10 Rachunkowość dla każdego www.gazetapodatkowa.pl
Ewidencja faktoringu niepełnego
w księgach rachunkowych faktoranta
Faktoring jest to działalność finansowa, polegająca na wykupie przez faktora (np. bank) a) wartość netto (prowizja plus odsetki dyskontowe) 136,87 zł
nieprzeterminowanych, wymagalnych wierzytelności przedsiębiorstw (faktorantów), należ- b) podatek VAT według stawki 22% 30,11 zł
nych im od odbiorców z tytułu dostaw towarów lub usług. Połączony jest on z finansowaniem c) kwota brutto (a+b) 166,98 zł
klientów przez faktora oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług (np. prowadzenie 4. Zgodnie z umową na rachunek jednostki bank przekazał 100% wierzytelności pomniejszonej
windykacji należności). o wynagrodzenie faktora, tj. 12.033,02 zł (12.200 zł  166,98 zł).
Umowa faktoringu należy do tzw. umów nienazwanych. Przeniesienie wierzytelności 5. Dłużnik nie dokonał zapłaty w uzgodnionym terminie, w związku z czym bank pobrał
na faktora następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej. niezapłaconą należność z rachunku jednostki (faktoranta).
Z punktu widzenia ryzyka niewypłacalności dłużnika wyróżnia się faktoring właściwy
(pełny, bez regresu) oraz faktoring niewłaściwy (niepełny, z regresem). Dekretacja
Faktoring właściwy (pełny) polega na definitywnym przeniesieniu wierzytelności przez 1. Faktura VAT dokumentująca sprzedaż towarów:
faktoranta na faktora  w tym przypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika przejmuje a) wartość brutto sprzedaży 12.200,00 zł
na siebie faktor. - Wn konto 20  Rozrachunki z odbiorcami
Faktoring niewłaściwy (niepełny) ma miejsce wtedy, kiedy to faktorant przenosi wierzytel- (w analityce: Konto imienne kontrahenta),
ność na faktora, ale bez przejęcia przez faktora ryzyka niewypłacalności dłużnika. W sytuacji b) podatek należny VAT 2.200,00 zł
gdy dłużnik nie dokona zapłaty w uzgodnionym terminie, wierzytelność wraca do faktoranta - Ma konto 22-2  Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu
 jest on wówczas zobowiązany do zwrotu faktorowi wcześniej otrzymanej od niego kwoty. VAT należnego ,
Z tego powodu faktoring niepełny może być traktowany jak umowa pożyczki czy kredytu. c) wartość netto sprzedaży 10.000,00 zł
Jest to forma faktoringu najczęściej stosowana w Polsce. - Ma konto 73-0  Sprzedaż towarów .
Wynagrodzenie faktora obejmuje różnego rodzaju opłaty, które najczęściej mają cha- 2. Zarachowanie wierzytelności zapłaconej przez bank:
rakter: a) WB  kwota brutto wierzytelności pomniejszona
- prowizji faktoringowej (wynagrodzenie za czynności związane z nabyciem oraz admini- o wynagrodzenie banku 12.033,02 zł
strowaniem należnościami) oraz - Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
- odsetek dyskontowych za okres od momentu zakupu wierzytelności do terminu jej zapła- b) wartość netto usługi faktoringu  zgodnie z fakturą VAT 136,87 zł
ty. - Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
Do rozrachunków z tytułu umowy faktoringu służy konto 24  Pozostałe rozrachunki . c) VAT naliczony 30,11 zł
Z ewidencji analitycznej prowadzonej do tego konta powinien wynikać stan rozrachunków - Wn konto 22-1  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
z faktorem. d) wartość ogółem 12.200,00 zł
Po stronie Ma konta 24 ujmuje się wartość brutto wierzytelności w wielkości wynikającej - Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
z faktur dokumentujących sprzedaż na rzecz kontrahentów i przekazanych do realizacji fak- (w analityce: Rozrachunki z tytułu faktoringu  nazwa banku).
torowi. Faktor, po otrzymaniu kompletu dokumentów od sprzedawcy (faktoranta) wypłaca 3. WB  pobranie przez bank z rachunku jednostki kwoty niespłaconej
dostawcy należną kwotę środków pieniężnych. wierzytelności przez dłużnika: 12.200,00 zł
Saldo Ma konta 24 informuje o stanie rozrachunków z faktorem  stanowi zobowiązanie - Wn konto 24 Pozostałe rozrachunki
jednostki wobec faktora. (w analityce: Rozrachunki z tytułu faktoringu  nazwa banku),
Wynagrodzenie faktora (prowizja plus odsetki dyskontowe) faktor obowiązany jest - Ma konto 13  Rachunek bieżący .
udokumentować fakturą VAT. Najczęściej na rachunek bankowy faktoranta wpływa kwota
Księgowania
wierzytelności pomniejszona o należne wynagrodzenie faktora.
Konto 20  Rozrachunki Konto 22 -1  VAT
W momencie uzyskania informacji od faktora, że kontrahent uregulował zobowiązanie,
Konto 13  Rachunek z odbiorcami (w analityce: naliczony i jego
następuje rozliczenie wierzytelności, zapisem:
bieżący Konto imienne kontrahenta) rozliczenie
- Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki
S.p. X 12.200,00 (3 1a) 12.200,00 2c) 30,11
(w analityce: Rozrachunki z tytułu faktoringu  nazwa banku),
2a) 12.033,02
- Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami (w analityce: Konto imienne kontrahenta).
Ewidencja faktoringu niewłaściwego może przebiegać w sposób przedstawiony w po-
niższym przykładzie.
Konto 22 -2 Konto 24  Pozostałe
 Rozrachunki z urzędem rozrachunki (w analityce:
Przykład skarbowym z tytułu VAT Rozrachunki z tytułu Konto 73-0  Sprzedaż
należnego faktoringu  nazwa banku) towarów
Założenia
1. Jednostka zawarła z bankiem umowę o usługę faktoringu, zgodnie z którą bank (faktor)
2.200,00 (1b 3) 12.200,00 12.200,00 (2d 10.000,00 (1c
nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika.
2. W dniu 10 lipca 2007 r. spółka sprzedała towary, których wartość brutto wyniosła 12.200 zł
Konto 75-1  Koszty
w tym podatek VAT 2.200 zł; termin zapłaty wskazany na fakturze VAT wynosi 30 dni
finansowe
od daty wystawienia  fakturę przekazano do realizacji do banku.
2b) 136,87
3. Bank wystawił fakturę za usługę faktoringu, która zawierała następujące dane: Ewa Gruchot
ujmować wszystkie koszty z faktur bieżąco przekazywanych przez wspólnika lub do wy-
sokości ustalonej w umowie czy uchwale, zapisem Wn konto 40 lub konto zespołu 5,
Porady eksperta
Ma konto 24. Wspólnik jednocześnie dla celów podatku dochodowego zobowiązany
byłby prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu. Po zakończeniu miesiąca i ustaleniu limitu
Koszty używania prywatnego samochodu wspólnika
dla celów podatkowych, koszty bilansowe z tytułu eksploatacji prywatnego samochodu
Jak ująć w księgach rachunkowych wydatki na eksploatację prywatnego przez wspólnika, które nie mieszczą się w limicie, mogłyby być ujmowane w ewidencji
samochodu osobowego wspólnika spółki jawnej? Jak rozliczać te wydatki? analitycznej jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zapisem:
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Pozostałe koszty  koszty
Dla celów podatkowych poniesione wydatki (zaliczone do kosztów uzyskania przycho-
niestanowiące kosztów uzyskania przychodów) lub konto zespołu 5,
dów) z tytułu używania dla potrzeb spółki prywatnego samochodu osobowego wspólnika
- Ma konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Pozostałe koszty  koszty
spółki jawnej ujmuje się w kosztach uzyskania przychodów do wysokości limitu określo-
eksploatacji prywatnego samochodu wspólnika) lub konto zespołu 5.
nego w art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 76 ze zm.). Limit
Dodajmy w tym miejscu, że naszym zdaniem podatek VAT ze wszystkich faktur, także
ten stanowi iloczyn:
tych, które nie mieszczą się w wyliczonym limicie, dokumentujących koszty eksploatacji
- liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu ustalonej na podstawie ewidencji
samochodu może podlegać odliczeniu (oprócz faktur zakupu paliwa). Faktury te powinny
przebiegu pojazdu prowadzonej przez osobę używającą pojazdu i potwierdzanej na ko-
być zatem ujęte w rejestrze VAT. Pomimo że odliczenia nie stosuje się od nabytych towarów
niec każdego miesiąca oraz
i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania
- stawki za 1 km przebiegu określonej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie
przychodów (art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT  Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.),
warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów
to jednak koszty eksploatacji prywatnego samochodu zasadniczo mogłyby być zaliczone
służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnoś-
do kosztów podatkowych. Jeśli bowiem nie zostały do tych kosztów zaliczone, to jedynie
cią pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. nr 27, poz. 271 ze zm.).
z powodu niezmieszczenia się w limicie.
Limit porównuje się następnie z wydatkami eksploatacyjnymi poniesionymi przez
Wydatki ponoszone przez wspólnika w związku z używaniem przez niego prywatnego
wspólnika, które wynikają z faktur (koszty zakupu paliwa w kwocie brutto, koszty prze-
samochodu dla potrzeb spółki mogą być mu bieżąco zwracane. Zwrot ten podlegałby
glądów, remontów, koszty zakupu części zamiennych itp.) i ustala się kwotę ujmowaną
ujęciu w księgach, zapisem:
w kosztach podatkowych.
- Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne wspólnika),
Jeżeli jednostka taką samą kwotę ujmuje w kosztach bilansowych, to ustaloną kwotę
- Ma konto 13  Rachunek bieżący .
kosztu wpisuje do ksiąg rachunkowych np. na podstawie dowodu PK sporządzonego
Wspólnik może też otrzymywać od spółki zaliczkę na wydatki związane z eksploatacją
w oparciu o ewidencję przebiegu i rejestr faktur dokumentujących faktycznie poniesione
własnego samochodu, która byłaby rozliczana np. na koniec każdego miesiąca.
wydatki, zapisem:
Decyzja w sprawie sposobu rozliczania wydatków wspólnika spółki jawnej związa-
- Wn konto 40  Koszty według rodzajów (w analityce: Pozostałe koszty  koszty eks-
nych z używaniem jego prywatnego samochodu dla potrzeb spółki należy do kierownika
ploatacji prywatnego samochodu wspólnika) lub konto zespołu 5,
jednostki, za którego w przypadku spółki jawnej uważa się wspólników prowadzących
- Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki (w analityce: Konto imienne wspólnika).
sprawy spółki. Sposób ujęcia w księgach rachunkowych tych wydatków powinien zostać
Takich ograniczeń nie zawiera jednak ustawa o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76,
opisany w dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości jednostki. Można byłoby też
poz. 694 ze zm.).
w tej dokumentacji wskazać osobę upoważnioną do zatwierdzania dowodów związanych
Zatem nie ma przeszkód, by księgować w koszty bilansowe większą kwotę wydatków
z eksploatacją prywatnego samochodu wspólnika. Może to być np. inny wspólnik spółki
poniesionych przez wspólnika w związku z eksploatacją prywatnego samochodu osobowego
jawnej (nie powinien to być wspólnik użytkujący prywatny samochód).
dla potrzeb spółki  o ile taka możliwość została uregulowana np. w umowie spółki albo
Dorota Przybyszewska
uchwale wspólników podjętej w tej sprawie. Wówczas w księgach rachunkowych można
Gazeta Podatkowa nr 62 " 2.08.2007 r.