Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań  ABC (ang. Activity Based Costing)
 powstał jako odpowiedz
na krytykę tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego
(1987 - Cooper R., Kaplan R. S., How Cost Accounting Systematically Distorts Product
Costs)
Wady tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego
 przyporządkowanie kosztów produktów na bazie rozmiarów produkcji (ang.
unit-based cost system, volume-based cost system)
kalkulacja bardziej dokładna im więcej kosztów można ująć jako koszty
bezpośrednie
typowymi kluczami rozliczeniowymi są wielkości zmienne w stosunku do
rozmiarów produkcji
 grupowanie kosztów według układu funkcjonalnego, opartego na strukturze
organizacyjnej przedsiębiorstwa (ang. functional-based costing)
koszty ogólnoprodukcyjne są rozliczane proporcjonalnie do sumy kosztów
bezpośrednich i rozliczonych wydziałowych
1
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo
Marketing
Personel
Rozwój
Produkcja
Zbyt
Realizacja
Wady organizacji funkcjonalnej:
zamówień
brak koncentracji na kliencie
Rozwój
produktów
sztywna struktura
organizacyjna, hierarchie
Obsługa
nieciągłe przepływy
klientów
rozbudowany system nadzoru i
Marketing
Personel
Rozwój Produkcja
koordynacji Zbyt
zbyt dużo dokumentacji
więcej możliwości
powstawania błędów
większe koszty
2
Przebieg procesu w strukturze
Przebieg procesu w strukturze
Przebieg procesu w strukturze
organizacyjnej
organizacyjnej
organizacyjnej
Pracownik wykonuję swoją część procesu. Kto kontroluje
cały proces?
3
Od funkcji do procesów
Od funkcji do procesów
Od funkcji do procesów
Podejście funkcjonalne Podejście procesowe
od myślenia ukierunkowanego ....do całościowego myślenia
na działy ..... wykraczającego poza granice działów
od wielopoziomowej hierarchii.... ....do płaskich struktur organizacyjnych
od zbyt szczegółowego podziału ....do większego zakresu zadań i
pracy.... odpowiedzilności
od zbyt silnej orientacji ....do orientacji na wynik
przedmiotowej....
4
Słowo kluczowe  proces (1)
Słowo kluczowe  proces (1)
Słowo kluczowe  proces (1)
 Proces to zbiór czynności wymagający na wejściu wkładu i dający na wyjściu
rezultat mający pewną wartość dla klienta
/M. Hammer, J. Champy/
 Proces opisuje przepływ i transformację materiałów, informacji, operacji i
decyzji
/T. H. Davenport/
Proces biznesowy to przebieg następujących po sobie działań, mających
początek i koniec oraz jasno zdefiniowany wkład i rezultat (ang. input/output),
prowadzących do osiągnięcia efektu mającego wartość dla klienta
informacja
zakup sprzedaż transport faktura
z rynku
5
Słowo kluczowe  proces (2)
Słowo kluczowe  proces (2)
Słowo kluczowe  proces (2)
KLIENT
PRZEDSI
BIORSTWO Dane
materiałowe DOSTAWCA
Dane
dostawców
Zrealizowano
Przygotować
Zrealizowano
zamówienie
transport
dostawę
Realizować
zamówienie
Przekazano
do produkcji
Zaopatrzenie
Zaopatrzenie
Zapotrzebo-
wanie
wystąpiło
Dokumentacja
techniczna
Dane
Towar
produktu gotowy
Przygotować
Dane
zlecenie
klienta
Produkt Produkt
Opracować
Zlecenie Zlecenie
wytworzyć wytworzony
zlecenie przyjęto
gotowe
Przedsta-
wiciel
Odlewnia
handlowy
Opracowanie zlecenia
Wytwarzanie
Towar
nadesłano
Dane
Towar produktu
Dane
przyjąć
klienta
Produkt
Towar przesłać
przyjęty
Zbyt
Zbyt
LEGENDA
Jednostki
Zasoby
Funkcje
Dane organizacyjne
6
Poziomy procesów
Poziomy procesów
Poziomy procesów
Poziom procesów głównych:
Zaopatrzenie
Zaopatrzenie
Poziom procesów cząstkowych:
Zakup surowców
Zakup surowców
Poziom działań:
Odbiór
Odbiór
Wybór Złożenie Zapłata
Złożenie
Wybór Zapłata
dostawy
dostawy
zamówienia
dostawcy zamówienia faktury
dostawcy faktury
Poziom czynności:
Analiza rynku Uzgodnienia Wyładunek Kontrola
dostawców harmonogramu i dostawy merytoryczna
warunków dostaw faktury
Złożenie zapytań Odbiór
ofertowych Zawarcie umowy jakościowy Ewidencja
dostawy rozrachunków
Analiza ofert Potwierdzenie
zamówienia Wystawienie Rozliczenie
Negocjacje
dokumentów rozrachunków
warunków
magazynowych
7
Koncepcje zmian w organizacji
Koncepcje zmian w organizacji
Koncepcje zmian w organizacji
BPR  Business Process Reengineering (lata 90-te)
  Business Process Reengineering to fundamentalne przemyślenie od nowa
i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie, prowadzące w sposób
dramatyczny do przełomowej poprawy według współczesnych, krytycznych
miar takich jak: koszt, jakość, serwis i szybkość
/M. Hammer, J. Champy, 1993/
BPO - Business Process Orientation (obecnie)
 BPO - koncepcja zmian prowadząca do systematycznej organizacji, analizy
i oceny procesów gospodarczych w celu uzyskania poprawy miar takich jak
czas, koszt i jakość tych procesów
BPM - Business Process Management (obecnie)
 BPM  systematyczne podejście do analizy i ciągłego doskonalenia działań
w firmie. Konieczne elementy koncepcji to: aktualna dokumentacja
procesów, struktury organizacyjne zorientowane na procesy, cele i mierniki
procesów, system informacji o procesach, system motywacyjny
8
Podejście procesowe w zarządzaniu
Podejście procesowe w zarządzaniu
Podejście procesowe w zarządzaniu
Procesy stanowią punkt wyjścia dla:
 zmian wewnątrz organizacji
 definiowania łańcucha wartości wewnątrz organizacji
 definiowania łańcucha wartości między organizacjami
 wdrażania zintegrowanych systemów informatycznych zarządzania
 uzyskania certyfikatu ISO 9000:2000
 E-Biznesu
 stosowania rachunku kosztów ABC
 zarządzania kosztami działań ABM
 wdrożeń koncepcji zarządzania Customer Relationship
Management, Knowledge Management
9
Rachunek kosztów  podejście procesowe
Rachunek kosztów  podejście procesowe
Rachunek kosztów  podejście procesowe
Amortyzacja Materiały Energia Usługi obce
Ubezpieczenia Świadczenia Podatki
Wynagrodzenia
społeczne dla pracowników i opłaty
ponoszenie kosztów
Materiały Pracownicy Urządzenia Pomieszczenia
zapotrzebowanie na zasoby
Działanie Działanie Działanie Działanie
Działanie Działanie Działanie Działanie
...
1 2 3 N
1 2 3 N
zapotrzebowanie na wykonywanie działań
Produkt Produkt Produkt Produkt Produkt
Produkt Produkt Produkt Produkt Produkt
...
A B C D Z
A B C D Z
10
Definicja rachunku ABC
Definicja rachunku ABC
Definicja rachunku ABC
Rachunek kosztów działań  ABC (ang. Activity Based
Costing)
 metoda pomiaru kosztów i efektywności działań, zasobów,
produktów, klientów, i innych obiektów kosztów, polegająca na
powiązaniu zasobów z działaniami oraz działań z innymi obiektami
kosztów na podstawie stopnia wykorzystania działań oraz poznania
przyczynowo-skutkowych relacji między czynnikami powstawania
kosztów a działaniami
/Cooper R., Kaplan R. S./
 zasoby organizacji zużywane są przez działania (procesy), a nie
produkty lub komórki organizacyjne
 zasadnicza część kosztów ogólnych i pośrednich nie zależy od
wolumenu produktów, lecz zmienia się wraz z intensywnością
wykonywanych działań
11
Model kalkulacji w rachunku ABC
Model kalkulacji w rachunku ABC
Model kalkulacji w rachunku ABC
Amortyzacja Materiały Energia Usługi obce
Ubezpieczenia Świadczenia Podatki
Wynagrodzenia
społeczne dla pracowników i opłaty
przyporządkowanie zasobów prostych do zasobów złożonych
Materiały Pracownicy Urządzenia Pomieszczenia
nośniki kosztów zasobów
Działanie Działanie Działanie Działanie
Działanie Działanie Działanie Działanie
...
1 2 3 N
1 2 3 N
nośniki kosztów działań
Produkt Produkt Produkt Produkt Produkt
Produkt Produkt Produkt Produkt Produkt
...
A B C D Z
A B C D Z
12
Koncepcja zasobów w ABC
Koncepcja zasobów w ABC
Koncepcja zasobów w ABC
Zasoby złożone
Materiały Pracownicy Urządzenia Pomieszczenia
cena zakupu wynagrodzenia amortyzacja amortyzacja
podatki i opłaty ubezpieczenia media wyposażenie i
społeczne energetyczne instalacje
transport
wyposażenie materiały materiały
ubezpieczenie
stanowiska pracy eksploatacyjne eksploatacyjne
załadunek,
narzędzia wyposażenie media
Zasoby wyładunek
maszyny
szkolenia utrzymanie
proste
kontrola
programy czystości
napoje i posiłki
składowanie
komputerowe
ochrona
odzież
konserwacja i
podatki i opłaty
środki BHP
remonty
naprawy i remonty
opieka medyczna
ubezpieczenie
ubezpieczenie
13
Koncepcja nośników kosztów
Koncepcja nośników kosztów
Koncepcja nośników kosztów
Nośnik kosztów
 główny czynnik kosztotwórczy, służy za klucz rozliczeniowy
kosztów danego obiektu na inne obiekty
 pokazuje przyczynę powstawania kosztów
Nośnik kosztów zasobów
 miernik wykorzystania zasobów podczas wykonywania działań
Nośnik kosztów działań
 opisują podstawowy czynnik powstawania kosztów działania
 przedstawiają relację przyczynowo-skutkową między działaniami a
innymi obiektami
 główne typy nośników kosztów działań:
nośniki czasu
nośniki transakcyjne
nośniki intensywności
14
Przykłady nośników kosztów działań
Przykłady nośników kosztów działań
Przykłady nośników kosztów działań
Działanie Nośnik kosztów działania
Techniczne przygotowanie produkcji czas technicznego przygotowania produkcji
Planowanie produkcji liczba zleceń produkcyjnych
Ustawienie urządzeń czas ustawiania
liczba partii produkcyjnych
Operacja produkcyjna czas operacji (roboczogodziny)
liczba powtarzalnych operacji
Gospodarka magazynowa liczba komponentów
waga surowców
Transport wewnątrzzakładowy czas transportu
liczba przesunięć materiałowych
waga materiałów
Kontrola jakości czas kontroli
liczba testów
Zmiana technicznych warunków produkcji czas przygotowania zmian
liczba zmian
Komputerowe sterowanie produkcją liczba serii produkcyjnych
15
Kalkulacja kosztów w ABC
Kalkulacja kosztów w ABC
Kalkulacja kosztów w ABC
Etapy tworzenia kalkulacji ABC:
 analiza działań i czynników powstawania kosztów działań
 określenie kosztów działań na podstawie kosztów zasobów
 wybór nośnika kosztów i kalkulacja kosztu na jednostkę nośnika
 przyporządkowanie kosztów działań do produktów
Księgowość
Zaopatrzenie
opracować sprawdzić polecić dokonanie
zamówić
ofertę rachunek płatności
materiały
proces
główny
koszt na
koszt na
proces
proces proces proces proces
proces proces proces
nośnik
nośnik
częściowy
częściowy częściowy częściowy częściowy
częściowy częściowy częściowy
Liczba pozycji Liczba
nośnik kosztów Liczba Liczba
w rachunku rachunków
ofert zamówień
działania
Koszt na Koszt na
stawka kosztów
Koszt na Koszt na
pozycję w rachunku rachunek
procesu ofertę zamówienie
16