Zapalenia mózgu u koni

WEE - Western Equine Encephalomyelitis

EEE - Eastern Equine Encephalomyelitis

VEE - Venezuelan Equine Encephalomyelitis

WNV - West Nile Virus

EPM - Equine Protozoal Myeloencephalitis

EHV - Equine Herpes Virus

JE - japońskie zapalenie mózgu

Ogólna charakterystyka

• Zakażenia Arbowirusowe (ang. Atrhropod-Borne Viruses), w naturze przenoszone przez krwiopijne stawonogi (komary) - Ho i Eq to przypadkowi gospodarze tego wirusa a zachorowania występują przy maksymalnej aktywności wektorów (do masowych zachorowań u koni dochodzi gdy ptaki migrują)

• Wymagają wcześniejszego żerowania stawonoga na gatunku kręgowców, będących REZERWUAREM (np. drobne gryzonie, ptaki u których brak objawów klinicznych, cały czas stanowią źródło zakażenia - ciągła wiremia)

• Zoonozy

• Charakterystyczny cykl krążenia wirusów:

Gospodarz 1 - rezerwuarowy -> krwiopijny wektor -> gospodarz 2 - dead-end host

• Przebieg: bezobjawowy, subkliniczny, ostry, nadostry

• Specyficzna lokalizacja geograficzna - zależna od występowania wektora, zachorowania występują na całym świecie (oprócz Nowej Zelandii)

• Zbieżność zachorowań z aktywnością wektorów

• Brak możliwości różnicowania na podstawie objawów klinicznych związanych z OUN(w 10% możemy jednak różnicować na podstawie charakterystycznych objawów ze strony układu pokarmowego np. biegunka, kolki)

• U koni mogą powodować ciężkie zachorowania

• USA, Kanada - wprowadzane są szczepionki (profilaktyczne szczepienia przed przemieszczaniem) w Europie nie ma szczepionki; szczepienie nie chroni przed zachorowaniem tylko łagodzi objawy i komplikuje diagnozę (szczepionki niedelecyjne)

Diagnostyka

• Badanie płyny mózgowo-rdzeniowego

• Pobierany jest z II przestrzeni - przy czym wartość diagnostyczna jest pelsza im blizej zmian jest on pobierany

• Cytologia

• Wykonywana do 30 min od pobrania

• Prawidłowo płyn zawiera do 10 WBC/ul - głownie komórki mononuklearne

• Przy infekcjach wirusowych ich liczba wzrasta od 100 do 1000/ul, przy zakażeniach bakteryjnych jest ich znacznie więcej

• EEE - pleocytoza

• WEE, WNV - nagromadzenie komórek limfatycznych

• Pasożyty - eozyno file (pleocytoza), ksantochromia (zabarwienie na żółto)

• Barwa

• Koncentracja białka

• Wartość prawidłowa do 20-124 mg/dl, przy czym wyższe wartości notuje się gdy jest on z przestrzeni lędźwiowo-krzyzowej

• Wartości IgG i albumin z CSF można porównać z uzyskanymi dla surowicy

Ab CSF : Ab surowicy x100 -> wzrost przepuszczalności bariery krew-mózg

IgG CSF : IgG surowicy x Alb surowicy / Alb CSF -> świadczy o masowej produkcji IgG np. EMP, meningitis, nowotwory

• glukozy

• Zmiany biochemiczne

• Wykrywa się w nim także swoiste przeciwciała ale sam czynnik zakaźny diagnozuje się znacznie trudniej

• Materiał do badania:

• Przyżyciowo: surowica i PMR

• Pośmiertnie - tkanka mózgowa

Japońskie Zapalenie Mózgu Koni

• Wywoływane przez wirus należący do grupy wirusów JE, w której skład wchodzą:

• JEV wirus japońskiego zapalenia mózgu

• MVEV wirus zapalenia mózgu Murray Valley

• SLEV wirus zapalenia mózgu St. Luis

• WNV wirus Zachdniego Nilu

• Wirus Yaounde

• Wirus Cacipacore

• Wirus Koutango

• Wirus Usutu

• Jest chorobą atakującą: konie, świnie, ptaki, bydło i człowieka przy czym zakażenia objawowe dotyczą koni świń i ludzi

• „mosquito-born disease”

• Wirus RNA, mający kulistą formę

• Otoczka zewnętrzna utworzona jest z proteiny (E) stanowiącej strukturę ochronną wirusa i ułatwiającą przedostanie się do komórek

• Pierwszy raz wyizolowano do w 1925r. od człowieka, w 1937r. od koni a w roku 1948 z mózgu zakażonych prosiąt

• W Azji rozprzestrzenił się w latach 80-tych, w roku 95' dotarł do Wenezueli i Kolumbii a w 1998 do Australii

• Rok 2004 - Hong Kong - pierwsze zachorowania, w 2005 ponad 700 zgonów zakażonych osób

• Dalej choroba rozprzestrzeniła się na Chiny i Rosję

• Aktualnie (2009) występuje w Pd i Pd-Wschodniej Azji, Bangladeszu, Kambodży, Indonezji, Laos, Korei Pn, Pakistanie

• Rocznie od 45 do 50 tyś przypadków zachorowań w skali świata

• Śmiertelność 25-30% (ludzie)

• 30-50% chorych powraca do zdrowia ale pozostają u nich zaburzenie neurologiczne

• Arbovirus B z rodziny Flaviviridae 1 serotyp z 2 podtypami wirusa

• Nakayama - wyodrębniony z mózgu ludzkiego

• JaGar 01 wyodrębniony z komara Culex

• Cykl biologiczny

Wirus namnaża się z organizmie ptaków wodnych(czapla, gęsi) - są one zakażone bezobjawowo -> komar żerujący na ptactwie gł. Culex tritaeniorhynchus -> przeniesienie infekcji na człowieka, świnię (świnia stanowi zasadniczy rezerwuar wirusa, w którym namnaża się on dalej - straty ekonomiczne na szczepienia)

• Patogeneza

Replikacja w sercu, wątrobie i nerkach (wysyłamy do izolacji) -> wiremia -> OUN

Objawy kliniczne zakażenia ujawniają się zasadniczo tylko u świń oraz koni.

Postacie JE u koni

bezobjawowe	Subkliniczne	Ostre	Nadostre
Niewielkiego stopnia gorączka i osowiałość; zwierzę zdrowieje w przeciągu kilku dni	Gorączka; zajęcie OUN - w niewielkim stopniu czego objawem jest POBUDZENIE lub PARALIŻ kończyn tylnych; przeczulica i utrata odruchów skórnych; niepokój, potliwość, zaburzenia równowagi Zdrowieje w ciągu 2 tyg.	Gorączka trwająca 3-4 dni, dysfagia, obstrukcje i dysuria; mogą także wystapić POBUDZENIA i PARALIŻ; opadnięcie powiek, uszu, dolnej wargi, trudności w połykaniu, narkolepsja, zaburzenia słuchu i wzroku, konwulsje na przemian z ospałością, zgrzytanie zębami i ślinotok Objawy trwają ok. 2-3 tyg.	Objawy jak w postaci ostrej - przed zejściem dołacza się oczopląs, rozszerzenie źrenic, agresja, potliwość, ruchy pływackie u zwierząt leżących na ziemi

Zmiany sekcyjne w przebiegu JE

• Przekrwienia i krwotoki w OUN

• Zmętnienie PMR

• Przekrwienia i krwotoki w rdzeniu kręgowym

• Przepełnienie pęcherza moczowego

• Powiększenie węzłów chłonnych

• W przypadkach przedłużania się choroby - rozedma płuc oraz przekrwienia w obrębie płuc

• Histopatologicznie obraz odpowiada nierodnemu zapaleniu mózgu z towarzyszącymi:

• Degeneracją neuronów i utratą ciałek NIssla

• Rozplemu gleju

• Przekrwieniem, krwotokami i naciekami komórkowymi

Diagnoza różnicowa:

• Myeloencephalopatia związana z zakażeniem Herpeswirusowym

• Encefalopatia wątrobowa

• Encefalopatia na tle toksycznym

• Pierwotniacze zapalenia mózgu

• Wścieklizna

• ?

• WEE, EEE, WNV

Rozpoznawanie

• Izolacja wirusa z tkanki mózgowej, PMR, krwi na zarodkach kurzych, liniach komórkowych Vero, MDBK, komara C3/36

• Badania tkanki mózgowej na obecność wirusa (odczyn immunofluorescencji bezpośredniej)

• Serologia: SN, ELISA (IgM i IgG), HAH, RIA; pary surowic pobrane w odstępie 2-4 togodni

• RT-PCR

• Aby nie doszło do przypadkowego rozprzestrzenienia się wirusa materiał do badań przesyła się wg ścisłych wytycznych i jedynie do referencyjnych laboratoriów

• Od zwierząt padłych - próbki pobierać do 12h

• Od zwierząt poddanych eutanazji - tylko po postaci ostrej

• Próbki przesyłać na lodzie , do badań HP w formalinie, krew do izolacji wirusa pobraną na heparynę

Profilaktyka

• Ogólna: polega na unikaniu podmokłych terenów (gł. w Azji - okolice pól ryżowych, gdzie bytują komary wektorowe)

• Swoista: szczepionki inaktywowane formaliną zarejestrowane w Japonii, Korei, Chinach

WEE - Zachodnie Zapalenie Mózgu Koni

EEE - Wschodnie Zapalenie Mózgu Koni

VEE - Wenezuelskie Zapalenie Mózgu Koni

• Zakażenia wirusowe, wywoływane przez odpowiednio mianowane wirusy (WEEV, EEEV, VEEV), należące do rodziny TOGAVIRIDAE (rodzaj Alphawirus)

• EEEV - 2 warianty wirusa różniące się patogennością, bardziej zjadliwy występuje na terenie Ameryki Pn, mniej zjadliwy - obszary Ameryki Środkowej i Pd

• WEEV - obecnie jest to grupa wirusów obejmujaca oprócz właściwego wirusa WEEV wirusy

• Sindbis

• Ft. Morgan

• Aura

• Y 61-33

• Highlands J, mogący powodować zachorowania u koni (sporadycznie) i u drobiu

• VEE - kompleks obejmujący aktualnie około 8 serotypów wirusa, które klasyfikowane są jako

• Epizootyczne - wywołujące epizootie bądź epidemie u ludzi (wirusy wysoce patogenne dla Eq i Ho)

• Enzootyczne - Sylwatyczne wywołujące enzootie, występują tylko na ograniczonych geograficznie obszarach, gdzie wirus krąży w swoim nautalnym cyklu pomiedzy gryzoniami i komarami, serotypy te mogą wywołać zachorowania u ludzi są natomiast mało patogenne dla koni (wyjątek - 1993 - zachorowania wśród koni w Meksyku)

Występowanie - kontynenty Amerykańskie

• WEEV: zachodnia Kanada, Meksyk, część Ameryki Pd, Ameryka Pn - zachodnia część stanu Mississippi (USA)

• EEEV: Kanada, wszystkie stany na wschód od Mississippi, Arkansas, Minnesota, Dakota Pd i Texas, Karaiby, obszary centralnej i Pd Ameryki, szczególnie w okolicy zatok

• VEEV: endemicznie w Pd i Środkowej Ameryce oraz w Trinidadzie, Poddtypy enzootyczne VEE izolowano na Florydzie, w Górach Skalistych i na Pn obszarach USA. Epizootie VEE występują głownie w Pn i Zachodniej części Ameryki Pd, skąd mogą się rozprzestrzeniać dalej

Transmisja

EEEV	WEEV	VEEV
Izolowano od ponad 27 gatunków komarów, najważniejszy wektor - Culiseta melanura Inne tzw. Wektory pomostowe EEE Coquilletidia pertorbans, Aedes caradensis, Aedes sollicitans Aedes vexans, Culex rugripalpus	Najważniejszy wektor Culex tarsalis Inne wektory: Aedes melaninom Aedes dorsalis Aedes compestris	VEEV Podtyp enzootyczny- Culex (z gryzoni) Podtyp epizootyczny Aedes, Anopheles, Culex, Deinocerites Mansonia Haemogogus Sebethes Psorophora

VEE podtyp epizootyczny

Naturalny gospodarz nie jest do końca znany, konie w okresie epizooti mogą stanowić źródło zakażenia dla zerujących na nich komarach. Inne ssaki (psy, bydło) są wrażliwe na zakażenie ale nie rozwija się u nich choroba i zwykle wirus nie rozprzestrzenia się z ich organizmów dalej.

Ptactwo - rezerwuar

WEEV i EEEV zasadniczo nie przenoszą się wśród ptactwa za pośrednictwem drogi innej niż przez komary ale potwierdzono możliwość przeniesienia wirusa przy kanibalizmie.

EEEV krąży wśród ptactwa

Nie jest jasne jak może przetrwać okres zimy (udział gadów?). Na inne gatunki zwierząt przenoszą go z ptaków tzw. Komary pomostowe (gatunki inne niż ornitofilne) np. Coquilettidia perturbans. Zarówno koń jak i Ho są gospodarzami przypadkowymi (dead-end host). Jedynie w przypadku przejściowej wiremii koń może stanowić źródło zakażenia dla innych osobników.

Gatunki wrażliwe: konie, świnie, ptaki, nietoperze, gady, płazy, nadrzewne torbacze, gryzonie

WEEV: ptaki, konie, różne gatunki ssaków; większość zakażeń wśród ptaków przebiega asymptomatycznie, wyjątki- bezgrzebieniowe, żurawie

VEEV: gryzonie, dla naturalnie występujących typów enzootycznych wirusa zachorowania notuje się wśród koni, osłów i mułów. Zakażenia bezobjawowe stwierdza się u świń, bydła i psów. VEEV jest również patogenny dla wielu gatunków zwierząt laboratoryjnych.

Okres inkubacji 5 do 14 dni; objawy kliniczne WEE oraz EEE ujawniają się od 1 do 5 dni po zakażeniu.

Objawy kliniczne

Klinicznie obydwa zakażenia (WEE i EEE) u koni są bardzo podobne :

• W początkowym okresie: gorączka, anoreksja, depresja

• Później dołączają się objawy ze strony OUN

• Drżenia mięśniowe

• Zaburzenia koordynacji ruchowej

• Nieprawidłowe widzenie

• Ataksja

• Problemy z połykaniem

• Opuszczanie głowy

• Pareza, paraliż

• Konwulsje

• Może występować okres pobudzenia oraz świąd

• W zaawansowanej postaci - ruchy pływackie

VEE

• Podtyp enzootyczny zakażenia bezobjawowe

• Podtyp epizootyczny

• Przebieg podobny do WEE i EEE - po okresie gorączkowym uwidaczniają się objawy neurologiczne, do których może dołączyć się biegunka oraz kolka, u ozdrowieńców mogą utrzymywać się zaburzenia neurologiczne

• Uogólnione zakażenie o przebiegu gorączkowym, bez objawów neurologicznych, obserwuje się gorączkę, anoreksję, depresję, pojawia się także biegunka i objawy kolkowe

Diagnostyka

• Oba zakażenia EEE i WEE są diagnozowane serologicznie:

• HAH

• ELISA

• Test redukcji łysinek

• OWD

• …… jest skuteczna w przypadku EEE ale raczej nie daje zadowalających efektów przy WEE

Materiał: tkanka mózgowa (+++) wątroba, śledziona (+/-)

• VEE - również diagnostyka serologiczna (podobne testy); mogą wystąpić reakcje krzyżowe pomiędzy VEE, WEE a EEE

Rokowania

• EEE - często przebieg śmiertelny (60-90%)

• WEE - sporadyczne upadki zachorowań, rozrzucone na dużym obszarze, przebieg asymptomatyczny lub słabo wyrażone objawy kliniczne, śmiertelność 20-30%

• VEE - wysoka upadkowość (90%) i zachorowalność (30-90%) przy objawach powodowanych przez szczepy epizootyczne

---