Antropologia kulturowa

Ewolucjonizm

Początki myślenia

ewolucjonistycznego

‘wielki łańcuch bytów’ (niezmienność gatunków)

ewolucja społeczna -> ewolucja

biologiczna

Karol Darwin

mechanizm ‘doboru naturalnego’

‘O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt’

Ewolucjonizm unilinearny

jedna dominująca linia ewolucji

wszystkie społeczeństwa przechodzą przez te same stadia rozwoju

różne etapy rozwoju

matrylinearność vs patrylinearność

zwolennicy matrylinearności:

John Lubbock (ml, gdy nierozwinięta jeszcze instytucja rodziny)

Lewis Morgan (terminologia

pokrewieństwa (ojciec i brat ojca,

kuzynie równolegli jako bracia i siostry)

John F. McLennan (dzieciobójstwo i poliandria)

totemizm

‘totemizm’ – symboliczna reprezentacja tego, co społeczne, za pomocą tego, co naturalne

totem – z języka Odżibwejów, (gatunek zwierzęcia, klan patrylinearny, nie można poślubić nikogo z tego samego totemu)

manitu – duch opiekuńczy jednostki

rozpowszechniony w wielu kulturach w różnych wersjach

Edward Tylor

badanie kultury za pomocą teorii

‘przeżytków’

elementy, które straciły już swoje funkcje, a ich istnienie stanowi

świadectwo tego, jak ważne były w

przeszłości

teoria religii

ewolucja animizm (animae), fetyszyzm (kontrola nad bóstwami), totemizm

(gatunki mają dusze)

początki religii wg J. Lubbocka

ateizm (brak idei bóstwa)

fetyszyzm

kult przyrody (totemizm)

szamanizm (potężne bóstwa,

dostępne tylko szamanom)

idolatria / antropomorfizm (bogowie podobni do ludzi)

teizm

James G. Frazer

magia - religia – nauka

magia jako fałszywa nauka

metoda porównawcza i ewolucyjna

poszukiwanie ‘kulturowych

kompleksów’

schematyzm, zewnętrzne

podobieństwa, relacje pośrednie

ewolucjonizm uniwersalny

próba złagodzenia e. unilinearnego

Vere Gordon Childe

archeologia

epoki rozwoju ludzkości – rozwój techniczny

historia ludzkości rozgraniczona na kontynenty

Leslie A. White

technika jest najważniejszym elementem kultury

‘The Evolution of Culture’ – energia kluczową siłą ewolucji kulturowej (nowe źródła energii)

postęp techniczny przyśpiesza ewolucję k.

ewolucjonizm multilinearny

Julian H. Steward

odmienne trajektorie rozwoju w różnych regionach świata

George P. Murdock

Human Relations Area Files

neodarwinizm

socjobiologia

Edward O. Wilson (kultura jak natura, altruizm, geny)

Robin Fox (instynkt społeczny zwierząt,

‘pochodzenie’ u naczelnych