2011-12-18
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Wydział Inżynierii Produkcji
MAJ
TEK PODMIOTU
GOSPODARCZEGO
Zarządzanie i Inżynieria Produkcji
Rachunek kosztów dla
inżynierów
Wykładowca:
dr inż. Grażyna Paulina Wójcik
środki materialne i niematerialne, aktywa
Środki te to dobra rzeczowe, np. budynki,
1) ogół zasobów majątkowych przedsiębiorstwa,
stanowiących materialną podstawę prowadzenia
maszyny, urządzenia, surowce, materiały i inne,
działalności gosp.;
wartości niematerialne - patenty, licencje, papiery
ze względu na charakter zaangażowania aktywów,
wartościowe itp. oraz środki pieniężne.
wyróżnia się aktywa stanowiące majątek trwały, który
zużywa się i amortyzuje stopniowo przez dłuższy okres
Wszystkie one stanowią w sumie majątek
(ponad 1 rok)
podmiotu gospodarczego.
oraz majątek obrotowy, ulegający zużyciu w jednym
Do majątku tego  zalicza się także dobra obce:
cyklu obrotowym; ze względu na formę, wśród aktywów
wyróżnia się wartości niematerialne i prawne,
umowy najmu, dzierżawy, komisu lub leasingu.
rzeczowe składniki majątku oraz aktywa finansowe;
aktywa są również wykorzystywane do zabezpieczania
zobowiązań wobec wierzycieli;
2) jedna z 2 części � bilansu księgowego (druga
część tego bilansu to � pasywa).
y
ródła finansowania firmy. Pasywa wskazują finansowe z
ródła
pochodzenia zasobów danej organizacji
Składają się na nie: kapitał własny.
i dostarczają informacji o jej stanie
rezerwy, zobowiązania ( krótko
ekonomicznym
i długookresowe i przychody przyszłych
okresów.
1
2011-12-18
Majątek przedsiębiorstwa
Majątek przedsiębiorstwa
majątek podmiotu gospodarczego
Biorąc pod uwagę pełnione funkcje w procesie
środki materialne niematerialne,
to dobra rzeczowe
gospodarczym, dzielimy:
aktywa trwałe oraz aktywa obrotowe.
budynki, patenty,
Do aktywów trwałych należą: wartości
maszyny, licencje, niematerialne i prawne, rzeczowe aktywa trwale,
należności długoterminowe, inwestycje
urządzenia, papiery wartościowe itp.
długoterminowe oraz długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe.
surowce, środki pieniężne.
Do aktywów obrotowych zalicza się: zapasy,
Umowy najmu,
materiały
należności krótkoterminowe, inwestycje
Dzierżawy,
+dobra obce Komisy,
krótkoterminowe oraz krótkoterminowe rozliczenia
i inne,
leasing
międzyokresowe.
Aktywa trwałe
Rzeczowe składniki majątkowe:
środki trwałe należące do aktywów
trwałych
zapasy zakwalifikowane do aktywów
obrotowych,
w różny sposób uczestniczą w działalności
gospodarczej przedsiębiorstwa
Do środków trwałych zalicza się
Nieruchomości,
Rzeczowe składniki aktywów trwałych - w
przeciwieństwie do zapasów surowców i
materiałów - nie zużywają się całkowicie
Maszyny, urządzenia techniczne, środki
w czasie jednego cyklu gospodarczego.
transportu,
2
2011-12-18
inne przedmioty, które spełniają następujące
Nieruchomości:
warunki do ś.t.:
jednostka gospodarcza sprawuje nad nimi w tym grunty,
kontrolę,
prawo użytkowania wieczystego gruntu,
są kompletne i zdatne do użytku w momencie
budowle i budynki,
ich przyjęcia do użytkowania,
a także będące odrębną własnością lokale,
przewidywany okres ich ekonomicznego
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
użytkowania trwa dłużej niż rok,
mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu
są przeznaczone na własne potrzeby jednostki.
użytkowego
Ze względu na związek Ś.T. z charakterem
Do środków trwałych zalicza się także
działalności j.g. wyodrębnimy środki trwale:
ulepszenia w obcych środkach trwałych
oraz inwentarz żywy,
produkcyjne, uczestniczące
przeznaczony na własne potrzeby
bezpośrednio lub pośrednio w procesie
jednostki gospodarczej przez czas dłuższy
wytwarzania produktów lub usług bądz

niż rok- na podstawie najmu, dokonuje od obsługujące procesy pomocnicze (np.
magazynowanie, transport);
tych środków odpisów
amortyzacyjnych, nieprodukcyjne, do których należą domy
mieszkalne, obiekty socjalno-kulturalne i
środki te również są zaliczane do
ich wyposażenie.
środków trwałych tej jednostki
gospodarczej.
Biorąc pod uwagę stopień wykorzystania
Rodzajowy podział środków trwałych
środków trwałych rozróżnia się:
Podstawową klasyfikacją ś. t. jest podział
środki trwałe czynne, które uczestniczą stale
według funkcji ekonomicznej, jaką pełni
w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa,
w procesach produkcyjnych
środki trwałe nieczynne okresowo
lub działalności nieprodukcyjnej.
(np. wycofane z eksploatacji w celu remontu
lub ze względu na sezonowość produkcji)
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów
środki trwałe uznane za trwale nieczynne
z 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji
(np. stanowiące rezerwę lub nieczynne
Środków Trwałych (Dz. U. Nr 112 z 1999 r.),
z powodu braku popytu na produkt)
rozróżniamy cztery zbiorcze grupy środków
trwałych:
3
2011-12-18
Klasyfikacja rodzajowa ś.t. wyodrębnia dziesięć
środki trwałe zapewniające odpowiednie
(0-9) zasadniczych grup środków trwałych:
warunki do prowadzenia procesów
produkcyjnych oraz działalności nie
produkcyjnej - obejmujące grunty, budynki
Grupa 0: grunty użytkowane rolniczo,
oraz obiekty inżynierii lądowej
grunty leśne, tereny mieszkaniowe,
i wodnej (nieruchomości);
przemysłowe, rekreacyjno-wypoczynkowe,
środki trwałe uczestniczące bezpośrednio
w procesie gospodarczym, do których zalicza tereny zajęte przez morskie wody
się maszyny, urządzenia techniczne
terytorialne, śródlądowe wody płynące
i narzędzia;
(rzeki) i stojące (jeziora, stawy).
środki trwale umożliwiające przemieszczanie
(przewożenie) przedmiotów i osób
- są to środki i urządzenia transportowe;
inwentarz żywy.
Grupa 1: budynki i lokale Grupa 2: obiekty inżynierii lądowej
(np. hale produkcyjne, dworce, magazyny, i wodnej, do których należą budowle
budynki handlowe, szkolne, mieszkalne, dla górnictwa i kopalnictwa, elektrownie,
lokale mieszkalne i niemieszkalne). rurociągi, linie telekomunikacyjne
i elektroenergetyczne, drogi i mosty, drogi
kolejowe, boiska sportowe.
Grupa 3: kotły i maszyny energetyczne, Grupa 4: maszyny, urządzenia i aparaty
do których zalicza się miedzy innymi kotły ogólnego zastosowania (np. tokarki,
grzejne, parowe, turbiny, silniki spalinowe i frezarki, piły, młoty, piece przemysłowe,
elektryczne, reaktory jądrowe. aparaty do spawania, zespoły
komputerowe).
4
2011-12-18
Grupa 5: maszyny, urządzenia i aparaty
specjalistyczne, czyli dostosowane do
technologii wytwarzania w poszczególnych
gałęziach i branżach (np. maszyny i aparatura
Grupa 6: urządzenia techniczne,
przemysłu chemicznego, maszyny górnicze,
takie jak zbiorniki naziemne, rozdzielnie
gazownicze, odlewnicze, geodezyjne
i stacje transformatorowe, dz
wigi
i kartograficzne, maszyny do produkcji wyrobów
towarowe i osobowe, urządzenia
z metali i tworzyw sztucznych, maszyny do robót
telewizyjne i radiotechniczne, urządzenia
ziemnych, budowlanych i drogowych, maszyny
i aparaty dla telefonii, urządzenia
rolnicze i gospodarki leśnej), przy czym
wentylacyjne i klimatyzacyjne, urządzenia
o zaliczeniu maszyny, urządzenia czy aparatu
do oczyszczania wody i gazów.
do odpowiedniej podgrupy i rodzaju decyduje
jej przeznaczenie oraz konstrukcja i wyposażenie.
Grupa 7: środki transportu Grupa 8: narzędzia, przyrządy,
(np. tabor kolejowy i tramwajowy, ruchomości i wyposażenie, do których
samochody, autobusy, ciągniki, zalicza się narzędzia i przyrządy
tabor konny, statki, samoloty). pomiarowe, aparaty i sprzęt laboratoryjny,
medyczny, wyposażenie kin i teatrów,
kioski, domki kempingowe.
Grupa 9: inwentarz żywy (np. zwierzęta W skład rzeczowego majątku trwałego
hodowlane i gospodarskie, zwierzęta wchodzą również środki trwale w
cyrkowe i w ogrodach zoologicznych budowie. Przez pojęcie to rozumie
oraz pozostałe zwierzęta żywe), zalicza się ogół kosztów poniesionych podczas
się tu zarówno pojedyncze sztuki, jak budowy, montażu albo związanych
i całe stada produkcyjne. z ulepszeniem środka trwałego.
5
2011-12-18
Struktura środków trwałych:
Zależy ona od wielu czynników,
a najważniejszym z nich jest rodzaj
Struktura środków trwałych określa
działalności; inna jest struktura w:
najczęściej udział poszczególnych grup
rodzajowych tych środków w ogólnej rolnictwie,
ich wartości.
przemyśle,
budownictwie,
handlu czy transporcie.
Na przykład w sekcji: rolnictwo, łowiectwo podobnie było w handlu i naprawach,
i leśnictwo na koniec 2001 r. budynki gdzie udział ten wynosił 51,8%,
i budowle miały największy udział
a w sekcji transport, gospodarka
wynoszący 63,1% ogółu wartości środków
magazynowa i łączność udział budynków
trwałych brutto;
i budowli wynosił 77,2%.
Rozpatrując strukturę środków trwałych
w dłuższych okresach, należy zwrócić Następnym elementem aktywów trwałych
uwagę na kształtowanie się udziału są wartości niematerialne i prawne,
maszyn i urządzeń technicznych. stanowiące zbiór składników majątkowych,
do których zalicza się:
Jeżeli udział tej grupy środków
trwałych rośnie, to&
6
2011-12-18
inne wartości niematerialne i prawne,
zawierające:
autorskie prawa majątkowe,
koszty zakończonych powodzeniem prac prawa pokrewne,
rozwojowych, obejmujące nakłady na licencje,
koncesje,
badania lub uzyskiwanie wiedzy, których
prawa do wynalazków:patentów, znaków
wynik to: ulepszone produkty, usprawnienia
towarowych, wzorów użytkowych
technologii wytwarzania;
oraz zdobniczych, know-how itp.;
wartość firmy (będzie omówiona dalej);
zaliczki na poczet nabycia wartości
niematerialnych i prawnych.
Wartość firmy
Wartość firmy
Wyjaśnienia wymaga wartość firmy, która w
Wartość firmy w tym ujęciu wynika z:
tym wypadku nie oznacza wartości samego
majątku podmiotu gospodarczego, lecz
reputacji,
stanowi różnicę między ceną, jaką gotowy
renomy firmy,
jest zapłacić nabywający daną jednostkę
korzystnej lokalizacji, co wpływa
gospodarczą, a wartością rynkową na jej uprzywilejowaną pozycję
całego jej majątku, czyli wartością rynkową na rynku.
podmiotu gospodarczego.
Wartość firmy
Inwestycje długoterminowe
obejmują:
wycenia się jako różnicę między sumą zapłaconą
za sprzedawany podmiot gospodarczy a jego wartością
nieruchomości i wartości niematerialne
rynkową w dniu dokonania sprzedaży.
i prawne, które nie są użytkowane przez
Jeżeli na przykład wartość rynkowa firmy wynosiła na
dzień sprzedaży 286 tys. zł, a firma została sprzedana
jednostkę, lecz zostały nabyte w celu
za 310 tys. zł, to wartość firmy wynosi 24 tys. zł.
osiągnięcia korzyści ekonomicznych,
Cena jednostki gospodarczej, której wartość firmy jest
wynikających z przyrostu ich wartości,
niska, równa się rynkowej wartości jej majątku, a często
jest nawet niższa.
z transakcji handlowej,
7
2011-12-18
Inwestycje długoterminowe
Inwestycje długoterminowe
długoterminowe papiery wartościowe,
udziały w innych jednostkach
np.
gospodarczych, np. udziały wnoszone
akcje,
do spółki w formie pieniężnej lub aportów
obligacje,
rzeczowych oraz akcje innych jednostek,
bony skarbowe,
pozwalające wywierać wpływ na
funkcjonowanie tych jednostek,
listy zastawne,
udziały w funduszach powierniczych,
Akcje
Inwestycje długoterminowe
Akcja  papier wartościowy łączący w sobie prawa
o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające
pożyczki długoterminowe udzielane innym
z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej.
jednostkom,
Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce
inne składniki finansowego majątku lub część kapitału akcyjnego.
Pierwszym podmiotem w historii, który wyemitował akcje
trwałego.
była Holenderska Kompania Wschodnioindyjska
(1602 r.).
Wprowadzenie nowej formy inwestowania kapitału
przyczyniło się do przyśpieszenia rozwoju
gospodarczego.
Akcje Akcje
Jedną z pierwszych akcji emitowanych na ziemiach
Akumulacja środków poprzez emisję akcji świetnie
polskich była akcja dywidendowa Kompanii Manufaktur
nadawała się do finansowania budowy okrętów
Wełnianych wydana w Warszawie w czerwcu 1768 roku
i zakładania faktorii handlowych czyniąc przy okazji
(wyemitowała ona 120 akcji o nominale 360 czerwonych
z Holandii prawdziwą potęgę handlową.
złotych).
Do tej pory jedynie państwo mogło przedsiębrać tak duże
inwestycje jak wyprawy zamorskie ale dzięki spółkom
akcyjnym przedsiębiorcy prywatni mogli połączyć swoje
siły i korzystać z bogactw Nowego Świata.
Spośród pierwszych akcji emitowanych przez Kompanię
Wschodnioindyjską zachowało się tylko kilka. Najstarsza
jest przechowywana w Muzeum Zachodniofryzyjskim
w Hoorn. To akcja imienna wydana w 1606 roku.
8
2011-12-18
Akcje Akcje
Akcja powinna być sporządzona na piśmie (wyjątkiem są Akcje są emitowane przez spółkę. Pierwsza seria jest
emitowana przy jej założeniu, natomiast następne wiążą
akcje spółek publicznych) i zawierać następujące dane:
się już z podwyższeniem kapitału zakładowego.
firmę, siedzibę i adres spółki,
Akcje o równej wartości nominalnej składają się na kapitał
oznaczenie sądu rejestrowego i numer, pod którym spółka jest
spółki. Założyciele spółki dokonują wpłat na akcje w celu
wpisana do rejestru,
pokrycia kapitału spółki.
datę zarejestrowania spółki i wystawienia akcji,
Oprócz wartości nominalnej istnieje także cena emisyjna
wartość nominalną, serię i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia
(cena po której spółka zbywa akcje), która może być
szczególne z akcji,
wyższa niż wartość nominalna akcji.
wysokość dokonanej wpłaty w przypadku akcji imiennych,
ograniczenia co do rozporządzania akcją, Cena emisyjna jest głównie odzwierciedleniem popytu rynków
finansowych na dany papier wartościowy.
postanowienia statutu o związanych z akcją obowiązkach wobec
spółki,
Różnica ze sprzedaży pomiędzy wartością nominalną
podpis zarządu i pieczęć spółki; podpis może być mechanicznie
a uzyskaną ceną emisyjną jest przeznaczana na kapitał
odtwarzany.
zapasowy.
Akcje Akcje
Należy wyróżnić dwa rodzaje emisji akcji:
kolejne emisje  przy podwyższaniu kapitału
zakładowego. W tym przypadku przyszły akcjonariusz
emisja założycielska  wydawanie akcji przy tworzeniu
(tzw. subskrybent) dokonuje zapisów na akcje na
nowej spółki, dla objęcia akcji w tym przypadku jest
formularzu udostępnionym przez spółkę.
wymagane złożenie przez zainteresowanego
W zapisie powinny znalez
ć się informacje dotyczące:
oświadczenia w formie aktu notarialnego, w którym
wartości nominalnej akcji, oznaczenia emitenta (firma
przyszły akcjonariusz stwierdza, że wyraża zgodę na
siedziba spółki, numer rejestru), wpłat na akcje, podpis
zawiązanie spółki i brzmienie statutu oraz na objęcie
i pieczęć spółki.
akcji. Akt musi wymieniać osobę lub osoby obejmujące
akcje, liczbę i rodzaj akcji objętych przez każdą z nich,
wartość nominalną, cenę emisyjną akcji oraz terminy
wpłat na akcje.
Kodeks spółek handlowych rozróżnia następujące akcje: Kodeks spółek handlowych rozróżnia następujące akcje:
imienne  z których uprawnienia przysługują osobie nieme  to akcje, z których akcjonariuszowi nie
(fizycznej, prawnej) wskazanej w dokumencie akcji, przysługuje prawo głosu, w zamian za to posiadacz
takiej akcji jest uprzywilejowany co do wysokości
na okaziciela  z których uprawnienia do wykonywania
dywidendy (możliwość sytuacji, w której przewyższa
wynikających z nich praw przysługują każdemu
nawet o więcej niż połowę dywidendę przeznaczoną do
posiadaczowi akcji,
wypłaty z akcji nieuprzywilejowanych) oraz prawa
aportowe  akcje pokryte wkładem niepieniężnym,
pierwszeństwo wypłaty dywidendy,
gotówkowe  akcje pokryte w formie pieniężnej,
do których przypisany jest obowiązek powtarzających
uprzywilejowane  są one akcjami imiennymi
się świadczeń niepieniężnych,
(z wyjątkiem akcji niemych, które mogą być akcjami na
założycielskie (imienne świadectwa założycielskie) 
okaziciela),
mogą być wydawane w celu wynagrodzenia usług
świadczonych przez założycieli biura spółki.
9
2011-12-18
Obligacje Obligacje
Wyróżniamy:
Obligacja  papier wartościowy emitowany w serii,
w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem
obligacje skarbowe (rządowe)
obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego
- emitowane przez Skarb
do spełnienia określonego świadczenia. Państwa
obligacje komunalne lub
Są to papiery masowego obrotu, występują więc w seriach.
inaczej obligacje municypalne
W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają
- emitowane przez samorządy
posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta
terytorialne
typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo
obligacje podmiotów
w walnych zgromadzeniach.
prywatnych (osób fizycznych
i prawnych), np. obligacje
Obligacje reprezentują prawa majątkowe podzielone
przedsiębiorstw
na określoną liczbę równych jednostek, co oznacza,
iż przyznają identyczne uprawnienia.
Obligacje Obligacje
Obligacje z okresem wykupu: Podział ze względu na wartość nominalną i oprocentowanie
obligacji
do 1 roku  nazywa się obligacjami
Obligacje można dzielić na kuponowe i zerokuponowe.
krótkoterminowymi,
Obligacje zerokuponowe (zero coupon bonds) są zwykle
od 1-5  nazywa się obligacjami średnioterminowymi,
emitowane z dyskontem, a w terminie zapadalności
powyżej 5 lat  nazywa się obligacjami
następuje jednorazowa płatność w wysokości ich wartości
długoterminowymi,
nominalnej.
obligacje wieczyste zwane konsolami nie są nigdy
Obligacje kuponowe (coupon bonds) wiążą się z okresową
wykupywane, a ich posiadacz otrzymuje nieskończony
płatnością kuponu, którego wysokość jest zwykle zależna
strumień odsetek, zwany rentą wieczystą.
od ratingu emitenta.
Oprocentowanie obligacji może być stałe bądz
zmienne.
Obligacje Obligacje
obligacje zamienne zwane konwertywami (convertible bond) - emitent,
Ze względu na sposób wykupu wyróżniamy:
zamiast wykupywać obligacje, może wymienić je na wyemitowane
obligacje o jednym terminie wykupu - nie można ich wykupić przed
przez siebie akcje
terminem zapadalności
obligacje wymienne (exchangeable bond) - obligatariusz może
obligacje o kilku terminach wykupu (multiple dated bonds) - emitent
wymienić obligacje na inne papiery wartościowe posiadane przez
może wykupić obligacje lub obligatariusz zażądać wykupu tylko w kilku
emitenta
wcześniej ustalonych terminach
obligacje z warrantem subskrypcyjnym lub prawem pierwszeństwa -
obligacje z opcją wykupu (callable bonds) - emitent ma prawo wykupić
posiadacz obligacji ma prawo nabyć akcje nowej emisji przed innymi
obligacje przed terminem zapadalności
inwestorami
obligacje z opcją sprzedaży (puttable bonds) - obligatariusz ma prawo
obligacje częściowo opłacone (partly paid) - nabycie obligacji odbywa
zażądać wykupu obligacji przed terminem zapadalności
się w ratach. Część zapłaty następuje w chwili otrzymania obligacji, zaś
obligacje z opcją przedłużenia (extendable bonds) - emitent może
reszta zapłaty w terminie póz
niejszym. Inwestor może zrezygnować z
przedłużyć stosunek obligacyjny ponad termin wymagalności
opłacania pozostałej wartości obligacji, ale traci w ten sposób zaliczkę.
10
2011-12-18
Bony skarbowe Bony skarbowe
Bon skarbowy - (ang. treasury security); weksel lub bilet Jednocześnie niskie oprocentowanie świadczy o niewielkim
skarbowy (ang. treasury bill), dłużny papier wartościowy koszcie zaciąganego przez skarb państwa kredytu.
Skarbu Państwa na okaziciela o wartości nominalnej
Bony są również wykorzystywane przez banki centralne do
10 tys. PLN z terminami emisji od 1 do 52 tygodni
regulacji obiegu pieniądza w gospodarce.
(standardowo 13 i 52).
W Polsce emitentem bonów skarbowych jest
Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy
Ministerstwo Finansów, a agentem emisji, odpowiedzialnym
(dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością
za organizację emisji oraz dokonywanie rozliczeń, Narodowy
nominalną bonu).
Bank Polski.
Podstawową cechą bonów skarbowych jest zerowy stopień
Celem emisji jest finansowanie krótkoterminowo deficytu
ryzyka, co sprawia, że są atrakcyjnym papierem lokacyjnym.
budżetowego, ujemnego salda handlu zagranicznego lub
Za zerowe ryzyko nabywca płaci koszt w postaci niskiego spłat zobowiązań długoterminowych.
oprocentowania.
Bony skarbowe Bony skarbowe
Polskie bony skarbowe emitowane są w postaci Uczestnicy przetargu są zobowiązani do określenia liczby
zdematerializowanej czyli w formie elektronicznego zapisu bonów, którą chcą nabyć oraz ceny przetargowej.
w Rejestrze Papierów Wartościowych dokonywanego przez
Przedstawiona przez uczestnika przetargu wartość nominalna
agenta, który rejestruje zmiany stanu posiadania wynikające
oferty z daną ceną przetargową nie może być niższa
z obrotu.
od określonej w liście emisyjnym, podawanym do publicznej
Rynek pierwotny tworzą przetargi organizowane co dwa wiadomości przez ministra finansów przed pierwszym
tygodnie przez agenta emisji - NBP. w danym miesiącu przetargiem.
Oferty na zakup bonów składać mogą jedynie podmioty Podczas przetargu przyjmuje się jedynie oferty zakupu
mające status dilera skarbowych papierów wartościowych po cenie wyższej od najniższej przyjętej ceny przetargowej.
(DSPW).
Warunkiem nabycia bonu przez uczestnika przetargu jest
Są nimi banki, z którymi minister finansów zawarł umowę posiadanie przez niego konta depozytowego w Rejestrze
przyznającą im prawo składania ofert przetargowych. Papierów Wartościowych NBP oraz rachunku bieżącego
w centrali Narodowego Banku Polskiego.
Bony skarbowe Bony skarbowe
Tworzony przez oferty kupna i sprzedaży składane przez Emitent może odkupić bony skarbowe przed okresem
podmioty chcące nabyć bądz
sprzedać bony skarbowe zapadalności.
między przetargami.
Odkup następuje w drodze przetargu organizowanego przez
agenta emisji na zasadzie dyskonta.
Stopy oprocentowania bonów na rynku wtórnym kształtują
się pod wpływem gry rynkowej. Uczestnicy przetargu podają nominalną wartość bonów, które
chcą sprzedać, oraz ceną jaka chcieliby uzyskać za każde
10 000 PLN wartości nominalnej.
Dilerzy skarbowych papierów wartościowych na rynku
wtórnym kwotują bony w postaci oferowanej ceny
Następnie emitent określa dla danego przetargu najwyższą
kupna/sprzedaży za 10 000 jednostek nominalnych
przyjętą cenę przetargową.
w dniu wykupu.
11
2011-12-18
Inwestycje długoterminowe
Amortyzacja środków trwałych
Do długoterminowych papierów
W miarę użytkowania środków trwałych
wartościowych zalicza się te, które mają
następuje ich zużycie. Rozróżnia się:
charakter trwałej lokaty, a zakładany
zużycie fizyczne,
termin ich sprzedaży nie jest krótszy
niż rok.
zużycie ekonomiczne,
Podobnie za długoterminowe pożyczki
zużycie ekologiczne.
uważa się te, których termin spłaty nastąpi
co najmniej po upływie roku.
Zużycie fizyczne
Zużycie ekonomiczne
polega na stopniowej utracie sprawności
nazywane nieraz zużyciem moralnym,
użytkowej środka trwałego w wyniku jego
eksploatacji.
następuje niezależnie od rzeczowych
sprawnie spada jego wydajność i obniża się
czynników eksploatacji środka trwałego,
jakość produkowanych wyrobów.
jest związane głównie z postępem
szybkość zużycia fizycznego zależy od:
technicznym.
- warunków pracy,
- intensywności wykorzystania,
- sposobu konserwacji
- kwalifikacji obsługujących go pracowników.
Przykładem może być
Nowe środki trwałe
zwłaszcza maszyny i urządzenia, które są wprowadzenie trakcji elektrycznej
bardziej wydajne i efektywne, powodują, i spalinowej w transporcie kolejowym,
że dalsze stosowanie starych środków które sprawiło, że eksploatowanie
trwałych staje się nieopłacalne. parowozów stało się niecelowe,
mimo że zachowały one swą sprawność
techniczną, a więc nie były zużyte
fizycznie.
12
2011-12-18
Cechą charakterystyczną zużycia ekonomicznego
Zużycie ekonomiczne ś.t. następuje:
jest to, że odnosi się ono do ściśle określonych
braku zapotrzebowania na wyroby produkowane
warunków.
z zastosowaniem danego urządzenia;
zmiana miejsca użytkowania lub zmiana
wyczerpania się złóż, np. szybów kopalnianych,
przeznaczenia może uczynić eksploatację
wież wiertniczych;
danego środka trwałego ekonomicznie
zmiany technologii, np. zastosowanie gotowych
opłacalną.
płyt w budownictwie, spowodowało zaniechanie
np. wspomniany parowóz, który w eksploatacji
używania maszyn do tynkowania
na kolei jest nieopłacalny, a może& .
Wartość środka trwałego w momencie
Zużycie ekologiczne
oddania go do użytku
jest związane z jednej strony z korzystaniem
przez środek trwały z zasobów środowiska
nazywa się:
naturalnego w procesie gospodarczym,
z drugiej zaś z jego szkodliwym
wartością początkową,
oddziaływaniem na otoczenie naturalne.
wartość inwentarzowa
Zużycie ekologiczne oznacza zwiększone -
ponad technicznie uzasadnione potrzeby -
lub wartość brutto
korzystanie z zasobów
środowiska przyrodniczego, np. wyciek wody
z nieszczelnych urządzeń bądz
wzrost emisji
CO2 &
Stopniowe zużywanie się środków
Na wartość początkową składa się:
powoduje, że zmniejsza się ich wartość
początkowa.
cena nabycia środka trwałego
To zmniejszanie wartości początkowej
lub koszt jego wytworzenia, jeżeli
nosi nazwę umorzenia środków i stanowi
środek trwały wytworzono w tej samej
korektę wartości początkowej.
jednostce gospodarczej,
13
2011-12-18
Amortyzacja
Wartość początkowa pomniejszona
o wysokość umorzenia jest nazywana
Zaliczanie równowartości zużycia środków
wartością bieżącą lub wartością netto,
trwałych do kosztów działalności
gdyż odzwierciedla rzeczywistą wartość
przedsiębiorstwa nosi nazwę amortyzacji.
używanego środka trwałego w danej
chwili.
Obliczanie amortyzacji /kwoty
Kwotowo umorzenie i amortyzacja
umorzenia/:
są sobie równe.
pojęcie stawki amortyzacyjnej, którą ustala się
Celem amortyzacji jest, obok
według wzoru:
sukcesywnego przenoszenia wartości
zużycia środków trwałych na produkowane 100
So =�
wyroby i usługi
T
również gromadzenie funduszy na zakup
gdzie:
nowych środków trwałych w miejsce
�� So - roczna stawka amortyzacyjna w procentach,
�� T - przewidywany okres użytkowania środka trwałego w
zużytych.
latach.( ek. okres użyteczności )
Jeżeli na przykład przewidywany okres
Stawki amortyzacyjne są ustalane przez sam
użytkowania nowej maszyny wynosi 8 lat,
podmiot gospodarczy,
to roczna stawka amortyzacji wynosi:
w celu uproszczenia można określać stawki
amortyzacji, korzystając ze stawek ustalonych
w opracowaniach branżowych
lub wynikających z przepisów podatkowych.
14
2011-12-18
Niektórych rodzajów środków
trwałych nie amortyzuje się wcale
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zawsze,
Zgodnie z przepisami obowiązującymi
gdy wartość początkowa środka trwałego jest
od 2000 r. należą do nich na przykład
wyższa niż 3500 zł.
grunty,
Jeżeli jest równa lub niższa niż 3500 zł,
to podmiot gospodarczy może dokonywać
budynki i budowle zaliczane
odpisów amortyzacyjnych według podanych
do spółdzielczych zasobów
zasad lub w formie jednorazowego odpisu
mieszkaniowych,
całej wartości środka trwałego w miesiącu
oddania go do użytku.
sztuki i zasoby muzealne.
obliczania rocznego odpisu
amortyzacyjnego
według wzoru:
Wp �� So
Ar =�
100
gdzie:
Ar  roczny odpis amortyzacyjny,
Wp wartość początkowa środka trwałego,
So  roczna stawka amortyzacyjna w
procentach.
Jeżeli wartości początkowa wynosi -12 000 zł,
Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się
roczny odpis amortyzacyjny wynosi - 7%
począwszy od pierwszego dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym
środek trwały został przyjęty do użytku, do
końca miesiąca, w którym suma odpisów
amortyzacyjnych zrówna się z wartością
początkową środka trwałego.
a odpis miesięczny wynosi 840 : 12 = 70 zł.
15
2011-12-18
Metoda liniowa
Wśród metod ustalania amortyzacji
opiera się na założeniu jednakowego
zużywania się środków trwałych w czasie.
najczęściej stosuje się metodę liniową
Polega ona na naliczaniu amortyzacji
i metodę degresywną.
proporcjonalnie do upływu okresu użytkowania,
a więc na obciążaniu kosztów odpisami
amortyzacyjnymi jednakowej wysokości
w poszczególnych okresach obrachunkowych
przez cały czas eksploatacji środków trwałych,
aż do zrównania odpisów z wartością
początkową.
Metoda ta zakłada stosowanie
Metoda degresywna
wysokich odpisów
odnosi się tylko do maszyn i urządzeń
amortyzacyjnych w początkowych
produkcyjnych,
latach użytkowania środków
środków trwałych zaliczanych do grup od
trwałych i stopniowe ich
3 do 8 w klasyfikacji rodzajowej,
zmniejszanie w miarę zużywania
(z wyjątkiem samochodów osobowych).
się tych środków.
Przykład:
W pierwszym roku użytkowania oblicza W kwietniu firma samochodowa zakupiła
się amortyzację od wartości początkowej aparaturę kontrolno-pomiarową.
(brutto) środków trwałych,
Obliczanie amortyzacji zaczyna się
a w latach następnych od ich wartości od maja.
(netto)
Wartość początkowa aparatury wynosi
48 000 zł.
Stawka amortyzacyjna to 25%.
Wybór metody obliczania amortyzacji
&
16
2011-12-18
3)Amortyzacja począwszy od II roku jest równa
Obliczanie amortyzacji metodą liniową
12 000 zł
rocznie przez 3 lata, czyli łącznie 36 000 zł
Amortyzacja roczna wynosi
4)Amortyzacja w ostatnim, tzn. V roku eksploatacji
48 000 zł " 25% = 12 000 zł
równa się
Amortyzacja w I roku od maja do grudnia,
kwocie nie umorzonej do tej pory, czyli 4 000 zł
a więc za 8 miesięcy
(za 4 miesiące)
5)Razem amortyzacja wynosi:
w I roku 8 000 zł
w latach od II do IV (12 000 zł " 3) 36 000 zł
w V roku za 4 miesiące 4 000 zł
Razem 48 000 zł
Obliczanie metodą degresywną 1) Amortyzacja za I rok:
W obliczaniu amortyzacji metodą degresywną
przyjęto współczynnik podwyższający
w wysokości 2.
Firma stosuje współczynnik podwyższający 2) Amortyzacja za II rok:
wartość początkowa 48 000 zł
2, wobec czego stawka amortyzacji po
umorzenie na początku II roku 16 000 zł
uwzględnieniu tego współczynnika wynosi:
wartość netto na początku II roku 32 000 zł
25% " 2 = 50%
amortyzacja za II rok 32 000 zł x 50% = 16 000 zł
3) Amortyzacja za III rok:
wartość początkowa 48 000 zł
Ponieważ amortyzacja za III rok miałaby
umorzenie na początku III roku 32 000 zł
(16 000 zł + 16 000 zł)
być niższa (16 000 zł " 50% = 8 000 zł) niż
wartość netto na początku III roku 16 000 zł
roczna kwota liczona metodą liniową
amortyzacja za III rok wg metody liniowej 12 000 zł
(48 000 zł x 25%)
(12 000 zł),
Amortyzacja za IV rok:
odpis amortyzacyjny za III i IV rok, wartość początkowa 48 000 zł
umorzenia na początku IV roku 44 000 zł
aż wartością początkową, obliczany wg
(32 000 zł + 12 000 zł)
wartość netto na początku IV roku 4 000 zł
zasad metody liniowej. Oznacza to roczny
odpis w wysokości 12 000 zł, czyli 25%
wartości początkowej.
17
2011-12-18
Ponieważ wartość netto na początku
IV roku jest mniejsza niż roczny odpis
Metoda degresywna amortyzacji skłania
amortyzacyjny (12 000 zł),
do zwiększenia tempa inwestowania
więc w roku IV będzie on równy kwocie
i wymiany parku maszynowego,
nie umorzonej do tej pory, czyli 4000 zł
gdyż pozwala szybciej zgromadzić środki
i będzie amortyzowany przez 4 miesiące
na odtwarzanie majątku trwałego.
(12 000 zł : 12 miesięcy = 1000 zł w m-c).
Racjonalne gospodarowanie
Szybsze nagromadzenie funduszy
i wykorzystanie funduszu
zmniejsza niebezpieczeństwo strat
odtworzeniowego przyczynia się do
z powodu zużycia ekonomicznego
wzrostu efektywności gospodarczej
maszyn i urządzeń.
i wdrażania postępu technicznego.
Przyspieszenie amortyzacji w pierwszych
latach użytkowania środków trwałych
metody degresywnej spowodowałoby
ma również znaczenie finansowe,
znaczne zwiększenie kosztu wyrobu,
gdyż zwiększenie kosztów z tego tytułu
cena straciłaby walor konkurencyjności,
powoduje w początkowych okresach
sprzedaż wyrobów napotka na barierę
obniżenie podatku dochodowego
popytu,
płaconego przez jednostkę od
osiągniętego zysku i przesunięcie naliczania amortyzacji według tej metody
tych zobowiązań na okres póz
niejszy. trzeba zrezygnować.
18
2011-12-18
Bodz
cowa funkcja amortyzacji
Polegającej na oddziaływaniu na racjonalne
Ekstensywne wykorzystanie środków
angażowanie i wykorzystanie środków trwałych.
trwałych wiąże się z wykorzystaniem
Racjonalne wykorzystanie środków trwałych
czasu ich pracy i dotyczy głównie maszyn
zakłada ich eksploatację zgodną z przeznaczeniem,
i urządzeń. na dwie lub trzy zmiany,
likwidację nadmiernych ilości środków trwałych,
a także przez likwidację zbędnych
tworzenie rezerw na niezbędnym jedynie poziomie
postojów,
oraz wzrost ekstensywnego i intensywnego ich
wykorzystania.
Intensywne wykorzystanie maszyn
Leasing
i urządzeń polega na wytworzeniu większej
Leasing jest specyficzną formą obrotu obiektami
ilości produktów w jednostce
inwestycyjnymi i konsumpcyjnymi dobrami
przepracowanego czasu, np. na godzinę,
trwałego użytku
dniówkę.
która pod względem formalnym jest typem
�� należyte przygotowanie produkcji,
umowy zbliżonej do umowy najmu lub
�� usprawnienie procesów technologicznych, dzierżawy, a nawet ma pewne cechy sprzedaży
ratalnej.
�� wprowadzenie zracjonalizowanych
Umożliwia on korzystanie za opłatą z trwałych
narzędzi,
dóbr, takich jak: maszyny, urządzenia, środki
�� zwiększenie mocy maszyn,
transportowe itp., bez konieczności nabywania
ich na własność.
�� modernizacja maszyn i urządzeń,
�� lepsza organizacja pracy.
Za użytkowanie obiektu leasingobiorca płaci
w określonych terminach raty (opłatę)
leasingowe, które obejmują:
określoną część wartości środka trwałego,
Leasing polega na przekazaniu przez
w zależności od okresu użytkowania
producenta lub wyspecjalizowaną firmę,
wynikającego z umowy,
którzy występują tu jako leasingodawcy
oprocentowanie kredytu udzielonego
(finansujący), dóbr trwałych leasingodawcy na zakup przedmiotu leasingu,
do użytkowania innej jednostce inne koszty związane z leasingiem,
np. koszt transportu, ubezpieczenie, prowizję
gospodarczej, czyli leasingobiorcy
firmy leasingowej.
Jeżeli leasingobiorca przestaje spłacać raty,
leasingodawca zabiera przedmiot leasingu.
19
2011-12-18
Leasing jest bardzo dogodną formą pozyskania
Ze względu na pozycję
środków trwałych potrzebnych..,
leasingodawcy można wyróżnić dwie
gdyż jednostka korzystająca z leasingu
podstawowe formy leasingu,
nie musi dysponować kapitałem& . .,
koszty związane z leasingiem pokrywa
z użytkowania środków trwałych w leasingu.
producent, którego wyroby stanowią
leasing umożliwia więc używanie dóbr bez
przedmiot leasingu,
konieczności nabywania ich na własność
wyspecjalizowana firma leasingowa.
i dlatego jest alternatywą dla kapitałochłonnych
inwestycji powodujących wzrost wartości
środków trwałych w jednostce gospodarczej.
Przedmiot leasingu może, po upływie
Jeżeli leasingodawca jest producent
uzgodnionego w umowie terminu, wrócić
środków trwałych, mamy do czynienia
do leasingodawcy bądz
może przechodzić
z leasingiem bezpośrednim.
na własność leasingobiorcy.
Leasing pośredni oznacza natomiast
Z tego względu rozróżniamy:
zawarcie umowy leasingowej
leasing operacyjny,
z pośredniczącą w tej operacji
wyspecjalizowaną firmą leasingowa, leasing finansowy.
Podział leasingu ze względu na pozycję leasingodawcy Cechą leasingu operacyjnego jest to,
że czas trwania umowy leasingowej jest
znacznie krótszy od okresu zużycia środka
trwałego będącego przedmiotem leasingu,
czyli okresu jego umorzenia.
Po wygaśnięciu umowy środek trwały,
zużyty tylko częściowo, wraca do
leasingodawcy, który może go przekazać
kolejnym użytkownikom.
20
2011-12-18
Leasingodawca może również przedłużyć
W leasingu finansowym czas trwania
leasing z dotychczasowym użytkownikiem
umowy, a więc okres użytkowania dobra
lub sprzedać mu dany środek trwały
trwałego, jest zbliżony do okresu jego
po cenie uwzględniającej dotychczasowe
przewidywanego zużycia, czyli okresu,
zużycie, lecz na podstawie odrębnie
w którym suma odpisów amortyzacyjnych
zawartej umowy sprzedaży.
zrówna się z wartością obiektu leasingu.
Inwestycje
Umowa w leasingu finansowym przewiduje,
że środek trwały staje się automatycznie
Za inwestycje uznaje się wykorzystanie środków
własnością użytkownika po upływie umowy, finansowych na nabycie:
rzeczowych składników majątkowych,
Umowa leasingu finansowego musi określać,
niematerialnych wartości aktywów trwałych
która ze stron dokonuje odpisów
oraz finansowych składników majątkowych.
amortyzacyjnych, ponieważ obiekty leasingu
nie mogą być amortyzowane równocześnie
przez leasingodawcę i leasingobiorcę
Można tu więc mówić o inwestycjach
rzeczowych, obejmujących nabycie budynków
i budowli, maszyn i urządzeń, środków Inwestycje rzeczowe i niematerialne mają
transportu, obiektów produkcyjnych, zapasów
na celu restytucję, czyli odtworzenie
itp.,
zużytego majątku w celu utrzymania
inwestycjach niematerialnych, takich
dotychczasowego potencjału
jak zakup patentów, licencji itp.,
gospodarczego firmy, lub poszerzenie
oraz inwestycjach finansowych, które
tego potencjału.
oznaczają lokatę środków pieniężnych
w udziałach w innych firmach
lub w długoterminowych papierach
wartościowych, np. w akcjach, obligacjach,
bonach skarbowych
21
2011-12-18
Inwestycje finansowe mają na celu
pomnożenie kapitału i osiągnięcie
W przebiegu działalności inwestycyjnej
maksymalnego zysku z lokat w określonej
wyróżnić można następujące etapy:
perspektywie czasowej,
przygotowanie inwestycji,
np. w postaci periodycznie wypłacanych
wykonanie inwestycji
dywidend z akcji lub procentów z obligacji,
odbiór inwestycji.
jak również wynikającego ze wzrostu notowań
papierów wartościowych.
Klasyfikacja inwestycji może być przeprowadzana
z różnych punktów widzenia.
nakłady na zakup maszyn i urządzeń,
obejmujące koszty zakupu i odbioru
Ze względu na kierunek lokowania nakłady
maszyn, urządzeń;
inwestycyjne najczęściej dzieli się na:
pozostałe nakłady, do których zalicza
nakłady na roboty budowlano-montażowe,
się koszty związane z nabyciem terenu,
dotyczące budowy
koszty prac projektowych inwestycji,
lub rozbudowy budynków i budowli oraz robót
koszty dotyczące naboru pracowników
związanych z montażem maszyn i urządzeń i ich szkolenia itp.
produkcyjnych;
Ze względu na przeznaczenie inwestycji rozróżnia się
Inwestycje podzielić można również na
inwestycje produkcyjne, dotyczące środków
Odtworzeniowe /restytucyjne/,
trwałych służących do produkcji dóbr lub usług w
takich działach gospodarki, jak:
rozwojowe.
przemysł, budownictwo, rolnictwo, handel
itd.;
inwestycje nieprodukcyjne, mające na celu
stworzenie i polepszenie warunków bytowych
ludności przez budowę i rozbudowę
szkół, przedszkoli, schronisk dla
bezdomnych, ośrodków zdrowia itp
22
2011-12-18
Ze względu na powiązanie między głównymi
celami inwestycji
Inwestycje towarzyszące mają na celu
zapewnienie sprawnego działania
Inwestycje podstawowe dotyczą obiektów
budowanych w celu osiągnięcia określonych
obiektów inwestycji podstawowych.
efektów produkcyjnych lub usługowych,
Zalicza się do nich sieć energetyczną,
stanowiących główny cel inwestowania, np.
oczyszczalnie ścieków, drogi
fabryk, obiektów handlowych, dworców
dojazdowe itp.
kolejowych, osiedli mieszkaniowych.
Aktywa obrotowe
Gospodarka naprawcza obejmuje
zatem czynności konserwacyjne,
przeglądy oraz naprawy środków Podstawowymi składnikami aktywów
trwałych.
obrotowych są:
Czynności konserwacyjne ż� zapasy,
Naprawa bieżąca
ż� należności krótkoterminowe,
Naprawa średnia
ż� inwestycje krótkoterminowe
Naprawa główna ż� krótkoterminowe rozliczenia
międzyokresowe.
Zapasy obejmują zasoby materiałów,
Należności krótkoterminowe obejmują
produkcji nie zakończonej, produktów
głównie należności od odbiorców. Są to
gotowych i towarów.
środki pieniężne, które należą się
przedsiębiorstwu za sprzedane wyroby
gotowe.
Na zapasy materiałów składają się
wszystkie rodzaje materiałów, a więc
Należności te powstają, gdyż od chwili
surowce, materiały podstawowe, materiały
wysłania wyrobów i rachunku za nie do chwili
pomocnicze, paliwo, opakowania oraz
zapłaty upływa zwykle pewien okres.
części zapasowe maszyn i urządzeń
23
2011-12-18
Inwestycje krótkoterminowe obejmują udziały
Środki pieniężne to gotówka w kasie
lub akcje, inne papiery wartościowe (obligacje,
(banknoty i monety), pieniądze ulokowane
bony skarbowe itp.),
na rachunkach bankowych krajowe
udzielone pożyczki,
i zagraniczne oraz czeki i weksle obce,
aktywa finansowe (czeki i weksle obce płatne
jeżeli są płatne w ciągu 3 miesięcy od daty
w okresie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich
ich wystawienia.
wystawienia),
środki pieniężne i inne inwestycje krótkoterminowe.
Do środków pieniężnych zalicza się
Cechą charakterystyczną inwestycji
również metale szlachetne (złoto, platynę),
krótkoterminowych, odróżniającą je od
jeżeli nie zostały one zaliczone do
inwestycji długoterminowych, jest fakt,
rzeczowych składników majątkowych.
że są płatne i wymagalne lub
przeznaczone do zbycia
w ciągu 12 miesięcy od daty ich założenia,
Składniki aktywów obrotowych wykazują
nieustanny ruch, który wynika z ciągłości
procesu gospodarczego.
struktura aktywów obrotowych,
Punktem wyjścia ruchu okrężnego
kształtuje się różnie w poszczególnych
aktywów obrotowych jest wydzielenie w
przedsiębiorstwach.
jednostce gospodarczej określonej ilości
Zależy ona głównie od rodzaju
środków pieniężnych na zakup
przedsiębiorstw, charakteru działalności,
potrzebnych do produkcji surowców i
specyfiki produkcji itp.
materiałów.
24
2011-12-18
W zakładzie przemysłowym, w uproszczeniu
Ruch okrężny, lub rotacją aktywów obrotowych
można przedstawić w następującej postaci
Zmianę środków pieniężnych na surowce
i materiały, a następnie na produkty w toku
i półprodukty, by w ostatecznym efekcie
uzyskać produkty gotowe,
które po sprzedaży przynoszą
przedsiębiorstwu znowu środki
pieniężne
Otrzymuje odpowiednią sumę środków
pieniężnych. Jest ona przeważnie wyższa
Ruch okrężny środków obrotowych w
od początkowej sumy środków pieniężnych,
handlu charakteryzuje następujący
gdyż obejmuje wszystkie koszty powstałe schemat:
w trakcie produkcji, tj. koszty płac,
pieniądz towar pieniądz,
amortyzacji i inne oraz zysk producenta.
Firma powinna dążyć do maksymalnego
przyspieszenia krążenia środków
obrotowych, czyli do skrócenia cyklu
Czas, w jakim następuje jeden pełny obrót
obrotowego, gdyż jest to dla niej bardzo
środków, to cykl obrotowy.
korzystne.
25
2011-12-18
Do oceny krążenia środków obrotowych służą wskaz
niki
szybkości rotacji.
Wskaz
niki te są obliczane w stosunku
wskaz
nika rotacji w dniach (Rd),
do całej wartości aktywów obrotowych.
wskaz
nika określającego liczbę obrotów,
Mogą być również obliczane w odniesieniu
nazywanego również
do jego poszczególnych części
wskaz
nikiem częstotliwości obrotów (Rg),
składowych, np. dla materiałów lub
wskaz
nika związania lub zaangażowania
produkcji nie zakończonej.
środków (Wz).
wskaz
niki oblicza się według następujących wzorów: Przykład
W jednostce gospodarczej średni stan
aktywów obrotowych w ubiegłym roku
wynosił 1500 tys. zł, a wartość
sprzedanych wyrobów 6000 tys. zł.
Zs  przeciętny stan (zapas) aktywów obrotowych,
T  liczba dni w danym okresie,
S  wysokość obrotu (sprzedaż) w danym okresie.
Poszczególne wskaz
niki obrazujące szybkość
Podobnie bardziej korzystny jest mniejszy
rotacji wynoszą:
wskaz
nik rotacji w dniach (Rd)
Wskaz
nik związania (Wz) w wysokości
0,25 oznacza, że na 1 zł obrotu (sprzedaży)
oraz wyższy wskaz
nik częstotliwości
przypada 0,25 zł środków obrotowych.
obrotów (Ro), gdyż oznacza to
Wskaz
nik ten jest tym lepszy, im jest mniejszy,
gdyż potrzeba wówczas mniej środków
przyspieszenie krążenia środków
obrotowych dla uzyskania określonego obrotu,
obrotowych.
co oznacza, że gospodarka środkami
obrotowymi jest bardziej efektywna.
26