"Potop" jako powieść historyczna.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"Potop" jako powieść
historyczna.










kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-17




Tradycje powieści
sięgają już Homera. Jednak twórcą, który upowszechnił ten gatunek
był Walter Scott, twórca romansu historycznego. Dla romantyków
historia była przedakcją utworu. Scott wprowadził historię do utworu
w ten sposób, że wydarzenia z przeszłości stanowiły pretekst do
zajścia pewnych wypadków, w których uczestniczył bohater. Jednak
wydarzenia historyczne były tu tylko tłem, autor nie przejmował się
zbytnio zgodnością opisywanych wypadków z faktami. Pierwszoplanową
oś stanowiła intryga miłosna głównego bohatera. Powieść taką
cechowały: szybka, dynamiczna akcja, porwania, tajemnice, nocna,
mroczna sceneria, wróżby, przeczucia. Historia włączona była w obręb
fabuły, nie zaś odwrotnie. Jednakże romantyzm przyniósł jeszcze
jedną, dokumentarną koncepcję powieści historycznej. Jej twórcą i
głównym realizatorem był Józef Ignacy Kraszewski. Powieść ta, a
właściwie proces jej tworzenia charakteryzował się długimi i
żmudnymi badaniami historycznymi. Dokument i prawda historyczna
zajmowały tu pierwsze miejsca, pierwiastek historyczny został
ograniczony. Sienkiewicz zaprezentował połączenie szybkiej,
pełnej intryg i zawierającej wątek romansowy powieści
walterscottowskiej z typem dokumentarnej powieści Kraszewskiego.
Sienkiewicz tak konstruował swe powieści, by na pierwszym planie
znajdowała się prywatna intryga postaci, by miały swoje miejsce
miłość, porwania, ucieczki, pojedynki. Z drugiej jednak strony każdą
powieść poprzedzał żmudnymi badaniami dokumentów historycznych, by
zachować dokładne realia i prawdopodobieństwo historyczne fabuły.
Stworzył rodzaj "historycznej powieści przygody". Jakimi
więc cechami charakteryzuje się "Potop" ? Przede wszystkim
obecnością anonimowego, ukrytego lecz wszystkowiedzącego narratora,
występującego w trzech odmianach: - świadka i obserwatora
wydarzeń, często ich uczestnika; opowiada on o zdarzeniach lub
przedstawia bohaterów; - kronikarza, przekazującego wiedzę o
kraju i ludziach XVII wieku zgodnie z powszechną opinią; -
historyka, wnoszącego współczesną autorowi wiedzę o minionych
czasach (rzadko jednak dochodzi on do głosu). Kolejną ważną
cechą "Potopu" jest mistrzowska archaizacja języka. Ujawnia się ona
głównie w dialogach, ale także, choć mniej wyraźnie, dostrzegalna
jest w narracji i opisach. To właśnie styl i język stanowią jedną z
największych wartości utworu. Są one proste i klarowne, a
jednocześnie pełne plastyczności. Nie na darmo określa się
Sienkiewicza mianem "czarodzieja słowa". Język, ekspresywny i
emocjonalny, często łączący tragizm i komizm został celowo
estetyzowany i wyróżniony (w odróżnieniu od "niezauważalnego" języka
w "Lalce"). Przez to utwór zyskał wiele podobieństwa do dawnych
utworów Homera - eposów. Dzięki mistrzowskiemu językowi
Sienkiewicza wiele realizmu i dramatyczności zyskały także opisy
scen batalistycznych. W swych powieściach Sienkiewicz
przestrzega pewnego schematu kompozycyjnego. Podobnie jest w
"Potopie": na tło wydarzeń historycznych rzucony został wątek
miłosny. Ponieważ jednak u Sienkiewicza historia znajduje się na
pierwszym planie, zmuszony on został do przestrzegania pewnych reguł
kompozycyjnych. Początkowo zapowiadany jest nadchodzący konflikt,
później nadchodzi szereg klęsk, by ostatecznie wszystko zakończyło
się wielką victorią. Zasadniczy składnik historycznej
kompozycji "Potopu" stanowią "przygoda wojenna" oraz sceny oparte na
faktach (np. zdrada kiejdańska Radziwiłła, obrona Jasnej Góry czy
decyzja Jana Kazimierza o powrocie do kraju), a więc fakty
rzeczywiste. Bardzo ważne dla Sienkiewicza były sylwetki
bohaterów. Autor dbał o realizm sytuacji, w jakiej znajdowali się
bohaterowie, unikał fantastycznego, pozbawionego uzasadnienia
przyczynowego, konstruowania ich losów. W rezultacie bohaterowie
"Potopu" łączą w sobie cechy uczestnika awanturniczego romansu z
typowymi cechami reprezentanta sarmackiej epoki. Bohaterowie to
ludzie nieskomplikowani, ukazani najczęściej w kilkuzdaniowej
charakterystyce. Znacznie częściej jednak ukazani są w akcji, stąd
też dynamiczność nie tylko samej akcji, ale także postaci.
Bohaterowie, wyraziści i silnie zindywidualizowani, łączą w sobie
cechy uniwersalne i narodowe (jak np. Zagłoba - typowy sarmata).








Autor: Nieznany

Ocena : 4.5 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000