Interaktywna Encyklopedia Pnącza ogrodowe 2005 - informacje o roślinach > więcej informacji > porady > cięcie pnączy


















































 




witamy!






informacje o roślinach






encyklopedia






o szkółce






oferta






linki






kontakt


 






 
charakterystyka i uprawa


 
zastosowania pnączy


 
więcej informacji







  
powojniki


  
inne pnącza

  
niskie rośliny okrywowe
  




  
na altankach, pergolach, murach

  
na płotach i jako osłony

  
na naturalnych podporach i okrywowe

  
w pojemnikach na balkonach i tarasach

  
na kwiaty cięte






  
systematyka i nazewnictwo

  
porady

  
artykuły o pnączach

  
artykuły w Internecie
 





 jesteś tu:
informacje o roślinach > więcej informacji > porady > cięcie pnączy
cięcie pnączy
Miłośnicy ogrodów często zadają sobie pytanie, czy i jak przycinać pnącza. Warto chyba wyjaśnić, czemu może ono służyć, aby lepiej dobrać właściwy sposób do naszych potrzeb. Cięcie służy:

Rozkrzewieniu. Skrócenie pędów o 1/3 do 2/3 spowoduje wyrastanie nowych rozgałęzień z pąków pozostawionych u podstawy. Takie cięcie jest szczególnie ważne w ciągu pierwszych 1-3 lat uprawy, gdy tworzymy mocną bazę rośliny.
Usunięciu nadmiaru pędów. Wycięcie pędów nadmiernie zagęszczających roślinę, ograniczających dostęp światła i przewietrzanie jej wnętrza poprawia jej zdrowotność i wygląd. A wycinaniu pędów przeszkadzających sąsiadującym roślinom lub innym obiektom (oknom, drzwiom, rynnom itp.) przeciwdziała powstaniu bałaganu w ogrodzie. Jest szczególnie istotne w przypadku pnączy silnie rosnących w małych ogrodach.
Poprawie warunków fitosanitarnych. Usuwanie zamarłych oraz chorych pędów przeciwdziała rozprzestrzenianiu się chorób.
Wywołaniu kwitnienia i owocowania. Silne cięcie sprzyja obfitemu kwitnieniu niektórych pnączy, np.: glicynii, milinów czy powojników kwitnących latem. Może również przyspieszyć i zwiększyć owocowanie aktinidii.
Odmłodzeniu. Co 3-6 lat można usunąć część najstarszych pędów, aby zastąpiły je nowe, młode, zdrowsze. Takie cięcie warto stosować przy uprawie powojników, wiciokrzewów, winników czy miesięcznika kanadyjskiego.



rys. 1: Tniemy ostrym sekatorem 0,5-1 cm nad parą zdrowych, nabrzmiałych pąków.


Mając dużo miejsca w ogrodzie, można ograniczyć cięcie większości pnączy do rozkrzewiającego i sanitarnego, pozwalając rosnąć im swobodnie. W większości ogrodów dobrze jest, wyciąć nadmiar pędów, co najmniej raz w roku. Gdy pnącza posadzone przy ścianach domu osiągną poziom dachu, kontrola ich wzrostu jest szczególnie istotna, aby nie uszkodziły rynien czy poszycia dachowego.

Cięcie powinno się wykonywać ostrym narzędziem (np.: sekatorem), lekko ukośnie 0,5 – 1 cm powyżej pąka lub rozgałęzienia (rys. 1). Należy unikać cięcia w środku międzywęźla. Pozostawiony odcinek pędu zamiera, do najbliższego pąka, utrudnia gojenie rany i stanowi siedlisko chorób. Miejsce cięcia na pędach grubych powinno się zasmarować farbą ułatwiającą gojenie. Najlepiej kupić w sklepie gotowy przeznaczony do tego preparat (np.: „Funaben”) ale można przygotować go we własnym zakresie, dodając do farby emulsyjnej preparat grzybobójczy np.: „Topsin M” w dawce 1%.



rys. 2: schemat cięcia Actinidii

Większość pnączy najlepiej jest przycinać od końca lutego do początku kwietnia, ale są liczne odstępstwa od tej reguły. Poza tym niektóre pnącza wymagają specjalnego postępowania.

Aktinidie możemy pozostawić swobodnemu wzrostowi, traktując je jako rośliny ozdobne i przycinać pędy nadmiernie zagęszczające lub przeszkadzające. Można również prowadzić rośliny specjalnie i ciąć je, aby uzyskać możliwie najwięcej owoców dobrej jakości. Pierwsze 3-4 lata poświęca się na uformowanie roślin, które są długowieczne i mogą rosnąć nawet przez 50 lat. W lecie usuwa się pędy nadmiernie zagęszczające krzew. Wybrane, najsilniejsze pędy boczne wyrastające z pędu głównego, rozprowadza się na boki, podwiązując do drutów, a w sierpniu obcina się końce tych pędów (rys. 2), co pobudza boczne rozgałęzienia i zawiązywanie pąków kwiatowych. W końcu zimy można cięcie ponowić, dodatkowo skracając pędy. Cięcie należy skończyć przed końcem lutego. Później przycięte „płaczą”. Na plantacjach produkcyjnych rośliny aktinidii najczęściej prowadzone są po konstrukcjach w kształcie litery “T” (rys. 3). W warunkach amatorskich najłatwiej prowadzić je przy drutach rozciągniętych między słupami,



rys. 3: prowadzenie Actinidii w literę "T"

przy ścianach czy płotach (rys. 4). Sadzenie zimotrwałych aktinidii na działkach i w ogrodach przydomowych, a nawet zakładanie plantacji produkcyjnych, zyskało dużą popularność w Japonii i USA a w ostatnich latach również w Niemczech i wielu krajach Europejskich. Sądzę, że te wartościowe rośliny warte są powszechnego stosowania również w Polsce. Aktinidie wcześnie rozpoczynają wzrost wiosną i są wrażliwe na przymrozki, dlatego nie należy przyspieszać ich wzrostu, a przed chłodnymi nocami dobrze jest je osłonić. W czasie uprawy ważne jest silne podlewanie, gdyż wymagają dużo wody, zwłaszcza w czasie intensywnego wzrostu lub w czasie gorącej pogody. Od drugiego roku po posadzeniu, aktinidie należy silnie nawozić, zwłaszcza azotem.


rys. 4: prowadzenie Actinidii na płask


Glicynie pozostawiamy swobodnemu wzrostowi przez 2-3 lata, aby się zakorzeniły i wzmocniły. W następnych latach powinny być silnie cięte, aby zmusić je do zawiązania pąków kwiatowych. Pąki zawiązywane są wczesną jesienią, dlatego podstawowe cięcie wykonuje się latem (koniec lipca - sierpień), przycinając większość nowych pędów nad 4 liściem, a pozostawiając nieprzycięte tylko pędy, które są potrzebne do ukierunkowania wzrostu rośliny. Wczesną wiosną możemy cięcie poprawić, wycinając pędy bardzo cienkie, niepotrzebne lub zamarłe, a na bocznych pędach pozostawić tylko 2-3 pąki. Jeśli mimo takiego cięcia glicynia nie rozpoczęła kwitnienia, a rośnie bardzo bujnie, można ograniczyć jej wzrost podcinając korzenie. W tym celu, w lutym lub marcu, podcinamy korzenie wbijając szpadel pionowo w ziemię w odległości 30 – 60 cm od rośliny dookoła niej.

Powojniki. W pierwszym roku wszystkie powojniki powinno się przyciąć nie wyżej niż 30 cm od podłoża.
Ma to spowodować wyrastanie nowych pędów z podstawy krzewu. Podobny, a nawet lepszy efekt
można uzyskać kładąc pędy płasko na ziemi i obsypując je korą, podobnie jak robiliśmy to
po posadzeniu roślin. Sprzyja to wzmocnieniu roślin a przez to ich obfitszemu kwitnieniu
i większej odporności na choroby. W latach następnych cięcie zależy od odmiany i pory jej
kwitnienia (por. ostatnia kolumna w encyklopedii roślin
oraz rys. A i rys. B). Generalnie wyróżniamy trzy
sposoby cięcia, dla ułatwienia


cięcie 1 (wcale): Powojników kwitnących tylko na starych pędach wiosną nie tnie się wcale.


oznaczam je cyframi: 1 (wcale), 2 (słabo) i 3 (silnie).


 
1 (wcale) - Powojników kwitnących tylko na starych pędach wiosną (np.:

Clematis montana i powojników z Grupy Atragene) nie tnie się wcale, a jeśli jest to potrzebne ze względu
na nadmierne rozrastanie się, tnie się dopiero po kwitnieniu, na wysokości,
która nam odpowiada, ale najczęściej nie niżej niż 1 m od ziemi.



2 (słabo) - U większości odmian wielkokwiatowych - zwłaszcza tych, które rozpoczynają
kwitnienie wcześnie (pierwsze kwiaty są na zeszłorocznych pędach w V lub początku VI),
a potem je powtarzają (na tegorocznych pędach). Przycinamy wszystkie pędy na mniej więcej
jednakowej wysokości od 100 do 150 cm (im młodsza lub słabsza roślina tym tniemy niżej).
Podobnie postępujemy z roślinami, co do których nie mamy pewności, jak powinny być przycinane.




rys. A: przycinanie powojników na sposób 2 (słabo)koniec II - początek IV



cięcie 2 (słabo): Przycinamy wszystkie pędy na mniej więcej
jednakowej wysokości od 100 do 150 cm






rys. B: przycinanie powojników na sposób 3 (silnie)koniec II - początek IV

3 (silnie) - Powojniki rozpoczynające kwitnienie późno
(na tegorocznych pędach począwszy
od końca VI do VII) np.: odmiany z
Grupy Viticella i wielkokwiatowe kwitnące późno, najlepiej przyciąć silnie nad 2-3 parą pąków (20-50 cm) od ziemi. Tak
tniemy również silnie rosnące powojniki kwitnące w lecie jeśli chcemy ograniczyć ich rozrastanie z
Grupy Tangutica. W przypadku powojników
bylinowych (np. z
Grupy Heracleifolia, czy
Grupy Integrifolia) i odmian z
Grupy Texensis
wycinamy wszystkie obumarłe pędy tuż przy podstawie, a żywe ucinamy 5-10 cm od ziemi.



cięcie 3 (silnie): Należy przyciąć silnie nad 2-3 parą pąków (20-50 cm) od ziemi.




cięcie 3 (silnie): Należy przyciąć silnie nad 2-3 parą pąków (20-50 cm) od ziemi.




Wiciokrzewy. Po posadzeniu powinno się przyciąć do 1/3 ich wysokości, aby wytworzyły silne rozgałęzienia u podstawy. Wybierzemy z nich 2-4 najsilniejsze pędy, które będą stanowić podstawę krzewu, a pozostałe usuwamy. W następnych latach wiciokrzewy kwitnące na pędach zeszłorocznych, (np.: wiciokrzew przewiercień czy wiciokrzew Tellmanna) tniemy bardzo słabo, usuwając tylko pędy słabe, zamarłe lub zagrażające sąsiadom. Co 5-6 lat dobrze jest przeprowadzić silne cięcie odmładzające. Wiciokrzewy kwitnące na pędach tegorocznych (np.: wiciokrzew japoński i jego odmiany czy wiciokrzew Heckrotta) można ciąć wczesną wiosną silnie, nie obawiając się, że pozbawi nas to kwitnienia.




zobacz również:

• artykuły o pnączach ogrodowych • charakterystyka i uprawa • encyklopedia • zastosowania pnączy • złożone wyszukiwanie

 

 informacje o roślinach > więcej informacji > porady > cięcie pnączy
Ostatnia modyfikacja: 2005-01-23.

Projekt i realizacja stron: Grzegorz Marczyński. Strony są zarządzane przez system WMS.
(c) 2005 Szczepan Marczyński - Wszelkie Prawa Zastrzeżone - Kopiowanie zdjęć i tekstów zabronione.