UNIA EUROPEJSKA, ORGANIZACJA, ZADANIA

JEDNOLITEGO RYNKU WEWNĘTRZNEGO

Traktaty Rzymskie

Traktat z Maastricht

Struktura organizacyjna UE

Prawo UE

Początki UE

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali

podpisany: 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu, wszedł w życie: 23 lipca 1952 r. wygasł: 23 lipca 2002 r.

Cele: poprzez wspólny rynek węgla i stali, do wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i poziomu życia

- równy dostęp do zasobów produkcyjnych, ustalenie najniższych cen i poprawa warunków pracy

- swobodny przepływ produktów bez ceł i podatków

- zakaz dyskryminujących środków lub praktyk, subwencji, pomocy udzielanej przez państwa lub szczególnych obciążeń nakładanych przez państwa i praktyk ograniczających Traktaty rzymskie - ustanawiające Europejską Wspólnotę Gospodarczą

- dwie umowy międzynarodowe podpisane przez: Francję, Republikę Federalną Niemiec, Włochy, Belgię, Holandię i Luksemburg

25 marca 1957

– Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG)

– Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EWEA lub Euratom) ‌Pierwsza sesja Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego w dniu 19 marca 1958 r.

Cele: 1. Przekształcenie warunków handlu i produkcji na terytorium Wspólnoty 2. Krok w kierunku zjednoczenia Europy.

Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)

Cel

Osiągnięcie niezależności energetycznej przez pokojowe wykorzystanie energii atomowej Traktat Fuzyjny

Traktat Fuzyjny - 8 kwietnia 1965 r. - Bruksela wszedł w życie 1 lipca 1967 r.

Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich: EWG, EURATOM

i EWWiS

Jednolity Akt Europejski (JAE) Luksemburg - Hadze 17 lutego 1986, wszedł w życie 1 lipca 1987r.

Ustanowił niezbędne dostosowania w celu realizacji rynku wewnętrznego.

Konsolidacja wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

zmiana Traktatu o EWG na poziomie:

- procedury podejmowania decyzji w Radzie

- uprawnień Komisji

- uprawnień Parlamentu Europejskiego

- rozszerzenie kompetencji Wspólnoty

Traktat o Unii Europejskiej podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht wszedł w życie 1 listopada 1993 r.

Traktat z Maastricht zmienia nazwę Europejska Wspólnota Gospodarcza -> WSPÓLNOTA EUROPEJSKA

Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę składającą się z trzech filarów o charakterze politycznym i gospodarczym

I filar - zagadnienia rozstrzygane wspólnie, w ramach Wspólnoty Europejskiej, charakter gospodarczy i opiera się na Wspólnotach Europejskich; unia gospodarcza i walutowa, celna, rynek wewnętrzny, wspólna polityka rolna i polityka strukturalna Cel: promowanie harmonijnego rozwoju działań gospodarczych poprzez jednolity rynek, efektywną politykę strukturalną, społeczną i pieniężną

II filar - wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa.

Cel: strzeżenie wspólnych wartości, fundamentalnych interesów i niezawisłości Unii.

Rada Europejska i Rada Unii Europejskiej dbają o podniesienie bezpieczeństwa Unii i jej członków

III filar – wymiar sprawiedliwości i spraw wewnętrznych

Cel: zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa i sprawiedliwości poprzez wspólne działania państw członkowskich, dotyczących zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu, przemytu narkotyków, handlu ludźmi, przeciwdziałaniu przejawom rasizmu.

Traktat z Amsterdamu podpisany 2 października 1997 r. wszedł w życie 1 maja 1999 r.

Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie oraz niektóre związane z nimi akty

Cel: dostosowywać unijne traktaty do planowanego poszerzenia UE oraz zbliżyć Unię do obywateli Traktat z Nicei podpisany 26 lutego 2001 r. wszedł w życie 1 lutego 2003 r.

Główne reformy instytucjonalne umożliwiające skuteczne funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu do 25

państw członkowskich w 2004 r. oraz do 27 państw członkowskich w 2007 r.

Traktat z Lizbony podpisano 13 grudnia 2007 r. wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.

Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską

Cel: uczynienie UE bardziej demokratyczną, spełnienie oczekiwań mieszkańców Europy w zakresie wysokich standardów dotyczących odpowiedzialności, otwartości, przejrzystości i udziału obywateli oraz uczynienie UE bardziej wydajną i skuteczną w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami takimi jak zmiany klimatu, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój KONSTYTUCJA EUROPEJSKA

Traktat z Lizbony znosi trzy filary

ORGANY I INSTYTUCJE UE

RADA EUROPY UWAGA – to nie jest struktura UE

Utworzona mocą traktatu londyńskiego 5 maja 1949‌

Siedziba - Strasburg‌

Zgromadzenie parlamentarne RE

ORGANY‌: Komitet Ministrów – organ decyzyjny - ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich

Zgromadzenie Parlamentarne – organ doradczy

Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy – organ doradczy w zakresie samorządności lokalnej i regionalnej

Sekretarz Generalny Rady Europy – Thorbjørn Jagland

Komisarz Praw Człowieka Rady Europy – wspieranie praw człowieka

Instytucje nie będące organami RE

Europejski Trybunał Praw Człowieka

Europejski Komitet Zapobiegania Torturom

Europejski Komitet Praw Społecznych

Europejska Komisja Przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI)

Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo

Bank Rozwoju Rady Europy

Grupa Państw Przeciwko Korupcji (GRECO);

Europejskie Obserwatorium Audiowizualne

Europejskie Centrum na rzecz Współzależności i Solidarności Światowej

Grupa Pompidou – zwalczanie narkomanii

Europejska Farmakopea

Porozumienie dotyczące Poważnych Zagrożeń EUR-OPA;

Europejskie biuro do spraw języków rzadziej używanych

‌INSTYTUCJE I ORGANY UE

Parlament Europejski

Rada Europejska

Rada Unii Europejskiej

Komisja Europejska

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Trybunał Obrachunkowy UE

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Komitet Regionów

Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Fundusz Inwestycyjny

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Europejski inspektor ochrony danych

Inne organy europejskie

Agencje i organy zdecentralizowane‌

Trybunał Sprawiedliwości

Unii Europejskiej

Parlament Europejski Kompetencje Parlamentu

Najważniejsze: współudział w tworzeniu prawa

uprawnienia budżetowe

uprawnienia kontrolne

zatwierdzanie Komisji

stanowienie komisji śledczych

Rada Europejska ‌powołana na mocy Traktatu z Lizbony

- wyznaczanie ogólnych kierunków rozwoju Unii i priorytetów politycznych.‌głowy państw lub szefów rządów państw członkowskich ‌Tryb działania

Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza.

‌Uprawnienia

Pełniąc funkcję kreacyjną, Rada Europejska:

* wybiera przewodniczącego Rady Europejskiej

* mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa

* ustala, w porozumieniu z przewodniczącym Komisji, listę komisarzy

* mianuje skład Komisji

* wybiera prezesa Europejskiego Banku Centralnego

Rada Europejska określa strategiczne cele w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz podejmuje w tym zakresie niezbędne decyzje ‌

Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczych

Rada Unii Europejskiej‌

Rada Unii Europejskiej – główny organ decyzyjny Unii Europejskiej,

w kwietniu, czerwcu i październiku w Luksemburgu.

Organizacja Rady

Skład - ministrowie spraw zagranicznych - tzw. Rada Ogólna lub ministrowie innego resortu - Rada Branżowa

10 możliwych konfiguracji Rady:

Rada ds. Ogólnych

Rada ds. Zagranicznych

Rada ds. Gospodarczych i Finansowych

Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów Rada ds. Konkurencyjności

Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii

Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa

Rada ds. Środowiska

Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury

Przewodniczącym Rady jest minister z kraju sprawującego prezydencję

Kompetencje

Prawodawcze:

* wydawanie aktów prawotwórczych (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)

* wydawanie aktów nie mających mocy prawnie wiążącej (zalecenia, opinie, memoranda, stanowiska)

* wzywanie Komisji Europejskiej do określonych działań, w tym do inicjatywy ustawodawczej

* zmiana traktatów założycielskich

* kompetencje w zakresie zawierania umów międzynarodowych - negocjuje je Komisja Europejska

* decyzje dotyczące zawierania wzmocnionej współpracy

Kreacyjne:

prawo składania wstępnego projektu budżetu

koordynacja polityki gospodarczej

Kontrolne:‌

Komisja Europejska

Organ wykonawczy Unii Europejskiej

odpowiada za bieżącą politykę Unii

nadzoruje prace wszystkich agencji i zarządza funduszami

Komisja posiada wyłączną inicjatywę legislacyjną w zakresie prawa unijnego wydaje rozporządzenia wykonawcze

Funkcjonowanie jak rząd gabinetowy

Na każde państwo członkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz Obecnie 25 tys. urzędników

Prerogatywy

KE - wszystkie bieżące zagadnienia funkcjonowania Unii

KE – konstruuje i przedstawia pod głosowanie Radzie Unii Europejskiej lub Parlamentowi Europejskiemu wszystkie aktów prawnych Unii

KE nadzoruje rządy państw członkowskich w sprawie wdrażania zmian prawa poszczególnych -

harmonizacja

Przewodniczący KE jest oficjalną głową Unii

KE tworzy białe księgi i zielone księgi

-

Zielone - to komunikaty skierowane przede wszystkim do uczestników konsultacji i debat na temat wybranych zagadnień polityki

-

Białe - to dokumenty zawierające propozycje konkretnych działań Unii, opracowywane często po publikacji zielonej księgi

Prawo UE

W procesie stanowienia uczestniczą trzy instytucje:‌

Parlament Europejski reprezentujący obywateli UE

Rada Unii Europejskiej reprezentująca rządy państw członkowskich

Komisja Europejska reprezentująca interesy całej Unii‌

Prawo pierwotne Unii Europejskiej – traktaty ‌Prawo wtórne - pochodne Unii Europejskiej‌AKTY

PRAWA POCHODNEGO ‌I grupa akty bezwzględnie obowiązujące, których nieprzestrzeganie zagrożone jest określonymi sankcjami „hard law”:

-

rozporządzenia

-

dyrektywy

-

decyzje

II grupa: aktów nie mające mocy wiążącej, wyrażające pewne zalecenia nie obwarowane sankcją

„soft law”:

-

zalecenia

-

opinie

Rozporządzenia

zasięg ogólny, wiąże w całości i sa bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich obowiązują w formie przyjętej przez organ Wspólnoty

rozporządzenie wchodzi w życie w terminie w nim określonym lub w terminie 20 dni od dnia ogłoszenia

Dyrektywy

wiążą każde państwo w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawiając organom krajowym wybór formy i środków realizacji celu

konieczna implementacja (wdrożenie) dyrektywy do krajowego porządku prawnego treść zawiera termin wdrożenia - nie zachowanie terminu wiąże się z wszczęciem postępowania przeciwko państwu przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości

to instrument służący harmonizacji prawa krajowego i unijnego, a nie unifikacji Decyzje ‌wiąże w całości adresatów, do których jest skierowana

adresatami decyzji mogą być osoby prawne, fizyczne, państwa

mają charakter indywidualny

mogą bezpośrednio nakładać obowiązki lub przyznawać uprawnienia, lub zobowiązywać do wydania aktu normatywnego‌

Zalecenia i opinie‌nie mają wiążącego charakteru, ale mogą wywierać skutki prawne traktowane są jako wskazówki interpretacyjne w procesie stosowania prawa wspólnotowego‌

Memoranda, rezolucje‌