S-OP-Z4

04. listopada 2006

S-OP-Z4-ZNIEKSZTAŁCENIA OCENIANIA

Streszczenie

Dwa rozdziały prezentujące całą gamę powszechnie występujących, częstych, jak również często ignorowanych błędów w ocenianiu.

Pytania

Rozdz.2. Podstawowe zniekształcenia w ocenianiu

1. Czym jest błąd tendencji centralnej?

2. Czy zmiana skali wyeliminowała błąd tendencji centralnej? Co z tego wynika?

3. Na czym polega efekt kontrastu?

4. Jaki jest najważniejszy warunek zajścia kontrastu?

5. Zdefiniuj złudzenie Ebbinghouse'a.

6. Na czym polegało typowe badanie tworzenia wrażenia Ascha?

7. Jak definiujemy efekt pierwszeństwa?

8. Prace (szkolne), które są na początku oceniane są surowiej czy nie?

9. Na czym polega efekt świeżości?

10. Kiedy wystąpi efekt świeżości, a kiedy pierwszeństwa?

11. Czy rzeczywiście istnieje zależność między pozytywną oceną głosu nauczyciela a przypisywaną nauczycielowi inteligencją?

12. Na czym polega efekt aureoli?

13. Czy osoby atrakcyjne zawsze ocenia się bardziej przychylnie?

14. Nauczyciel polski lepiej oceni pracę ucznia z polsko- czy zagranicznie-brzmiącym nazwiskiem?

Do zapamiętania

●

Oceniający rezygnując z ocen skrajnych najczęściej wykorzystuje oceny z środka skali, zabezpieczając się w ten sposób przed popełnieniem zbyt dużego błędu; jest to przede wszystkim kwestia nawyku – przyzwyczajenia do skali.

●

Wytwory (wypowiedzi, prace etc.) otrzymują noty zawyżone, jeśli występują po wytworach bardzo słabych, a zaniżone, jeśli poprzedzały je wytwory, ale muszą to być wytwory podobne lub tej samej kategorii (np. Ludzie).

●

Najczęściej przeceniamy pierwsze informacje ( lub wrażenia).

●

Przeceniamy również ostatnie dane i końcowy fragment informacji.

●

Gdy argumentacja przeciwna będzie następowała natychmiast, a głosowanie będzie oddalone w czasie, lepiej wystąpić jako pierwszy mówca. Gdy argumentacja przeciwna będzie oddalona w czasie, a głosowanie nastąpi natychmiast po drugim wystąpieniu, lepiej wystąpić jako drugi mówca.

●

Przy ocenianiu czasami przenosimy oceny z jednych cech czy zadań albo aspektów na inne.

●

Oceny często pozostają pod wpływem wcześniejszej opinii.

●

Nazwa instytucji (miejsca), z której pochodzi wytwór, wpływa na ocenę owego wytworu.

Strona 1 z 2

S-OP-Z4

04. listopada 2006

Rozdz.9. Złudzenia w ocenianiu szans – wyolbrzymianie i niedocenianie szans Pytania

1. Na czym polega zasada reprezentatywności?

2. O co chodzi w złudzeniu gracza?

3. Na czym polega zjawisko ignorowania ogólnych prawidłowości?

4. Na czym polega prawo regresji do średniej?

5. Na czym polega błąd koniunkcji?

6. Czy jeśli widzimy jaki obrót mogłaby przyjąć dana sprawa (splot zdarzeń) to prawdopodobieństwo jego zajścia oceniamy niżej?

7. Na czym polega heurystyka zakotwiczenia?

8. Czy jeśli sędziowie zakotwiczą się na surowych wyrokach przy poważnych przestępstwach to są bardziej skłonni stosować poważniejsze wyroki przy mniej poważnych wykroczeniach?

9. Na czym polega zasada dostępności psychicznej?

Do zapamiętania

●

Ludzie w ocenianiu szans najczęściej kierują się heurystykami (zasadami, które bywają użyteczne, ale nie dają gwarancji trafności).

●

Jakaś info (np. Ciąg) wydaje się najbardziej prawdopodobny, bo jest najbardziej podobny,

„reprezentatywny” dla procesu losowego, z którego pochodzi.

●

Ludzie sądzą, że poszczególna seria wyników, np. w ruletce nie powinna zawierać samych czerwonych, gdyż nie odpowiada to losowemu charakterowi sekwencji.

●

Skrzywienie polegające na ignorowaniu ogólnych statystycznych prawidłowości polega na tym, że nie mamy poczucia, iż przy przyjmowaniu danej informacji powinniśmy się kierować owymi ogólnymi tendencjami. Zeznania świadków są zawodne, więc powinniśmy się raczej kierować matematycznym prawdopodobieństwem.

●

Po pojawieniu się wyniku wyjątkowo dobrego należy oczekiwać, że następne wyniki będą bliższe wyniku średniego (będą gorsze) i odwrotnie – jak będzie bardzo zły to potem może być przeciętny.

●

Prawdopodobieństwo koniunkcji jakichś zdarzeń musi być mniejsze niż prawdopodobieństwo pojedynczego zdarzenia należącego do tej koniunkcji, a ludzie oceniają inaczej.

●

Mamy skłonność do niedostatecznego korygowania wyjściowej oceny (skądkolwiek by ona pochodziła).

●

Wykazujemy większe zaufanie do zdarzenia mniej prawdopodobnego (koniunkcyjnego) niż do zdarzenia bardziej prawdopodobnego (dysjunkcyjnego).

●

Ludzie biorą umysłową dostępność odpowiednich przypadków za wskaźnik względnej częstości zdarzeń.

●

Jedna pozytywna albo negatywna opinia wyrażona w sposób emocjonalny przez użytkownika produktu wygrywa często z solidnym raportem opartym na danych statystycznych.

Strona 2 z 2