Umiejętności
Zagadnienia Wymagania Wymagania
Teksty kluczowe Ścieżki
Lp. i treści na poziom na poziom
kultury doskonalone edukacyjne
kształcenia podstawowy rozszerzony
na lekcji
Uczeń: Uczeń:
I. WIELKIE MIASTA
1. Wielkie Bożena 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  interpretuje myśl  edukacja regionalna
miasta Kastory porozumiewanie fragmenty tekstu za- Winstona Churchilla (działanie na rzecz
Przestrzeń, się w różnych mieszczone w podręcz- z tekstu B. Kastory ochrony regionalnego
miasto, sytuacjach niku  wyjaśnia sens wypo- dziedzictwa kulturowe-
architektura;  rozwiązywanie  w formie jednego zda- wiedzi o Krakowie  go)
Rozmowa problemów nia oddaje sens całego mieście ładu, harmonii
z psycholo- w twórczy spo- tekstu i ciągłości
giem archi- sób  swoimi słowami  tworzy argumentacyjną
tektury  Artu-  planowanie, przedstawia argumenty wypowiedz
pisemną
rem Bańko organizowanie A. Bańki o zmianach w mieście
i ocenianie wła-  formułuje pytania do
snej pracy wyobrażonych rozmów-
ców
 wyjaśnia znaczenie
wybranych związków
frazeologicznych
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
141
Liczba godzin
2. Miasta Fotografia 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  wyjaśnia na podstawie  kultura polska na tle
symbole Jerozoli- porozumiewanie fragmenty tekstu za- tekstu problem odręb- tradycji śródziemno-
 Jerozolima, my z lotu się w różnych mieszczone w podręcz- ności kulturowej morskiej (poszukiwanie,
Rzym ptaka; Paweł sytuacjach niku  podaje znaczenie gromadzenie i wyko-
Trzopek OP  rozwiązywanie  podaje na podstawie związku frazeologiczne- rzystywanie informacji
Jerozolima problemów tekstu nazwiska założy- go  mówić do ściany i pozwalających na inter-
 trzy światy; w twórczy spo- cieli wielkich religii i wie, wykorzystuje je w inter- pretację współczesnych
Jehuda Ami- sób kim oni są pretacji tekstu wydarzeń w świetle
chaj Turyści  planowanie,  na podstawie notatek  porównuje obrazy początków kultury
organizowanie i tekstu wyjaśnia jego Jerozolimy z wiersza śródziemnomorskiej 
i ocenianie wła- tezę J. Amichaja i tekstu Jerozolima dziś)
snej pracy  wyszukuje w słowniku P. Trzopka
i objaśnia pisownię
wyrazu żyd
 przedstawia własnymi
słowami treść wiersza
J. Amichaja
Jan Paran- 1  skuteczne  czyta ze zrozumie-  podaje argumenty o ko-  edukacja czytelnicza
dowski Rzym porozumiewanie niem fragment tekstu rzyściach płynących ze i medialna (wykorzy-
to fantastycz- się w różnych zamieszczony w pod- znajomości opowieści stywanie mediów jako
ny arras sytuacjach ręczniku na podstawie o danym mieście z
ródeł informacji i opinii
 rozwiązywanie poleceń w samodzielnym do-
problemów  wyjaśnia na podstawie chodzeniu do wiedzy)
w twórczy spo- własnej wiedzy szcze-  kultura polska na tle
sób gólne znaczenie Rzymu tradycji śródziemno-
 planowanie, dla katolików morskiej (dostrzeganie
organizowanie  przygotowuje na pod- związków między kultu-
i ocenianie wła- stawie różnych z
ródeł rą współczesną a sta-
snej pracy notatkę o wybranych rożytną kulturą Grecji
 efektywne zabytkach Rzymu i Rzymu oraz chrześci-
współdziałanie jaństwem pierwszych
w zespole wieków)
142
X. PLAN WYNIKOWY
3. Wielkie Józef Baran 2  skuteczne  rozumie sens wiersza  uzasadnia swoje stano-  edukacja filozoficzna
metropolie Miasto; FILM: porozumiewanie J. Barana wisko w sprawie oceny (pojęcia prawdy i dobra
Masz wiado- się w różnych  wskazuje środki po- miasta przez podmiot w zamieszkanej prze-
mość (USA, sytuacjach etyckie służące ocenie liryczny wiersza strzeni)
1998)  rozwiązywanie miasta  podaje różnice między  edukacja czytelnicza
problemów w  zna treść filmu  Masz scenami z udziałem i medialna (rozpozna-
twórczy sposób wiadomość głównych bohaterów wanie użytych środ-
 planowanie,  charakteryzuje postacie  wyodrębnia specyficzne ków formalnych i ich
organizowanie Kathleen i Joe cechy języka filmu na służebność względem
i ocenianie wła-  opisuje filmowy obraz podstawie wybranych zamierzeń twórców
snej pracy Nowego Jorku scen (pory roku) w różnych formach
 efektywne  wyjaśnia za pomocą  bierze udział w dyskusji przekazów medialnych)
współdziałanie argumentów sens na temat zakupów w  edukacja regionalna
w zespole zakupów w wielkich lub małych sklepach a hi- (odnajdywanie warto-
 sprawne po- małych sklepach permarketach ści, jaką stwarza wspól-
sługiwanie się nota lokalna i jej kultura
komputerem w życiu człowieka 
dyskusja o sklepikach)
William Bell 1  skuteczne  wie, co to jest Miasto  porównuje postawy  edukacja filozoficzna
Miasto, które porozumiewanie Zakazane wobec rzeczywistości (dobro człowieka a jego
zmieniło moje się w różnych  zna wydarzenia z placu autora tekstu i jego prawa)
życie sytuacjach Tiananmen bohaterki  edukacja czytelnicza
 rozwiązywanie  opisuje nastrój miasta  wyjaśnia tezę, że i medialna (wykorzy-
problemów w nocą (Pekinu) wielkie miasta są areną stywanie mediów jako
twórczy sposób  przedstawia graficznie przełomowych wyda- z
ródeł informacji i opinii
 sprawne po- swoje wyobrażenie rzeń w samodzielnym do-
sługiwanie się Zakazanego Miasta  redaguje wpis do bloga chodzeniu do wiedzy)
komputerem stanowiący refleksje po
pobycie w Pekinie
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
143
Zbigniew 1  skuteczne  rozpoznaje sytuacją  wskazuje podobieństwa  edukacja filozoficzna
Herbert Mur; porozumiewanie komunikacyjną (nadaw- między tekstami Z. Her- (lepsze rozumienie sie-
się w różnych cę, odbiorcę i sposób berta i W. Bella bie i drugiego człowie-
sytuacjach mówienia) w poetyckiej ka  tolerancja)
 rozwiązywanie prozie Z. Herberta,
problemów  odczytuje przesłanie
w twórczy spo- tekstu,
sób  rozpoznaje dosłowne
i metaforyczne znacze-
nia słowa mur
Anna 2  skuteczne  zna pojęcia: ironia,  komentuje opinie  edukacja filozoficzna
Wiśniew- porozumiewanie moloch zawarte w tekście (lepsze rozumienie
ska Polacy się w różnych  rozumie określenie A. Wiśniewskiej siebie i drugiego czło-
w Londynie; sytuacjach współczesna wieża  wypowiada się z uży- wieka)
Eduardo Gu-  rozwiązywanie Babel ciem argumentów o
dino Kieffer problemów  na podstawie tekstu istocie nietolerancji
Żeby cię w twórczy spo- A. Wiśniewskiej podaje  interpretuje wybrane
lepiej zjeść sób przykłady nietolerancji fragmenty tekstu
 planowanie, wobec Polaków  wypisuje z tekstu
organizowanie  wskazuje wyrazy nace- przykłady wyrażeń
i ocenianie wła- chowane emocjonalnie typowych dla różnych
snej pracy w tekście E. Kieffera funkcjonalnych odmian
 efektywne  znajduje w tym tekście stylistycznych
współdziałanie przykłady ironii  odnajduje wyrazy błęd-
w zespole  uzasadnia, że Buenos nie zapisane i uzasad-
Aires w tekście E. Kief- nia celowość takiego
fera to moloch zabiegu
 rozpoznaje środki  tworzy list lub opowia-
stylistyczne i kompozy- danie odwzorowujące
cyjne oraz uzasadnia myśli człowieka samot-
ich użycie nego w wielkim mieście
 wyjaśnia sens tytułu
 rozpoznaje przykłady
mowy zależnej i nieza-
leżnej
144
X. PLAN WYNIKOWY
Tadeusz 2  skuteczne  rozpoznaje i objaśnia  wykonuje realistyczną
Peiper Ulica; porozumiewanie zawarte w wierszu i kubistyczną ilustrację
OBRAZY: El się w różnych T. Peipera metafory, ulicy z wiersza
Greco Widok sytuacjach  ocenia wyobrażoną  dokonuje oceny
Toledo;  rozwiązywanie w wierszu ulicę sposobu prezenta-
Paul Gustav problemów w  porównuje treść poda- cji treści i uzasadnia
Fisher Widok twórczy sposób nych obrazów ocenę według kryterium
na Kongres  planowanie,  tworzy notatkę jako zainteresowania widza
Nytorv w organizowanie rezultat porównywania tematyką
Kopenhadze; i ocenianie wła-  określa sposób ujęcia,  tworzy opowiadanie
Fernand snej pracy kolorystykę i wymowę inspirowane jednym
Knopff obrazów z obrazów
Opuszczone
miasto
4. Stolice Krakowskie 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  pisze pracę interpretu-  edukacja czytelnicza
europejskie  kalendarium; porozumiewanie fragmenty tekstu za- jącą wybrane fragmenty i medialna (wykorzy-
dziś i dawniej Bronisław się w różnych mieszczone w podręcz- tekstu B. Wildsteina stywanie mediów jako
Wildstein Fe- sytuacjach niku  tworzy tekst do prze- z
ródeł informacji i opinii
nomen Krako-  rozwiązywanie  tworzy list do kolegi wodnika po katedrze w samodzielnym do-
wa; Tadeusz problemów w z innego kraju opisują- wawelskiej z wykorzy- chodzeniu do wiedzy)
Boy Żeleński twórczy sposób cy atrakcje Krakowa staniem myśli Jana  edukacja regionalna
Krakowski  planowanie,  na podstawie zasobów Pawła II (działanie na rzecz
jubileusz organizowanie internetowych tworzy  projektuje wnętrze ochrony regionalnego
i ocenianie wła- folder prezentujący kawiarni  Lamus dziedzictwa kulturowe-
snej pracy krakowskie judaika go  Kraków)
 sprawne po-  analizuje wiersz Tade-
sługiwanie się usza Boya Żeleńskiego
komputerem z perspektywy obrazu
Krakowa
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
145
Jacek Różal- 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  tworzy plakat poświęco-  edukacja czytelnicza
ski Warszawa porozumiewanie fragmenty tekstu za- ny wybranym miejscom i medialna (posługiwa-
Muńka Stasz- się w różnych mieszczone w podręcz- w Warszawie nie się różnymi formami
czyka sytuacjach niku  tworzy biogram Muńka komunikatów i narzędzi
 rozwiązywanie  wskazuje na podstawie Staszczyka medialnych w proce-
problemów w tekstu różnice miedzy sie komunikowania,
twórczy sposób Warszawą, Krakowem, zdobywania, dokumen-
 planowanie, Pragą i Budapesztem towania i prezentowania
organizowanie  zestawia własne wy- wiedzy)
i ocenianie wła- obrażenia o ważnych  edukacja regionalna
snej pracy miejscach w Warszawie (działanie na rzecz
 sprawne po- z wizją Muńka Stasz- ochrony regionalnego
sługiwanie się czyka dziedzictwa kulturo-
komputerem  tworzy rozprawkę na wego
temat wielkich miast  Warszawa)
w Polsce jako pamiątek  edukacja europej-
w historii ska (przyczynianie
się do powstawania
świadomości  jestem
Polakiem, więc jestem
Europejczykiem  War-
szawa a Kraków, Praga,
Budapeszt)
146
X. PLAN WYNIKOWY
LEKTURA: 4  skuteczne  zna treść powieści  wymienia i charak-  edukacja filozoficzna
Małgorzata porozumiewanie Małgorzaty Gutowskie- teryzuje stereotypy (lepsze rozumienie
Gutowska- się w różnych jAdamczyk 220 linii, dotyczące relacji mię- siebie i drugiego
Adamczyk sytuacjach  wymienia trasy prze- dzyludzkich w wielkim człowieka  stereotypy
220 linii  rozwiązywanie mierzane przez Mikołaja mieście na podstawie odnośnie ludzi)
problemów w i wyjaśnia ich sens powieści  edukacja czytelnicza
twórczy sposób  wyszukuje cytaty  charakteryzuje pasje i medialna (posługiwa-
 planowanie, uzasadniające stwier- bohaterów powieści nie się różnymi formami
organizowanie dzenie, że podróż i uzasadnia znaczenie komunikatów i narzędzi
i ocenianie wła- komunikacją miejską to pasji w ogóle w życiu medialnych w proce-
snej pracy; przygoda człowieka sie komunikowania,
 efektywne  tworzy charakterystykę  pisze list do jednego zdobywania, dokumen-
współdziałanie porównawczą Mikołaja, z bohaterów powieści towania i prezentowania
w zespole; Makarego i Kajtka o wartości przyjaz
ni wiedzy  warszawskie
 sprawne po-  wyjaśnia szczególne i zaufania świątynie)
sługiwanie się znaczenie dla bohate-
komputerem rów postaci Amadeusza
Wolańskiego
 na podstawie zasobów
internetowych tworzy
projekt o warszawskich
świątyniach różnych
wyznań
Mikołaj Gogol 1  skuteczne  rozpoznaje układ zda-  charakteryzuje narra-  edukacja europejska
Newski Pro- porozumiewanie rzeń (fabułę) w tekście tora i sposób narracji (postawa otwartości
spekt się w różnych M. Gogola, w tekście M. Gogola i dialogu wznosząca
sytuacjach  interpretuje zachowania  wyjaśnia celowość się ponad uprzedzenia
 rozwiązywanie postaci w tekście zachowań narratora i stereotypy etniczne
problemów w  tworzy sprawozdanie  wielkość literatury
twórczy sposób do gazety o zdarze- rosyjskiej)
 planowanie, niach na ulicy w wielkim
organizowanie mieście
i ocenianie wła-
snej pracy
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
147
Obraz: 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  sporządza projekt  edukacja czytelnicza
Georges porozumiewanie fragmenty tekstu za- poświęcony wybitne- i medialna (posługiwa-
Stein Wieczór się w różnych mieszczone w podręcz- mu Polakowi, którego nie się różnymi formami
na paryskim sytuacjach niku życie było związane z komunikatów i narzędzi
bulwarze; Bo-  rozwiązywanie  wie, co to jest opis sta- Paryżem medialnych w proce-
lesław Prus problemów w tyczny i dynamiczny sie komunikowania,
Spacerując twórczy sposób  rozpoznaje cechy opisu zdobywania, dokumen-
po Paryżu  planowanie, w tekście B. Prusa towania i prezentowa-
organizowanie  porównuje literacki opis nia wiedzy  Polacy
i ocenianie wła- z obrazem G. Steina a Paryż)
snej pracy  sporządza notatkę o  edukacja europejska
 efektywne Paryżu II poł. XIX wieku (przyczynianie się do
współdziałanie  tworzy opis wydarzenia powstawania świado-
w zespole lub zabytku mości  jestem Pola-
kiem, więc jestem Eu-
ropejczykiem  wybitni
Polacy w Paryżu)
SPRAW- 1
DZIAN:
obraz: Pierro
Della Fran-
cesco Miasto
idealne;
Władysław
S. Reymont
A
ódz
;
148
X. PLAN WYNIKOWY
II. PROWINCJA
5. Prowincja Adam Mickie- 2  skuteczne  wymienia zalety kraju  wyszczególnia punkty  edukacja filozoficzna
wicz Kraj lat porozumiewanie lat dziecinnych orientacyjne przestrzeni (umiejętność filozo-
dziecinnych; się w różnych  nazywa stany emocjo- literackiej ficznego określenia
Julian Tuwim sytuacjach nalne i uczucia związa-  rysuje pejzaż wyobrażo- takich pojęć jak: osoba,
Rzuciłbym to  rozwiązywanie ne z krajobrazem, ny w tekście literackim prawda i dobro  praw-
wszystko problemów  wzbogaca słownictwo  uzasadnia prawdziwość da i fałsz w tekście
w twórczy spo- nazywające relacje bądz
fałszywość obrazu literackim)
sób międzyludzkie prowincji w wierszu  edukacja czytelnicza
 planowanie,  wie, co to jest rym i ja- J. Tuwima i medialna (wyko-
organizowanie kie są rodzaje rymów  określa funkcję trybu rzystywanie mediów
i ocenianie wła-  wie, co to jest śred- przypuszczającego jako z
ródeł informacji
snej pracy niówka w wierszu J. Tuwima i opinii w samodzielnym
 efektywne  odszukuje w wierszu  przygotowuje plan dochodzeniu do wiedzy
współdziałanie J. Tuwima rymy, powtó- wycieczki do miast wy-  plan wycieczki)
w zespole rzenia, środki styli- mienionych w wierszu
styczne, liczbę sylab
w wersie i średniówkę
 określa nastrój w wier-
szu
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
149
6. Dawni OBRAZY: Wa- 5  skuteczne  prezentuje treść obra-  tworzy wstęp do katalo-  edukacja czytelnicza
i współcześni silij Tropinin porozumiewanie zów gu wystawy malarstwa i medialna (rozpozna-
bohaterowie Hafciarka; się w różnych  maluje szyld do warsz- o obrazie wsi w sztuce wanie użytych środ-
prowincji Louis Le sytuacjach tatu hafciarki europejskiej ków formalnych i ich
Nain Kuz
nia;  rozwiązywanie  tworzy krótkie opo-  uzasadnia potrzebę służebność względem
Vincent van problemów w wiadanie z dialogiem edukacji ekologicznej zamierzeń twórców
Gogh Siew- twórczy sposób do obrazu Edouarda w szkole w różnych formach
ca; Edouard  planowanie, Vuillarda Przewoz
nik  zbiera informacje przekazów medialnych
Vuillard organizowanie  tworzy tekst do prze- i uzasadnia prestiżowy  tworzenie artykułu)
Przewoz
- i ocenianie wła- wodnika turystycznego charakter nagrody eko-  edukacja regionalna
nik; TEKST: snej pracy o starej kuz
ni logicznego Nobla (udział w lokalnych ini-
Rozmowa  efektywne  w punktach wymienia  tworzy artykuł do gaze- cjatywach kulturalnych
z Jadwigą A
o- współdziałanie argumenty użyte przez ty lokalnej o śledztwie  gazety lokalne)
patą Zróbcie w zespole bohaterkę wywiadu panny Marpel  edukacja ekologiczna
wszystko, że-  rozumie pojęcia ekotu-  wymienia i uzasadnia (dostrzeganie, opisywa-
by to ocalić; rystyki i agroturystyki cechy dobrej powieści nie i wyjaśnianie związ-
LEKTURA:  zna treść i charaktery- kryminalnej ków między naturalnymi
Agata Christie zuje świat przedstawio-  rozważa problem, czym składnikami środowi-
Morderstwo ny powieści A. Christie jest kryminał: rozrywką, ska, człowiekiem i jego
odbędzie się Morderstwo odbędzie łamigłówką kształtują- działalnością  pojęcia
się cą logiczne myślenie, ekoturystyki i agrotu-
 zna pojecie powieści jednym i drugim rystyki; podejmowanie
kryminalnej działań ekologicznych
 rekonstruuje obraz w najbliższymi otocze-
zbrodni w powieści niu i we własnym życiu
 charakteryzuje pannę  potrzeba ekologicznej
Marpel, edukacji)
 przeprowadza wywiad
z mieszkańcem Chip-
ping Cleghor
150
X. PLAN WYNIKOWY
7. Urok prowincji Obraz: Wiktor 1  skuteczne  nazywa uczucia towa-  podejmuje próbę  edukacja filozoficzna
Wasniecow porozumiewanie rzyszące obserwacji spisania rozmyślań (rozumienie człowieka
Alionuszka; się w różnych obrazu W. Wasniecowa Alionuszki jako bytu osobowego
Teksty: Józef sytuacjach  określa tonację kolory-  ocenia ujęcie treści  refleksja nad samym
Czechowicz  rozwiązywanie styczną obrazu obrazu sobą; umiejętność filo-
Na wsi problemów  rozpoznaje treści do-  określa nastrój wiersza zoficznego określenia
w twórczy spo- słowne i metaforyczne J. Czechowicza takich pojęć jak: osoba,
sób ukazane na obrazie  uzasadnia, że świat prawda i dobro  dobry
 planowanie,  wie, co to jest antro- wsi chroni przed złem, świat wsi)
organizowanie pomorfizacja, instru- wykorzystując symboli-
i ocenianie wła- mentacja głoskowa kę zawartą w wierszu i
snej pracy i ołysanka pojęcie kantyczki
 wskazuje w wierszu
J. Czechowicza cechy
wskazujące na wystę-
powanie w tekście tre-
ści powyższych pojęć
 przedstawia obrazy
poetyckie w wierszu
 porównuje rytm wiersza
z powyższym wierszem
J. Tuwima
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
151
Małgorzata 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  uzasadnia twierdze-  edukacja filozoficzna
Kalicińska problemów fragmenty tekstu za- nie narratorki, że na (znajomość najważ-
O tym, jak mi w twórczy spo- mieszczone w podręcz- prowincji odnajdujemy niejszych pytań i pojęć
się wcale nie sób niku sens życia filozoficznych  sens
chce wsta-  planowanie,  formułuje tezę o rela- życia)
wać organizowanie cjach międzyludzkich  edukacja czytelnicza
i ocenianie wła- na prowincji i medialna (rozróżnianie
snej pracy  wyszukuje w tekście komunikatów informa-
argumenty uzasadniają- cyjnych od perswa-
ce powyższą tezę zyjnych, przekazów
 inscenizuje komedio- przedstawiających
wą scenkę rozmowy rzeczywistość od
bohaterki z przekupką interpretujących i fikcyj-
na bazarze nych  wyszukiwanie
argumentów)
 edukacja regionalna
(odnajdywanie warto-
ści, jaką stwarza wspól-
nota lokalna i jej kultura
w życiu człowieka)
FILM: U Pana 1  skuteczne  zna treść filmu U Pana  klasyfikuje bohaterów  edukacja filozoficzna
Boga za pie- porozumiewanie Boga za piecem filmu jako syna marno- (umiejętność filozo-
cem (Polska, się w różnych  charakteryzuje działal- trawnego, niewiernego ficznego określenia
1998) sytuacjach ność ważnych dla funk- Tomasza, szlachetnego takich pojęć jak: osoba,
 rozwiązywanie cjonowania miasteczka zbrodniarza i uzasadnia prawda i dobro)
problemów punktów przestrzeni, wybór  edukacja regionalna
w twórczy spo-  charakteryzuje wybra-  pisze rozprawkę na (odnajdywanie warto-
sób nego bohatera filmu temat słuszności twier- ści, jaką stwarza wspól-
 opisuje różnorodne dzenia, że życie jest na nota lokalna i jej kultura
sytuacje stanowiące wsi sielskie i błogie mi- w życiu człowieka)
treść filmu mo różnych zawirowań  edukacja ekologiczna
 opisuje warstwę dz
wię- (organizowanie działań
kową filmu służących poprawie
 sporządza kartkę z stanu środowiska w
dziennika filmowego najbliższym otoczeniu 
proboszcza sielskie życie na wsi)
152
X. PLAN WYNIKOWY
Tekst z Inter- 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  sporządza w grupie  edukacja czytelnicza
netu Bohonia- porozumiewanie fragmenty tekstu za- z innymi osobami i medialna (posługiwa-
ny i Kruszy- się w różnych mieszczone w podręcz- z klasy projekt o Biało- nie się różnymi formami
niany sytuacjach niku stocczyz
nie jako tyglu komunikatów i narzędzi
 rozwiązywanie  wyjaśnia sens wybra- etnicznym i kulturowym medialnych w proce-
problemów nych wyrażeń z tekstu sie komunikowania,
w twórczy spo-  sporządza notatkę zdobywania, dokumen-
sób na podstawie wyszu- towania i prezentowania
 planowanie, kanych w Internecie wiedzy  wiedza o mu-
organizowanie informacji o polskiej zułmanach w Polsce)
i ocenianie wła- społeczności muzuł-  edukacja regionalna
snej pracy mańskiej (działanie na rzecz
 efektywne ochrony regionalnego
współdziałanie dziedzictwa kulturowe-
w zespole go  Białostocczyzna)
 sprawne po-
sługiwanie się
komputerem
Karen Blixen 2  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  wyjaśnia przyczyny  edukacja ekologiczna
Farma porozumiewanie fragmenty tekstu za- niezałożenia parku (krytyczna analiza rela-
Ngong; się w różnych mieszczone w podręcz- zoologicznego i skutki, cji między działalnością
OBRAZ: Larry sytuacjach niku jakie to wywołało człowieka a stanem
B. Moore  rozwiązywanie  porównuje opis wioski środowiska  stosunek
Wioska afry- problemów Kikujusów z obrazem do zwierząt w Afryce
kańska; FILM: w twórczy spo- wsi afrykańskiej z dzieła i nie tylko)
Pożegnanie sób L. B. Moore a Wioska
z Afryką  planowanie, afrykańska
organizowanie  streszcza fragment
i ocenianie wła- powieści K. Blixen
snej pracy  wie, co to jest recenzja
i zna jej zasady kompo-
zycyjne
 pisze recenzję filmu
Pożegnanie z Afryką
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
153
8. Prowincja Bruno Schulz 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  znajduje fragmenty   kultura polska na tle
magiczna Sobotnie problemów fragmenty tekstu za- i interpretuje je, a wska- tradycji śródziemno-
popołudnie w twórczy spo- mieszczone w podręcz- zujące nadawanie co- morskiej (poszukiwanie,
w Dro- sób niku dzienności rangi magii gromadzenie i wyko-
hobyczu;  planowanie,  uzasadnia, że tekst  tworzy prozą poetycką rzystywanie informacji
Włodzimierz organizowanie B. Schulza jest prozą lub wierszem tekst na pozwalających na inter-
Słobodnik i ocenianie wła- poetycką temat dostrzegania pretację współczesnych
Anioł i kałuża snej pracy  porównuje tekst piękna w codzienności wydarzeń w świetle
artystyczny z tekstem początków kultury
informacyjnym śródziemnomorskiej 
 sporządza notatkę myślenie magiczne na
o różnicach między co dzień)
tymi tekstami
 analizuje wiersz W.
Słobodnika, wyodręb-
niając obrazy poetyckie
i określając funkcję
zdrobnień
 wykonuje dowolną
techniką ilustrację
do wiersza
SPRAW- 1
DZIAN: Józef
Czechowicz
daleko;
obraz: Georgi
Inness Dolina
Lackawan-
na; zdjęcia
Zagrody
Guciów
154
X. PLAN WYNIKOWY
III. DOM, TRADYCJA, KULTURA
9. Dom, tradycja, Wisława 1  planowanie,  dostrzega w wierszu  rozpoznaje sens ze-  edukacja filozoficzna
kultura Szymborska organizowanie W. Szymborskiej pyta- stawienia zgubionego (rozumienie człowieka
Klucz i ocenianie wła- nia retoryczne klucza ze zgubioną jako bytu osobowego 
snej pracy  rozpoznaje dosłowne miłością autorefleksja)
 rozwiązywanie i przenośne sensy  interpretuje tytuł tomiku
problemów w wyrażeń związanych Pytania zadawane sobie
twórczy sposób z kluczem w kontekście wkracza-
nia w dorosłość
10. Dom polski OBRAZY: 1  skuteczne  analizuje kompozycję  wyjaśnia symbolikę sy-  edukacja czytelnicza
 chłopska Eero Ne- porozumiewanie obrazu E. Nelimarkki tuacji uwidocznionych i medialna (sprawne,
chata limarkka się w różnych  opisuje przedstawio- na obrazie (pustka w szybkie czytanie, noto-
Poranek sytuacjach ną na obrazie postać domu, kobieta odwró- wanie i selekcjonowa-
w chłopskiej  rozwiązywanie kobiecą cona tyłem) nie wiadomości  praca
chacie; Jan problemów  czyta ze zrozumieniem  zestawia i uzasadnia ze słownikiem)
Steen Rodzi- w twórczy spo- fragmenty tekstu W. My- podobieństwa między
na chłopska; sób śliwskiego zamieszczo- prozą W. Myśliwskiego
TEKST: Wie-  planowanie, ne w podręczniku a obrazem J. Steena
sław Myśliw- organizowanie  wyjaśnia graficznie na
ski Chleb i ocenianie wła- podstawie słownika
snej pracy W. Kopalińskiego sym-
bolikę chleba w kulturze
11. Dom polski Janusz Tazbir 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  rozumie pojęcie orienta-  edukacja regionalna
 dworek Jak panowie problemów fragmenty tekstu za- lizacji i przywołuje jej (odnajdywanie warto-
szlachecki szlachta w twórczy spo- mieszczone w podręcz- przykłady z tekstów ści, jaką stwarza wspól-
naprawdę sób niku  maluje dworek szla- nota lokalna i jej kultura
mieszkali?;  planowanie,  podaje przyczyny checki na podstawie w życiu człowieka 
Janusz Kor- organizowanie kulturowe tradycyjnej artykułu J. Korbela polska gościnność)
bel Szlachec- i ocenianie wła- polskiej gościnności
ka ostoja snej pracy  wyjaśnia na podstawie
słownika znaczenie
wyrazów ganek, dach
kryty gontem, klomb
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
155
OBRAZ: 1  skuteczne  wie, co to jest impresjo-  tworzy metaforyczną
Władysław porozumiewanie nizm interpretację ogrodu
Podkowiń- się w różnych  wskazuje cechy impre- z obrazu  płot, jasna
ski Dzieci sytuacjach sjonizmu na obrazie furtka, granice ogrodu
w ogrodzie  rozwiązywanie W. Podkowińskiego
problemów  określa gatunek malar-
w twórczy spo- ski obrazu W. Podko-
sób wińskiego
 planowanie,  wie, co to jest monolog
organizowanie wewnętrzny
i ocenianie wła-  tworzy monolog we-
snej pracy wnętrzny z perspektywy
wyobrażonego dziadka
(wyobrażonej babci)
obserwujących własne
wnuki
Jarosław 1  rozwiązywanie  rozpoznaje sytuację ko-  interpretuje świat przed-  edukacja regionalna
Iwaszkie- problemów w munikacyjną w wierszu stawiony w wierszu, (prezentowanie wła-
wicz Książka twórczy sposób J. Iwaszkiewicza dokonując jego oceny snego regionu i jego
kucharska  planowanie,  wie, co to są archaizmy walorów oraz cech wy-
prababki organizowanie leksykalne różniających  kulinaria)
i ocenianie wła-  wyszukuje w wierszu
snej pracy archaizmy leksykalne
 wskazuje dominujące
części mowy w wierszu
i określa ich funkcję
 wymienia czynności
ukazane w wierszu
i określa ich aktualność
156
X. PLAN WYNIKOWY
OBRAZY: 1  skuteczne  czyta ze zrozumie-  wskazuje środki literac-
Caspar David porozumiewanie niem fragmenty tekstu kie, tworzące nastrój
Friedrich się w różnych Wichrowych Wzgórz tajemniczości, grozy
Drzewo z kru- sytuacjach zamieszczone w pod- i jednocześnie ciepła
kami; Hubert  rozwiązywanie ręczniku i uzasadnia ich wybór
Robert Krajo- problemów  uzasadnia wybór  wybiera utwór muzycz-
braz z ruina- w twórczy spo- obrazów jako ilustracji ny do wykorzystania
mi; Wilhelm sób fragmentu powieści jako tło wizyty Loc-
Steuerwaldt  planowanie, E. Bront� kwooda w Wichrowych
Ruiny klasz- organizowanie  tworzy prawdopodobne Wzgórzach i uzasadnia
toru Heister- i ocenianie wła- dzieje domostwa na wybór
bach; TEKST: snej pracy Wichrowych Wzgórzach
Emily Bront�  ogląda wybrany
Wichrowe z trzech proponowa-
Wzgórza; nych film i opisuje życie
FILMY: pro- jego bohaterów
dukcji USA
Rozważna i
romantyczna
(1995), Emma
(1996), Duma
i uprzedzenie
(2005)
12. Dom polski Gabriela 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  interpretuje scenę roz-  kultura polska na tle tra-
 dom Zapolska W problemów fragment tekstu za- palania pieca w powią- dycji śródziemnomor-
mieszczański domu pani w twórczy spo- mieszczony w podręcz- zaniu z symboliką ognia skiej (posługiwanie się
Dulskiej sób niku słownikami w celu zro-
 planowanie,  wie, co to są didaskalia zumienia i interpretacji
organizowanie  wyjaśnia funkcję dida- popularnych zwrotów,
i ocenianie wła- skaliów w dramacie sentencji, pojęć i ter-
snej pracy  charakteryzuje panią minów pochodzących
Dulską z języków klasycznych
 symbolika ognia)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
157
13. Siła tradycji  Rabin Simon 2  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  interpretuje słowa  edukacja filozoficzna
dom żydowski Philip De porozumiewanie fragmenty tekstów rabina de Vriesa: Stół (umiejętność filozoficz-
i w Chinach Vries Dom ży- się w różnych zamieszczone w pod- ołtarzem, dom świątynią nego określenia takich
dowski; Amy sytuacjach ręczniku  rozpoznaje symbolikę pojęć jak: osoba, praw-
Tan W domu  rozwiązywanie  wyjaśnia wyjątkową światła i ciemności we da i dobro  symbolika
klanu Liu problemów rolę kobiety w domu fragmencie W domu światła i ciemności)
w twórczy spo- żydowskim klanu Liu  edukacja czytelnicza
sób  zna i rozumie pojęcie i medialna (sporządza-
 planowanie, koszer nie opisów bibliogra-
organizowanie  sporządza słowniczek ficznych i bibliografii
i ocenianie wła- nowo poznanych ter- załącznikowej do
snej pracy minów własnych opracowań 
 charakteryzuje narra- sporządzanie słownicz-
tora opowiadającego ka nowo poznanych
o domu klanu Liu, terminów)
 definiuje pojęcie klanu,
14. Siła tradycji FILM: Monsu- 2  skuteczne  zna treść filmu  interpretuje słowa  edukacja europejska
 dom w nowe wesele porozumiewanie  charakteryzuje główne Hemanta i jednego ze (postawa otwartości
Indiach (Indie, 2001); się w różnych postaci filmu z rodziny znajomych Lalita i dialogu wznosząca
TEKST: Ewa sytuacjach Verma i Tej Puri  charakteryzuje różno- się ponad uprzedzenia
Szabłowska  rozwiązywanie  odtwarza przebieg rodność muzyki użytej i stereotypy etniczne 
Fenomen Bol- problemów ceremonii weselnej w filmie kultura Indii)
lywood w twórczy spo-  czyta ze zrozumieniem  charakteryzuje styl  In-
sób fragment tekstu za- dian disco na podsta-
 planowanie, mieszczony w podręcz- wie różnych przykładów
organizowanie niku
i ocenianie wła-
snej pracy
158
X. PLAN WYNIKOWY
15. Siła tradycji  Ryszard 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  wskazuje różnice  edukacja czytelnicza
dom w Afryce Kapuściński porozumiewanie fragment tekstu za- i podobieństwa w pracy i medialna (posługiwa-
Okiem repor- się w różnych mieszczony w podręcz- reportażysty i fotografa nie się różnymi formami
tażysty sytuacjach niku  przygotowuje prezen- komunikatów i narzędzi
 rozwiązywanie  wie, co to jest reportaż tację w Power Point o medialnych w proce-
problemów w  wskazuje cechy repor- twórczości R. Kapuściń- sie komunikowania,
twórczy sposób tażu w tekście R. Kapu- skiego zdobywania, dokumen-
 planowanie, ścińskiego towania i prezentowania
organizowanie wiedzy  prezentacja
i ocenianie wła- o Kapuścińskim)
snej pracy
 sprawne po-
sługiwanie się
komputerem
16. Siła tradycji OBRAZ: 3  skuteczne  opisuje sytuację wy-  rozpoznaje dosłowny  edukacja filozoficzna
 dom za Edward Hop- porozumiewanie obrażoną na obrazie i przenośny sens ele- (lepsze rozumienie
oceanem per Wieczór się w różnych  nazywa emocje boha- mentów obrazu siebie i drugiego czło-
w Cape Cod; sytuacjach terów dzieła  prawdo-  sporządza dynamiczną wieka  przeobrażenia
LEKTURA:  rozwiązywanie podobnie małżeńskiej charakterystykę Zuzan- ludzkich charakterów)
Lucy Maud problemów w pary oraz psa ny i Rilli, uwzględniając
Montgomery twórczy sposób  zna treść i elementy ich stosunek do wojny
Rilla ze Złote-  planowanie, świata przedstawionego i zachodzące w nich
go Brzegu organizowanie powieści L. M. Montgo- zmiany
i ocenianie wła- mery Rilla ze Złotego
snej pracy Brzegu
 charakteryzuje stosu-
nek mieszkańców Glen
do wojny,
 wyszukuje w powieści
cytaty wskazujące na
radykałów i optymi-
stów względem I wojny
światowej
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
159
17. Na styku OBRAZY: 1  skuteczne  wyjaśnia znaczenie  porównuje obrazy  edukacja filozoficzna
kultur Francisco porozumiewanie gestów ludzi ptaków F. Goi Kiedy rozum śpi, (umiejętność filozoficz-
Goya Urok się w różnych lecących ku ludziom na budzą się upiory i J. En- nego określenia takich
i Kiedy rozum sytuacjach obrazie Urok F. Goi sora Intryga pojęć jak: osoba, praw-
śpi, budzą się  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  uzasadnia wybór da i dobro  prawda
upiory; James problemów fragment Cichego obrazu jako ilustracji na o człowieku a przesądy)
Ensor Intryga; w twórczy spo- Donu M. Szołochowa okładkę do fragmentu  edukacja czytelnicza i
TEKST: Mi- sób zamieszczony w pod- tekstu M. Szołochowa medialna (analizowanie
chał Szoło-  planowanie, ręczniku komunikatów medial-
chow Cichy organizowanie  wyjaśnia na podstawie nych, odczytywanie
Don (fragm.) i ocenianie wła- tekstu mechanizm ro- znaków i kodów do-
snej pracy dzenia się przesądów słownych i konteksto-
wych  wybór ilustracji
na okładkę)
SPRAW- 1
DZIAN:
OBRAZ:
Aleksander
Gierymski
Człowiek w
alei; TEKST:
Leopold Staff
Dworek
IV. FILOZOFIE ŻYCIA
18. Filozofie życia Franciszek 1  skuteczne  rozpoznaje sytuację ko-  formułuje humorystycz-  edukacja czytelnicza
Dionizy porozumiewanie munikacyjną w wierszu ne rady do czasopisma i medialna (posługiwa-
Kniaz
nin Do się w różnych  określa funkcje apo- dla wąsaczy nie się różnymi formami
wąsów sytuacjach strofy  tworzy tekst w gawę- komunikatów i narzędzi
 rozwiązywanie  wyjaśnia symbolikę dziarskiej formie na medialnych w proce-
problemów w wąsów dowolny temat sie komunikowania,
twórczy sposób  rozpoznaje cechy ody zdobywania, dokumen-
w wierszu F. D. Kniaz
- towania i prezentowania
nina wiedzy  humorystycz-
ny artykuł)
160
X. PLAN WYNIKOWY
19. Barok i OBRAZY: 1  rozwiązywanie  wyjaśnia znaczenie  wymienia cechy kultury  edukacja filozoficzna
oświecenie Sarmaci w problemów związków frazeolo- sarmackiej (umiejętność filozo-
kontuszach; w twórczy spo- gicznych związanych  wartościuje negatywne ficznego określenia
TEKST: Jan sób; z sarmacką kulturą i pozytywne cechy sar- takich pojęć jak: osoba,
Chryzostom  planowanie, szlachecką matyzmu i uzasadnia prawda i dobro  kry-
pasek Jak to organizowanie  rozpoznaje cechy opinię teria oceny ludzkich
między sąsia- i ocenianie wła- szlachcica na obrazach zachowań)
dami bywało snej pracy  czyta ze zrozumieniem
fragment tekstu J. Ch.
Paska zamieszczony
w podręczniku
 rozpoznaje cechy ga-
wędy we fragmencie
OBRAZY: Je- 1  skuteczne  wie, kto to jest fircyk  uczestniczy w czytaniu  edukacja filozoficzna
an A. Watteau porozumiewanie  opisuje bohatera tekstu z podziałem na (lepsze rozumienie
Obojętny; Wil- się w różnych obrazu J. A. Watteau role siebie i drugiego czło-
liam Hogarth sytuacjach Obojętny  interpretuje wybrane wieka)
W salonie  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem fragmenty tekstu o cha-
pani; Franci- problemów fragment tekstu F. Za- rakterze sentencji
szek Zabłocki w twórczy spo- błockiego zamieszczo-  tworzy dialog współcze-
Fircyk w zalo- sób ny w podręczniku snych nastolatków jako
tach (fragm.)  planowanie,  wymienia trzy rodzaje przykład taktownego
organizowanie komizmu i grzecznego flirtowania
i ocenianie wła-  rozpoznaje rodzaje ko-
snej pracy mizmu we fragmencie
 efektywne  porównuje życie szlach-
współdziałanie ty z życiem modnych
w zespole dworzan
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
161
LEKTURA: 3  skuteczne  zna treść i elementy  wskazuje różnice mię-  edukacja czytelnicza
Zbigniew porozumiewanie świata przedstawionego dzy ikonami a innym i medialna (sprawne,
Nienacki Pan się w różnych powieści Z. Nienackie- malarstwem sakralnym szybkie czytanie, noto-
Samochodzik sytuacjach go Pan Samochodzik i  sporządza plan legendy wanie i selekcjonowa-
i tajemnica  rozwiązywanie tajemnica tajemnic o Golemie nie wiadomości  notka
tajemnic problemów w  wiąże informacje z  uzasadnia wyjątkowość o Johnie Dee)
twórczy sposób powieści z hasłami rabina Loewe dla jemu  kultura polska na tle
 planowanie, encyklopedycznymi współczesnych tradycji śródziemno-
organizowanie dotyczącymi powieści morskiej (poszukiwanie,
i ocenianie wła-  charakteryzuje Pana gromadzenie i wyko-
snej pracy Samochodzika i jego rzystywanie informacji
 efektywne wrogów pozwalających na
współdziałanie  podpisuje zawarte interpretację współ-
w zespole w podręczniku ikony czesnych wydarzeń
nazwami z powieści w świetle początków
 opisuje wybraną ikonę kultury śródziemno-
z wykorzystaniem cyta- morskiej  bizantyjska
tów z powieści tradycja ikon, legenda
 nazywa metody, jakimi o Golemie)
posługują się przemyt-
nicy ikon
 sporządza notkę ency-
klopedyczną o alchemi-
ku Johnie Dee
162
X. PLAN WYNIKOWY
Jonathan 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  formułuje hipotezę  edukacja filozoficzna
Swift Podróże porozumiewanie fragment tekstu za- o gatunku powieści (znajomość najważ-
Guliwera do się w różnych mieszczony w podręcz- J. Swifta i weryfikuje ją niejszych pytań i pojęć
kraju Lilipu- sytuacjach niku  rozpoznaje cechy króle- filozoficznych  rozum
tów;  rozwiązywanie  dostrzega różnice mię- stwa utopijnego w kraju i doświadczenie w po-
problemów dzy tekstem J. Swifta Liliputów znaniu)
w twórczy spo- a fragmentami Robinso-  edukacja ekologiczna
sób na Crusoe D. Defoe (dostrzeganie, opisy-
 planowanie,  porównuje sposób po- wanie i wyjaśnianie
organizowanie znawania świata przez związków między
i ocenianie wła- alchemików, Guliwera naturalnymi składnika-
snej pracy i Robinsona Crusoe mi środowiska, czło-
wiekiem i jego dzia-
łalnością  ekologizm
Robinsona Crusoe)
20. Romantyzm i OBRAZY: 2  skuteczne  rozumie pojęcia damy  rozważa zadania stoją-  edukacja europejska
pozytywizm George porozumiewanie i dżentelmena ce przed damą i dżen- (europejskie wartości
Stubbs się w różnych  opisuje portrety dam telmenem w XIX wieku i standardy etyczne
Dżentelmen sytuacjach i dżentelmenów na a zadania stawiane w działalności publicz-
powożący  rozwiązywanie wskazanych obrazach przez życie dziś nej  dama i dżentel-
faetonem; problemów  czyta ze zrozumieniem  wskazuje elementy men we współczesnej
Thomas Law- w twórczy spo- fragmenty tekstów etosu rycerskiego rzeczywistości)
rence Portret sób zamieszczone w pod- kontynuowane w kreacji
małżeństwa  planowanie, ręczniku dżentelmena Edwarda
Angerstein organizowanie z tekstu J. Austen
i Portret i ocenianie wła-
małżeństwa snej pracy
Andrews;
TEKSTY:
Lew Tołstoj
Rozmowa Na-
taszy z matką;
Jane Austen
Edward Fer-
rars
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
163
Georg Byron 1  rozwiązywanie  rozpoznaje różnice  wypisuje z tekstu  edukacja filozoficzna
Spowiedz
ro- problemów między wyrażeniami wyrażenia idealizujące (lepsze rozumienie sie-
mantycznego w twórczy spo- romantyczna miłość a ukochaną bie i drugiego człowie-
kochanka sób miłość romantyczna  interpretuje wybrane ka  ja a inni ludzie)
 planowanie,  zna pojęcie bohatera sądy Giaura o sobie
organizowanie bajronicznego i innych ludziach
i ocenianie wła-  czyta ze zrozumieniem
snej pracy fragment tekstu za-
mieszczony w podręcz-
niku
 wskazuje różnice
między romantycznym
kochankiem a fircykiem
164
X. PLAN WYNIKOWY
Tyrteusz 4  skuteczne  rozumie pojęcie poezji  znajduje w tekście  edukacja czytelnicza
Rzecz to pięk- porozumiewanie tyrtejskiej poetyckim informacje i medialna (rozróżnianie
na; Juliusz się w różnych  gromadzi informacje historyczne o powsta- komunikatów informa-
Słowacki sytuacjach o generale Sowińskim niu listopadowym cyjnych od perswa-
Sowiński  rozwiązywanie  rozpoznaje dosłowne i interpretuje je zyjnych, przekazów
w okopach problemów i przenośne sensy  rozpoznaje obraz wroga przedstawiających
Woli; Adam w twórczy spo- zawarte w sytuacjach w opowieści adiutanta rzeczywistość od inter-
Mickiewicz sób ukazanych w wierszu  wypowiada się o wier- pretujących i fikcyjnych
Reduta Ordo-  planowanie, J. Słowackiego szach J. Słowackiego  dyskusja na temat
na; Sławo- organizowanie  określa zabiegi ma- i A. Mickiewicza jako wzorców postępowa-
mir Mrożek i ocenianie wła- larskie W. Kossaka na kontynuatorach tradycji nia)
Śmierć snej pracy obrazie Sowiński na tyrtejskiej  kultura polska na tle
porucznika;  efektywne szańcach Woli  wyodrębnia cechy tradycji śródziemno-
OBRAZ: Woj- współdziałanie  dostrzega różnice i fragmenty tekstu morskiej (poszukiwanie,
ciech Kossak w zespole miedzy wizją malarską S. Mrożka wskazujące gromadzenie i wyko-
Sowiński na a poetycką na ich komiczny cha- rzystywanie informacji
szańcach  wie, kim był Julian Kon- rakter pozwalających na
Woli; Jerzy stanty Ordon  przygotowuje insceniza- interpretację współ-
Kossak Redu-  czyta ze zrozumieniem cję fragmentu w klasie czesnych wydarzeń
ta Ordona Redutę Ordona A. Mic-  organizuje dyskusję w świetle początków
kiewicza zamieszczoną na temat potrzeby dziś kultury śródziemnomor-
w podręczniku wzniosłych wzorców skiej  motyw tyrtejski
 rozpoznaje w tekście w literaturze)
epitety, porównania,
metafory, apostrofy, an-
tropomorfizacje, pytania
retoryczne
 analizuje kolorystykę
obrazu J. Kossaka i wy-
jaśnia jej użycie
 rozpoznaje nawiązania
w tekście S. Mrożka do
Reduty Ordona
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
165
Adam Mickie- 1  skuteczne  rozumie znaczenie  dostrzega podobień-  edukacja filozoficzna
wicz Piel- porozumiewanie pojęć: podróżnik, stwa między sposobem (lepsze rozumienie sie-
grzym; Antoni się w różnych pielgrzym, emigrant, kreacji pejzażu w wier- bie i drugiego człowie-
Słonimski sytuacjach imigrant, turysta szu A. Mickiewicza ka  życie ludzkie jako
Wygnańcy  rozwiązywanie  rozpoznaje sytuację a A. Słonimskiego wędrówka)
problemów komunikacyjną w obu  rozpoznaje aluzje lite-
w twórczy spo- wierszach rackie w wierszu A. Sło-
sób  określa funkcję zdań nimskiego i uzasadnia
 planowanie, pytających i wykrzyk- cel ich zastosowania
organizowanie nień u A. Mickiewicza
i ocenianie wła-  dostrzega podobień-
snej pracy stwa między pejzażem
w wierszu A. Mickiewi-
cza a A. Słonimskiego
Marcel 1  skuteczne  rozumie znaczenie  wypowiada się na temat  edukacja czytelnicza
Andino Velez porozumiewanie wyrażeń: rewolucja charakteru współcze- i medialna (wyko-
Podróże  się w różnych internetowa, przemysł snych podróży rzystywanie mediów
miłość czy sytuacjach turystyczny, klasa śred-  tworzy reportaż jako z
ródeł informacji
przymus?;  rozwiązywanie nia, podróż edukacyjna o wymarzonym celu i opinii w samodzielnym
Dariusz problemów  wyszukuje w tekście własnych podróży dochodzeniu do wiedzy
Jastrzębski w twórczy spo- argumenty użyte w tek-  prezentacja podróży
Przygoda za sób stach w odniesieniu do marzeń)
pieniądze  planowanie, charakteru współcze-  edukacja regionalna
organizowanie snych podróży (prezentowanie wła-
i ocenianie wła-  wyraża opinię na temat snego regionu i jego
snej pracy własnych marzeń o po- walorów oraz cech wy-
 sprawne po- dróży poprzez prezen- różniających  podróż
sługiwanie się tację w Power Point, marzeń)
komputerem;  edukacja europejska
(rozumienie procesów
integracyjnych zacho-
dzących w Europie
 podróż marzeń bez
granic)
166
X. PLAN WYNIKOWY
Maria 1  rozwiązywanie  charakteryzuje bohate-  objaśnia koncepcję  edukacja europejska
Dąbrowska problemów rów fragmentu patriotyzmu pracy po (przyczynianie się do
Z wizytą w w twórczy spo-  wyjaśnia rolę Hele- powstaniu styczniowym powstawania świado-
Kalińcu sób ny Modrzejewskiej i mości  jestem Pola-
 planowanie, Henryka Sienkiewicza kiem, więc jestem Euro-
organizowanie w krzewieniu kultury pejczykiem  dorobek
i ocenianie wła- wybitnych twórców
snej pracy Polaków)
Joanna 1  rozwiązywanie  interpretuje wybrane  prezentuje referat na  edukacja filozoficzna
KoleffPracka problemów w fragmenty tekstu Chle- temat koncepcji życia (rozumienie człowieka
i ks. Roman twórczy sposób ba naszego& doty- vita activa i vita contem- jako bytu osobowego 
Pracki Chleba  planowanie, czące protestanckiego plativa vita activa i vita contem-
naszego organizowanie podejścia do pieniędzy  pisze pracę na temat plativa)
powszednie- i ocenianie wła-  charakteryzuje postać Mincla jako ewen-  edukacja czytelnicza i
go daj nam snej pracy Mincla tualnego wzoru dla medialna (sporządza-
dzisiaj& ; Bo- dzisiejszych właścicieli nie opisów bibliogra-
lesław Prus sklepów ficznych i bibliografii
Sklep Mincla załącznikowej do
własnych opracowań 
praca o Minclu)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
167
FILM: Tańczą- 2  rozwiązywanie  zna treść filmu Tańczą-  wyjaśnia, jaka była  edukacja czytelnicza
cy z wilkami problemów cy z wilkami u Siuksów pozycja i medialna (rozpozna-
(USA, 1990) w twórczy spo-  charakteryzuje postać kobiety wanie użytych środ-
sób porucznika Johna  porównuje kulturę In- ków formalnych i ich
 planowanie, Dunbara dian z kulturą przyjezd- służebność względem
organizowanie  opisuje Indian i ich nych Europejczyków zamierzeń twórców
i ocenianie wła- zwyczaje  charakteryzuje pracę w różnych formach
snej pracy  wyjaśnia metaforyczny kamery na przykładzie przekazów medialnych
sens imienia Tańczący wybranych scen z filmu  głos z offu)
z wilkami  edukacja ekologiczna
 uzasadnia wybór stylu (dostrzeganie, opisy-
życia bohatera filmu wanie i wyjaśnianie
 wie, co to jest  głos związków między
z offu i wyjaśnia jego naturalnymi składnika-
znaczenie na początku mi środowiska, człowie-
filmu kiem i jego działalno-
ścią  ekofilozofia filmu
Tańczący z wilkami)
SPRAW- 1
DZIAN:
Aleksander
Puszkin List
Tatiany do
Oniegina;
Henryk
Sienkiewicz
Latarnik
168
X. PLAN WYNIKOWY
V. ŚLADY HISTORII
21. Przełom wieku Richard 1  skuteczne  czyta ze zrozumieniem  wyszukuje informacje  edukacja czytelnicza
XVI i XVII Friedenthal porozumiewanie fragmenty tekstu za- na temat zasady  czte- i medialna (posługiwa-
Marcin Luter się w różnych mieszczone w podręcz- rech Sola i objaśnia je nie się różnymi formami
przed sej- sytuacjach niku  rozumie pojęcie dialogu komunikatów i narzędzi
mem w Wor-  rozwiązywanie  wyjaśnia pochodzenie ekumenicznego medialnych w proce-
macji; Karol problemów w słowa protestant  porównuje sytuację sie komunikowania,
Karski Ewan- twórczy sposób  wyodrębnia religijne i relacji międzywyzna- zdobywania, dokumen-
gelicyzm; świeckie restrykcje uka- niowych w XVII i XXI towania i prezentowania
Odwołanie zane w tekście Ludwika wiekach wiedzy  zasada czte-
edyktu nantej- XIV rech Sola i problemy
skiego przez ekumenizmu)
Ludwika XIV  edukacja europejska
w 1685 r. (postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne 
nasz stosunek do ludzi
innych wyznań)
LEKTURA: 4  skuteczne  zna treść i elementy  wyjaśnia rzeczywisty  edukacja czytelnicza
Aleksander porozumiewanie świata przedstawionego wpływ na rządzenie i medialna (analizo-
Dumas Trzej się w różnych powieści Trzej muszkie- Francją przez kardynała wanie komunikatów
muszkietero- sytuacjach terowie A. Dumasa Richelieu medialnych, odczyty-
wie  rozwiązywanie  wie, co to jest powieść  charakteryzuje współ- wanie znaków i kodów
problemów walterskotowska czesne filmowe femme dosłownych i kontek-
w twórczy spo-  uzasadnia, że powieść fatale na wybranym stowych  współczesne
sób A. Dumasa jest powie- przykładzie femme fatale)
 planowanie, ścią walterskotowską  znajduje podobień-
organizowanie  charakteryzuje postać stwa między powieścią
i ocenianie wła- kardynała Richelieu A. Dumasa a filmami
snej pracy  dostrzega podobień- o Jamesie Bondzie
stwa między Atosem 
a bohaterem bajronicz-
nym
 charakteryzuje Milady
jako femme fatale
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
169
22. Wiek Wacław Po- 1  rozwiązywanie  umiejscawia wydarze-  wskazuje nawiązania  edukacja czytelnicza
XVII i XVIII tocki Mowa problemów nia z fragmentu w kon- w tekście do etosu i medialna (rozróżnianie
Jana Karola w twórczy spo- tekście historycznym rycerskiego komunikatów informa-
Chodkiewicza sób  interpretuje gesty  ocenia skuteczność cyjnych od perswa-
 planowanie, hetmana wyrażone Mowy na podstawie zyjnych, przekazów
organizowanie słowem reakcji rycerstwa przedstawiających
i ocenianie wła-  wypisuje argumenty rzeczywistość od inter-
snej pracy mówcy pretujących i fikcyjnych
 wskazuje środki  perswazyjność mowy
artystyczne w Mowie Chodkiewicza)
i określa ich funkcję
FILM: 3  skuteczne  zna treść filmu Ogniem  charakteryzuje nastroje  edukacja czytelnicza
Ogniem i mie- porozumiewanie i mieczem wśród Kozaków przez i medialna (rozpozna-
czem (Polska, się w różnych  wie, czym było powsta- interpretację hasła Na- wanie użytych środ-
1999); sytuacjach nie Chmielnickiego, sza władza. Nasza wiara ków formalnych i ich
TEKST: Jaro-  rozwiązywanie i zna główne historycz-  interpretuje symbolicz- służebność względem
sław Marek problemów ne postacie ne znaczenie wybra- zamierzeń twórców
Rymkiewicz w twórczy spo-  wskazuje na motywy nych scen w różnych formach
Zbaraż 1979 sób działania Bohdana  analizuje sposób filmo- przekazów medialnych
Chmielnickiego i Jere- wania wybranych scen  analiza języka filmu)
miego Wiśniowieckiego i bohaterów
 charakteryzuje wyżej  analizuje i interpretuje
wymienionych bohate- wiersz J. M. Rymkiewi-
rów oraz wskazuje typo- cza Zbaraż 1979
we cechy pozostałych,  tworzy dłuższą wypo-
odgrywających zna- wiedz
o roli Zbaraża
cząca rolę w przebiegu w ludzkiej pamięci
zdarzeń
 w punktach odtwarza
wątek miłosny w filmie
170
X. PLAN WYNIKOWY
Henryk Sien- 1  rozwiązywanie  tworzy notatkę o przy-  analizuje treść i kompo-
kiewicz Cud problemów czynach i przebiegu zycje obrazu J. Sucho-
jasnogórski; w twórczy spo- wojny polskoszwedzkiej dolskiego
Paweł Jasie- sób 1655 1656  przekształca fragment
nica Jeszcze  planowanie,  czyta ze zrozumieniem z Sienkiewicza na
o Jasnej organizowanie fragmenty tekstu za- relacje o charakterze
Górze; OB- i ocenianie wła- mieszczone w podręcz- pamiętnikarskim
RAZ: Jerzy snej pracy niku
Suchodolski
Obrona Czę-
stochowy
OBRAZY: 2  skuteczne  analizuje obraz Jana  analizuje obraz Jerzego  edukacja filozoficzna
Jerzy Szymo- porozumiewanie Matejki Sobieski pod SzymonowiczaSiemigi- (rozumienie człowieka
nowiczSie- się w różnych Wiedniem nowskiego Jan III pod jako bytu osobowego 
miginowski sytuacjach  charakteryzuje Jana III Wiedniem człowiek a historia)
Jan III pod  rozwiązywanie Sobieskiego na podsta-  sporządza relację
Wiedniem; problemów wie tekstu L. Podhoro- z bitwy pod Wiedniem,
Jan Matejko w twórczy spo- deckiego wcielając się w rolę
Sobieski pod sób  rozpoznaje sytuację korespondenta wojen-
Wiedniem;  planowanie, komunikacyjną Listu nego
TEKSTY: organizowanie do Marysieńki  uzasadnia myśl Josifa
Leszek Pod- i ocenianie wła-  grupuje informacje z li- Brodskiego o wpływie
horodecki snej pracy stu o jego nadawcy położenia kraju na jego
Bitwa; Jan III historię
Sobieski List
do Marysieńki
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
171
OBRAZY: 2  skuteczne  rozpoznaje alegorię  analizuje warstwę
Karol Groell porozumiewanie w tekstach kultury symboliczną obrazów
Alegoria się w różnych  czyta ze zrozumieniem i interpretuje ją
zwycięskiej sytuacjach tekst J. A
ojka
wolności;  rozwiązywanie  łączy treść tekstu z tre-
Jan Matejko problemów ścią obrazów
Konstytucja 3 w twórczy spo-
Maja; Edward sób
Wojniakowski  planowanie,
Uchwalenie organizowanie
Konstytu- i ocenianie wła-
cji 3 Maja; snej pracy
TEKST: Jan
A
ojek Ku
naprawie
Rzeczpospo-
litej
Jan Baszkie- 1  skuteczne  wyjaśnia symbolikę  interpretuje wybrane  edukacja czytelnicza
wicz Barwy porozumiewanie narodowych barw fran- z tekstu sądy o Marii i medialna (rozróżnianie
Francji; Jean się w różnych cuskich, Antoninie i rewolucjoni- komunikatów informa-
Duche Rewo- sytuacjach  na podstawie tekstów stach cyjnych od perswa-
lucja i król;  rozwiązywanie wyjaśnia rolę Ludwika zyjnych, przekazów
Marsylianka problemów XIV w wydarzeniach przedstawiających
w twórczy spo- rewolucyjnych rzeczywistość od inter-
sób  wyróżnia w Marsylian- pretujących i fikcyjnych
 planowanie, ce środki stylistyczne  interpretacja wypo-
organizowanie i określa ich funkcję wiedzi Marii Antoniny)
i ocenianie wła-  edukacja europejska
snej pracy (znajomość najważ-
niejszych instytucji
europejskich  tradycje
Rewolucji Francuskiej
w Europie dziś)
172
X. PLAN WYNIKOWY
Adam 2  skuteczne  opisuje na podstawie  porównuje obraz Fran-  edukacja filozoficzna
Mickiewicz porozumiewanie tekstu A. Mickiewicza cuzów u A. Mickiewicza (rozumienie człowieka
Wkroczenie się w różnych wejście wojsk napole- i u J. Duche a jako bytu osobowego 
wojsk napo- sytuacjach ońskich na Litwę  wyjaśnia budowane człowiek a historia)
leońskich;  rozwiązywanie  odwzorowuje sposób przez Bonaparte-
Lew Tołstoj problemów widzenia tych wydarzeń go przeciwieństwo:
Napoleon w twórczy spo- przez narratora barbarzyński Wschód
pod Moskwą; sób  czyta ze zrozumieniem i cywilizowany Zachód
 planowanie, fragment z L. Tołstoja
organizowanie zamieszczony w pod-
i ocenianie wła- ręczniku
snej pracy
23. Wiek XIX OBRAZY: Ho- 2  skuteczne  opisuje treść załączo-  wyjaśnia znaczenie
racy Vernet porozumiewanie nych obrazów i rozpo- przymiotników wielcy
Prometeusz się w różnych znaje symbole, i śmieszni w kontekście
polski; Char- sytuacjach  wie, co to jest hymn losów powstania listo-
les M. Gilbert  rozwiązywanie  streszcza zawartość padowego
d Anelle problemów treściową obu wierszy  interpretuje metafory
Warszawa. w twórczy spo-  rozpoznaje środki styli- uśpionego świata
Epizod z roku sób styczne w Hymnie
1831; TEK-  planowanie,  interpretuje tytuł Hymn
STY: Juliusz organizowanie w kontekście wiersza
Słowacki i ocenianie wła-
Hymn (Bo- snej pracy
garodzico& )
i Wielcyśmy
byli i śmiesz-
niśmy byli&
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
173
OBRAZY: 2  skuteczne  zna informacje o po-  analizuje obraz H. Dau-  edukacja czytelnicza
różne obrazy porozumiewanie wstaniu styczniowym miera w kontekście i medialna (sporządza-
Artura Grot- się w różnych  jego przebiegu, własnej wiedzy o po- nie opisów bibliogra-
tgera; Henri sytuacjach problemach i konse- wstaniu styczniowym ficznych i bibliografii
Daumier  rozwiązywanie kwencjach załącznikowej do
Obsesje problemów  odwzorowuje historię własnych opracowań
obłąkanych w twórczy spo- powstania poprzez  wiedza o powstaniu
polityków; sób dzieła A. Grottgera styczniowym)
Jan Matejko  planowanie,  opisuje scenę spotka-
Polonia  Pol- organizowanie nia R. Traugutta z żoną
ska zakuwa- i ocenianie wła-  charakteryzuje postać
na; TEKST: snej pracy R. Traugutta na podsta-
Tadeusz Kon- wie tekstu
wicki Traugutt
 męczennik
czy zwykły
człowiek?
Tadeusz Kon- 2  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  rozwija fragment wier-
wicki Bohiń; problemów fragment Bohini T. Kon- sza  bo ludu swego
Czesław Mi- w twórczy spo- wickiego zamieszczony w porę się ulękli w
łosz W praoj- sób w podręczniku kontekście wiedzy o po-
cach swoich  planowanie,  wyjaśnia znaczenie wstaniu styczniowym
pogrzebani organizowanie wskazanych metafor
i ocenianie wła- w wierszu Cz. Miłosza
snej pracy  wie, co to jest motto
w dziele literackim i jaką
pełni funkcję
 wyjaśnia funkcję motta
w wierszu Cz. Miłosza
174
X. PLAN WYNIKOWY
Margaret 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  wyjaśnia, jak dziś po-  edukacja czytelnicza
Mitchell Echa problemów w fragment M. Mitchell strzegamy czarnoskórą i medialna (spraw-
wojny sece- twórczy sposób zamieszczony w pod- ludność Ameryki ne, szybkie czytanie,
syjnej; ręczniku notowanie i selekcjo-
nowanie wiadomości
 informacje o Afroame-
rykanach)
 edukacja europejska
(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne
 stosunek do Afroame-
rykanów)
SPRAW- 2
DZIAN: OB-
RAZ: Eugene
Delacroix
Wolność pro-
wadząca lud
na barykady;
TEKSTY:
Jacek Kunicki
Małe wielkie
sprawy; Sta-
nisław Baliń-
ski Modlitwa
polska
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
175
VI. PRACA I ODPOCZYNEK
24. Praca  OBRAZ: 1  rozwiązywanie  interpretuje gesty, pozy  pisze krótkie opowiada-  edukacja filozoficzna
przekleństwo Edward problemów w i usytuowanie bohate- nie z dialogiem o spo- (znajomość najważ-
czy dar? BurneJones twórczy sposób; rek obrazu, sobie spędzania czasu niejszych pytań i pojęć
Godziny  wyjaśnia symbolikę bohaterek obrazu, filozoficznych  zagad-
barw i atrybutów mu- ka czasu),
zycznych,
 odczytuje całościowy
sens treści obrazu,
Biblia  Księ- 2  rozwiązywanie  opisuje i wyjaśnia  wyjaśnia znaczenie  edukacja filozoficzna
ga Rodzaju problemów w sytuację wyobrażona symboliczne wersetu (znajomość najważ-
(2,15;3,17 twórczy sposób w Księdze Rodzaju 3, 18 niejszych pytań i pojęć
18); Wolter  planowanie,  czyta ze zrozumieniem  uzasadnia słowa Pan- filozoficznych  filozofia
Trzeba upra- organizowanie fragment z Woltera glosa Człowiek nie jest optymizmu Leibniza)
wiać nasz i ocenianie wła- zamieszczony w pod- stworzony do odpo-  kultura polska na tle
ogródek snej pracy ręczniku czynku tradycji śródziemno-
 interpretuje wyrażenie morskiej (dostrzega-
Trzeba uprawiać nasz nie związków między
ogródek kulturą współczesną
a starożytną kulturą
Grecji i Rzymu oraz
chrześcijaństwem
pierwszych wieków 
Księga Rodzaju)
176
X. PLAN WYNIKOWY
OBRAZ: Pie- 2  skuteczne  opisuje obraz P. Bruegla  interpretuje obraz  edukacja czytelnicza
ter Bruegel porozumiewanie  czyta ze zrozumieniem P. Bruegla jako przejaw i medialna (posługiwa-
Żniwiarze; się w różnych fragment Nad Niemnem symboliki biblijnej, nie się różnymi formami
TEKSTY: sytuacjach E. Orzeszkowej za-  wyjaśnia filozoficzny komunikatów i narzędzi
Bożena  rozwiązywanie mieszczony w podręcz- wymiar obrazu P. Bru- medialnych w proce-
Chlabicz problemów w niku egla sie komunikowania,
Żniwiarze; twórczy sposób  wie, co to jest hiperbola  podaje przykłady ideali- zdobywania, dokumen-
Eliza Orzesz-  planowanie,  odnajduje w tekście zacji i prozy poetyckiej towania i prezentowa-
kowa Żniwa organizowanie przykłady hiperboli w tekście nia wiedzy  projekt
w Bohatyro- i ocenianie wła-  przygotowuje projekt  wskazuje różnice o żniwach)
wiczach snej pracy przedstawiający żniwa w ukazaniu żniw  edukacja filozoficzna
 sprawne po- w naszych czasach u P. Bruegla i E. Orzesz- (znajomość najważ-
sługiwanie się kowej niejszych pytań i pojęć
komputerem filozoficznych  filozofia
optymizmu Leibniza)
 kultura polska na tle
tradycji śródziemno-
morskiej (poszukiwanie,
gromadzenie i wyko-
rzystywanie informacji
pozwalających na inter-
pretację współczesnych
wydarzeń w świetle
początków kultury
śródziemnomorskiej 
biblijna symbolika żniw)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
177
25. O etyce Hipokrates 2  skuteczne  uzasadnia pogląd o Hi-  analizuje obraz H. Bo-  edukacja filozoficzna
zawodowej Przysięga; porozumiewanie pokratesie jako ojcu scha, (lepsze rozumienie
J�rgen się w różnych medycyny  ukazuje sprzeczności siebie i drugiego czło-
Thorwald sytuacjach  wyjaśnia znaczenie działań bohaterów wieka  etyka odpowie-
Niewiarygod-  rozwiązywanie frazeologizmów z obrazu z przysięgą dzialności)
na historia; problemów w czasownikiem przysię- Hipokratesa,  kultura polska na tle
OBRAZ: Hie- twórczy sposób gać i rzeczownikiem tradycji śródziemno-
ronim Bosch  efektywne przysięga morskiej (poszukiwanie,
Leczenie współdziałanie  dyskutuje o aktualności gromadzenie i wyko-
głupoty w zespole przysięgi Hipokratesa rzystywanie informacji
 czyta ze zrozumieniem pozwalających na inter-
fragment tekstu J. Thor- pretację współczesnych
walda zamieszczony wydarzeń w świetle
w podręczniku początków kultury
śródziemnomorskiej 
przysięga Hipokratesa)
26. Na rynku Alicja Dzierz- 1  skuteczne  analizuje ze zrozumie-   przygotowuje pre-  edukacja filozoficzna
pracy bicka Kobieta porozumiewanie niem tekst publicystycz- zentacje na temat praw (prawa człowieka)
niepracująca. się w różnych ny i obowiązków kobiety  edukacja czytelnicza
Sytuacja ko- sytuacjach  określa na podstawie w miejscu pracy i medialna (posługiwa-
biet na rynku  rozwiązywanie tekstu przyczyny bezro- nie się różnymi formami
pracy problemów w bocia wśród kobiet komunikatów i narzędzi
twórczy sposób medialnych w proce-
 efektywne sie komunikowania,
współdziałanie zdobywania, dokumen-
w zespole towania i prezentowania
 sprawne po- wiedzy  prezentacja
sługiwanie się o prawach i obowiąz-
komputerem kach kobiety)
 edukacja europejska
(postawa otwartości
i dialogu wznosząca
się ponad uprzedzenia
i stereotypy etniczne 
prawa kobiet)
178
X. PLAN WYNIKOWY
FILM: Ósmy 1  rozwiązywanie  zna treść filmu Ósmy  wskazuje różnice  edukacja filozoficzna
dzień (Belgia, problemów dzień w kosmogonii obojga (rozumienie człowieka
1996) w twórczy spo-  charakteryzuje Harry e- bohaterów jako bytu osobowego
sób go i Georgesa, bohate-  interpretuje wybrane  jak doszło do powsta-
 planowanie, rów filmu sceny z filmu nia człowieka)
organizowanie  prezentuje historię przy-
i ocenianie wła- jaz
ni bohaterów
snej pracy  wyjaśnia sens tytułu
filmu
 określa przesłanie filmu
 wie, co to jest pracoho-
lizm i komediodramat
27. Wakacje OBRAZ: 1  skuteczne  dyskutuje z użyciem  pisze wypracowanie  edukacja regionalna
Gustaw porozumiewanie argumentów o ulu- o wakacjach z bohate- (prezentowanie wła-
Fisher Dzień się w różnych bionych wakacyjnych rami tekstu snego regionu i jego
na plaży; sytuacjach miejscach  interpretuje zakończe- walorów oraz cech wy-
TEKSTY: Ga-  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem nie wiersza różniających  reklama
briel Garcia problemów w fragment G. Marqueza  przekształca treść gospodarstw agrotury-
Marquez Lato twórczy sposób zamieszczony w pod- wiersza na tekst rekla- stycznych)
nad morzem;  planowanie, ręczniku mujący gospodarstwo  edukacja ekologiczna
Kazimierz organizowanie  opisuje obraz G. Fishe- agroturystyczne (podejmowanie działań
Wierzyński i ocenianie wła- ra w formie wpisu do ekologicznych w
Lato snej pracy blogu najbliższymi otoczeniu
 efektywne  analizuje wiersz K. Wie- i we własnym życiu 
współdziałanie rzyńskiego pod kątem gospodarstwa agrotury-
w zespole jego kompozycji styczne)
28. Odpoczynek Jan Kocha- 1  rozwiązywanie  wie, co to jest fraszka  wie, czym był ogród  kultura polska na tle tra-
dawniej i dziś nowski Na problemów w  rozpoznaje sytuacje ko- Hesperyd, dycji śródziemnomor-
lipę twórczy sposób munikacyjną we fraszce  interpretuje porównanie skiej (posługiwanie się
 wymienia środki styli- lipy do hesperyjskiego słownikami w celu zro-
styczne użyte w tekście sadu zumienia i interpretacji
 wymienia zalety odpo- popularnych zwrotów,
czynku pod lipą sentencji, pojęć i ter-
 charakteryzuje obraz minów pochodzących
natury ukazany we z języków klasycznych
fraszce  ogród Hesperyd)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
179
OBRAZY: Jan 2  rozwiązywanie  opisuje sytuacje  wskazuje podobieństwa  edukacja ekologiczna
Steen Gra w problemów wyobrażone w załączo- i różnice w grze w krę- (dostrzeganie, opisy-
kręgle przed w twórczy spo- nych obrazach gle na obrazie J. Steena wanie i wyjaśnianie
gospodą; sób  nazywa emocje i uczu- i grze dziś związków między
Wilson Philip cia bohaterów obrazu naturalnymi składnika-
Steer Biegną-  charakteryzuje narrato- mi środowiska, czło-
ce dziewczę- ra w tekście A. Mickie- wiekiem i jego działal-
ta, molo w wicza nością  grzybobranie
Walberswick;  wymienia rodzaje, bar- dawniej a dziś)
TEKSTY: wy i kształty grzybów
Adam Mickie-  wie, jaka jest rola
wicz Grzybo- grzybobrania w świecie
branie tekstu
Melchior 1  skuteczne  wie, co to jest improwi-  przygotowuje program  edukacja czytelnicza
Wańkowicz porozumiewanie zacja, spływu kajakowego po i medialna (posługiwa-
Wyprawa na się w różnych  czyta ze zrozumieniem Suwalszczyz
nie nie się różnymi formami
jeziora sytuacjach fragment M. Wańko- komunikatów i narzędzi
 rozwiązywanie wicza zamieszczony medialnych w proce-
problemów w podręczniku sie komunikowania,
w twórczy spo- zdobywania, dokumen-
sób towania i prezentowania
 sprawne po- wiedzy  projekt spływu
sługiwanie się kajakowego)
komputerem;  edukacja regionalna
(działanie na rzecz
ochrony regionalnego
dziedzictwa kulturowe-
go  Suwalszczyzna)
180
X. PLAN WYNIKOWY
Michael On- 1  rozwiązywanie  charakteryzuje Hanę,  edukacja czytelnicza
daatje Hana problemów bohaterkę tekstu i medialna (korzystanie
w bibliotece w twórczy spo-  wie, jaka jest rola biblio- ze zbiorów i warsztatu
sób teki we współczesnym informacyjnego bibliote-
 planowanie, świecie ki, także za pomocą
organizowanie  analizuje język narracji automatycznych syste-
i ocenianie wła- tekstu mów wyszukiwawczych
snej pracy  opowiada o przygodzie  wiedza o roli bibliotek)
z ukochaną lekturą
29. Pułapki Bill Bryson 1  skuteczne  wyjaśnia, dlaczego  wie, co to jest felieton
wolnego Szaleństwo porozumiewanie centra handlowe to  wskazuje w tekście B.
czasu zakupów; się w różnych świątynie konsumpcji Brysona cechy felietonu
sytuacjach  przygotowuje argumen-
 rozwiązywanie ty do dyskusji z tezami
problemów B. Brysona
w twórczy spo-  bierze udział w dys-
sób kusji nad powyższym
 planowanie, tekstem
organizowanie
i ocenianie wła-
snej pracy
 efektywne
współdziałanie
w zespole
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
181
Janusz L. 1  skuteczne  sporządza słowniczek  komentuje cytaty z tek-  edukacja czytelnicza
Wiśniewski porozumiewanie terminów związanych stu N. Wojciechowskiej i medialna (analizo-
Spotkania w się w różnych z Internetem  wymienia symptomy wanie komunikatów
sieci; Natalia sytuacjach  wyjaśnienia znaczenie uzależnienia od Inter- medialnych, odczyty-
Wojciechow-  rozwiązywanie terminów internetowych netu i wskazuje sposób wanie znaków i kodów
ska Interne- problemów na podstawie tekstu wyrwania się z uzależ- dosłownych i kontek-
cie, pozwól w twórczy spo- J. W. Wiśniewskiego nienia stowych  wiedza o
żyć sób  wskazuje przykłady Internecie; umiejętność
 efektywne wykorzystania Internetu krytycznej analizy
współdziałanie w pracy i w szkole wartości oferty mediów
w zespole i dokonywania właści-
 sprawne po- wego wyboru w ko-
sługiwanie się rzystaniu ze środków
komputerem masowej komunika-
cji  uzależnienie od
Internetu)
SPRAW- 1
DZIAN:
OBRAZ: John
Sargent Na
wakacjach;
Halina Po-
światowska
Widziałam
ostatnią
pszczołę
VII. ARTYSTA I SZTUKA
30. Malarstwo OBRAZY: 1  rozwiązywanie  opisuje obrazy, zwra-  wyjaśnia wyobrażenie  edukacja filozoficzna
Dosso Dossi problemów w cając uwagę na gesty artysty jako małpy na (rozumienie człowieka
Jowisz, Mer- twórczy sposób i postawy bohaterów obrazie G. Decampsa jako bytu osobowego
kury i Virtus; dzieł  sztuka jako wyróżnik
Alexandre człowieczeństwa)
Gabriel De-
camps Małpi
malarz
182
X. PLAN WYNIKOWY
OBRAZ: 1  rozwiązywanie  przedstawia treść bajki  wskazuje na podo-
Anton Seitz problemów własnymi słowami bieństwa miedzy bajką
Malarzportre- w twórczy spo-  przedstawia różnice a obrazem A. Seitza
cista; TEK- sób między Janem a Pio-
STY: Ignacy trem, malarzami z bajki
Krasicki Ma- I. Krasickiego
larze, Joanna  charakteryzuje twór-
Olech Król czość J. M. Szancera
ilustratorów na podstawie tekstu
LEKTURA: 3  skuteczne  zna treść i elementy  porównuje obraz  edukacja filozoficzna
Tracy Cheva- porozumiewanie świata przedstawionego Vermeera z Moną Lisą (znajomość najważ-
lier Dziewczy- się w różnych w powieści T. Chevalier L. da Vinci niejszych pytań i pojęć
na z perłą sytuacjach Dziewczyna z perłą;  porównuje różne ob- filozoficznych  piękno)
 rozwiązywanie  charakteryzuje dom razy przedstawiające
problemów Vermeerów artystę w jego pracowni
w twórczy spo-  charakteryzuje Griet
sób  wyjaśnia znaczenie
 planowanie, Griet dla Vermeera
organizowanie  wskazuje swoje ulu-
i ocenianie wła- bione dzieło sztuki i
snej pracy uzasadnia wybór
OBRAZ: Pie- 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  pisze pracę o dialogu
ter Bruegel problemów fragment poświęcony literatury z malarstwem
Zimowy pej- w twórczy spo- Brueglowi, zamieszczo-
zaż z pułapką sób ny w podręczniku
na ptaki;  planowanie,  rozpoznaje sytuację ko-
TEKSTY: organizowanie munikacyjną w wierszu
Pieter Bru- i ocenianie wła- S. Grochowiaka
egel  twórca snej pracy  porównuje wiersz z ob-
nowoczesne- razem Bruegla
go pejzażu;
Stanisław
Grochowiak
Breughel (II)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
183
31. Literatura OBRAZ: 1  rozwiązywanie  zna mit o Orfeuszu  podaje przykłady ży-  edukacja filozoficzna
Gustave problemów w  wyjaśnia, dlaczego wotności motywu exegi (umiejętność przedsta-
Moreau Orfe- twórczy sposób bohater mitu jest niedo- monumentum w litera- wienia krótkiej charakte-
usz; Horacy  planowanie, ścigłym wzorem sztuki turze rystyki dokonań stoików
Wybudowa- organizowanie poetyckiej  stoicyzm Horacego)
łem pomnik i ocenianie wła-  analizuje obraz G. Mo-  kultura polska na tle
(Exegi monu- snej pracy; reau tradycji śródziemno-
mentum)  rozumie przesłanie morskiej (posługiwanie
wiersza Horacego się słownikami w celu
zrozumienia i interpre-
tacji popularnych zwro-
tów, sentencji, pojęć
i terminów pochodzą-
cych z języków klasycz-
nych  exegi monu-
mentum; poszukiwanie,
gromadzenie i wyko-
rzystywanie informacji
pozwalających na inter-
pretację współczesnych
wydarzeń w świetle
początków kultury śród-
ziemnomorskiej  mit
o Orfeuszu)
OBRAZ: 1  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  interpretuje obraz G.  kultura polska na tle
Gustave problemów w fragment tekstu J. Pa- Moreau w kontekście tradycji śródziemno-
Moreau He- twórczy sposób randowskiego zamiesz- tekstu J. Parandow- morskiej (wykorzysty-
zjod i muza; czony w podręczniku skiego wanie wiedzy o kulturze
TEKST: Jan śródziemnomorskiej
Parandowski w kolejnych etapach
Alchemia edukacji oraz w życiu
słowa społecznym i zawodo-
wym  alchemia słowa)
184
X. PLAN WYNIKOWY
OBRAZ: Woj- 1  rozwiązywanie  interpretuje treść obra-  określa znaczenie sym-  edukacja filozoficzna
ciech Weiss problemów w zu W. Weissa boliczne maski (umiejętność filozoficz-
Autoportret twórczy sposób  rozpoznaje osobę mó- nego określenia takich
z maskami; wiącą w wierszu pojęć jak: osoba, praw-
TEKST: Va-  przedstawia sens wier- da i dobro  prawda
lery Larbaud sza własnymi słowami o mnie a fałsz ukazywa-
Maska ne innym ludziom)
LEKTURA: 1  rozwiązywanie  zna treść opowiadania  projektuje własne za-
Sławomir problemów S. Mrożka kończenie opowiadania
Mrożek Ko- w twórczy spo-  rozpoznaje alegoryczne
gut, Lis i Ja sób znaczenia lisa i koguta
 planowanie, w bajkach i baśniach
organizowanie  określa rolę pisarza
i ocenianie wła- w opowiadaniu
snej pracy
32. Rzez
ba RZEy
BA: 1  rozwiązywanie  zna treść mitu o Pigma-  uzasadnia pogląd  kultura polska na tle
Henryk problemów lionie o rzez
bie jako syntezie tradycji śródziemno-
Kuna Rytm; w twórczy spo-  wskazuje symboliczne sztuk morskiej (poszukiwanie,
OBRAZY: sób znaczenia postawy gromadzenie i wyko-
cykl Edwarda  planowanie, Pigmaliona, rzystywanie informacji
BurneJonesa organizowanie  określa gatunek wiersza pozwalających na inter-
o Pigmalio- i ocenianie wła- L. Staffa pretację współczesnych
nie; TEKST: snej pracy  wskazuje środki arty- wydarzeń w świetle
Leopold Staff styczne służące kreacji początków kultury śród-
Rzez
biarz mistrza, bohatera ziemnomorskiej  mit
wiersza o Pigmalionie)
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
185
RZEy
BY: 2  rozwiązywanie  czyta ze zrozumieniem  porównuje rzez
by
Michał problemów fragment I. Stone a X. Dunikowskiego
Anioł Pieta; w twórczy spo- zamieszczony w pod- i W. Szymanowskiego
Zbigniew sób ręczniku  nazywa emocje wyraża-
Pronaszko  planowanie,  porównuje Piety Z. Pro- ne przez rzez
by
Pieta, Wacław organizowanie naszki i Michała Anioła
Szymanowski i ocenianie wła- i określa podobieństwa
Macierzyń- snej pracy i różnice
stwo; Xawery  uzasadnia wybór dzieła
Dunikowski bardziej przemawiają-
Tchnienie; cego do odbiorcy
TEKST: Irving
Stone Udręka
i ekstaza
33. Muzyka OBRAZ: 2  rozwiązywanie  wie, kim był Artur Ru-  pisze pracę o swoich  edukacja czytelnicza
Gustav Klimt problemów binstein fascynacjach muzycz- i medialna (spraw-
Muzyka; TEK- w twórczy spo-  analizuje kompozycję nych ne, szybkie czytanie,
STY: Artur sób i układ linii na obrazie  przygotowuje projekt notowanie i selekcjo-
Rubinstein  planowanie, G. Klimta dyskusji o życiu z wiel- nowanie wiadomości
Moje młode organizowanie  czyta ze zrozumieniem kim artystą  wiadomości o Rubin-
lata; Jarosław i ocenianie wła- fragment tekstu A. Ru- steinie)
Iwaszkiewicz snej pracy binsteina zamieszczony
Rozmowa  efektywne w podręczniku
artystów współdziałanie  formułuje zasady
w zespole zachowania się na kon-
cercie muzyki poważnej
 charakteryzuje F. Chopi-
na i G. Sand z tekstu
J. Iwaszkiewicza
 pisze rozprawkę o po-
nadczasowości dzieł
muzyki poważnej
186
X. PLAN WYNIKOWY
Pogoda dla 1  rozwiązywanie  projektuje wywiad  edukacja czytelnicza
mieszań- problemów z Bono i medialna (rozpozna-
ców; Uwa- w twórczy spo-  tworzy plan rozprawki wanie użytych środ-
żam się za sób na temat  Czy artyści ków formalnych i ich
sprzedawcę  planowanie, rockowi mogą zmienić służebność względem
melodii  lider organizowanie świat? zamierzeń twórców
zespołu U2, i ocenianie wła- w różnych formach
Bono, o so- snej pracy przekazów medialnych
bie, zespole,  projektowanie wywia-
sztuce; du z Bono)
34. Teatr Stanisław 2  skuteczne  zna treść filmu Zako-  uzasadnia na podsta-
Helsztyński porozumiewanie chany Szekspir wie tekstu i filmu tezę,
Teatr  The się w różnych  sporządza notatkę że teatr w czasach
Globe ; Wil- sytuacjach o Szekspirze i królowej Szekspira był tym,
liam Szek-  rozwiązywanie Elżbiecie I czym dziś telewizja
spir Hamlet problemów  wskazuje na podsta-
o sztuce w twórczy spo- wie tekstu na różnice
aktorskiej; sób między teatrem Szek-
Zofia Kuców-  planowanie, spirowskim a teatrem
na zawód organizowanie współczesnym
 aktor; FILM: i ocenianie wła-  pisze pracę o aktualno-
Zakochany snej pracy ści twórczości W. Szek-
Szekspir spira
 czyta ze zrozumieniem
fragment tekstu Z. Ku-
cówny, zamieszczony
w podręczniku
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
187
35. Kino TEKST: 2  rozwiązywanie  wymienia i uzasadnia  odtwarza obraz Z. Cy-  edukacja czytelnicza
Aleksander problemów w nazwiska współcze- bulskiego z tekstu i medialna (analizo-
ŚciborRylski twórczy sposób snych ikon srebrnego A. ŚciboraRylskiego wanie komunikatów
Aktor, który  planowanie, ekranu medialnych, odczyty-
mógł zagrać organizowanie  wie, kim był Zbigniew wanie znaków i kodów
wszystko; i ocenianie wła- Cybulski dosłownych i kon-
FILM: Władca snej pracy  zna znaczenie pojęć: tekstowych  analiza
Pierścieni. scenopis, statysta, kadr, języka filmu)
Dwie Wieże dubel, klaps, ujęcie
(USA 2002)  uzasadnia tezę, że film
Władca Pierścieni to ka-
mień milowy w rozwoju
kina
SPRAW- 1
DZIAN:
Siedem
cudów świa-
ta; Wisława
Szymborska
Przewodnik
operowy
KSZTAA
CENIE JEZYKOWE
Zagadnienia i treści Wymagania na poziom podstawowy Wymagania na poziom rozszerzony
Lp. Teksty kultury
kształcenia Uczeń: Uczeń:
1. Kto ma styl? Marek A
uszczyna Mój styl  wie, co to jest styl  stosuje środki językowe tworzące
to moja muza; Małgorza-  wie, od czego zależy dobór środ- bogactwo stylu
ta Musierowicz Bracia ków językowych
Żeromscy  wie, co to jest wypowiedz
zwięzła,
jasna, precyzyjna i barwna
 tworzy charakterystykę porównaw-
czą
188
X. PLAN WYNIKOWY
2. Tańce stare i nowe Stefan Żeromski Na balu;  wie, co to jest kultura języka, norma  podaje przykłady błędów fonetycz-
Jerzy Podracki Tańce stare językowa nych w języku własnym i w otocze-
i nowe  zna zasady korzystania ze słownika niu
poprawnej polszczyzny  podaje przykłady wpływu zjawiska
 definiuje pojęcie błędu językowego upodobnień na ortografię
 wie, co to są upodobnienia we-
wnątrzwyrazowe i międzywyrazowe
pod względem dz
więczności
 wie, co to jest błąd fonetyczny
3. Publicznie i prywatnie Hanna Ożogowska  wyróżnia oficjalne i nieoficjalne  charakteryzuje słownictwo i skład-
Związek Niesienia Ulgi sytuacje mówienia nię polszczyzny potocznej
Ofiarom Przemocy; Halina  podaje cechy języka używanego  charakteryzuje słownictwo i skład-
i Tadeusz Zgółkowie Jak w sytuacji oficjalnej nię języka oficjalnych sytuacji
przedstawiać się i zawie-  wie, co to jest błąd stylistyczny
rać znajomości
4. Powiedzieć czy napisać? Dorota ZdunkiewiczJedy-  wymienia cechy komunikacji mó-  przekształca komunikaty mówione
nak Mówienie i pisanie; wionej i pisanej na pisane i odwrotnie
Monika Piątkowska, Le-  podaje cechy języka zapisanego  analizuje wybrane przykłady języka
szek K. Talko Posiedzenie zapisanego pod kątem zgodności
esemesowe z normą językową
5. O różnych smakach i przy- Piotr Bikont Haluszki i ga-  rozróżnia cechy językowe przepisu  organizuje w szkole imprezę kuli-
smakach łuszki; Adam Mickiewicz i przepisu kulinarnego narnojęzykową
Śniadanie w Soplicowie  odmienia przez przypadki i liczby
niektóre nietypowe rzeczowniki
typu: wiedza, sanie, muzeum, czło-
wiek, rok, imię pisklę
 wie, co to jest błąd fleksyjny
6. Włos się jeży Howard Philips Lovecraft  wie, co to jest opowiadanie  wykorzystuje w tworzeniu opowia-
Widmo nad Innsmouth;  zna podział zaimków według kryte- dań zasady kreowania fikcji i świata
Juliusz Jerzy Herlinger rium formalnego i semantycznego przedstawionego
Latający Holender  rozumie sytuację zmienności
znaczeń zaimków w zależności od
kontekstu
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
189
7. Co się komu śni Juliusz Jerzy Herlinger  wie, co to jest zdanie pojedyncze  wie, jak tworzy się indywidualny
Co się komu śni; Bolesław  wyróżnia w zdaniu pojedynczym nastrój w opisie
Leśmian Dusiołek podmiot, orzeczenie, przydawkę,
okolicznik i dopełnienie
 wyróżnia w zdaniu związki zgody,
rządu i przynależności
 tworzy wykresy wybranych zdań
pojedynczych
 wie, co to są zdania bezpodmioto-
we
 wyodrębnia w tekście zdania bez-
podmiotowe
 wyjaśnia, co to jest opis jasny, pre-
cyzyjny, sugestywny
8. Zakochani są wśród nas Konstanty Ildefons Gał-  wie, co to są wykrzykniki i do czego  wyodrębnia w tekście partykuły
czyński Wieczór sentymen- służą i wykrzykniki i określa, jakie intencje
talny; Anna Wierzbicka Co  wie, co to są partykuły i do czego nadawcy dzięki nim są wyrażane
to znaczy  być zakocha- służą  sporządza wykresy zdań pojedyn-
nym ?  wymienia nieodmienne części czych z wyrazami poza związkami
mowy zdania
 definiuje wyrazy poza związkami  dostrzega różnice w znaczeniach
zdania zdań w zależności od miejsca wy-
stępowania partykuły
9. Urzędujemy Informator podatkowy  wie, co to jest styl urzędowy  dostrzega błędy stylistyczne przy
(http://www.mofnet.gov.pl);  wyodrębnia w tekście cechy stylu używaniu stylu urzędowego w sytu-
Ephraim Kishon Jesteśmy urzędowego acjach nieoficjalnych
z zarządu miejskiego  wie, co to są imiesłowy przymiotni-  określa na wybranych przykładach
kowe i jak się odmieniają wartość stylistyczną strony biernej
 rozróżnia imiesłowy przymiotnikowe
czynne od biernych
 tworzy poprawnie imiesłowy od
wybranych czasowników
 zna zasady tworzenia strony biernej
czasowników
190
X. PLAN WYNIKOWY
10. Ludzie tak szybko odcho- Pożegnanie Ryszarda  wie, co to są kondolencje  ocenia poprawność i stosowność
dzą Kapuścińskiego (wybór  zna zasady komponowania kondo- wybranych tekstów o charakterze
tekstów); Wisława Szym- lencji kondolencji
borska Pogrzeb  tworzy kondolencje w związku z wy-  tworzy lub przekształca inny tekst
obrażoną sytuacją ich użycia opowiadania, nadając mu archaicz-
 zna pojęcie eufemizmu ny charakter
 stosuje eufemizmy w tekście kon-  koryguje błędny szyk wyrazów
dolencji w zdaniu w różnych tekstach
 wie, co to są archaizmy i czemu
służą
 wie, co to jest stylizacja i archaiza-
cja
 rozpoznaje archaizację w tekstach
literackich
 wie, co to jest szyk wyrazów w zda-
niu
 poprawnie stosuje zasady rządzące
szykiem wyrazów w polszczyz
nie
11. Radość pisania Jerzy Bralczyk Mój język  rozróżnia zdania pojedyncze i zło-  rozumienie znaczenie związków
prywatny; Wisława Szym- żone frazeologicznych dotyczących spój-
borska Radość pisania  definiuje zdanie współrzędnie ników typu: kropka nad i
złożone
 zna rodzaje zdań współrzędnie zło-
żonych i znajduje je w tekstach
 poprawnie stosuje spójniki w zda-
niach współrzędnie złożonych
12. Wielkie sprzątanie Jak posprzątać Polskę,  wie, co to jest zdanie złożone pod-  stosuje środki językowe służące
czyli zapiski organizatora rzędnie przekonywaniu
akcji  Sprzątanie świata  sporządza wykres zdania podrzęd-
(www.naszaziemia.pl); nie złożonego
Joanna Szczepkowska  zna typy wypowiedzeń podrzędnie
Gdybyśmy tylko umieli złożonych
 określa przydatność sztuki przeko-
nywania
 zna argumenty racjonalne i emo-
cjonalne
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
191
13. Jak w reklamie Najlepsze z najlepszych  wie, co to jest reklama i czemu  stosuje różnorodne środki językowe
(wybór reklam); Leo Spit- służy przy tworzeniu własnych reklam
zer Amerykańska reklama  rozpoznaje środki językowe użyte
jako sztuka popularna w wybranych reklamach
 rozpoznaje w tekście wypowie-
dzenia podrzędne dopełnieniowe,
przydawkowe, podmiotowe, orzecz-
nikowe
14. Jemy tylko zielone Ewa Nowak Jemy tylko  wie, co to jest dyskusja  wie, co to są nieetyczne zabiegi
zielone; Maria Grodecka  zna zasady udziału w dyskusji w dyskusji, tzw. chwyty erystyczne
Wegetariańskie ścieżki  stosuje środki językowe typowe dla
dyskusji
 wie, co to jest wypowiedzenie wie-
lokrotnie złożone
 sporządza wykresy wypowiedzeń
wielokrotnie złożonych, analizuje
wypowiedzenia
15. Czy to już nałóg? Marek A
uszczyna Gale-  wie, co to są imiesłowy przysłów-  poprawia błędy składniowe związa-
rianki; Mateusz Boryga kowe ne ze złym użyciem imiesłowowego
Czego chcesz ode mnie,  rozróżnia w tekście imiesłowy przy- równoważnika zdania
Internecie? słówkowe uprzednie i współczesne
 tworzy od wybranych czasowników
imiesłowy przysłówkowe
 wie, co to jest, i rozpoznaje w
tekście imiesłowowe równoważniki
zdania
16. Przyglądać się światu Jak działa zmysł wzroku?;  wie, co to jest styl naukowy  przekształca teksty tworzone w róż-
Rozkosz dla oczu. Rozmo-  wyodrębnia w tekście cechy stylu nych odmianach stylistycznych na
wa Renaty ArendtDziur- naukowego naukowe,
dzikowskiej z Mikołajem  wie, co to jest mowa zależna i nie-
Markiewiczem, psycholo- zależna
giem specjalizującym się  przekształca wypowiedzi z mową
w terapii widzenia zależną na te z mową niezależną
i odwrotnie
 wie, co to jest rozprawka
 zna zasady kompozycyjne rozpraw-
ki
192
X. PLAN WYNIKOWY
17. Ruchome obrazki Komiks Asterix i Obelix:  wyjaśnia, co to znaczy intencja
Tarcza Arwernów; Jacek wypowiedzi
Szczerba  Asterix i Obelix:  zna funkcje języka: informatywną,
Misja Kleopatra od piątku ekspresywną, impresywną (perswa-
w kinach zyjną), artystyczną (poetycką)
 rozpoznaje teksty pod względem
dominującej w nich funkcji języka
 wie, co to jest recenzja
 zna zasady kompozycyjne recenzji
www.mac.pl
X. PLAN WYNIKOWY
193