Znaczenie aktywności fizycznej dla rozwoju i zdrowia człowieka
Aktywność fizyczna to dowolna forma ruchu ciała spowodowana mięśniami szkieletowymi, która wpływa na wzrost przemiany podstawowej ponad wydatek energii spoczynkowej. Pod uwagę brane są tu wszystkie zajęcia w czasie wolnym, ćwiczenia, sporty, praca zawodowa i inne codzienne czynności.
Aktywność ruchowa (fizyczna) jest niezbędna do prawidłowego rozwoju fizycznego, emocjonalnego, intelektualnego i społecznego dziecka. Jest ona podstawowym elementem:
zdrowego stylu życia- sposób na dobre samopoczucie i czerpanie radości z życia, szansa na prawidłowy rozwój w dzieciństwie, dobrą jakość życia i samopoczucie w wieku dojrzałym, opóźnienie procesów starzenia;
zapobiegania chorobom- w tym zwłaszcza: chorobom układu krążenia, układu ruchu, otyłości, infekcjom górnych dróg oddechowych;
radzenia sobie ze stresami- zmniejsza napięcie i pobudzenie organizmu, powstałe w wyniku wydzielania adrenaliny i noradrenaliny w czasie reakcji stresowej;
terapii zaburzeń i chorób.
Wpływ ruchu na rozwój: stymuluje szybkość ontogenezy, wpływa kształtotwórczo, wpływa na pracę- wzmaga się zapotrzebowanie na tlen, zwiększa się wydatek energetyczny i większa jest wtedy praca, potem dochodzi do zmniejszania tlenu, nadwyrężenia rezerw glukozy, dochodzi do zalegania kwasu mlekowego w mięśniach i do zmęczenia, pracę trzeba przerwać, na pracę ma również wpływ wiek i odżywianie.
Cel aktywności ruchowej:
kreacja i rekreacja zdrowia przez efekt: poprawy zdolności wysiłkowej, poprawy sprawności fizycznej (umiejętności), zwiększenia siły mięśniowej stabilizującej stawy i kręgosłup, zwiększenie dopływu dodatnich bodźców psychicznych (poczucie wzrostu sprawności własnego ciała), wzrostu nieswoistej odporności przeciwzakaźnej,
zapobieganie powstawaniu tzw. chorób cywilizacyjnych przez: poprawę sprawności układu krążenia, zmniejszenie nasilenia negatywnego stresu psychicznego, skłanianie do racjonalizacji diety (ograniczenie ilości spożywanych pokarmów), skłanianie do racjonalizacji diety (ograniczenie ilości spożywanych pokarmów), skłanianie do zmniejszania nasilenia nałogów: palenie tytoniu itd.,
leczenie i rehabilitacja chorób: narządu ruchu, narządu krążenia i oddechowego, nerwic.
Aktywność fizyczna ma olbrzymi wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu. Brak ruchu (unieruchomienie) powoduje: zwiększone wydalanie z moczem wapnia i azotu (odwapnienie kości), mały apetyt, przyspieszony proces rzeszotowienia kości, demineralizację kości (łamliwość), wiotczenie i męczliwość mięśni, spadek sprawności narządów, zmniejszenie wentylacji płuc, przyspieszenie akcji serca, szybkie występowanie kwasu mlekowego w mięśniach, odwodnienie ustroju.
Ale także nadmierna aktywność ruchowa ma negatywny wpływ na nasz ustrój. Są to: roboczy przerost tkanek (np. mięśnia sercowego, mięśni), zgrubienie warstwy korowej kości, co powoduje opóźnienie wzrostu, dziecko rośnie dłużej. Ponadto duża aktywność ruchowa zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej na skutek jej zużycia jako źródła energii dla ruchu, duży apetyt, wysoką harmonię i sprawność organizmu (trening specjalistyczny stymulujący).
Jednakże niekiedy istnieją przeciwwskazania do wysiłków fizycznych: choroby niedokrwienne serca, np. wieńcówka, zawał; wady zastawek, powiększenie mięśnia sercowego, zaburzenie rytmu serca, cukrzyca niewyrównana, nadciśnienie tętnicze, nadmierna otyłość, ostre choroby zakaźne. Ograniczenie ruchu wskazane jest przy cukrzycy (leczonej insuliną), po krwotoku wewnętrznym, przy chorobie nerek, przy niedokrwistości (anemii), przy chorobach układu oddechowego, przy ciśnieniu powyżej 150/90 mmHg, chorobach naczyń kończyn dolnych (ból), chorobach infekcyjnych, przy chorobach drgawkowych (padaczka) i przy zatruciach.
Formy aktywności ruchowej stosowane w przedszkolu, szkole, w domu i środowisku. Założenia ćwiczeń: wprowadzić wcześnie (od pierwszych lat życia), codziennie zwiększać intensywność, ćwiczenia nie tylko bierne, ale stymulujące własne naturalne ruchy, ćwiczenia- początkowo jako gra z dorosłą osobą, ruchy dynamiczne i statyczne, wyrabiać poczucie rytmu, koordynację (ćwiczy całe ciało), ćwiczenia powinny rozwijać (uwagę, myślenie), przy układaniu programu ćwiczeń uwzględnić możliwości indywidualne (fizyczne, psychiczne, żywienie, obciążenie pracą domową, stany zdrowia), ćwiczenia powinny być metodą wyżycia ruchowego, zaspokajać potrzebę ruchu dziecka, rozbudzać potrzebę aktywności ruchowej, wyrabiać nawyki prawidłowego ruchu, pamiętać o częstej zmianie programu ćwiczeń (unikamy znużenia dziecka), sport w rodzinie- ćwiczenia, gry ruchowe, wycieczki (umacnia to więź w rodzinie, dyscyplinę i poznanie własnego dziecka), w zakresie wychowania fizycznego musi być współpraca rodziców z nauczycielami w-fu, lekarzem szkolnym, psychologiem, pedagogiem, w-f powinien być skoordynowany z kształceniem i wychowaniem.
Aktywność fizyczna(ruchowa)-to wysiłek mięśniowy wywołujący w organizmie zespół zmian, które prowadzą do wydatku energetycznego wyższego niż poziom spoczynkowy.
Aktywność ruchowa jest niezbędna do prawidłowego rozwoju fizycznego , emocjonalnego, intelektualnego i społecznego człowieka; sprzyja funkcjom i rozwojowi organizmu, a także oddziałuje korzystnie na psychikę i samopoczucie.
Jest ona podstawowym elementem:
zdrowego stylu życia-; sposób na dobre samopoczucie i czerpanie radości z życia, szansa na prawidłowy rozwój w dzieciństwie, dobrą jakość życia i samopoczucie w wieku dojrzałym, opóznienie procesów starzenia (złagodzenie inwolucji osobniczej oraz dolegliwości nasilających się pod koniec życia).
zapobiegania chorobom i zaburzeniom rozwojowym;
obniża ryzyko chorób sercowo-naczyniowych(mała aktywność ruchowa jest jednym z czynników ryzyka miażdżycy ),aktywność fizyczna zapobiega obniżeniu pracy serca, powoduje jego rozrost i zwiększa jego pojemność wyrzutową ,zapobiega również niekorzystnym zmianom w układzie krążenia.
obniża ryzyko chorób układu ruchu ( w tym także osteoporozie ); systematyczna aktywność ruchowa nie pozwala na zbyt szybką redukcję masy mięśniowej, stanowi przeszkodę dla starczego sztywnienia stawów i zmniejszenia zakresu ruchów.
Aktywność fizyczna chroni układ kostny przed demineralizacją i zrzeszotowieniem tkanki kostnej-czyli przed osteoporozą.
zapobiega otyłości, nadciśnieniu tętniczemu , cukrzycy.
Aktywność ruchowa przyczynia się do zmniejszenia tkanki tłuszczowej, obniża poziom cholesterolu, wpływa korzystnie na regulację poziomu cukru we krwi.
zapobiega infekcjom górnych dróg oddechowych.
Systematyczna aktywność fizyczna sprzyja hartowaniu organizmu, wpływa na pogłębienie pojemności płuc i doskonalenie mechanizmów wentylacji.
radzenia sobie ze stresem .
Aktywność fizyczna zmniejsza napięcie i pobudzenie organizmu , powstałe w wyniku wydzielania adrenaliny i noradrenaliny w czasie reakcji stresowej.
terapii zaburzeń i chorób (np. otyłości , nadciśnienia, zaburzeń układu ruchu)
Aktywność ruchowa połączona z odpowiednią dietą pomaga zredukować masę tłuszczową ciała, zmniejsza apetyt, nasila spalanie kalorii, prowadzi do wzrostu podstawowej przemiany materii, wszystko to pomaga w zwalczaniu otyłości , nadciśnienia i związanych z tym zaburzeń układu ruchu.
Aktywność fizyczna ma także inne znaczenie dla rozwoju i zdrowia człowieka:
W latach dzieciństwa służy stymulacji rozwoju motorycznego i somatycznego, a także pozwala poznać dziecku najbliższe otoczenie, oraz nabrać osobistych doświadczeń i wiedzy o świecie.
Utrzymuje niezbędną dla zaradności i życiowego komfortu sprawność i wydolność fizyczną.
Polepsza kondycję psychiczną i poczucie własnej wartości, a także redukuje uczucie depresji, lęku, niepokoju.
Przyczynia się do wzrostu glikogenu mięśniowego i usprawnienia procesów wykorzystania tlenu przez pracujące tkanki, co wpływa na sprawne działanie całego organizmu.
Wzbogaca egzystencję człowieka , np. oferując nowe propozycje odpoczynku czynnego., co wpływa na rozwój człowieka.