SYSTEMY PODATKOWE, WYKA
AD 1, 6.10.2010
Część II (po przerwie)
Dalsze cechy podatków:
" Pieniężność
" Przymusowość
" Nieodpłatność (brak odpłatności bezpośredniej; jest odpłatność pośrednia  państwo finansuje pewne
potrzeby zbiorowe społeczeństwa, np. edukacja, bezpieczeństwo, oświata itp.)
" Świadczenie bezzwrotne
" Świadczenie ogólne
Podatki bezpośrednie: dochodowe (18%, 32%); bezpośrednie ingerencje w dochód konsumenta
VAT  podatek pośredni
PODATKI A OPA
ATY PUBLICZNO-PRAWNE
Opłaty p-p są pobierane za opłaty państwowe ( znaczki skarbowe )
Opłaty p-p są: przymusowe, podobne do podatków
Różnice:
" Sposób wnoszenia
" Występuje element odpłatności (odpłatność bezpośrednia)
" Brak ekwiwalentności
Opłaty cenowe: niepodobne do podatków; nie są przymusowe, np. gaz, światło, charakter cenowy (cena za
korzystanie)
Cła: podobne do podatków; 1/3 zostaje w kraju, 2/3 do UE
ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU / TECHNIKI PODATKOWEJ
" podmiot  podatnicy, powszechne (przede wszystkim opodatkowanie dochodu)
Płatnik podatku  np. w podatku dochodowym od osób fizycznych; odpowiada za wyliczenie podatku i
odprowadzenie do budżetu
Inkasent  w podatkach rolnych. Leśnych; pobiera podatek, gmina nalicza on pobiera, nie odpowiada za
wymiar podatku, odpowiada za terminowe odprowadzenie podatku
" Przedmiot  rzecz lub zdarzenie, z którego zaistnieniem następuje powstanie obowiązku podatkowego (np.
dochód, darowizna)
Podstawa opodatkowania  skonkretyzowany przedmiot opodatkowania, kumulacja podatkowa (czasowa,
podmiotowa, przedmiotowa)
1
" Stawki podatkowe
o Najwięcej jest procentowych ( np. VAT 0%, 5%, 8%, 23%, dochodowy od osób fizycznych 18%, 32%, od
osób prawnych 19%)
o Kwotowe  podatki samorządowe, podatek od nieruchomości, rolny, leśny
" Skale podatkowe
o &
o Proporcjonalne
o Regresywne
o Progresywne
WYKA
AD 2 13.10.2010
art. 217 Konstytucji z 1997 r. - ustawowa zasada nakładania podatków
zasady:
" lex retro ... (ustawa nie działa wstecz)
" jawności (szystkie przepisy prawne (USTAWY) ZACZYNAJ
OBOWI
ZYWAĆ PO OPUBLIKOWANIU W dZIENNIU
promulgacyjnym (ustaw))
" tzw. wakacjo legis??? - przesprzegany przy wszystkich podatkach znacznie zmieniających sytuacje podatnika;
okres od kilku miesięcy do pół roku; od opublikowania ustawy; służy:
" podatnik może się zaznajomić z nową regulacją
" okres potrzebny do wydania przepisów wykonawczych do ustaw
ROZPORZ
DZENIA OBLIGATORYJNE:
charakter obligatoryjny - minister Finansów może
upoważnienie charakter fakultatywny - może
" jasność przepisów - często kolizje; język trudny, hermetyczny, niejasny; własne definicje; duża zmienność
przepisów;
" zakaz zmiany przepisów podatkowych w ciągu roku podatkowego - ustawy nie mogą; ale Minister np. akcyzę
może;
" minimalna stabilizacja prawa
" poszanowanie praw nabytych
" zakaz obładowania ustawy budżetowej obciążeniami podatkowymi
TK stoi na straży przestrzegania ...
2
ustawy podatkowe, umowy międzynarodowe, prawo wspólnotowe, ..., władztwo samorządu terytorialnego
(charakter tylko lokalny)
WA
ADZTWO PODATKOWE NA PODSTAWIE SAMORZ
DU TERYTORIALNEGO (tylko gmina)
Europejska Karta Samorządu Terytorialnego -> musi mieć własne dochody
gmina ma podatki w swoim władztwie
grupa podatków i opłat lokalnych, np. od nieruchomości, od śr. transportowych, opłata targowa, o. uzdrowiskowa,
miejscowa, od posiadania psów <- ustawa o podatkach i opłatach lokalnych
gmina nie ma uprawnień do ich stanowienia (bo ustawy); ma uprawnienia - w granicach określonych stawek
podatkowych, gmina może ustanowić stawki niższe (ustawodawca ustalił maksymalne); ale wtedy nie może domagać
się refundacji ze strony budżetu; gmina nie może ustalić stawki zerowej; inne uprawnienie: gmina na swoim terenie
może wprowadzić tzw. samo opodatkowanie - ogłaszane z inicjatywy rady lub określonej ilości mieszkańców (min.
10%) -> referendum - gmina chce wprowadzić na swoim terenie dodatkowy podatek, musi być cel, na co te środki
mają być przeznaczone (zaprzeczenie podatku, bo nie mają charakterów celowych - najczęściej związany z
rozwinięciem/ulepszeniem infrastruktury; w głosowaniu musi wziąć udział min. 30% uprawnionych, min. 2/3 z nich
musi się opowiedzieć za)
w podatku rolnym i leśnym gminy także mogą wprowadzać pewne ulgi
" zaniechanie poboru podatku - po wymiarze
" zaniechanie wymiaru podatku - jeżeli wymiaru jeszcze nie było
" zmniejszenie
systemy podatkowe w Europie mają charakter narodowy
dyrektywa jest pochodnym z
ródłem ..., określa konkretne rozwiązanie jakie powinno być wprowadzone do porządku
prawnego, natomiast sam sposób wykonania jest uzależniony od państwa; często określony jest maksymalny termin
wprowadzenia rozwiązania;
Inne z
ródła prawa: (mają charakter różnorodny; prawo wspólnotowe w postaci traktatów stałą sie immanentną
cechą, umowy po ratyfikacji ...)
" umowy międzynarodowe (tak jak traktaty) wymagają ratyfikacji prezydenta przy udziale Parlamentu ->
przyjmuje się w formie ustawy
" umowy o zapobieżeniu podwójnemu opodatkowaniu, umowy bilateralne dwustronne; sytuacja w której dwa
państwa pretendują do ściągnięcia podatku
SYSTEM PODATKOWY
ogół podatków obowiązujących w danym kraju w danym czasie powiązany jakąś myślą przewodnią (logiczny, spójny);
większość systemów podatkowych powstaje w procesach historycznych;
3
różne typy:
" historyczny - w którym znajdują się akty prawne z odległych okresów; ciągłość systemu
" racjonalny system podatkowy - 1) nie narusza zasad podatkowych, przyjazny podatnikowi, 2) system
podatkowy budowany od nowa, pewne państwa, które przechodziły przełom gospodarczy (przede wszystkim
polityczny, np. Hiszpania, niektóre kraje Europy Śr.-Wsch. -> transformacja gospodarcza; były tylko podatki
pośrednie, nie było bezpośrednich; załamały się przez to dochody;
Systemy podatkowe: opierające się na podatkach przychodowych, dochodowych, konsumpcyjnych (w mniejszym
stopniu)
SYSTEMY PODATKOWE 3 (20.10.2010)
Towary od towarów i usług
Poprzedni obfitował w b dużą ilość stawek podatkowych
Zredukowano stawki w podatku obrotowym
Podatek obroty obowiązujący w PRL obfitował też w b dużą ilość zwolnień podatkowych
Maksymalne stawki podatku VAT  od 15% do 25% - dyrektywa UE
Podatki pośrednie: VAT, akcyza 60%
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Racjonalny  budowany od początku, żeby system był oparty na istotnych & , żeby był sprawiedliwy, żeby godził
interesy podatników i państwa
ZASADY PODATKOWE (w ujęciu historycznym)
Smith  XVIII  traktat, dał w nim przegląd podstawowych zasad podatkowych; stanowi do dzisiaj sąd i podstawę do
budowania zasad; panował wtedy liberalizm ekonomiczny  dominującą rolę odgrywał rynek, państwo stróżem,
zapewniało bezpieczeństwo wew. i zew.; nie były zbyt wysokie podatki;
System zrodził się z braku zaufania do systemu podatkowego. Akcent na sposób wymiaru i poboru podatku. Płaci się z
momentem uzyskania dochodu.
" Dogodność
" Taniość wymiaru i poboru podatku  koszt poboru żeby nie uszczuplał wpływu do budżetu; tani zarówno dla
podatnika oraz dla służb poborowych; u nas dla podatnika pobór nie jest tani, dla podatnika od osób
fizycznych jest samo obliczenie podatku;
" Pewność podatku  jego określoność  podatek musiał być ściśle określony, np. pod względem wysokości;
4
żeby wynikały z przepisów prawa, żeby nie były za często modyfikowane;
" Zasada równomierności opodatkowania  zasada ekonomiczna  przełom stanowiło w tym traktacie, że
wszyscy powinni ponosić ciężar utrzymania państwa, 2. Kwestia jak powinien być rozłożony ten ciężar, 2
kryteria: tzw. Ekwiwalencja  w jakim stopniu korzystam ze świadczeń państwa, w takim stopniu mój
podatek powinien być wyższy, państwo świadczy mi ochronę mojego mienia, ja jestem zobowiązany do
wyższych świadczeń; podatek upodabnia się do ceny; 2. Kryterium  zdolność płatnicza; uwzględnia różnice
w dochodzie majątku,
" Zasada sprawiedliwości  musi uwzględniać zasadę zdolności płatniczej
Myśl Smitha miała duże znaczenie dla rozwoju myśli podatkowej.
Drugim przełomowym autorem, który wprowadził jeszcze inne elementy przy tworzeniu katalogu zasad podatkowych
był Wagner. Mówił o dobrobycie  oprócz tych zasad technicznych opodatkowania, wprowadził do opodatkowania
problem etyczny  uwzględniał osoby o najniższych dochodach, mówił o państwie dobrobytu; podatek ma nie
naruszać z
ródeł opodatkowania;
Podatki: mentalność północna  bardziej solidni w płaceniu podatków, państwo nie jest wrogiem, np. Szwecja, Dania;
akceptacja wysokich stawek podatkowych  bo państwo przejęło na siebie rolę opiekuńczą  opiekuje się wszystkimi
od chwili urodzenia aż do śmierci;
Mentalność południowa 
System szwedzki  domy z serwisem  może się wyprowadzić do takiego domu z całymi  gratami , ma obsługę  może
zejść do jadalni, może dostać to do pokoju, ma zachowaną intymność; opieka lekarska; wszystko jest zapewnione;
kiedyś było bezpłatne, teraz uzależnione od wysokości emerytury; akceptacja wysokich podatków
Określenie zewnętrznym znamion bogactwa, obok druga ludzi o skromnych dochodach  opowiadał się za
wprowadzeniem systemu progresywnego opodatkowania dochodu, żeby dokonać redystrybucji (przesunięcia)
dochodów od ludzi zamożnych do najuboższych.
Wagner pogrupował zasady dotyczące polityki gospodarczej, polityki finansowej, sprawiedliwości, zasady zarządzania
podatkami.
Zasady polityki finansowej  wielkość tych podatków ściśle uzależniona od zadań państwa; Smith  państwo mało
robi; jeżeli państwo pełni wiele ról  podatek może być wyższy; zasilanie budżetu musi być oparte na dochodach
pewnych i dochodach o dużej wydajności; dochody powinny być wydajne (mają charakter powszechny  pod
względem podmiotowym (np. każda osoba fizyczna art. 84 Konstytucji  każdy jest odpowiedzialny do ponoszenia
świadczeń na rzecz utrzymania państwa, wyjątki: rolnik, ksiądz), pewne (stałe obciążenia podatkowe), wykazywać
pewną elastyczność , przedmiotowe (katalog oparty na niemieckiej teorii z
ródła przychodów, opodatkowaniu
podlegają także  inne ), powszechność (w aspekcie stawek, głównie w podatku VATowskim, stawka podstawowa & )
Budżet musi się opierać na z
ródłach wydajnych (podatkach powszechnych) ; pewny i stały charakter
Od 1994 roku jest układ w budżecie przedmiotowy  są konkretne tytułu podatkowe  dochody ogółem, podatki
pośrednie Vat, akcyza, podatki bezpośrednie (od os. Fiz., od os. Prawnych), podatek od gier
Podatki  nas przeżywają
Ścisła zależność między podatkami i budżetem
Wysokość zależy od funkcji państwa, & , w PL Także kwestia deficytu i długu.
5
Nienaruszalna jest kwestia deficytu budżetowa  gdy RM ustali deficyt budżetu, poprzez pracę w komisjach nie
można tego deficytu zmienić
Wagner mówił o zasadach polityki finansowej  państwo musi być solidne,
Zasady gospodarcze  nienaruszalność z
ródeł opodatkowania  nie można stosować tak wysokich podatków, które by
pozbawiały podatnika np. prowadzenia zakładu, ograniczałyby konsumpcję; powinien płacić podatek z dochodów
bieżących  bez uszczuplania masy majątkowej; powinien być podatek nominalny  płacony z dochodów bieżących;
Podatek nie powinien do wyhamowania działalności gospodarczej. Niektórzy w szarą strefę, niektórzy do rajów
podatkowych; bierne wycofywanie się  zawieszenie działalności.
SYSTEMY PODATKOWE 4 (27.10.2010)
FUNKCJE PODATKÓW
Funkcja fiskalna  decydujące znaczenie, podatki się nakłada aby zasiliły budżet; podatki 90% całego budżetu; w skali
makroekonomicznej udział podatków w ...; pojęcia ....-fiskalne  wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne,
zdrowotne, na fundusz pracy, fundusz świadczeń gwarantowanych;
Funkcja regulacyjna - Podatki regulują wielkość dochodów  wpływają na wielkość dochodów podatników; różne
koncepcje: podatki powinny spełniać funkcje regulacyjne  system progresywny  następuje dysproporcji między
osobami ;
Podatek liniowy  zaleta  łatwy w wymiarze; podatki progresywne  na ogół związane z nimi są ulgi;
Podatki wpływają na regulowanie dochodów, wszystkich podmiotów płacących podatki, związane z funkcją fiskalną;
większe podatki -> zmniejszenie dochodów
Funkcja stymulacyjna  łagodzenie obciążeń podatkowych; najczęściej związane z systemem progresywnym
opodatkowania, dodatkowa korekta; ulgi mogą mieć różny charakter, w PL ulga podatkowa jest rozumiana szeroko
(zarówno zwolnienie od podatków, ulgi wymiarze, poborze); przedmiotowo ulgi dzielą się: socjalne (np. prorodzinne 
związane z wychowywaniem dzieci, osoby wychowujące dzieci, rodziny zastępcze) w 90. Ulgi związane ze
kształceniem dzieci, związane z nabywaniem sprzętu ułatwiającego pracę zawodową; inne fukcje prorozwojowe mało
rozwinięte;
Składka na ubezpieczenie społeczne
Składka rentowna 6% (4,5% / 1,5%)
Ubezpieczenie chorobowe (2,45%) pracownik
Wypadkowe 0,2%-8%
SYSTEM PODATKOWY
Systemy różnią się między sobą, Są tzw. Systemy wielko podatkowe, system podatku jednego (od energii np.)  nie
zapewnia zasady sprawiedliwości, koncepcje surrealistyczne; wszędzie obowiązuje system wielopodatkowy; systemy
6
mogą mieć charakter historyczny  ukształtowany, tradycyjne systemy, kraje, które nie przechodziły zmian
ustrojowych, dominują historyczne; przeciwieństwem systemy racjonalne  jest budowany zupełnie od nowa,
państwa, transformacja gospodarcza, nowy ustrój, kraje środkowej Europy, Hiszpania; system oparty na teoriach
naukowych i sprawdzonych wzorach, nie odbiega bardzo od systemów historycznych, często brak ciągłości rozwiązań;
2. Racjonalny  odpowiada pewnej idei, ma spełniać 2 zadania  1. Wydajność podatku, 2. Sprawiedliwość  prawo
powinno być sprawiedliwe, podatki muszą uwzględniać 2 sprzeczne interesy (państwa oraz obywateli,
przedsiębiorców, innych podmiotów), nie ma sytuacji, państwo bogate obywatele biedni;
Sprawiedliwość: w rozumieniu psychologicznym  kwestia akceptacji/oceny danego systemu podatkowego pod
względem emocjonalnym; kształtują postawę podatników wobec państwa; kształtują mentalność podatkową;
Konieczność podwyższania podatków powodowany przez wzrost długu publicznego
Fundusz drogowo  budowa dróg i autostrad; emituje obligacje
Obsługa długu = podatki od osób fizycznych
W procesie stanowienia prawa duże znaczenie odgrywają grupy lobbystów
Podatki mogą wzrastać do pewnej granicy  nie powinny przekraczać pewnej wysokości, bo niszczą z
ródło
A
atwiej podnieść podatki pośrednie, mnie wrażliwe na ewentualną dekoniunkturę;
1. Cięcia w wydatkach  model taniego państwa; 2. model państwa opiekuńczego, dba o społeczeństwo, istnieje
deficyt, ale mieści się w określonych ramach;
Tanie państwo  państwo wycofuje się z opłacania edukacji itp., każdy niech sam sobie wszystko organizuje,
PODZIAA
PODATKÓW / KLASYFIKACJA
" System oparty na przynależności do konkretnego budżetu
o Podatki zasilające budżet państwa (centralny) (VAT, akcyza, PIT, CIT)
o Podatki o charakterze samorządowym (lokalnym) (podatki samorządowe  regulowane ustawa o
podatkach i opłatach lokalnych  od nieruchomości (największa rola), od śr. Transportowych, ta ustawa
reguluje też opłaty (targową, miejscową, uzdrowiskową, od posiadania psów); gminy nie mają
jednolitego charakteru; w gminach o charakterze wiejskim podstawowymi tytułami zasilającymi jest
podatek rolny i leśny, w globalnym zestawieniu  podatek od nieruchomości; podatki o charakterze
majątkowym  również od nieruchomości, od spadków i darowizn (podatek od tzw. Nieodpłatnego
przyrostu majątku); najbliższa rodzina (grupa zerowa) (rodzice, dziadkowie, macocha, nie ma teściowej,
synowej) zerowa stawka; podatek od czynności cywilno-prawnych (od kupna-sprzedaży, pożyczki);
opodatkowanie drobnych zakładów (karta podatkowa = ryczałt kwotowy, małe przedsiębiorstwa,
rzemieślnicy); opłata skarbowa  za czynności administracyjne organów właściwej organizacji (opłaty za
pozwolenia, zezwolenia; zniesiono za wydanie dowodu osobistego); głównie: rolny i leśny
W budżecie gminy jest kilkanaście tytułów, ale niska wydajność; w państwie dużo tytułów  wysoka wydajność
7
Wydajność podatków samorządowych jest skromna, szczególnie w rolnictwie, niskie stawki i niewielkie jest z tego
tytułu zasilanie
" Podział oparty na przedmiocie opodatkowania  znaczenie ekonomiczne, w zależności od z
ródła, które jest
opodatkowane
o Dochodów osób fizycznych
o Dochodów osób prawnych
o Podatki dochodowe
o Podatki majątkowe
SYSTEMY PODATKOWE 5
Nadal teoria podatku 5 (10.11.2010)
" Systemy historyczne
" Racjonalne 
o przeciwstawienie do historycznego; możliwe zbudowanie od początku do końca ze względu na zmianę
ustroju politycznego, ustrojowego; Hiszpania, po części PL (po transformacji gospodarczej); nasz system
jest kompilacją regulacji prawnych nowych (podatek dochodowy od osób fizycznych, prawnych, podatek
VAT [wcześniej był podatek obrotowy  podatek od obrotu, luksusu, ...])
o w rozumieniu dobrych systemów podatkowych  nie szkodzą podatnikowi, opierają się na wydajnych
z
ródłach, powinien być systemem stabilnym, głównym motywem zmian jest brak credo polityki
finansowej; duży wpływ na zmianę systemu podatkowego ma sytuacja gospodarcza;
Klasyfikacja podatków:
" Stare kryterium: dziś małe znaczenie
o podmiotowe: podatki od osób fizycznych (dochodowy, od spadków i darowizn), od przedsiębiorstw
państwowych, od gospodarki
" dziś tendencją jest tworzenie wspólnych konstrukcji, np. podatek od nieruchomości, tendencja do
ujednolicania; kryterium przedmiotowe  czego dotyczy podatek:
o podatki przychodowe: przedmiotem opodatkowania jest przychód; przychód brutto  bez KUP; podatek
dochodowy, niewielkie obowiązki w zakresie ewidencji, ukryty dochód, jedna z form zryczałtowanych;
forma prymitywna; usługi, drobny handel; podobną formą jest karta podatkowa  forma opodatkowania,
podstawą opodatkowania są normy przychodowości, ustalone konkretne stawki, typowy układ
opodatkowania na podstawie tzw. znamion zewnętrznych, jedyna forma uzależniająca opodatkowanie w
zależności od ilości zatrudnionych (ustalona druga cecha: maksymalne zatrudnienie, zazwyczaj do 5 osób,
w gminach zagrożonych bezrobociem więcej; np. do prac sezonowych  nie wliczają się); wysokość karty
zależy od 1) działalności, 2) wielkości miejscowości, 3) gdzie jest zlokalizowana działalność, ilość osób
zatrudnionych; przy karcie podatkowej jedyny obowiązek to wydawanie rachunków i gromadzenie 5 lat;
przy zryczałtowanym podatku książka; w przepisach jakie formy działalności nie mogą być opodatkowane
8
tą formą  najbardziej dochodowe (apteki, kantory, lombardy);
o dochodowe  idealne rozwiązanie; jest podatkiem, który jest określony na podstawie tzw. zdolności
podatkowej  zdolności do zapłacenia podatku, jej zewnętrznym przejawem jest wysokość dochodu, ale
wysokość dochodu nie jest jednoznaczna z zamożnością rodziny; podstawą dla wyrównania różnic
zamożności są ulgi podatkowe  możliwość indywidualizacji rozwiązań, w największym stopniu
indywidualizuje sytuację rodzinną, uwzględniana jest zdolność podatkowa; wady: opóz
niony rytm
rozliczeń (u nas do końca kwietnia), duży wpływ aktywności gospodarczej,
o majątkowe  nie mają wielkiego znaczenia, dotyczą stanu opodatkowania (np. podatek od
nieruchomości), może być opodatkowany przyrost majątku zarówno odpłatny (np. od czynności
cywilnoprawnych [np. transakcja kupna sprzedaży]) jak i nieodpłatny (od spadków i darowizn,
zasiedzenia); nie odgrywają wielkiej roli; od podatku spadków i darowizn  zwolnienie najbliższych osób,
podatki samorządowe  wpłacane do budżetu gminy, są dochodem gminy, ale rozliczane za pomocą US,
podatki uzupełniające
o konsumpcyjne  VAT, akcyza; stosunkowo łatwe w wymiarze i poborze; powiązanie z podziałem: podatki
pośrednie i bezpośrednie; SA podatkami pośrednimi  państwo z góry zakłada, że podmiotem ... są
ostateczni nabywcy; przysparza bardo dużo wpływów; łatwo akceptowalny przez podatników, bo nie ma
ingerencji bezpośredniej w dochód, nie budzi takiego oporu; VAT regresywne działanie na dochody osób
o szczególnie niskich dochodach; podatek VAT  tym który zapłaci go, jest ostateczny nabywca; VAT jest
niesprawiedliwy  obciąża dochody osób o najniższych dochodach; akcyza  alkohol, papierosy,
samochody osobowe; najpierw akcyza póz
niej VAT, często mówi się o konieczności wyrównania ... 
poprzez ewentualne ulgi w podatku dochodowym;
w krajach rozwiniętych dominowały podatki dochodowe, teraz w załamanej koniunkturze Niemcy podnoszą stawkę
VAT, ale wiele ma zachowane niskie stawki na podstawowe usługi/produkty;
Oprócz podstawowego podziału podmiotowego, stosuje się inne:
" kwestia podatków pośrednich i bezpośrednich
" kwestia przerzucalności podatków  przy VAT i akcyza rzeczywiście obciążeni ostateczni odbiorcy
" zasilające budżet państwa i budżety samorządowe
" podatki nominalne i realne  czy podatek jest płacony z dochodów bieżących, czy uszczuplenie majątku
podatnika (realny)
domiary podatkowe  wymiar podatku kierowany do największych właścicieli; był kiedyś; świadczenie podatkowe,
które zapłata podatkowa przewyższała majątek podatnika;
zasady poprawnej legislacji
Bardzo dużo jest tzw. quasi obciążeń podatkowych  podatki celowe; np. kwestia ubezpieczeń społecznych, składki
na ubezpieczenia społeczne (po 9,76) składka rentowa (4,5 pracodawca, 1,5 pracownik), ubezpieczenie chorobowe
(2,45 tylko pracownik płaci), wypadkowe (o,2-0-8...) ; inne obciążenia dotykające pracodawcy  wpłaty na fundusz
pracy (2,45%) na zasiłki dla bezrobotnych, na ich aktywizację; wpłaty na fundusz świadczeń gwarantowanych
pracowniczych (2,45%)  dla tych, których zakład ogłosił upadłość; klin podatkowy  pracodawcę kosztuje stworzenie
miejsca pracy i utrzymanie, dlatego wybiera formę łagodniejszą; powstaje po zliczeniu kosztów pracodawcy; ok. 39-
40%, UE  41%; w zimę w USA zmienia się bezrobocie o 2% (np. idą na zimę do więzienia);
9
Mentalność podatkowa
To postawa podatnika wobec systemu podatkowe, wobec obowiązków podatkowych; w zależności od systemu
podatkowego; często uważany za niesprawiedliwy; dzień wolności podatkowej  koniec czerwca, teraz początek
sierpnia  przez pół roku pracujemy na fiskus;
W krajach północnych, termin podatek jest uważany za wkład finansowy i otrzymam ekwiwalent; w innych obowiązek
podatkowy
" mentalność północna  kraje skandynawskie,
" mentalność południowa  głównie Grecja, Hiszpania; PL bardziej do południa; urzędu skarbowe SA
traktowane, że chcą z nas wycisnąć ile się da; ukształtowała się naszą mentalność historycznie (zabory,
niepodległość, po-komuna, Włochy (abolicja, do 24%), PL (ok. 22%)
Ludzie muszą się dostosować do systemu podatkowego, ludzie inaczej się dostosowują. Rośnie szara strefa 
pozbawia dochód fiskusa, daje dochód ludziom. Inni dla świętego spokoju lub boją się sankcji. Wysokie obciążenia,
para-podatki.
SYSTEMY PODATKOWE 6 (17.11.2010) WOLAC
SKI
1. Organy podatkowe
2. Zobowiązania podatkowe
Ustawa ordynacja podatkowa (29.08.19.. r.)
Wśród podmiotów podatku występuje podmiot czynny i podmiot bierny. Podmiotem czynnym jest państwo lub Ew.
(jak PL) może być gmina, podmiotem biernik  podatnik (czasami płatnik lub inkasent).
Organy podatkowe są to podmioty, które reprezentują państwo lub gminę w postępowaniu podatkowym. Podmiot
czynny  państwo lub gmina  musi być przez kogoś reprezentowane  przez organy podatkowe.
Art. 13  organy podatkowe
" naczelnik US,
" naczelnik Urzędu Celnego,
" dyrektor Izby Skarbowej,
" Dyrektor Izby Celnej,
" Wójt (Burmistrz, Prezydent) miasta, gminy;
" samorządowe kolegium odwoławcze;
" Minister finansów
Podziały organów podatkowych:
10
" Ze względu na to, kogo reprezentują:
o Państwowe (państwo)
Naczelnik US
Naczelnik Urzędu Celnego
Dyrektor Izby Skarbowej
Dyrektor Izby Celnej
Minister Finansów
o Samorządowe (gminę)
Wójt, Burmistrz, Prezydent miasta, gminy
SKO
" Ze względu na instancję, w której występują: (postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne), kontrola
podatkowa  prowadzi organ pierwszo instancyjny, po decyzji podatnik może się odwołać do organu drugiej
instancji, decyzja organu drugiej on stacji jest ostateczna
o Pierwszej instancji
Naczelnik US
Naczelnik Urzędu Celnego
Wójt, Burmistrz, Prezydent miasta, gminy
o Drugiej instancji
Dyrektor Izby Skarbowej
Dyrektor Izby Celnej
SKO
o Minister Finansów poza tym podziałem. Czasami występuje w pierwszej, czasami w drugiej. Jest
najważniejszym organem. Gdy jest organem pierwszej instancji, to naturalnie jest też organem drugiej
instancji. Gdy jest i pierwsze i drugiej instancji, w sprawę w drugiej rozpatruje inna osoba
Kompetencje organów:
1) Najważniejsi są Naczelnicy US  podatnicy mają z nimi najczęściej do czynienia.
a) Określają i pobierają podatki (zajmują się wszystkimi podatkami, chyba że zastrzeżono, że to będzie inny
organ). Jest domniemanie, że sprawą zajmuje się naczelnik US.
b) Rejestrowanie podatników (wydawanie nr NIP)
c) Przyjmowanie deklaracji podatkowych
d) Prowadzenie kontroli podatkowej
11
e) Prowadzenie egzekucji podatkowej
2) Dyrektor Izby Skarbowej
a) Rozstrzyganie spraw, należących w pierwszej instancji do Naczelników US
3) Naczelnicy Urzędów Celnych
a) Zajmują się podatkiem akcyzowym
b) Zajmują się podatkiem VAT, tylko w zakresie importu
4) Dyrektor
a) Rozstrzyganie spraw należących w pierwszej instancji do kompetencji Naczelników Urzędów Celnych
5) Minister Finansów
a) Przede wszystkim sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych
b) Jednym z ważnych zadań jest interpretacja przepisów podatkowych; interpretując je dąży do jednolitego
stosowania prawa podatkowego;
i) Interpretacje ogólne  są kierowane do organów podatkowych; aby organy podatkowe jednakowo
stosowały przepisy podatkowe; do wiadomości publicznej; nie wiążą organów podatkowych  organ
podatkowy nie musi się do nich stosować;
ii) Interpretacje indywidualne  wydawana na wniosek osoby zainteresowanej daną sprawą; wniosek
może złożyć przede wszystkim podatnik, ale także płatnik ,inkasent;
(1) ta osoba musi przedstawić czego ta interpretacji ma dotyczyć (stan faktycznym może być już
zaistniały lub przyszły),
(2) następnie należy przedstawić swoje stanowisko, uzasadnienie prawne stanowiska
(3) dokumenty należy złożyć do MF (gdy się zastosuje do stanowiska osoby, nie musi uzasadniać, gdy
wyda inną decyzję musi uzasadnić)
iii) zasada zarówno do interpretacji ogólnych jak i indywidualnych  nieszkodzenia temu, który
zastosował się do interpretacji; podatnik postępując zgodnie z interpretacją ma pewność, że organy
podatkowe nie mają prawa zakwestionować jego działania;
iv) interpretacje mogą być zmieniane; po zmianie poprzednia nie obowiązuje;
Organy samorządowe
1) wójt, burmistrz, prezydent miasta, gminy
a) podatki i opłaty lokalne  Podatki (podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych);
opłaty lokalne (opłata targowa, miejscowa, uzdrowiskowa, od posiadania psów)
b) podatek rolny  określa podatki, pobiera, Ew. kontrola, deklaracje
c) podatek leśny - określa podatki, pobiera, Ew. kontrola, deklaracje
12
Samorządowe Kolegia Odwoławcze  organ odwoławczy od decyzji podatkowych wójtów, burmistrzów, prezydentów
miasta, gminy zajmują się tymi samymi podatkami, ale jako organ odwoławczy.
Właściwość organów podatkowych
Oznacza zdolność danego organu do zajęcia się sprawami podatkowymi określonego rodzaju; określa jakimi
podatkami dany organ będzie się zajmował; którzy podatnicy będą należeć do danego organu podatkowego; w jakich
sprawach jakie osoby będą przez niego prowadzone;
1) właściwość rzeczowa  określa jakimi podatkami dany organ się zajmuje; odnośnie jakich podatków dany
organ jest właściwy; Urzędy Celne  podatek akcyzowy + Vat od importu; W, B, P  opłaty lokalne, podatki
lokalne + podatek rolny, leśny; pozostałe  Naczelnicy US; MF  zajmuje się wszystkimi podatkami oprócz
podatków lokalnych
2) właściwość miejscowa  określa jakie jest terytorium, obszar działania danego organu podatkowego  określa
którzy podatnicy podlegają danemu organowi; terytorium, obszar działania danego organu; ta właściwość
jest określana indywidualnie dla danego podatku  każdy organ podatkowy ma określone terytorium, na
jakim on działa (w Wa-wie kilkanaście US, obszar podzielony); podatek dochodowy od osób fizycznych 
miejsce zamieszkania 31 grudnia, gdy zmienia w trakcie roku to liczy się ostatni dzień; podatek dochodowy od
osób prawnych  miejsce siedziby; mamy tzw. Urzędy Skarbowe dla dużych podatników  są US w Polsce i
poza tymi US jest wydzielona grupa US (20) obsługujące tylko  dużych podatników i oni się tylko tymi
podmiotami zajmują, głównie bankami, zakładami ubezpieczeń, instytucjami finansowymi,
przedsiębiorstwami, które mają sprzedaż powyżej 5 mln Euro w roku;
3) właściwość instancyjna  w której instancji występuje dany organ
4) właściwość delegacyjna  bardzo małe znaczenie; jeden organ musi delegować (przekazać) sprawę do
rozstrzygnięcia innemu organowi; zazwyczaj dotyczy części sprawy; np. Świadek nie ma obowiązku
przemieszczania się poza obszar swojego województwa, wtedy deleguje inny organ
Jeżeli razem rozpatrzymy 3 właściwości, to wiemy jakim podatkiem będzie zajmował się dany organ; na jakim terenie
osoby płacące podatek podlegają ...
Organ bezwzględnie musi przestrzegać swoich właściwości.
Świadek nie ma obowiązku przemieszczania się poza obszar swojego województwa.
ZOBOWI
ZANIA PODATKOWE
Obowiązek podatkowy  pojęcie podstawowe w podatkach, pojecie pierwotne  zawsze jeżeli mówimy o podatkach
obowiązek podatkowy musi istnieć; jest to centralna instytucja stosunku podatkowego;
Rodzaje obowiązków podatkowych:
" abstrakcyjny obowiązek podatkowy  określony w poszczególnych ustawach podatkowych; określa on czy
obejmuje określony stan faktyczny i jego następstwa prawne
" Zindywidualizowany obowiązek podatkowy  obowiązek ciążący na konkretnej osobie od czasu/momentu
13
kiedy ona spełni przesłanki określone w ustawie
Obowiązek podatkowy  art. 4 ordynacji podatkowej; definicja; wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana
powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w
ustawie;
Cechy obowiązku podatkowego:
1) Ogólny charakter  dzięki temu ma bardzo szerokie oddziaływanie, obejmuje wszystkich; ogólny charakter,
powszechne zastosowanie
2) Niezależny od woli stron  obowiązek podatkowy wynika tylko z mocy prawa / ustawy; podatnik, organy
podatkowe nic nie może zmienić
3) Zawsze powstaje samoistnie  z mocy prawa;
4) Kategoria prawna i faktyczna zobiektywizowana  nikt na nią nie ma wpływu; decyduje tylko zapis w ustawie
5) Niezbywalność obowiązku podatkowego  np. w drodze czynności cywilno-prawnych;
6) Obowiązek można rozumieć jako potencjalny nakaz zapłaty, który jest głównym obowiązkiem podatnika  na
danej osobie ciąży, ale nie oznacza że dana osoba będzie musiała płacić;
zobowiązanie podatkowe  przedłużenie obowiązku podatkowe, dalsza część z płaceniem podatków; art. 5; def.;
wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłaty podatku w wysokości, w terminie oraz w
miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Cechy zobowiązania podatkowego:
1) Normatywne (prawne) następstwo obowiązku podatkowego  regułą jest że na nas ciąży obowiązek
podatkowy i dalej zobowiązanie podatkowe; wyjątki: niekiedy obowiązek podatkowy nie przekształci się w
zobowiązanie podatkowe -> osoba nie płaci podatku;
2) Konkretne,  skonkretyzowany obowiązek podatkowy  gdy wiemy, ile mamy zapłacić, komu, gdzie to wtedy
jest już zobowiązanie podatkowe; z.p. ma konkretne skutki  osoba odpowiada całym swoim majątkiem za
zobowiązania podatkowe, często też za inne osoby; konkretne, praktyczne przełożenia; Obowiązek
podatkowy  bardziej teoretyczne, nie ma skutków; zobowiązanie- praktyczne, skutki
Powstawanie zobowiązań podatkowych
Art. 21  sposoby powstawania zobowiązań podatkowych:
1) Z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania; powstanie
z mocy prawa, tak samo jak obowiązek podatkowy; wszystko jest określone w ustawie, co jest potrzebne by
powstało zobowiązanie podatkowe; zobowiązanie powstaje samoistnie, automatycznie; zakłada się, że
podatnik zna przepisy, ustawy podatkowe i wie ile ma płacić podatku, kiedy, komu, co ma wypełnić; to
zobowiązanie polega na samo obliczeniu zobowiązania przez podatnika, Ew. płatnik musi się tym zająć (gdy
jest); działalność gospodarcza  samo obliczenie; ten sposób najczęściej mam miejsce; organy podatkowe
praktycznie nie biorą udziału przy powstawaniu zobowiązania podatkowego; organ podatkowy pojawia się
gdy stwierdza uchybienia, lub gdy chce skontrolować;
2) Z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania; organ podatkowy
14
musi wydać decyzję, w tej decyzji określa wysokość zobowiązania podatkowego (ile ma zapłacić dana osoba),
po otrzymaniu tej decyzji powstaje zobowiązanie podatkowe; decyzje konstytutywne  te decyzje tworzą
prawo, konkretny stosunek prawny, tu: tworzą zobowiązanie podatkowe; decyzje konstytutywne stosujemy
pod doręczeniu; podatek od spadków i darowizn (spadkobierca musi w miesiąc poinformować US, nic więcej
nie interesuje, US wyliczy zobowiązanie, doręczy decyzję o wysokości, następnie zapłata); karta podatkowa 
podatek ryczałtowy dla najmniejszych przedsiębiorstw, gdy ktoś może z tego korzystać  składa wniosek do
US że chce być opodatkowany kartą to US określa podatek na dany rok; podatki i opłaty lokalne , podatek
rolny, podatek leśny  decyzję wydaje W, B, P m., g.;
Wygasanie zobowiązań podatkowych. Formy wygaśnięć w podziale na efektywne i nieefektywne.
1) Wygaśnięcie efektywne  związek publiczno-prawny (państwo lub gmina) realizuje swoje dochody  gdy
podatek jest faktycznie zapłacony; zapłata podatku, pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta, zaliczenie
nadpłaty lub zaliczenie zwrotu podatku, potrącenie (zapłata podatku w formie potrącenia z wierzytelności
podatnika wobec np. Skarbu Państwa lub gminy), przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w
zamian za zaległości podatkowe, przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu
egzekucyjnym;
2) Nieefektywne - związek publiczno-prawny (państwo lub gmina) nie realizuje swoich dochodów  podatek nie
jest płacony; zaniechanie poboru podatku, umorzenie zaległości podatkowej, przedawnienie zobowiązania
podatkowego
SYSTEMY PODATKOWE 7 (24.11.2010)
Podatki pośrednie  oparcie na wydajnych z
ródłach dochodu  stały dochód, nie są wrażliwe na zmianę koniunktury
gospodarczej; podatki pośrednie  niewrażliwe, łatwe w poborze, płacisz w momencie wydatkowania;
nieprzestrzeganie zasady ..., zasada sprzeczności  małe odchody bardziej odczuwają; zaleta: łatwość pobory; szybki
dochód; nie są tak wrażliwe  ludność nie odczuwa ich podwyżki jako ingerencję w dochody;
Podatki fizyczne  wrażliwe na zmianę koniunktury gospodarczej
Racjonalny system musi się opierać na: stałych dochodach, zróżnicowane dochody pod względem podmiotowym i
przedmiotowym, musi uwzględniać minimalną sprawiedliwość podatkowa,
Podnoszenie podatków nie oznacza zwiększenia wpływów do budżetu;
Granice opodatkowania: ekonomiczne, absolutne wyznaczone przez wielkość produktu globalnego, podatki nie mogą
być zerowe. Względne granice podatkowe  ich przekroczenie ujawnia się zazwyczaj już po fakcie, można to naprawić
 przywrócić poprzedni stan w następnym roku (korekta)
Druga zasada  sprawiedliwości: spełnianie przez system podatkowy minimalnych standardów sprawiedliwości; przy
dużym udziale podatków pośrednich w systemie zasilania budżetu musi pojawić się element korygujący  podatek
dochody z ulgami. Sprawiedliwość pozioma, sprawiedliwość pionowa  osoby o wyższych dochodach muszą płacić
podatki wyższe (redystrybucja).
Szkoła wywodząca się z prawa naturalnego  prawo powinno uwzględniać minimalne standardy sprawiedliwości;
Druga doktryna  pozytywistyczna  nieistotne jest, czy prawo uwzględnia tą wewnętrzną akceptację systemu
podatkowego, bo póki istnieje to podatnik musi się do niego dostosować.  Trudne prawo, ale prawo . Jeżeli
społeczeństwo uznaje dany system za niesprawiedliwy  kształci postawy wobec obowiązku podatkowego 
15
mentalność podatkowa. W PL nie potępia tych, którzy nie wywiązują się z obowiązków podatkowych, wywiązywanie
się nie jest nagradzane. Gdy US ściąga  wtedy jest to nagradzane. Mentalność w PL mizerna.
W stosunkach podatkowych istnieją 2 sprzeczne interesy: Skarbu Państwa, służby są zobligowane do ściągnięcia
chociaż minimalnych, sytuacja najbardziej pożądana  zgromadzić jak najwięcej dochodów.
Podatki pośrednie sięgają do dochodu już opodatkowanego, ale ze względu, że są to podatki najbardziej wydajne
(podatki pośrednie stanowią ok. 60% budżetu)
Wpłaty na fundusz pracy i inne fundusze, składki ubezpieczeniowe składają się na obciążenia fiskalne, quasi-fiskalne.
Wyznacza się dzień wolności podatkowej  od tego momentu zaczynamy pracować na swoje, PL koniec VI, koniec VII
Ważny jest sposób wymiaru i poboru podatku. W większości obowiązki są przerzucane na podatnika. Z punktu
widzenia fiskusa jest to wygodne i względnie tanie. Podatnik musi w większości przypadków sam wypełnić zeznanie,
ponosić konsekwencje w przypadku złego wypełnienia. Ocena systemu podatkowego poprawiła się jeśli chodzi o
stanowienie prawa (konstytucyjne umocowanie), ujemna ocena dotyczy głównie pobierania podatku, praktyk Urzędu
Skarbowego (rola kontrolowania).
Biuro Informacji Podatkowej  powyżej 15000 EUR, 75% bez możliwości odliczenia KUP
W Grecji 50% PKB powstaje w szarej strefie. Włochy nie płacą podatku  instytucja abolicji podatkowej, PL jest blisko;
2 typy mentalności podatkowej: 1) południowa  PL też, podatek to zło konieczne, 2) mentalność północna  problem
ekwiwalencji świadczeń  wysokie podatki ale państwo w jakiś sposób zwraca to ludności
PL 6%, Szwajcaria 12%, USA 16%
Wydatki per capita na służbę zdrowia: PL 1000 EUR, Mołdawia 200,
Problem małej akceptacji systemu podatkowe wynika z braku ekwiwalencji świadczeń  państwo z wielu świadczeń
się wycofuje.
1) Grupy podatków: obciążające przychód, dochód, majątek, wydatki
2) Podział podatków na podatki zasilające budżet państwa i budżety samorządowe (budżet państwa niewiele
tytułów, ale tytuły zasilające o charakterze powszednim, akcyza, VAT, 2 podatki dochodowe, zryczałtowany
podatek od ..., podatek od gier); samorządowe są przypisane gminie
Proste formy opodatkowania  zryczałtowane formy opodatkowania dochodu/przychodu
Regulacja prawna.
Regulacja prawna dotyczy:
1) Karta podatkowa
2) Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych
3) Podatek zryczałtowany do ...
Ryczałt należy do preferencyjnych firm opodatkowania. Cechą charakterystyczną jest to, że są przyznawane na
wniosek podatnika.
16
Osoby prowadzące działalność gospodarczą, usługową w niewielkich rozmiarach, oprócz duchownych. Najczęściej
małe zakłady.
Małe (do 50 osób, do 10 mln) , średnie (do 250 osób, do 47-50 mln) , mikro (do 10 osób, do 2 mln aktywów)
przedsiębiorstwa: ilość zatrudnionych ,wielkość aktywów
Karta podatkowa jest ryczałtem kwotowym  określa dokładną kwotę, jaką należy zapłacić tytułem podatku. Kto
może być objęty kartą podatkową: taki rodzaj działalności, który został zamieszczony w załączniku do ustawy o ...,
podstawą dla umieszczenia danego rodzaju działalności w tym załączniku są normy przychodowości, które ustala
ministerstwo finansów, normy te nie są publikowane; głównie dotyczy działalności usługowej; ryczałt kwotowy,
pobierany miesięcznie;
wysokość uzależniona:
" od rodzaju działalności (dla każdego rodzaju działalności jest norma przychodowości),
" wielkość miejscowości, w jakiej zlokalizowana jest działalność (do 5 tys. Mieszkańców  najniższe)
" ilość osób zatrudnionych (jedyna u nas forma opodatkowania uzależniająca wysokość opodatkowania od
ilości osób zatrudnionych; 1. Dopuszczalność formy, 2. Przy ustalonej liczbie / dopuszczalnej zatrudnionych
wysokość karty podatkowej wzrasta; max. 5 osób; są rejony, w których więcej; kiedyś były ulgi) gdy
zatrudnienie = 0  stawki najniższe
Karta jest prostą metodą opodatkowania. Wpłaca podatnik określoną kwotę. Zaletą tej karty jest to, że podatnik nie
musi prowadzić ewidencji podatkowej; jego obowiązek: wydawanie rachunków (musi je przechowywać przez 5 lat);
Ograniczona liczba podmiotów (ok. 20) rodzajów działalności  zanikają
Do stanów zatrudnienia nie wlicza się osób do sprzątania, zatrudnionych sezonowo.
Karta podatkowa jest dobra dla małych firm, które głównie opierają się na pracy własnej podatnika i jego rodziny.
Forma ta cieszy się powodzeniem, bo prawie brak kontroli podatkowej
2. forma  zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych
Jest to podatek, który, pierwsza jego regulacja prawna wyszła w 1994, ustawa o zobowiązaniach podatkowych
Opór społeczeństwa.
Społeczeństwo woli stare podatki, boi się nowych.
Nakazywało podatnik rozpoczynającym działalność (a nie byli na karcie), obowiązek tego opodatkowania
Te podmioty objęte, zakwestionowały to:
1) Dotychczas ryczałtu były przyznawane na wniosek, a tu urzędu.
2) Całą formę opodatkowania określił Minister Finansów, a podatki powinny być regulowane ustawowo
Poprawiono, że:
1) Wprowadzono przepis, że jest to forma obligatoryjna, ale można złożyć do końca II wniosek o rezygnację z tej
formy opodatkowania
17
2) Wyszła ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym
Po pierwszych niepokojach, okazało się, że ta forma stała się bardzo korzystna dla podatników. Najbardziej
dochodowe (np. apteki, lombardy) byli tym objęcie. Gdy ministerstwo się ocknęło, zaczęły się pojawiać przepisy
wyłączające z tej formy opodatkowania, najbardziej dochodowe rodzaje działalności. Jest to przykład, dlaczego budzą
niepokój nowe formy opodatkowania.
WYKA
AD 8 (1.12.2010)
OPODATKOWANIE ZRYCZA
TOWANE
Formy ryczałtu: forma przyznawana na wniosek podatnika; jej cechą szczególną są małe obowiązki ewidencyjne lub
ich brak;
1. najprostszą formą: karta podatkowa  oparta na tzw. zewnętrznych znamionach; wysokość zależy od rodzaju
działalności, głownie działalności usługowe, rezygnacja z karty  złożenie odpowiedniego wniosku, lub np.
zacznie wytwarzać przedmioty z akcyzą; zależy od ilości osób zatrudnionych, wielkości miejscowości gdzie jest
zlokalizowania działalność; jedyna forma opodatkowania  bierze się pod uwagę ilość zatrudnionych; poza
rodziną, prace sezonowo; ulgi do 20-30%, jedyny obowiązek  wystawianie rachunków i przetrzymywanie
przez 5 lat
2. Bardziej skomplikowana forma: zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych-
wpływa do budżetu państwa  graniczna kwota: obroty poniżej 150000 EUR; opodatkowany jest tu przychód,
nie odlicza się kosztów, podmiot powinien zrobić kalkulację, czy koszty odgrywają dużą rolę; stawki
zróżnicowane w zależności od rodzaju działalności od 3 do 20%, procentowane;
można odliczać:
" z podstawy opodatkowania  składki na ubezpieczenia społeczne; mogą dokonać darowizn do 6%
przychodów
" z kwoty podatku: składka zdrowotna  można odliczyć 8,75; przekazywać z kwoty podatku 1% na
organizacje pożytku publicznego; brak możliwości łącznego opodatkowania małżonków; brak ulg
prorodzinnych  bo jak 2,3 dzieci to brak podatku; muszą prowadzić ewidencję kupna-sprzedaży,
wydawanie rachunków, musza robić zakupy, inwentaryzację wyposażenia; przy otwarciu firmy, wybór
nieracjonalny, bo nie odliczy wyposażenia; ustawowe wykluczenie z tej formy: przede wszystkim: apteki,
kantory, lombardy, usługi prawnicze, maklerskie,
3. Ryczałt od osób duchownych  wysokość stawek uzależniona od wielkości parafii, ilości dusz; płacony z tytułu
tacy, kolęd, opłat za pogrzeby, śluby; stawki ustalane corocznie; w innych państwach: podatek kościelny,
zapisy do kościoła, podatek zróżnicowany od wysokości dochodu; mogą odliczać składki na ubezpieczenia
społeczne, od kwoty podatku składki na ubezpieczenia zdrowotne
1 i 3 wpływają do gminy
INNE PODATKI O CHARAKTERZE PODATKOWYM
Podatki samorządowe  zasilają budżety gmin, gmin bo jako pierwsze ogniwo samorządu terytorialnego była ..., Duża
rola  podatki o charakterze majątkowym: podział  wspólna cecha  zasilają budżety samorz.; przedmiot
18
opodatkowania: dotyczące stanu posiadania / własności (podatek od nieruchomości, od środków transportowych),
dotyczą przyrostu majątku: przyrost nieodpłatny (od spadków i darowizn, zasiedzenia itp.), odpłatny (m.in. od
czynności cywilno-prawnych) opodatkowuje transakcje odpłatne (kupno-sprzedaż, pożyczki, przejęcie udziału itp.);
opłaty od posiadania psów  opłata fakultatywna (gmina może, ale nie musi) stan posiadania
Podatek od spadków i darowizn: geneza, domiary  nie zapłaciłeś  przejęcie; po 1956 r. dekret Bieruta (użytkowanie
wieczyste na 99 lat); w latach 50. Dotyczył nieodpłatnego nabywania nieruchomości / ruchomości poprzez
dziedziczenie, zapis, darowiznę, zasiedzenia; zakres przedmiotowy jest szeroki; wartość rynkowa; opodatkowaniu
podlega czysta wartość spadku  po odliczeniu kosztów leczenia, pochówku; przyjęcie spadku: można przyjmować
spadek wprost (odpowiadam całym swoim majątkiem za wszystkie długi jakie ciążą na tym) albo tzw.
dobrodziejstwem inwentarza (odpowiadamy za jego długi ale do czystej wartości spadku); przed przyjęciem spadku w
terminie 2-tygodniowym trzeba złożyć oświadczenie, gdy nie składam -> oświadczenie o przyjęciu spadku wprost;
wysokość zależy od: stopnia pokrewieństwa (od 3 do 12% wartości czystej majątku obliczany od wartości rynkowej
bez artykułów codziennego użytku), kwoty wolne w I grupie ok. 9 tys. zł, II 7 tys., III 4 tys.  tak nisko, bo podstawą
jest wskaz
nik cen artykułów nieżywnościowych; podział spadkodawców na trzy grupy: I. najbliższa (małżonkowie,
rodzice, dzieci, wnuki, synowa, zięć) teraz z I grupy wydzielono grupę 0 i obdarzono przywilejem  małżonkowie,
rodzice, dzieci, wnuki, rodzeństwo, ojczym, macocha  z I grupy wszyscy oprócz synowej i zięcia, w przypadku śmierci
ojca, powinien zapisać tylko swojemu dziecku, bo podatek; te, które nie należą do grupy 0 muszą złożyć oświadczenie
w 6 miesięcy listę, co otrzymał
SYSTEMY PODATKOWE (08.12.2010)
Od majątku  nieodpłatny  od spadków i darowizn
Przyrost odpłatny  od czynności cywilno-prawnych
PODATEK OD SPADKÓW I DAROWIZN
Dotyczy tylko osób fizycznych, występuje w większości krajów europejskich, dotyczą osób najbliższych,
PL: jest uzależniony od stopnie pokrewieństwa pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą; 3 grupy + grupa 0: grupa 0 
osoby najbliższe, zwolnienie
Termin 6 miesięcy  konsekwencje: stawka sanacyjna: 20%
Opodatkowanie z ... z
ródeł: bez KUP, 75%
Ucieczka przed podatkiem, do oaz podatkowych
Grupa I: zięć, synowa
Grupa II: boczne pokrewieństwo, dzieci rodzeństwa
Grupa III: dziesiąta woda po kisielu
Spadek z dobrodziejstwem inwentarza (ograniczone terminem zawitym, najczęściej 2 tyg.); albo wprost \
W obu odpowiada się za długi spadkodawcy
19
Czysta wartość spadku, wartość rynkowa
Kwoty wolne od opodatkowania; I grupa: 9 tys, II 7 tys, III 4 tys.; niskie bo podstawą ich ustalenia jest wskaz
nik cen
artykułów niekonsumpcyjnych (poza żywnością), Dy zmieni się o 20% -> zmiana -> waloryzacja tych kwot
Stawki od 3-12% wartości rynkowej
Podatek wymierzany przez US, przekazywany na rzecz budżetu gminy, często płatnikiem jest notariusz;
W niektórych krajach podatek majątkowy
Darowizny kumuluje się w ciągu 5 lat
9 tys, 7 tys, 4 tys.
Nie są zabezpieczone interesy konkubentów
Zasiedzenie  stawka procentowa  7% wartości nieruchomości
DALEJ PODATKI MAJ
TKOWE
Podatek dotyczący stanu posiadania  podatek od nieruchomości
Podatek regulowany ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, ma charakter majątkowy, dotyczy właścicieli,
posiadaczy, uż. Wieczystych, władają bez tytułu prawnego
Dotyczy gruntów, budynków, budowli
Obciąża osoby fizyczne oraz prawne -> wspólna konstrukcja
Podatek typowo majątkowy - wszystko co jest na stanie naszego majątku, podlega opodatkowaniu
Wymierzalny na podstawie kryteriów zewnętrznych (powierzchnia)
Sposób określania wartości  znamiona zewnętrzne (powierzchnia użytkowa, mieszkalna)
Cele mieszkalne, czy działalność gosp.
Budynki, grunty  stawki kwotowe; podatek zasilający budżety gminy; gminy ustalają wysokość, niższą niż max.
Stawki; na 2011 są wyższe od stawek maksymalnych; inflacja powyżej 5% -> podnoszą stawki;
Podatki samorządowe powstają na podstawie decyzji, jednorazowo lub 4 raty
Grunt, budynek nie przynosi zysku -> firmy kwestionowały; ale orzeczenie sądu -> podatek trzeba płacić
Nie jest to podatek przychodowy!!!
Obniżki gminy max. 50%, nie można się domagać refundacji ze strony budżetu
Budowle: wartość budowli oraz amortyzacja
Najważniejszy tytuł zasilający budżety gmin; najbardziej efektywny, wydajny
20
Gminy nie są monolite, mają zróżnicowany charakter
Miejskie, miejsko-wiejskie, wiejskie
Wiejskie  nie jest najważniejszy, rolny i leśny!!! Mało wydajne, obliczane od ceny najtańszego w PL zboża  żyta,
obciążenia symboliczne, gmina ma charakter rolniczy, leśny
Przebudowa tego podatku: wprowadzenie podatku katastralnego  ma uwzględniać wartość budynku; lokalizacja,
konstrukcja tego budynku, majątek,
Uregulowanie sytuacji prawnej  przyczynił się dekret Bieruta
Państwa skandynawskie  podatek od nieruchomości jest; wartość na podstawie zeznana podatnika; on jest przez 5
lat związany tą wartością;
Podatek od nieruchomości podatkiem majątkowym
WYKA
AD (15.12.2010)
Ostatnio podatki i opłaty lokalne
Podatek od nieruchomości  u nas tradycyjna formuła, oparta na zewnętrznych znamionach; potrzeba przebudowy
na podatek katastrowy; kataster; parametry, zeznania podatnika, wartość rynkowa  najgorsza;
Podatek od środków transportowych  dot. Sam. Ciężarowych, autobusów; od osobowych stawki zostały wliczone do
podatku akcyzowego; ustawa określa stawki maksymalne; nowe rozporządzenie je podnosi;
Stawki minimalne  gmina może ustalić stawki wyższe; gdzie???
Opłaty  miejscowa (od osób przybyłych na np. konferencje, szeroki zakres), uzdrowiskowa (miejscowość musi
posiadać walory uzdrowiskowe, zwolnienie osób w celach leczniczych), od posiadania psów (do 2 zwolnione),
powyżej 65 lat i prowadzą samodzielnie gospodarstwo  zwolnienia; targowa  handlują, a nie płacą podatku od
nieruchomości związanych z działalnością gosp.;
Podatek rolny i leśny  duży udział w gminach
Podatek majątkowo-przychodowy  płacą właściciele gospodarstw rolnych > 1ha; podstawa  cena skupu żyta z ub.
roku z 30 X; 1 ha przeliczeniowy = 5 kwintali żyta;
Rolny  200 m drzewa
Rolnicy  uprzywilejowani - składki ubezpieczeniowe, 97% wszystkich płatności z budżetu; do KRUS 16 mln rocznie;
Ulgowe traktowanie rolników  bo policzono że rolnicy mają do 5ha, produkują na potrzeby własne, grupa chłopo-
robotników  dodatkowa praca; dziś struktura inna;
Podatek od czynności cywilno-prawnych  podatek samorządowy, wpłacany (tak jak od spadków i darowizn) do US
lub poprzez notariusza; tak jak przy spadkach i darowiznach: pożyczki między osobami najbliższymi (do I grupy  poza
synową i zięciem) zwolnione od tego podatku, ale trzeba zgłosić; opodatkowanie pożyczki 2% wartości;
opodatkowanie 20% gdy nie zgłosi;
21
Przychód z nieujawnionych z
ródeł  75%
Sołtys inkasentem, odpowiada za pobrane i niewłączone podatki
PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH
Powszechny obowiązek podatkowy
Wprowadzony jako 1. Przy przebudowie systemu (1991),
Stworzono jedną konstrukcję, uproszczenie
Wymienione z
ródła przychodów
Oparte na teorii niemieckiej
Nieopodatkowanie czynów  nielegalnych -> np. burdeli, żeby ich nie legalizować
W niektórych krajach: czyn karalny, ale podatek jest wymierzony
W PL: opodatkowanie indywidualne: opodatkowaniu podlega dochód indywidualny danej osoby, związane z
aktywizacją zawodową kobiet, dziś niewiele (np. Portugalia) stosuje opodatkowanie łączne / wspólne; ale istnieje
możliwość opodatkowania łącznego, ale pod pewnymi warunkami, przede wszystkim dotyczy głównie małżonków
zawarte musi być w ciągu 1 roku, wspólnota majątkowa;  śmierć podatkowa ; musi być wspólny wniosek małżonków;
Czteroletni plan finansowy; gdy dług publiczny przekroczy 55% PKB to stawki VAT będą wzrastały aż do 25%
Stawka obniżona, super-obniżona -> chodzi o wzrost dochodu
Uchwalenie nowego sposobu długu publicznego -> nasz dług spadnie o 2%, UE będzie nas traktować ulgowo
Irlandia miała najniższy podatek dochodowy od działalności gospodarczej  12,5%
Podatek dochodowy obejmuje zarówno dochody z pracy, jak i działalności gosp. Ustawa wprowadza nieograniczony
obowiązek podatkowy. Objęte nim są wg artykułu osoby przebywające dłużej niż 183 dni, mają miejsce zamieszkania
w PL, mają centrum interesów życiowych.
Ograniczony obowiązek podatkowy  krócej niż 183 dni
A
ączne opodatkowanie  wniosek, małżeństwo trwa rok podatkowy, musi istnieć wspólnota majątkowa; opłaca się
gdy drugi z małżonków ma niskie dochody lub nie ma wcale;
Opodatkowanie tzw. osób samotnie wychowujących rzeczy  art. 8  dzieci własne oraz przysposobione, dotyczy
małżonków, np. w więzieniu; dzieci małoletnie, uczą się do 26., faktycznie samotnie wychowuje dzieci; konkubenci
nie mogą; w PL dzieli się na 2; w niektórych krajach na tyle, ile rzeczywiście dzieci;
W PL opodatkowanie indywidualne, są wyjątki
Np. Francja  podmiotem opodatkowanym jest rodzina; iloraz rodzinny; bierze pod uwagę faktyczną zdolność
podatkową rodziny, uwzględnia dzieci, także takie które zawarły małżeństwo, ale nadal jest na utrzymaniu rodziny
22
Niemcy  ulgi z tytułu utrzymywania dzieci, standardowe ulgi
Model oparty na systemie ubezpieczeniowym
Wychowywanie samotnych dzieci  przywilej
Skala podatkowa  dosyć spłaszczona; 18% i 32%; zlikwidowano 40%; ubytek w dochodach spowodowało obniżenie
składki rentowej
Utrzymanie miejsca pracy  klin podatkowy;
Kwota nieopodatkowana  3091 zł, wynagrodzenie minimalne 
Większość opodatkowana 18%
Za liniowym przemawia prostota, łatwość
przy podatku dochodowym  bierze się pod uwagę zdolność podatkową w pewnym zakresie
WYKA
AD 05.01.2011
Ostatnio: podatek dochodowy
Konstrukcja
Rozwiązania dot. Systemu podatkowe z uwzględnieniem podatku dochodowego m.in. w USA
Podatek dochodowy od osób fizycznych  w PL od 1991 r., nowelizacje, brak uproszczenia w odniesieniu do
osób zatrudnionych na etacie,
Uwarunkowania w jakich jesteśmy
Ustawa o działalności leczniczej
W krajach UE  konstrukcja podatku dochodowego od osób fizycznych zbliżona; dominuje opodatkowanie
indywidualne (z możliwością wyboru czy wspólnie z małżonkiem  dla krajów tradycyjnych, w innych  np.
Holandia  partnerzy podatkowi); nasz system dosyć tradycyjny; w systemach europejskich dominuje
opodatkowanie indywidualne, istnieje możliwość opodatkowania wspólnego, w różnych krajach różnie;
większość to systemy progresywne (stara 15.); liczba progów na ogół zmniejszyła się (z 17 do 4,5 progów) ->
możliwości danego państwa;
Stara Europa  kwoty wolne niższe, najniższe  Portugalia; Grecja  kwota wolna = 4xminimalne
wynagrodzenia
Szara strefa daje przetrwanie ludziom
23
Włochy  amnestia podatkowa
Euroland  podatki na prawie niemieckim 
Francja  metoda ilorazu rodzinnego  każdej określonej osobie jest przypisywana kwota wolna, dochód
dzieli się przez ilość pozostających w gospodarstwie osób
Francja  b duże ulgi na wychowanie dzieci, ulga na dziecko do ok. 2500 EUR,
Polski system cechuje duże zróżnicowanie dochodów
PL: emerytura lub etat
W Niemczech emerytura  kwota wolna,
Zwolnienie emerytur od opodatkowania
Niewidomi: u nas opodatkowanie, ale 2280 zł na utrzymanie psa przewodnika
Szwecja  domy z serwisem
W wielu systemach ochrona nie tylko osób, dzieci opiekujących się
W systemie niemieckim  ulgi standardowe  udokumentowanie weku dziecka + szkoła
Kształcenie poza domem  ulgi poza standardowe
Podatek dochodowy jest podatkiem osobistym  powinien uwzględniać sytuację osobistą podatnika
W PL duże zróżnicowanie dochodu ludności  konieczność utrzymywania podatku progresywnego
System podatku Liniowego  prostota  prawie wszystkie kraje postsocjalistyczne; Bułgaria -10%, Rumunia 
16%, Litwa 24%, A
otwa, Estonia, Słowacja
USA:
Podatek federalny ( jednolity w całych USA) + podatki stanowe
Możliwość odliczania podatków stanowych od podatku federalnego
Nie ma podatku VAT, jest obrotowy stanowy
Ciężar opodatkowania nie zależy tylko o d jednego podatku.
Teraz tendencja -> obniża się dochodowe, podwyższa się VAT; głównie w Europie
VAT podatkiem najbardziej niesprawiedliwym, najbardziej obciążone są osoby o najniższych dochodach
24