Dwudziestolecie międzywojenne
1. Filozofie
" A.Einstein  zrewolucjonizował dotychczasowe myślenie o świecie, czas, przestrzeń.
" J. Watson  odrzucał istnienie podświadomości
" Katastrofizm  przekonanie o nieuchronnym upadku świata
2. Kuerinku XX lecia międzywojennego
a) Futuryzm  przyszły, odrzucenie wszelkich kanonów piękna i przeszłości
b) Dadaizm  (przemyślenie, prowokacja) - prymitywizm, czarny humor, spontaniczność
c) Surrealizm  (nadrealizm)  burzenie logicznego porządku rzeczywistości, program buntu i
negacji, odrzucenia racjonalnego myślenia. Odcięcie się od klasycznych i realistycznych form.
(Guillaume Apollinaire) Wizje groteskowe. Wystąpienie przeciwko nowoczesności. (Józef
Czechowicz)
d) Ekspresjonizm- ekstantyczne, niezrozumiałe, wizje przypominające sny. Dążył do wyrażenia w
sposób spotęgowany i dramatyczny wewnętrzne przeżycia twórcy, jego uczucia i myśli. (Jan
Kasprowicz  Hymny Kasprowicza)
e) Kubizm  skupianie się na formie, sprowadzenie wszystkiego do figur geometrycznych (Adam ważyk
 poezja)
f) Katastrofizm  przekonanie o nieuchronności zagłady, końca świata, kryzys moralny, silnie
oddziaływuje na literaturę w XX)  główne hasło grupy  Żagary . Upadek wartości
3. Poezja:
a) Nurt Tradycyjny  (SKAMANDER)
b) Nurt Awangardowy
A. Futuryzm
B. Awangarda
1 Krakowska
2 Wileńska
3 Lubelska
4. Awangarda  nowoczesne ruchy w sztuce i literaturze.
" Dynamizm, agresywna, bezkompromisowość, skłonność do buntu.
" Fascynacja teraz
niejszością (odrzucenie tradycji i przeszłości)
" Programowość (manifest, polemika działania grupowe)
" Awangardyzm (postawa buntowania się, docieranie do nieznanego)
5. Awangarda Krakowska :
o Czasopismo  Zwrotnica  redaktorem był Peiper
o Młodzi autorzy
Julian Przyboś  spór z tradycją, pamflet  utwór przeciwko znanym osobą), fascynował się
motywami urbanistycznymi. Zbiór poezji  śluby  równanie serca
 Z tatr  kreacjonizm, tworzy nową poetycką rzeczywistość , taterniczka  jego uczennica (liczne metafory-
charakterystyczne dla Przybosia)
 Lipiec - łączy dwie rzeczywistości autora  Paryz i Rzeszowczyzne
Tadeusz Pejper  papież Awangardy(to on stworzył manifest nowy model poezji)-
współtwórca Awangardy Krakowskiej, założyciel  Zwrotnicy ( Nowe Usta, Tędy )
Jan Brzękowski, Jalu Kurek
o Światopogląd racjonalistyczny, antyromantyczny charakter
o Dzieło jako efekt pracy intelektualnej artysty
o Rygorystyczne formy wiersza  piękno to ład
o Powściągliwość, dystans, symbolizm
o Elipsa  świadomie stosowane skróty myślowe
o 3xM  miasto,masa,maszyna  punkt rozważań nowoczesna cywilizacja , kult techniki i cywilizacji
o Dystans w wyrażaniu uczuć
o Kontemplacja słowa
o Kreacjonizm  tworzenie nowej poetyckiej rzeczywistości (charakterystyczne na współczesnej
literatury) (opozycja do mimesis-naśladowanie natury)
6. 2 Awangarda (Żagary) -
A. Lubelska:
o Katastrofizm  główne hasło
o Józef Czechowicz- przedstawiciel. Tworzył arkadyjskie wizje wsi. Obrazy przyrody. Katastrofizm.
Poezja jego jest molodyjna.
 Kołysanka nieprawdziwa, bo nie utula do snu tylko zapowiedz
śmierci, katastrofy.
 Żal  przeżycia wojny, odczucie smutku, melancholia
B. Awangarda Wileńska
" Czesław Miłosz  urodzony na litwie. Wszedł w skład grupy Żagary, (opublikował  The history of
Polish literaturę). Jego książki były cenzurowane w Polsce, w 1980 otrzymał nagrodę Nobla. Pisał
pod pseudonimem Jan Syruć . Zagłada totalna, powrót do dzieciństwa, forma apokaliptyczna, symbol
ognia. (apokalipsa św Jana). Dystans od własnych przemyśleń poetyckich.
Nie uznawali postępu technicznego , Nie wyznawali 3xM
Powracali do dzieciństwa, tam odnajdywali dobro, ukojenie
U podstaw były bieżące wydarzenia polityczne
7. Skamandryci :
Zwracają się do wszystkich z swoją poezją , tworzą w kawiarniach. (Pod Pikadorem)
Czasopismo  Skamander  Najbardziej popularne ugrupowanie
Ultimus inter pavies  ostatni wśród równych (Jeden z tłumu, jeden z wielu )
Poezja ma być zaskakująca, dobra, dla zwykłego człowieka
Pomieszanie języka normalnego z metaforycznością
Poezja ma być o codzienności, nowoczesnością chcą uciec od poezji zaangażowanej politycznie
Kolokwializm  język ulicy
Zafascynowana radością, proponowali pisanie o dniu powszednim, zwykłych uczuciach.
Współpraca z czasopismem studenckim  Pro arte et Studio
Nie zerwanie z tradycją, ale odrzucali poetykę młodopolskiej.
Za patrona uznawali Leopolda Staffa
AUTORZY:
Antoni Słonimski
Jan Lechoń
Julian Tuwim
 Dytyramba  pieśń chóru , wiosna jako czas rozpusty kobiet
Jarosław Iwaszkiewicz
Kazimierz Wierzyński
Język Skamandrycki  prosty, przeplata wulgaryzmy, świeży
8. Futuryści : Bruno Jasieński , Stanisław Młodożeniec (w Krakowie i Warszawie) prowokacyjny styl bycia,
negacja tradycji i autorytetów. Głosili hasło  słowa na wolnośc
9. Dramat Groteskowy  nowoczesny dramat, typowy dla teatru absurdu, luz
ne sceny
10. Groteska  kategoria estetyczna, polegająca na absurdzie, lekceważeniu zasady decorum, kpina, kontrast