2008-10-03

ZARZĄDZANIE

WYKŁAD 6

Kierowanie ludźmi

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

1

KIEROWANIE LUDŹMI

Kierowanie ludźmi - oddziaływanie na innych ludzi w celu spowodowania ich działania zgodnego z

zamierzeniami osoby oddziałującej.

W procesach kierowania występują „kierownicy”

(osoby oddziałujące)

i

„podwładni” (osoby, na

które się oddziałuje), między którymi zachodzą

bardzo

zróżnicowane

procesy

wzajemnego

oddziaływania.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

2

1

2008-10-03

SKŁADNIKI KIEROWANIA

Podstawowe składniki kierowania to:

1. ZLECENIA

2. BODŹCE

3. ARGUMENTY

RACJONALNE

I

EMOCJONALNE

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

3

ZLECENIE

ZLECENIE to informacja przekazana

przez

kierownika

podwładnemu

dotycząca oczekiwań kierownika wobec

podwładnego.

Oczekiwania te dotyczą najczęściej pożądanych

wyników

działania

podwładnego

bądź

wymaganego sposobu realizacji zadania.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

4

2

2008-10-03

RODZAJE ZLECEŃ

1. Ze względu na charakter wymaganych działań podwładnego:

zlecenia ukierunkowujące na WYNIK KOŃCOWY,

zlecenia ukierunkowujące na SPOSÓB WYKONANIA (instrukcje).

2. Ze względu na formę przekazania zlecenia podwładnemu:

zlecenia PISEMNE,

zlecenia USTNE (mimiczno-ustne).

3. Ze względu na kanał (drogę) przekazania zlecenia:

zlecenia BEZPOŚREDNIE (przekazywane w bezpośrednim kontakcie przełożony-podwładny),

zlecenia POŚREDNIE (przekazywane w sposób pośredni).

4. Ze względu na stopień szczegółowości i stanowczości wymagań:

ROZKAZY (najwyższy stopień szczegółowości i stanowczości, rozkazy dzielą się na nakazy i zakazy),

POLECENIA ,

ZALECENIA,

RADY(fakultatywność wymagań wobec podwładnego, podwładny ma obowiązek wysłuchania rady, ale nie musi się do niej stosować).

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

5

BODŹCE

BODZIEC to składnik sytuacji, którego

stan lub zmiana wpływa na podmiot

działający.

W procesach kierowania ludźmi (zarządzania),

bodźce są narzędziami oddziaływania kierownika

na

zachowanie

podwładnych.

Motywacyjny

charakter bodźców wynika

z silnego

oddziaływania na system potrzeb podwładnych.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

6

3

2008-10-03

KLASYFIKACJA BODŹCÓW

1. Ze względu na kierunek zmiany stopnia zaspokojenia potrzeb:

bodźce POZYTYWNE (obietnica zaspokojenia potrzeb w wyższym stopniu)

bodźce NEGATYWNE (zagrożenie zmniejszeniem stopnia zaspokojenia potrzeb) 2. Ze względu na to, kto bodźce ustala (inicjuje):

bodźce ZALEŻNE (od kierownika)

bodźce NIEZALEŻNE (od kierownika)

3. Ze względu na stopień formalizacji (moc formalnego ustanowienia bodźców):

bodźce FORMALNE (wynikające z obowiązujących przepisów, zwyczajów itp.)

bodźce NIEFORMALNE

4. Ze względu na charakter potrzeb, których dotyczą bodźce:

bodźce MATERIALNE

bodźce NIEMATERIALNE

bodźce PODSTAWOWE

bodźce WYŻSZEGO RZĘDU

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

7

KLASYFIKACJA BODŹCÓW

5. Ze względu na stopień szczegółowości zleceń, których dotyczą bodźce:

bodźce KIERUNKOWE (orientujące działania podwładnego na wynik końcowy)

bodźce POSŁUSZEŃSTWA (wymuszające przestrzeganie obowiązujących zasad)

6. Ze względu na przedziały rozpatrywania bodźców:

bodźce WEWNĘTRZNE (uruchamiane i obowiązujące w obrębie danej firmy),

bodźce ZEWNĘTRZNE(uruchamiane poza firmą i oddziaływujące na zachowanie kierowników i pracowników danej firmy) 7. Ze względu na przedziały osobowe:

bodźce INDYWIDULANE(dotyczące pojedynczych osób)

bodźce GRUPOWE (kształtujące zachowania większej ilości osób) dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

8

4

2008-10-03

SKUTECZNOŚĆ BODŹCÓW

Aby system stosowanych bodźców był SKUTECZNY, muszą być spełnione następujące warunki:

bodźce powinny być dla podwładnych ZNANE I JEDNOZNACZNIE

ZROZUMIAŁE,

bodźce powinny być DOSTOSOWANE DO POTRZEB podwładnych (aktualny i przewidywany stopień zaspokojenia potrzeb, hierarchia potrzeb),

bodźce powinny być DOSTOSOWANE DO SPECYFIKI SYTUACJI I CHARAKTERU

INSTYTUCJI

(ważność realizowanych zadań,

wymagania dotyczące szybkości realizacji zadań, kwalifikacje podwładnych,

poziom

kultury

organizacyjnej

podwładnych,

charakter instytucji itp.),

SYSTEM BODŹCÓW stosowanych przez kierownika powinien być SPÓJNY

(należy

unikać

stosowania

bodźców

sprzecznych

względem siebie, w tym również wykluczających się) dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

9

ARGUMENTY RACJONALNE I EMOCJONALNE

ARGUMENTY RACJONALNE I EMOCJONALNE

to narzędzia kierownika kształtujące działania

podwładnych poprzez oddziaływanie na ich

sferę rozumową bądź uczuciową.

Stanowią one istotne uzupełnienie bodźców w

oddziaływaniu na podwładnych.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

10

5

2008-10-03

ROLE KIEROWNICZE

Realizując funkcje kierownicze, kierownik

występuje w różnych rolach.

Według H. Mintzberga role kierownicze

można podzielić na trzy grupy:

1.

Role INTERPERSONALNE.

2.

Role INFORMACYJNE.

3.

Role DECYZYJNE.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

11

ROLE INTERPERSONALNE KIEROWNIKA

1. Reprezentant - pełni funkcje ceremonialne, jako symbol firmy wewnątrz i na zewnątrz.

2. Przywódca

–

pełni

funkcję

kierowania

w

znaczeniu węższym, tzn. motywuje, ocenia,

dobiera i szkoli pracowników.

3. Łącznik

(pośrednik)

–

kreuje

i

utrzymuje

wzajemną sieć powiązań wewnątrz i na zewnątrz

przedsiębiorstwa.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

12

6

2008-10-03

ROLE INFORMACYJNE KIEROWNIKA

1. Odbiornik – poszukuje i zbiera informacje, potrzebne w procesie decyzyjnym.

2. Nadajnik (rozdzielający informacje, przekaźnik) –

interpretuje i przekazuje podwładnym oraz innym członkom organizacji ważne informacje.

3. Rzecznik – pełni funkcję rzecznika w relacjach władz zwierzchnich

z

podwładnymi

oraz

prezentuje

określone

zagadnienia

osobom

z

zewnątrz.

Uzasadnia cele generowane przez zwierzchników

oraz informuje zwierzchników o warunkach pracy, motywacji i sytuacji podwładnych.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

13

ROLE DECYZYJNE KIEROWNIKA

1. Przedsiębiorca (innowator) - poszukuje i inicjuje możliwości zmian i doskonalenia organizacji.

2. Kierujący zaburzeniami (rozjemca) – łagodzi

konflikty i usuwa problemy i zakłócenia.

3. Rozdzielający zasoby - dysponuje zasobami

(finansowymi,

rzeczowymi)

niezbędnymi

do

kierowania organizacją, dzieli zadania i narzędzia niezbędne do ich realizacji.

4. Negocjator

–

reprezentuje

organizację

w

ważnych

negocjacjach

indywidualnych

i zbiorowych

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

14

7

2008-10-03

FAZY CZYNNOŚCI KIEROWNICZYCH

1. Przyjęcie zadania.

2. Przekazanie zadania podwładnym.

3. Tworzenie warunków do działania.

4. Motywowanie.

5. Realizacja zadania.

6. Kontrola wykonania.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

15

WŁADZA KIEROWNICZA

Aby kierować innymi ludźmi, trzeba mieć nad nimi WŁADZĘ. Władza może wynikać z różnych źródeł. Należą do nich np. :

1. zastosowanie przymusu fizycznego bądź psychicznego (terror, szantaż, zastraszenie itp.),

2. przestrzeganie

obowiązujących

przepisów

wewnętrznych bądź zewnętrznych,

3. własność zasobów wykorzystywanych w realizacji zadań, 4. charyzma,

5. kontrolowanie elementów niepewnych danej sytuacji.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

16

8

2008-10-03

WŁADZA KIEROWNICZA

Ważnym źródłem władzy kierownika jest

jego:

- autorytet formalny (status organizacyjny

wynikający z obowiązujących przepisów) i

- autorytet rzeczywisty (będący pochodną

rzeczywistych

umiejętności zawodowych

i osobowościowych, cech charakteru itp.).

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

17

AUTORYTET FORMALNY

Wyznaczniki autorytetu formalnego kierownika:

poziom i profil wykształcenia zawodowego, tytuł zawodowy,

udokumentowane doskonalenie kwalifikacji zawodowych,

miejsce zajmowane w hierarchii organizacyjnej firmy,

staż pracy w firmie i na stanowisku,

staż zawodowy w innych firmach,

staż kierowniczy w firmie i poza firmą,

wysokość wynagrodzenia,

czas pracy (godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, zmianowość),

swoboda poruszania się w firmie i kontaktowania się z innymi,

symbole (budynek, piętro, gabinet i jego wyposażenie, sekretarka, samochód służbowy ewentualnie ryczałt na paliwo, służbowy telefon komórkowy, rezerwacja miejsca na parkingu i inne),

wiek.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

18

9

2008-10-03

AUTORYTET RZECZYWISTY

Wyznaczniki autorytetu rzeczywistego kierownika:

cechy osobowości kierownika - funkcjonowanie intelektualne, przekonanie o możliwości wywierania wpływu na ludzi i zdarzenia, komunikatywność społeczna, otwartość na pomysły, zaradność, zdrowy rozsądek, kultura osobista, umiejętność wczuwania się w

motywy i potrzeby innych pracowników - empatia, życzliwość i

gotowość pomocy innym pracownikom, konsekwencja, dobre funkcjonowanie emocjonalne, opcja na rozwój podwładnych, obiektywność, etyka),

rzeczywiste umiejętności zawodowe - dobre rozpoznanie zadań jednostki oraz ich uwarunkowań, doświadczenia w zakresie ich realizacji, dobre rozpoznanie obowiązujących przepisów i procedur, trafność merytoryczna podejmowanych decyzji,

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

19

AUTORYTET RZECZYWISTY

Wyznaczniki autorytetu rzeczywistego kierownika:

rzeczywiste

umiejętności

menedżerskie

-

umiejętności

organizatorskie, umiejętność postrzegania i kojarzenia elementów większej całości, wrażliwość ekonomiczna, umiejętność i szybkość analizowania sytuacji problemowych, umiejętności pracy zespołowej, umiejętności w zakresie pracy koncepcyjnej, pomysłowość,

rzeczywiste kwalifikacje dodatkowe (nie związane bezpośrednio z zajmowanym stanowiskiem), np. znajomość języków obcych, umiejętność obsługi komputera i inne),

rzeczywiste kontakty i układy w firmie i poza nią.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

20

10

2008-10-03

UMIEJĘTNOŚCI KIEROWNICZE

Kierownicy chcąc osiągnąć powodzenie w swojej pracy muszą

dysponować

konkretnymi

umiejętnościami.

Podstawowe

typy

umiejętności

kierowniczych

to

umiejętności:

techniczne,

interpersonalne (społeczne),

koncepcyjne,

diagnostyczne,

komunikacyjne,

decyzyjne oraz

dotyczące gospodarowania czasem.

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

21

LITERATURA

1.

W. Wudarzewski (red.), Materiały pomocnicze do przedmiotu „Podstawy zarządzania”, WSB we Wrocławiu, Wrocław 2006.

2.

J.A.F. Stoner, Ch. Wankel, Kierowanie, PWE, Warszawa 1992.

3.

R. W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami (wyd. 2 zmienione), Wyd.

Naukowe PWN Warszawa 2005

dr Przemysław Wołczek

wykład: Zarządzanie

WSB Wrocław

22

11