socjologia- nauka o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich, tj. konflikty, walka, współpraca, wspódziałanie
Socjologia bada rozwój społeczny, czynniki zmienności i niezmienności form współżycia społecznego, materialne i niematerialne wytwort tego współżycia oraz jego struktury.
Poziomy badania zmiań: makrospołeczny(dotyczy całych społeczeństw czy systemów międzynarodowych), mezospołeczny(społeczności lokalne lub wielkie organizacje), mikrospołeczny(małe grupy czy ludzkie postawy)
August Comte- twórca socjologii, uważał że życie społeczne nie jest czymś przypadkowym i chaotycznym. Są w nim pewne prawidłowości i na ich podstawie można określić bieg zdarzeń.
1892r.- powstanie katedry socjologii w Chicago
Po II wojnie światowej nastąpił rozwój socjologii w Angli. W Polsce w latach 20 XXw.
Leon Zarycki- Uniwesytet Warszawski, Florian Znamiecki- Uniwersytet Poznański
W 1930r. w Polsce socjologia stała się odrębnym kierunkiem studiów, powstało czasopismo.
wiedza potoczna- wiedza wyrywkowa, jest ograniczony zakres obserwacji danej zbiorowości, wpływ emocji i rzadko jest to naturalne. Zwykle nasza wiedza potoczna nie tylko opisuje, ale jest związana z wartościowaniem. Wiedza potoczna przedstawia świat w dychotonicznym podziale. Jest nim skłonność do traktowania następst w czasie jako związku przyczynowego. Tupową cechą wiedzy potocznej jest pochopność uogólnień.
Widza naukowa: świar rzeczywisty istnieje niezależnie od naszej percepcji czy wiedzy na temat, odkrywamy prawa natury; w naturze panuje porządek, wydarzenia nie dzieją się przypadkowo, lecz poprzedzają je przyczyny; w wiedzy naukowej istotna jest systematyczna obiektywna, zdyscyplinowana obserwacja; prawdą naukową można potwiedzić przez straranną obserwację i pomiary; istnieje ograniczony wpływ przekonań osobistych na proces badawczy.
Nauka zakłada istnienie uporządkowanego świata przyczyn i skutków, który można zbadać przez ściśle obiektywną obserwację i pomiary. Przekonania naukowe mogą decydować o wyborze przedmiotu, ale nie mogą decydować o metodzie zdobywanaia wiedzy.
Sformułowanie dotyczące badań: nauka opisuje i wyjażnia zjawiska przy wykorzystaniu istniejących teorii, przy czym teoria socjologii to zespół wszelkich założeń ontologicznych, epistenologicznych i metodologicznych abstrakcyjnych pojęć oraz ogólnych twierdzeń o rzeczywistości społecznej mających dostarczyć wiedzy opisowej na jej temat i ukierunkowywać; uczonych obowiązuje przestrzeganie refuł postępowania badawczego:wyraźne określenie badanego problemu w kontekście dotychczasowej wiedzy i istniejących teorii, staranne zbieranie danych i umożliwienie innym badaczom kontroli ich rzetelności, jawności warsztatu badawczego obowiązuje na wszystkich etapach postępowania badawczego, odróznienie twierdzeń opartych na faktach od tych, które są domysłami, a także dopasowanie stopnia ogólności formułowanych twierdzeń do zakresu danych stanowiących ich postawę; neutralność i powstrzymywanie się od wartościowania.
ontologia- nauko o bycie, wyjaśnia, np. kim jest człowiek
epistemiologia- nauka o poznaniu
metodologia- nauka o zajęciach i narzędziach, przek które możemy poznawać
Typy socjologii: scientystyczna- określa empiryczną sprawdzalność i obiektywność badacza;humanistyczna- zajmuje się działaniami i instytucjami jako utrwalonymi wzorami zachowań powstałych w wyniku interakcji świadomych podmiotów
Zarys rozwoju socjologii: August Conte(1798-1857)-nazwę wprowadził w 1837r. zajmował się problemami statyki społecznej, porządkiem i stabilizacją społęczną oraz zmianami społecznymi; Herbert Spencer(1820-1903)- wyjaśnia zmiany społeczne przez porównanie społeczeństwa do życia organizm, wprowadza enducjomistyczne pojęcie przetrwania w społeczeństwie- dominizm społeczny. Rozumiał społeczeństwo jako system składający się ze współzależnych części; Karol Marks(1818-1883)- daje fundamenty szkole konfliktu, uważa że społeczeństwo dzieli się na 2 klasy: właścicieli środków produkcji i tych bez środków produkcji. Podział ten prowadzi do konfliktu klasowego. Historia świata to walka klas. Sprzeczności wewnętrzne dają początek mocnym strukturom społecznym;Emil Durkheim(158-1817)- uważał, że to co scala społeczeństwo to wspólność przekonań i wartości, zbiorowe rytuały. Wprowadził pojęcie faktów społecznych- siły istniejące poza jednostką i ograniczające jej zachowania. W ten sposób ludzie przekształcają kontrolę społeczeństwa w samokontrolę;Max Weber(1963-1920)- niemiec, badał działania społeczeństwa, wprowadził pojęcie rozumienia polegające na docieraniu do ukrytego znaczenia tworów kultury i interpretacji ich sensów. Stworzył typ idealny, czyli taką konstrukcję pojęcia dowolnego zjawiska, która uchwyci jego najistotniejsze elementy i która można porównywać do zjawiska świata rzeczywistego. Wprowadził pojęcie biurokracji, zastosował podział typów poznania, połączył powstanie kapitalistów z postawami zawartymi w protestatyzmie.
Kultura ro ogół ludzkich zachowań i wytworów, przebiegających zgodnie z ustamowionymi społecznie wzorami, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Kultura to charakterystyczny styl życia danego ludu(sposób na życie).
Kultura to wszystko co ludzie czynią myślą i posiadają jako członkowie społeczeństw(Brestedt)
Kultura czyli cywilizacja jest złożoną całością. która obejmuje wiedzę. wierzenia, sztukę, moralność, prawo, obyczaje oraz wszelkie zdolności i nawyki zdobyte przez człowieka, jako członka społeczeństwa (Taylor).
Cywilizacja to utylitarna działalność, urządzenia materialne, organizacja techniczna, ekonomiczna i polityczna.
Mc Iver wyróżnił: kultura to system wartości, wierzeń, sztuka i geologia, tradycja, zwyczaje, czyli sposoby żucia. Cywilizacja, to zbiór środków a kultura to zbiór celów.
Kultura: materialna- to wszystkie dotykalne, konkretne wytwory społeczeństwa, np.obiekty, stadiony, samoloty; niematerialna- duchowe wytwory społeczeństwa
Wytwory społeczeństw: język- społecznie wytworzony zbiór znaczących symboli mających mniej więcej to samo znaczenie dla wszystkich w danej społeczności; wiedza i przekonania- są to poglądy, jakie wytworzyliśmy na temat świata, przy czym wiedza to zbiór pojęć opartych na związkach pochodzenia emiprycznego lub wywodzący się z argumentów racjonalnych; przekonania- są to poglądy nie poparte odpowiednią wiedzą w stopniu, w którym można je znać za prawdziwe; wartości- pojęcia mówiące o tym co społeczeństwo uważa za dobre, słuszne pożądane; normy- regulacje społeczne(przepisy) nakazujące odpowiednie zachowanie w szczególnych sytuacjach, wyróżniamy: zwyczaje(rutynowe czynności życia codziennego), obyczaje(zachowania najistotniejsze dla funkcjonowania społeczeństwa, naruszenia obyczajów członków społeczeństwa), tabuzwyczaje mówiące czego się nie powinno robić.
hedoner- radość, przyjemność
prawo- są to normy ustanowione i wymuszone przez władze polityczną, gdy są spisane i zmodyfikowane mają do czynienia z ustawodawstwem
Prawo zwyczajowe, prawo ustne, czasem ma większą moc niż prawo spisane.
Znaki i symbole- przedstawienia reprezentujące coś innego niż one same; do konkretnych przedmiotów przywiązujemy uwagę po uzgodnieniu ze społeczeństwem.
gety- ruchy ciała mające społecznie uzgodnione znaczenia
Podział kategorii kultury wg Koaoqwakiwj: kultura bytu- konkretne przedmioty świata pozaludzkiego, stworzone przez ludzi pełniące instrumentalną rolę wobec podstawowych potrzeb człowieka; kultura społeczna- cała sfera działań i realizacji z innyi osobami znajdującymi się w naszym otoczeniu, ma charakter regulujący stosunki, role i układy społeczne; kultura symboliczna- obejmuje wartości symboliczne powstające w świadomości ludzi, ale mające zewnętrzny wyraz w postaci zjawisk i przedmiotów będących nośnikami znaczeń symbolicznych.
Społeczne funkcje kultury:daje nam objaśnienie świata przyrodniczego i społecznego, nadaje nam sens; odpowiada na pytania dlaczego tak się dzieje, co pozwala na poczucie bezpieczeństwa; język będący wytworem kulturowym pozwala na przekazywania wiadomości i interpretowanie świata; funkcja regulatywna- dotyczy procesu socjalizacji- wdrażania człowieka do respektowania praw dostarczania systemow normatywnych stwarzających możliwość stosowania kontroli, sankcji, nagród i kar; dostarczanie kryteriów wyrobom między różnymi możliwościami tak, aby jednostka mogła zwlekać wyjście z sytuacji, kiedy normy są ze sobą w konflikcie; kulturra uczy wyrażania uczuć pozytywnych i negatywnych w sposób społecznie akceptowany, a także zrozumiały dla obu stron; wyposaża w narzędzia do radzenia sobie z różnymi sutuacjami przez dostarczania wiedzy;pełni funkcje integracyjne w stosunku do zbiorowości przez tworzenie wartości i ustanowienie hierarchii wartości; daje nam ideały zachowań, obraz pożądany pewnego stanu rzeczy w rzeczywistości niewystępujący, ale dający kierunek rozwoju danej społeczności.
Kultura organizacyjna wg E.H.Schein'a:to zespół rozsądnych reguł postępowania odkrytych, ustanowionych i rozwiniętych przez grupę służących do radzenia sobie z problemem wewnętrznej integracji i zewnętrznego dostosowania, które dzięki wystarczająco dobrym działaniom wytykają nowym członkom sposób myślenia i odczuwania w aspekcie wspomnianych problemów; stosunek do otoczenia;jaka jesy natura człowieka' jaka jest natura ludzkich działań; jaka jest natura stosunków.
Dzięki kulturze jednostka wie, jak ma postępować.
władza- prawdopodobieństwo, że jestem z aktorów w stosunkach społecznych będzie zdolny do przeprowadzenia swojej roli mimo oporu innych niezależnie od podstawy na której to prawdopodobieństwo się opiera(Max Weber)\
Podział władzy: tradycyjna- podstawą jest ciągłość tradycji, władza przekazywana jest z pokolenia na pokolenie; racjonalno-logistyczna(biurokratyczna)- bazuje na wspólnie przyjętych prawach;charyzmatyczna- wynika z wiary w nadzwyczajne cechy przywódcy. Podporządkowujemy się władzy przywódcy, gdyż wierzymy, że posiada takie cechy osobowości które pozwalają mu dochodzić do, np. Jan Paweł II
Biurokracja- model idealny Maxa Webera: posrawą jest system ustalonych przepisów praw; pracownicy zajmują określone pozycje; urząd wymaga pracowników o odpowiednich kompetencjach, urząd powinien być imperpersonalny, tzn. niezwiązany z osobą; racjonalny podzial pracy; wykonywanie funkcji urzędu oddzielone jest od osobistych korzyści, a załatwianu sprwy kieruje się regułami kompetencji
biutokratyzm- nadmiar biurokracji, działanie sztywne i niepomagające ludziom
Style kierownia w zakładaniu pracy:styl kierowania- sposób skłaniania podwładnych do realizowania powierzanych im ról albo zdań, zależy od: przyjętej koncepcji człowieka, charakteru zadania, które dana osoba ma wykonać
Styl kierowania wg Tammenbana i Schmidt'a: kierownik decyduje, ogłosza decyzje; kierownik przekonuje podwładnych o słuszności swojej decyzji; kierownik przedstawia pomysły i zachęca do pytań;kierownik przedstawia swoją decyzję ale mogą ulec zmianie; kierownik przedstawia swoje zagadnienia, uzyskuje sugestie od podwładnych i decyduje; kierownik określa granice swobody decyzji podwładnych i użycza ich aby decydowali; kierownik zezwala podwładnym działać w granicach określonych przz swego przełożonego.
Motywacja to proces regulacji, który pełni funkcję sterowania czynnościami, tak aby doprowadziły do osiągnięcia określonego czynniku.
Formy procesów regulacji: z pośród pewnej liczby celów jednostka z reguły wybiera jeden określony cel; w ramach okreslonego kierunku działania jednostka dormuuje poziom aspiracji; jednostka sama sobie stwarza cel, jest to charakterystyczne dla działań twórczych.
Twierdzenia dotycząca natężenia motywacji: im większe natężenie motywacji tym większe prawdop. pojawienia się odpowiadających jej czynności; przy motywacji o dużym natężeniu cele wybierane przez jednostkę będą dość trudne lub dość duże, co może wyrażać się w postaci wysokiego poziomu aspiracji; gdy motywacja jest silna a zarazem trwała działanie wykazuje uporczywość; im intensywniejsza motywacja tym większa motywacja energii organizmu wyrażająca się w sile reakcji; intensywność motywacji ma wpływ na szybkość odpowiednich czynoości, większą gotowość na sygnały, na informacje i sprawność wykonywania działań; od intensywności motywacji zależy przebieg różnych innych procesów, tj. uczenie się, pamiętania, posługiwanie miarą.
Koncepcja potrzeb Abrahama Maslova: Nasze motywy pochodzą od niezrealizowanych potrzeb, czyli nasze indywidualne potrzeby można uszeregować w hierarchii, w której potrzeby wyższego rzędu aktywizują się wtedy i w takim stopniu w jakim zostają zaspokojone potrzeby niższego rzędu.
Teoria motywacji higienicznej Herzberga: Ludzie mają potrzeby dwóch typów: potrzeby zwierzęce, tj. unikanie przykrości, bólu, potrzeby ludzkie związane z rozwojem świadomości; potrzeby zew. związane są z czynnikami higienicznymi. Niezrealizowanie czynników higienicznych powoduje niezadowolenie pracowników. Jeśli czynniki higieniczne są spełnione to nastawienie pracowników jest neutralne.
Czynniki higieniczne: warunki pracy; stosunki międzyludzkie; uposażenie(wielkość zarobków); zakładana polityka.
Czynnika motywujące: potrzeba osiągnięć; potrzeba ciekawej pracy; poczucie odpowiedzialności; doskonalenie się
Teoria Vroom'a: Teoria oczekiwań mówiąca że motywacja wynika z określenia prawdop. że dane działanie doprowadzi do celu.
Teoria D. McCllelanda: potrzeba osiągnięcia, potrzeba władzy, potrzeba przynależności do grupy
komunikacja- proces transmitowania informacji od jednej osoby do drugiej lub wysiłkiem dadania znaczenia. Znaczenie informacji nie podlega transmisji. Tworzy je we własnym umyśle ten, kto otrzymał informację. Wazna rola nadawcy, aby użyż tych symnoli, którymi posługuje się odbiorca do stworzenia znaczenia.
Komunikacją są wszystkie procesy dzięki którym ludzie oddziałują na siebie wzajemnie
Komunikacja jest procezem sortowania, selekcji i przesyłania symboli w taki sposób, który pomaga słuchaczowi przyjąć i odtworzyć w jego własnym umyśle znacenie zawarte w umyśle komunikującego.
Warunki powstania komunikacji: dwie osoby; informacja jako przedmiot komunikacji; odbiorca musi zinterpretować znaczenie komunikacji
Ze względu na zachowania komunikacji wyróżniami: kom.webalną- słowa; kom. niewerbalną- symbole; kom. proksemiczną- o kom. decyduje odległość partnerów; kom. haptyczna- związane z dotykiem; kom. wzrokowa; kom. kinetyczna- ruch ciała, gestykulacja.
W informacji ważne jest kto mówi, co mówi, w jaki sposób, do kogo i z jakim skutkiem
Efektywna komunikacja zależy od podobieństwa umiejętności komunikacji, postaw nadawcy i odbiorcy, stopnia i rodzaju wykształcenia, społecznych doświadczeń i kultury nadawcy i odbiorcy.
Bariery komunikacyjne: trudności