Błąd w prawie karnym
Błąd (poznawczy)  niezgodność rzeczywistości z jej odbiciem w psychice sprawcy. Dzieli się:
Ł! ze względu na kierunek owej niezgodności:
Ś� nieświadomość  rozbieżność polega na istnieniu elementu rzeczywistości, który nie ma odbicia w psychice
sprawcy  coś jest a sprawca o tym nie wie
Ś� urojenie  rozbieżność polegająca na istnieniu w psychice sprawcy elementu nie istniejącego w
rzeczywistości  czegoś nie ma, a sprawca myśli, że jest xD
Ł! ze względy na przedmiot błędu:
Ś� co do znamienia czynu  Art. 28. ż 1.  Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do
okoliczności stanowiącej jego znamię 1.
' błąd może również dotyczyć przesłanki zaostrzającej lub łagocącej odpowiedzialność.
' Art. 28 ż2. Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowiedzialność sprawca, który
dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu
zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy  Jeśli urojenie przesłanki uprzywilejowania
jest usprawiedliwione, stosuje się odpowiedzialność za typ uprzywilejowany
Ś� co do bezprawności czynu  Art. 30.  Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w
usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; (...) 2
' jest często konsekwencją błędu co do znamienia  w takiej sytuacji stosuje się przepisy dot. tego rodzaju
błędu
'  (...) jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Ś� co do kontratypu  Art. 29  Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym
przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może
zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Ł! ze względu na wpływ na odpowiedzialność karną  może być istotny lub nieistotny.
Przykłady:
X nieświadomość urojenie
używał prawdziwej broni, a sądził, że to
używał straszaka, a myślał, że to prawdziwa
straszak , więc sądził, że nie wypełnia
broń, więc sądził, że wypełnia znamię3
co do znamienia znamienia ;p
ERGO:
czynu ERGO:
Nie popełnił przestępstwa, ale usiłował
Z art. 28 ż1 popełnia przestępstwo
nieudolnie z art.13 ż2
nieumyślnie.
Chciał zabić trzy osoby, ale dwie mu uciekły ;p
Chciał zabić jedną osobę, a 2 inne jakoś tak mu
co do znamienia ERGO:
weszły pod lufę xD
typu Nie popełnił czynu z art. 148 ż3 (usiłowanie
ERGO:
kwalifikowanego / nieudolne), ale odpowiada z art. 148 ż1)
Wyłącza umyślność typu kwalifikowanego.
uprzywilejowanego ALE: jeśli uroił sobie przesłankę
Podobnie jest z typem uprzywilejowanym, z
czynu uprzywilejowania a błąd był uzasadniony, z
tym że tu błąd działa na niekorzyść sprawcy.4 art. 28 ż2 odpowiada za typ uprzywilejowany.
Komuś wydaje się, że istnieją okoliczności
Czyn nie był bezprawny, choć  sprawca
wyłączające bezprawność, a de facto takich nie
co do bezprawności sądzi, że jest. Oczywiście nie popełnia on
ma  ERGO:
przestępstwa ;p
Tylko wyjątkowo może nie odpowiadać.2
Ktoś powołuje się na kontratyp stanu wyższej
konieczności, mimo iż nie wiedział,
popełniając przestępstwo o jego istnieniu Ktoś sądził, że jest atakowany, chociaż miał do
ERGO: czynienia tylko z żartownisiem xD
co do kontratypu Czyn nie jest kontratypizowany, ponieważ ERGO:
sprawca nie działa  w celu uchylenia Nie odpowiada, jeśli tylko jego błąd był
zagrożenia usprawiedliwiony.
Ale jeśli intencja nie jest wymagana, to nie ma
to znaczenia.
1 Umyślność popełnienia przestępstwa to zamiar wypełnienia wszystkich znamion czynu
2 Przepis ten (i.e. art. 30 KK) jest sui generis wyjątkiem od zasady Ignorantia iuris nocet  i tak też jest traktowany przez sądy.
3 W tej sytuacji nie popełnia czynu zabronionego  jest to usiłowanie nieudolne ;p
4 Interpretacja taka nasuwa często wątpliwości natury sprawiedliwościowej. Stąd wielu twierdzi, że należy tu mimo wszystko stosować typ
uprzywilejowany (m. in. prof. Cieślak, co może być znaczące na egzaminie  szydu  szydu xD)