Substancje psychozomimetyczne
wiadomości ogólne
Substancje psychozomimetyczne (psychodysleptyczne,
psychozotwórcze, halucynogenne)
�� środki wywołujące u zdrowych osób  w sposób ostry
i przejściowy  stan podobny do ostrej psychozy
paranoidalnej (omamy wzrokowe, iluzje, zaburzenia
słyszenia, depersonalizacja, zaburzenia koordynacji,
koncentracji i oceny upływu czasu, euforia)
�� nie mają znaczenia leczniczego, są nadużywane w celu
uzyskania stanu psychotycznego
�� najczęściej używanymi środkami psychodysleptycznymi są:
�% pochodne indolu
ż� LSD  dietyloamid kwasu lizergowego
ż� psylocyna
ż� psylocybina
ż� bufotenina
�% meskalina
�% kannabinole
�% fencyklidyna
Substancje psychozomimetyczne
mechanizm działania
Mechanizm działania:
�� związany z nasileniem przekaz
nictwa
serotoninergicznego (głównie w wyniku pobudzenia
receptorów typu 5-HT2), noradrenergicznego
i dopaminergicznego
Substancje psychozomimetyczne
nadużywanie
Nadużywanie środków psychodysleptycznych
�� prowadzi do rozwoju silnej zależności psychicznej
w postaci pohalucynogennego zaburzenia percepcji,
przypominającego doznania po zażyciu tych środków
�� objawy mogą się utrzymywać przez kilka lat
Pochodne indolu
jako substancje psychozomimetyczne
Pochodne indolu wykazują podobne jakościowo działanie,
różnią się jednak w zakresie siły działania
�� charakterystyczne jest zniesienie poczucia czasu, ujawniają
się omamy słuchowe i wzrokowe, a nastrój może zmieniać
się między euforycznym i dysforycznym (horrortrip)
�� za pomocą neuroleptyków można szybko i całkowicie
opanować objawy psychotyczne
LSD  dietyloamid kwasu lizergowego
�� w 1943r. A. Hofmann stwierdził silne psychotropowe
działania lizergidu, wypróbowując go na sobie
�� jest alkaloidem występującym w sporyszu
�� jest najsilniejszym środkiem halucynogennym (do
wywołania stanu psychotycznego potrzeba 0,5-1�g/kg mc)
�� nie wywołuje objawów abstynencji psychicznej i fizycznej
Hofmann musi być bardzo zasłużonym naukowcem w świecie narkomanów,
gdyż również jemu zawdzięczamy wyizolowanie psylocyny i psylocybiny
z meksykańskiego  boskiego grzyba teonanacatl ;)
Psylocybina  do wywołania stanu psychotycznego
potrzeba aż 30-100�g/kg masy ciała
Meskalina
Meskalina
�� pochodna fenyloetyloaminy
�� jest czynnym składnikiem różnych występujących
w Meksyku kaktusów (z rodzaju Anhalonium)
�� wymaga 10 000 razy większych dawek niż lizergid
(5-10mg/kg masy ciała)
�� wśród wegetatywnych działań niepożądanych
obserwuje się: nudności, zawroty głowy, rozszerzenie
z
renic oraz zlewne poty
Do pochodnych meskaliny (zaliczane również do
analogów amfetaminy) należą  narkotyki artystów np.
metylenodioksy-metamfetamina (ekstazy)
Kannabinole
Kannabinole
�� najczęściej stosowane środki psychodysleptyczne, występujące
w konopiach indyjskich i meksykańskich
�� najbardziej rozpowszechnionymi preparatami konopi
indyjskich są haszysz (wysuszona żywica kwiatowa)
i marihuana (suszone kwiaty i końcówki łodyżek)
�% skuteczność 1mg marihuany = 200mg haszyszu
�% główną substancją działającą zawartą w nich jest
tetrahydrokannabinol
�� oddziałują na receptory kannabinoidowe, których
endogennymi ligandami są anadamid i glicerol arachidonylowy
�� działają słabiej halucynogennie niż LSD
�� wykazują działanie przeciwbólowe i przeciwwymiotne
�� stosowane długotrwale mogą powodować powstanie silnego
uzależnienia psychicznego
�� wywołują słabe objawy abstynencji fizycznej
�� tolerancja na ich działanie rozwija się bardzo wolno
�� objawami somatycznymi obserwowanymi u osób często
palących haszysz są: zapalenie spojówek, nieżyt oskrzeli,
dolegliwości astmatyczne, ataksja, tremor
Fencyklidyna
Fencyklidyna
�� środek psychodyslpetyczny
�� nasila głównie przekaz
nictwo dopaminergiczne
(pośrednio przez hamowanie receptorów NMDA)
�% neurony glutaminergiczne za pośrednictwem
receptorów NMDA hamują funkcję neuronów
dopaminergicznych przez pobudzający wpływ na
neurony GABA-ergiczne
�% zahamowanie funkcji receptorów NMDA prowadzi
do wyhamowanie czynności neuronów
GABA-ergicznych, hamujących uwalnianie
dopaminy
Leki przeciw otyłości
Można wyróżnić dwie zasadniczo odmienne możliwości
terapeutyczne:
�� zmniejszenie poczucia głodu (leki anorektyczne,
odchudzające)
�� ograniczenie procesu trawienia i wchłaniania (orlistat)
Leki anorektyczne
Leki anorektyczne
�� są to leki zmniejszające uczucie głodu, stosowane
w celu wspomagania odchudzania
�� wyróżniamy
�% leki nasilające działanie anorektycznych substancji
endogennych (lub też same działają anorektycznie)
ż� ośrodkowo działające sympatykomimetyki
ż� sibutramina
�% leki hamujące działanie substancji oreksogennych
ż� rimonabant
Sympatykomimetyki
w terapii otyłości
�� bezpośrednie sympatykomimetyki działające
ośrodkowo należą do leków anorektycznych
(zmniejszających łaknienie), nasilających działanie
anorektyczne substancji endogennych
�� pokładane w nich nadzieje nie spełniły się, gdyż:
�% ich skuteczność ulega szybkiemu osłabieniu
�% istnieje znaczące ryzyko uzależnienia
�% ujawniają się poważne działania niepożądane:
ż� bezsenność
ż� nadmierna pobudliwość
ż� zawroty głowy
ż� tachykardia
ż� zaburzenia rytmu serca
ż� nadciśnienie
�� do tej grupy leków należą (wycofane już z rynku):
�% fenfluramina
�% fentermina
Sibutramina
działanie, interakcje
Sibutramina
�� lek wprowadzony początkowo jako
przeciwdepresyjny, będący inhibitorem noradrenaliny
i serotoniny (SNRI), stosowany jest również jako lek
zmniejszający łaknienie w terapii otyłości
�� metabolizowana jest głównie przez CYP3A4, dlatego
może dochodzić do interakcji z:
�% substancjami indukującymi cytochrom 450
ryfampicyna, fenytoina, fenobarbital
�% substancjami hamującymi cytochrom 450
makrolidy, azolowe leki przeciwgrzybicze
Sibutramina
działania niepożądane
Działania niepożądane:
�� zaburzenia sercowo-naczyniowe (wzrost ciśnienia,
tachykardia, palpitacje)
�� bezsenność
�� depresyjne obniżenie nastroju
�� nudności
�� zaparcia
�� reakcje skórne
Sibutramina
przeciwwskazania
Przeciwwskazania:
�� choroba wieńcowa
�� niewydolność serca
�� zaburzenia rytmu serca
�� udar mózgu
�� nadczynność tarczycy
�� przerost tarczycy
�� ciężka niewydolność wątroby i nerek
�� guz chromochłonny
Sibutramina
dawkowanie
Stosuje się 10-15mg raz dziennie.
Rimonobant
wiadomości ogólne, działanie
Rimonobant
�� lek testowany w terapii otyłości, ze względu na swój
wpływ hamujący działanie oreksogenne (jest
antagonistą anadamidu i glicerolu arachidonylowego
w obrębie receptorów kannabinoidowych I)
�� oprócz zmniejszania łaknienia wykazuje także
działanie antydaibetogenne
�� biotransformacja następuje głównie w CYP 3A4 oraz
za pomocą aminohydrolazy
�� okres półtrwania w osoczu u osób otyłych oceniany
jest na 16 dni (w przypadku osób z wagą prawidłową
czas ten jest wyraz
nie krótszy)
Rimonabant
działania niepożądane
Działania niepożądane:
�� nudności
�� zawroty głowy
�� depresyjne obniżenie nastroju
�� zaburzenia lękowe
�� biegunka
Rimonabant
dawkowanie
Roczna terapia za pomocą dawki 20mg dziennie
prowadziła do zmniejszenia się masy ciała średnio o 8,8kg
w porównaniu z 2,9kg w grupie placebo
Orlistat
działanie, zastosowanie
Orlistat
�� lek stosowany w terapii otyłości, będący inhibitorem
lipaz żołądkowo-jelitowych inhibitor asymilacyjny
�� kowalentnie wiąże się z resztą serynową w centrum
aktywnym enzymu, zapobiegając miejscowo (tj.
w świetle żołądka i jelit po podaniu doustnym
praktycznie nie ulega wchlanainiu) rozkładowi
triglicerydów do monoglicerydów i kwasów
tłuszczowych
�� niewchłonięte tłuszcze (około 30%) zostają wydalone
z kałem, w wyniku czego osiąga się zmniejszenie ilości
kalorii dostarczanych do organizmu
�� w przypadku równoczesnego stosowania leków
zmniejszających krzepliwość krwi (głównie z grupy
dikumarolu) należy kontrolować wartości INR
Orlistat
wskazania
Orlistat jest wskazany u pacjentów
�� bez dodatkowych czynników ryzyka z BMI > 30kg/m2
�� z innymi czynnikami ryzyka z BMI > 28kg/m2
Orlistat
działania niepożądane
Działania niepożądane (zwiększają się wraz z zawartością
tłuszczów w pożywieniu i zmniejszają się wraz z czasem
leczenia):
�� cuchnące tłuste/oleiste stolce
�� wzdęcia z oddawaniem kału
�� parcie stolca i jego nietrzymanie
�� osłabione wchłanianie witamin rozpuszczalnych
w tłuszczach
Orlistat
przeciwwskazania
Przeciwwskazania:
�� zespół złego wchłaniania
�� zastój żółci
�� okres karmienia
Orlistat
dawkowanie, skuteczność
Stosuje się 120mg bezpośrednio przed, podczas lub do
jednej godziny po spożyciu głównych posiłków.
W badaniach klinicznych zmniejszenie masy działa
w grupie otrzymującej lek było większe niż w grupie
placebo, a ponadto ponowny przyrost masy ciała po
wcześniejszym jego zmniejszeniu w grupie otrzymującej
orlistat był mniejszy.