – goździkowce (śródłożne)

Caryophyllaceae – Agrostemma githago, Dianthus sp., Herniaria glabra, Saponaria officinalis

Chenopodiaceae – Beta vulgaris, Chenopodium ambrosioides, Ch. album, Spinacia oleracea (poprzednio podklasa Dialypetalae – wolnopłatkowe)

rząd Ranunculales (część Polycarpicae) – jaskrowce (część wieloowockowców)

Berberidaceae – Berberis vulgaris, Podophyllum peltatum

Nymphaeaceae – Nelumbo nucifera, Nuphar lutea, Nymphaea alba

Ranunculaceae – Aconitum firmum, Adonis vernalis, Consolida regalis, Hepatica nobilis, Hydrastis sp., Nigella sativa, N. damascena, Pulsatilla vulgaris, Ranunculus acris, Trollius europaeus

rząd Aristolochiales – kokornakowce

Aristolochiaceae – Aristolochia sipho, Asarum europaeum

rząd Guttiferales – soczne

Hypericaceae –Hypericum perforatum

2

Theaceae –Thea sinensis

rząd Magnoliales – magnoliowce

Lauraceae – Cinnamomum camphora, C. zeylanicum, C. aromaticum, Laurus nobilis

Magnoliaceae – Illicium verum

Myristicaceae – Myristica fragrans

rząd Rhoeadales ( Papaverales) – makowce

Cruciferae ( Brassicaceae) – Alliaria officinalis, Armoracia lapathifolia, Brassica oleracea, Capsella bursa-pastoris, Erysimum cheiranthoides, Raphanus sativus, Sinapis alba, Thlaspi arvense

Papaveraceae – Chelidonium majus, Fumaria officinalis, Papaver somniferum, P. rhoeas rząd Saxifragales – skalnicowce

Crassulaceae – Sedum acre

Saxifragaceae – Ribes nigrum, Saxifraga granulata

rząd Rosales – różowce

Rosaceae – Pomoideae: Aronia melanocarpa, Cydonia oblonga, Crataegus monogyna, Malus domestica, Pyrus communis, Sorbus aucuparia; – Prunoideae: Amygdalus communis, Padus avium, Prunus spinosa; – Rosoideae: Agrimonia eupatoria, Filipendula ulmaria, Fragaria vesca, Geum rivale, G. urbanum, Potentilla anserina, P. erecta, Rosa canina, Rubus idaeus, R. fruticosus, Sanguisorba officinalis

rząd Fabales ( Leguminosae) – strąkowce

Caesalpiniaceae – Cassia acutifolia, Ceratonia siliqua

Mimosaceae – Acacia senegal

Papilionaceae ( Fabaceae) – Arachis hypogaea, Cytisus sp., Faba sativa, Glycyrrhiza glabra, Lupinus sp., Melilotus officinalis, Myroxylon balsamum, Ononis spinosa, Phaseolus vulgaris, Pisum sativum, Robinia pseudacacia, Sarothamnus scoparius, Soja hispida, Trifolium repens, Trigonella foenum-graecum

rząd Geraniales ( Gruinales) – bodziszkowce (dzióbowce)

Erythroxylaceae – Erythroxylon coca

Geraniaceae – Erodium cicutarium, Geranium robertianum, Pelargonium sp.

Linaceae – Linum usitatissimum

Rutaceae – Citrus aurantium, Dictamnus sp., Ruta graveolens

Zygophyllaceae – Guajacum officinale

rząd Myrtales – mirtowce

Aceraceae – Acer saccharum

Elaeagnaceae – Elaeagnus angustifolia, Hippophaë rhamnoides

Lythraceae – Lythrum salicaria

3

Myrtaceae – Eucalyptus globulus, Eugenia sp.

Onagraceae – Epilobium sp., Oenothera biennis

Thymelaeaceae – Daphne mezereum

rząd Euphorbiales ( Tricoccae) wilczomleczowce (trójsiemne)

Euphorbiaceae – Euphorbia cyparissias, Hevea brasilensis, Manihot dulcis, Ricinus communis

rząd Sapindales ( Terebinthales) – mydleńcowce (terpentynowce)

Hippocastanaceae – Aesculus hippocastanum

Polygalaceae – Polygala senega

rząd Celastrales – trzmielinowce

Celastraceae – Euonymus europaea

rząd Rhamnales – kruszynowce

Rhamnaceae – Frangula alnus, Rhamnus cathartica

Vitaceae – Vitis vinifera

rząd Malvales ( Columniferae) – ślazowce (wiązkowce)

Malvaceae – Althaea officinalis, Alcea rosea, Gossypium herbaceum, Hibiscus esculentus, Malva neglecta

Sterculiaceae – Cola acuminata, Theobroma cacao

Tiliaceae – Tilia cordata

rząd Violales ( Parietales) – fiołkowce (ścienne)

Droseraceae – Drosera rotundifolia

Violaceae – Viola tricolor, V. arvensis, V. odorata

rząd Umbelliflorae ( Apiales) – baldachokwiatowce

Araliaceae – Hedera helix, Panax ginseng

Cornaceae – Cornus mas, C. sanguinea

Umbelliferae (Apiaceae) – Aegopodium podagraria, Aethusa cynapium, Angelica archangelica, Carum carvi, Cicuta virosa, Chaerophyllum temulum, Conium maculatum,

Coriandrum sativum, Daucus carota, Eryngium maritimum, Foeniculum capillaceum, Heracleum sibiricum, Levisticum officinale, Pimpinella anisum, P. saxifraga

(dawna podklasa Sympetalae – zrosłopłatkowe)

rząd Ericales ( Bicornes) – wrzosowce (dwurożne)

Ericaceae – Arctostaphylos uva-ursi, Calluna vulgaris, Ledum palustre, Oxycoccus quadripetalus, Vaccinium vitis-idaea, V. myrtillus

rząd Primulales – pierwiosnkowce

Primulaceae – Primula veris

rząd Lamiales ( Tubiflorae) – jasnotowce (rurkokwiatowce) 4

Boraginaceae – Anchusa officinalis, Borago officinalis, Echium vulgare, Lithospermum officinale, Pulmonaria officinalis, Symphytum officinale

Labiatae ( Lamiaceae) – Galeopsis tetrahit, Glechoma hederacea, Hyssopus officinalis, Leonurus cardiaca, Lamium album, Lavandula officinalis, Lycopus europaeus, Melissa officinalis, Mentha piperita, Origanum majorana, O. vulgare, Salvia officinalis, Thymus serpyllum

Scrophulariaceae – Digitalis purpurea, D. lanata, Euphrasia rostkoviana, Scrophularia nodosa, Verbascum thapsiforme, Veronica officinalis

Solanaceae – Atropa belladonna, Capsicum annuum, Datura stramonium, Hyoscyamus niger, Mandragora officinarum, Nicotiana tabacum, Solanum dulcamara, S. nigrum

rząd Gentianales – goryczkowce

Apocynaceae – Rauwolfia serpentina, Strophanthus gratus, Vinca minor

Asclepiadaceae – Vincetoxicum officinale

Gentianaceae – Centaurium erythraea, Gentiana lutea

Loganiaceae – Strychnos nux-vomica

Menyathaceae – Menyanthes trifoliata

rząd Oleales – oliwkowce

Oleaceae – Fraxinus excelsior, Olea europaea

rząd Plantaginales – babkowce

Plantaginaceae – Plantago lanceolata, P. major

rząd Rubiales – marzanowce

Caprifoliaceae – Lonicera caprifolium, Sambucus nigra, Viburnum opulus

Rubiaceae – Asperula odorata, Cinchona officinalis, Coffea arabica

Valerianaceae – Valeriana officinalis

rząd Cucurbitales – dyniowce

Cucurbitaceae – Bryonia alba, Cucumis sativus, Cucurbita pepo

rząd Campanulales – dzwonkowce

Lobeliaceae – Lobelia inflata

rząd Asterales ( Synandrae) – astrowce (główkozrosłe)

Compositae ( Asteraceae) – Tubiflorae ( Asteroideae) : Achillea millefolium, Anthemis nobilis, Arctium lappa, Arnica montana, Artemisia absinthium, A. abrotanum, Calendula officinalis, Centaurea cyanus, Echinacea purpurea, Erigeron canadensis, Helianthus tuberosus, Helichrysum arenarium, Inula helenium, Matricaria chamomilla, M.

discoidea, Senecio vernalis, Silybum marianum, Solidago virgaurea, Tanacetum vulgare, Tussilago farfara; – Liguliflore (Cichorioideae): Cichorium intybus, Hieracium pilosella, Lactuca virosa, Scorzonera hispanica, Taraxacum officinale, Tragopogon porrifolius

5

Klasa Monocotyledones ( Liliopsida) – jednoliścienne rząd Liliales – liliowce

Amaryllidaceae – Agave sisalana, Galanthus nivalis

Iridaceae – Crocus sativus, Iris germanica

Liliaceae – Allium cepa, A. sativum, Aloë arborescens, Asparagus officinalis, Colchicum autumnale, Convallaria majalis, Dracena sp., Lilium martagon, Polygonatum odoratum, Tulipa sp., Urginea maritima, Veratrum lobelianum, Yucca sp.

rząd Arales – obrazkowce

Araceae – Acorus calamus, Arum maculatum

rząd Arecales – arekowce

Palmae ( Arecaceae) – Areca catechu, Cocos nucifera, Phoenix dactylifera rząd Bromeliales – ananasowce

Bromeliaceae – Ananas sativus

rzad Cyperales – ciborowce (turzycowce)

Cyperaceae – Carex arenaria, Cyperus papyrus

rząd Poales (część Glumiflorae) trawowce (część plewowców)

Gramineae ( Poaceae) - Agropyron repens, Avena sativa, Bambusa sp., Hierochloë odorata, Hordeum vulgare, Oryza sativa, Saccharum officinarum, Secale cereale, Sorghum sp., Triticum vulgare, Zea mays

rząd Scitaminales –

Musaceae – Musa sativa

Zingiberaceae – Curcuma sp, Elettaria sp, Zingiber officinale

6