Maści
Maści zalicza się do leków przeznaczonych do stosowania zewnętrznego i działających w miejscu zetknięcia ze skórą lub wywierających ogólniejsze działanie dzięki wchłanianie przez skórę zawartych w nich substancji. Rozróżnia się maści lecznicze, osłaniające i osłaniająco - pokrywające.
Maści topią się w temperaturze ciała i łatwo pokrywają skórę cienką powłoką. Najczęściej stosuje się je jako środki. Najczęściej stosuje się jako środki przeciwzapalne, ściągające i odkażające. Obok maści leczniczych ważną role odgrywają też maści osłaniające, ochronne i natłuszczające.
Różne podłoża maści powodują odrębne ich właściwości: jedne są wchłanianie przez skórę, drugie wprowadzają lek do skóry, same nie wchłaniając się do skóry, inne nie przyjmują wodnych roztworów.
Surowce stosowane do otrzymywania maści
Podłoże maści
- tłuszcze zwierzęce, np. lanolina, tran
- tłuszcze roślinne, np. olej makowy, lniany
-tłuszcze mineralne, np. wazelina, parafina i oleje
-woski
Substancje lecznicze- rozpuszczalne w tłuszczu lub wodzie np. tlenek cynku, kwas salicylowy, siarka strącona, kamfora, ichtiol, wosk pszczeli, kwas borny i inne.
Naturalne olejki eteryczne, np. lawendowy, eukaliptusowy, goździkowy, miętowy, kamforowy, tymiankowy i inne. Stosuje się je w maściach nie tylko w celu poprawienia zapachu, lecz również ze względu na właściwości lecznicze i bardzo ławą wchłanialność przez nieuszkodzoną skórę. Działają one na skórę pobudzająco, odkażająco i lekko znieczulająco.
Do maści zawierających tłuszcze zwierzęce wprowadza się środki konserwujące, zapobiegające ich jełczeniu.
Tłuszcze mineralne są trwałe i nie jełczeją, są obojętne i elastyczne. Ich wadą jest hamowanie procesu oddychania i parowania skóry oraz słabe wchłanianie przez skórę.
Doskonałymi właściwościami charakteryzują się podłoża emulsyjne, które przenikając do skóry właściwej, wprowadzają leki rozpuszczalne zarówno w wodzie, jak i w tłuszczach. Podłoża emulsyjne zawierają olbrot, wyższe alkohole, np. cetylowy, oleilowy, stearylowy i inne, które pełnią rolę emulgatorów. Rodzaj zastosowanego emulgatora wpływa na wygląd i właściwości fizykochemiczne otrzymanego podłoża emulsyjnego.
Wchłanianie emulsji zależy od stopnia rozdrobnienia i wielkości cząsteczek tłuszczu. Warunkiem skuteczności maści jest uzyskanie doskonale zhomogenizowanej emulsji. Otrzymywanie maści
Maści sporządza się przez rozpuszczenie, roztarcie lub zemulgowanie środka leczniczego w podłożu tłuszczowym. Produkuje się je przez stopienie na łaźni wodnej odpowiednio dobranych składników i dokładne wymieszanie do uzyskania właściwej konsystencji. Proszki rozpuszczające się w osnowie tłuszczowej rozciera się w moździerzu z dodatkiem niewielkiej ilości oleju parafinowego, roślinnego lub stopionego podłoża, po czym stopniowo wprowadza się resztę podłoża. Leki nie rozpuszczające się w osnowie tłuszczowej rozciera się w moździerzu w małej ilości wody lub spirytusu i roztwór ten rozciera się z podłożem tłuszczowym. Maści przechowuje się w szczelnie zamkniętych naczyniach w chłodnym miejscu.
Maść cynkowa
Skład:
Tlenek cynku 10,00
Wazelina 90,00
Wykonanie:
Tlenek cynku przesiewa się przez sito, umieszcza w ogrzanym moździerzu porcelanowym, dodaje część stopionej wazeliny i uciera do uzyskania jednorodnej mieszaniny, po czym dalej ucierając, dodaje resztę wazeliny i uciera do zastygnięcia.
Działanie: osuszające, ściągające i antyseptyczne. Stosowana jest w stanach zapalnych skóry.
Maść cynkowo- salicylowa
Skład:
Kwas salicylowy 2,00
Tlenek cynku 25,00
Skrobia pszenna 25,00
Wazelina 48,00
Wykonanie:
j.w.
Działanie: maść ta zwana maścią Lassara działa osuszająco, odkażająco, silnie ściągająco i keratolitycznie
Maść ichtiolowa
Skład:
Kamfora 5,00
Alkohol etylowy 5,00
Smalec wieprzowy 55,00
Lanolina 20,00
Ichtiol 5,00
Tran 10,00
Wykonanie:
Kamforę rozpuszcza się w alkoholu, dodaje tran i dokładnie miesza. W moździerzu rozciera się smalec z lanoliną, dodaje roztwór kamfory i uciera do uzyskania jednorodnej mieszaniny. Następnie dodaje ichtiol i dokładnie miesza. Maść ta stosowana jest w leczeniu odmrożeń skóry.
Maść zmiękczająca
Skład:
Olbrot 15,00
Wosk pszczeli 8,00
Olej rzepakowy 62,00
Woda 14,50
Olejek lawendowy 0,50
Wykonanie :
Na łaźni wodnej stapia się rozdrobniony wosk i olbrot, dodaje olej i wylewa stopioną mieszaninę do moździerza. Następnie małymi porcjami dodaje się ciepłą wodę i starannie uciera do uzyskania białej jednolitej masy. Z kolei wprowadza się olejek lawendowy i dokładnie miesza.
Maść rozmiękczająca do masażu
Skład:
Cerezyna 40,00
Olej parafinowy 47,50
Lanolina 10,00
Cholesterol 2,00
Lecytyna 0,50
Wykonanie:
Składniki ogrzewa się w parownicy na łaźni wodnej do temp.700C, dokładnie miesza i uciera do ostygnięcia oraz uzyskania jednolitej konsystencji.
Maść borna
Skład:
Wazelina żółta 90,00
Kwas borny zmielony 10,00
Wykonanie:
Kwas uciera się w moździerzu i przesiewa przez sito. Proszek łączy się przez ucieranie z wazeliną do uzyskania jednolitej konsystencji. Maść jest jasnożółta i przeświecająca . Ma zastosowanie do leczenia niewielkich uszkodzeń skóry.