Wyrok Trybunau Sprawiedliwoci Wspólnot Europejskich
z dnia 20 lutego 1979
Rewe-Zentral AG przeciw Budesmonopolverwaltung für Branntwein
sprawa C-120/78
[1979] ECR 0649
Tezy:
Poniewa art.37 [31] TWE dotyczy pastwowych monopoli handlowych, przepis ten nie znajduje zastosowania do przepisów krajowych, które nie dotycz wykonywania przez monopol pastwowy jego szczególnej funkcji - przyznanego mu prawa wycznoci - lecz dotycz w sposób ogólny produkcji i sprzeday napojów alkoholowych, bez wzgldu na to czy napoje te objte s tego rodzaju monopolem czy nie.
W braku wspólnych przepisów dotyczcych produkcji i sprzeday danego produktu, naley zaakceptowa przeszkody w handlu wewntrz-wspólnotowym - wynikajce z rónic w przepisach prawnych poszczególnych pastw - o ile przepisy te s niezbdne ze wzgldu na wymogi konieczne dotyczce, w szczególnoci, zapewnienia efektywnoci nadzoru podatkowego, ochrony zdrowia publicznego, rzetelnoci transakcji handlowych oraz ochrony konsumentów.
Ustalenie przez pastwo czonkowskie minimalnej zawartoci alkoholu w napojach alkoholowych przeznaczonych do konsumpcji, objte jest wynikajcym z art.30 [28] TWE zakazem wprowadzania rodków o skutku podobnym do ogranicze ilociowych importu w zakresie, w jakim wymóg ten dotyczy importu napojów alkoholowych, które s wytwarzane i wprowadzone do obrotu w sposób zgodny z prawem w innym pastwie czonkowskim.
Podstawy wyroku:
Zarzdzeniem z dnia 28 kwietnia 1978, [...], Hessisches Finanzgericht przedoy na podstawie art.177 [234] TWE dwa pytania z wnioskiem o wydanie orzeczenia wstpnego w sprawie interpretacji art.30 [28] i 37 [31] TWE, w celu ustalenia zgodnoci z prawem wspólnotowym przepisów prawa niemieckiego, dotyczcych sprzeday napojów alkoholowych, w których to przepisach ustalono minimaln zawarto alkoholu dla rónych rodzajów napojów alkoholowych.
Z wniosku o wydanie orzeczenia wstpnego wynika, e powód w postpowaniu gównym zamierza sprowadzi do Niemiec z Francji likier Cassis de Dijon. Powód wystpi z wnioskiem do Niemieckiego Monopolu Spirytusowego o zgod na wwiezienie wspomnianego produktu. Administracja Monopolu poinformowaa go, e ze wzgldu na nieodpowiedni zawarto alkoholu, wspomniany produkt nie moe zosta dopuszczony do obrotu na terytorium Niemiec.
Stanowisko administracji Monopolu oparte byo na art.100 Ustawy o monopolu spirytusowym oraz wydanych na jego podstawie przepisach, w których ustalono minimaln zawarto alkoholu dla okrelonych kategorii likierów i innych alkoholi. Przepisy te przewiduj, e do obrotu mona wprowadza likiery owocowe, w rodzaju Cassis de Dijon, w których minimalna zawarto alkoholu wynosi 25%, podczas gdy zawarto alkoholu w omawianym produkcie, który bez przeszkód dostpny jest na rynku francuskim, mieci si w przedziale od 15% do 20%.
Powód uwaa, e ustalenie w prawie niemieckim minimalnej zawartoci alkoholu prowadzi do tego, e dobrze znane napoje alkoholowe wytworzone w innych pastwach czonkowskich nie mog by sprzedawane na terytorium RFN. Z tego powodu wspomniane przepisy stanowi ograniczenie swobody przepywu towarów midzy pastwami czonkowskimi, które wykracza poza zakres uprawnie pastwa czonkowskiego do regulowania przepywu towarów midzy pastwami czonkowskimi. Zdaniem powoda jest to sprzeczny z art.30 [28] TWE rodek o skutku równowanym do ogranicze ilociowych w imporcie. Poniewa, jest to rodek zwizany z funkcjonowaniem monopolu spirytusowego, powód uwaa, e doszo do naruszenia art.37 [31] TWE. Zgodnie z tym przepisem pastwa czonkowskie maj obowizek stopniowo dostosowywa monopole o charakterze handlowym tak, by do zakoczenia okresu przejciowego zniesiona zostaa jakakolwiek dyskryminacja w zakresie warunków wytwarzania i sprzeday towarów midzy obywatelami pastw czonkowskich.
W celu rozstrzygnicia zawisego przed nim sporu, Sd Finansowy Hesji przedoy nastpujce pytania:
„1. Czy ustalenie w prawie niemieckim minimalnej zawartoci spirytusu w alkoholach, którego skutkiem jest uniemoliwienie sprzeday tradycyjnych produktów wytwarzanych w innych pastwach czonkowskich, w których zawarto alkoholu jest nisza od limitu obowizujcego w Niemczech, jest rodkiem o skutku podobnym do ogranicze ilociowych importu w rozumieniu art.30 [28] TWE?
2. Czy zawarte w art.37 [31] TWE pojcie dyskryminacji w odniesieniu do „warunków w jakich wytwarzane i sprzedawane s produkty ... midzy obywatelami pastw czonkowskich” obejmuje ustalenie minimalnej zawartoci alkoholu w produkcie?”
Sd krajowy zwraca si o pomoc w interpretacji prawa wspólnotowego w celu ustalenia, czy wymóg minimalnej zawartoci alkoholu objty jest zawartym w art.30 [28] TWE zakazem wprowadzania rodków o skutku równowanym do ogranicze ilociowych w handlu midzy pastwami czonkowskimi, czy te zakazem dyskryminacji w odniesieniu do warunków w jakich wytwarzane i sprzedawane s towary midzy obywatelami pastw czonkowskich w rozumieniu art.37 [31] TWE.
Naley zauway, e art.37 [31] TWE dotyczy pastwowych monopoli handlowych. Przepis ten nie ma znaczenia dla dokonywania oceny przepisów krajowych, które nie dotycz wykonywania przez monopol publiczny jego szczególnej funkcji, a mianowicie przyznanego mu prawa wycznoci, lecz które dotycz w sposób ogólny produkcji i sprzeday napojów alkoholowych. W niniejszej sprawie, wpyw na handel wewntrz-wspólnotowy rodków, których dotycz pytania sdu krajowego, naley oceni wycznie na podstawie art.30 [28] TWE.
W braku wspólnych przepisów dotyczcych produkcji i sprzeday alkoholu - projekt rozporzdzenia przedoono Radzie w dniu 7 grudnia 1976 (OJ C309, str.2), ale nie uzyska on jeszcze jej akceptacji - do pastw czonkowskich naley regulowanie wszystkich kwestii dotyczcych produkcji i sprzeday alkoholu i napojów alkoholowych na ich terytorium. Naley zaakceptowa wystpowanie przeszkód w handlu wewntrz-wspólnotowym, wynikajcych z rónic w przepisach prawnych poszczególnych pastw dotyczcych sprzeday takich wyrobów, o ile przepisy te s niezbdne ze wzgldu na wymogi konieczne dotyczce, w szczególnoci, zapewnienia efektywnoci nadzoru podatkowego, ochrony zdrowia publicznego, rzetelnoci transakcji handlowych oraz ochrony konsumentów.
Interweniujcy w tej sprawie rzd RFN przedoy szereg argumentów, które jego zdaniem usprawiedliwiaj zastosowanie przepisów dotyczcych minimalnej zawartoci alkoholu w napojach alkoholowych, powoujc si na wzgldy ochrony zdrowia publicznego oraz ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami handlowymi.
Jeeli chodzi o ochron zdrowia publicznego, rzd RFN podkrela, e krajowe przepisy ustalajce minimaln zawarto alkoholu maj na celu uniknicie zwikszenia konsumpcji napojów alkoholowych na rynku krajowym, w szczególnoci napojów alkoholowych o niskiej zawartoci alkoholu, poniewa w wikszym stopniu zachcaj one do tolerowania konsumpcji alkoholu, ni czyni to mocniejsze trunki.
Takie argumenty nie s przekonywujce, poniewa konsumenci maj szeroki dostp do sabych i rednio-mocnych napojów alkoholowych. Znaczna cz produktów alkoholowych o duej zawartoci alkoholu, sprzedawana bez przeszkód na rynku niemieckim, konsumowana jest w rozcieczonej formie.
Rzd RFN twierdzi take, e ustalenie niszego progu zawartoci alkoholu w likierach ma na celu ochron konsumentów przez nieuczciwymi praktykami ze strony producentów i sprzedawców napojów alkoholowych. Argument ten opiera si na zaoeniu, e obnienie zawartoci alkoholu chroni przewag konkurencyjn napojów o wyszej zawartoci alkoholu, poniewa alkohol stanowi w nich najdroszy skadnik ze wzgldu na wysoki poziom podatków. Zdaniem rzdu niemieckiego pozwolenie na swobodny obrót napojami alkoholowymi zawsze, gdy speniaj one wymóg zawartoci alkoholu okrelony w pastwie pochodzenia, oznaczaoby wprowadzenie wspólnego standardu na obszarze Wspólnoty, z najnisz zawartoci alkoholu dopuszczon do obrotu przez którekolwiek z pastw czonkowskich. Uczynioby to jakkolwiek zmian wymogów w tym zakresie nieskuteczn, poniewa niszy limit nie wystpuje w wielu pastwach czonkowskich.
Komisja susznie zauwaya, e ustalenie zawartoci alkoholu w napojach alkoholowych moe prowadzi do standaryzacji produktów wprowadzanych na rynek oraz ich przeznaczenia. Odbdzie si to z korzyci dla przejrzystoci transakcji handlowych oraz ofert adresowanych do konsumentów. Nie mona zgodzi si z t argumentacj w czci, w której opiera si na zaoeniu, e obowizkowe ustalenie minimalnej zawartoci alkoholu stanowi podstawow gwarancj uczciwoci transakcji handlowych, poniewa moliwe jest zapewnienie konsumentom odpowiedniej informacji za spraw wymogu oznaczenia pochodzenia oraz zawartoci alkoholu na opakowaniu produktu.
Z powyszego wynika, e wymóg dotyczcy minimalnej zawartoci alkoholu w napojach alkoholowych nie suy celowi, który byby w interesie ogólnym i jako taki mógby uzasadnia odstpstwo od swobody przepywu towarów, która stanowi jedn z podstawowych zasad Wspólnoty. W praktyce, gównym skutkiem wprowadzenia takiego wymogu jest promowanie konsumpcji napojów o wyszej zawartoci alkoholu przez wyczenie z rynku krajowego produktów pochodzcych z innych pastw czonkowskich, które nie speniaj tego wymogu. Wynika std, e jednostronnie naoony przez przepisy pastwa czonkowskiego wymóg minimalnej zawartoci alkoholu, od spenienia którego uzaleniona jest moliwo sprzeday wyrobów alkoholowych, stanowi ograniczenie handlu sprzeczne z art.30 [28] TWE. Nie adnego powodu, dla którego takie napoje alkoholowe, pod warunkiem e s produkowane i wprowadzane do obrotu zgodnie z prawem pastwa czonkowskiego, nie mogyby by wprowadzane na rynek innego pastwa czonkowskiego. W zwizku z powyszym, nie mona zakaza sprzeday napojów alkoholowych, w których zawarto alkoholu jest nisza ni limit przewidziany w przepisach krajowych.