Ja definiowano na wiele sposobów, akcentując bądź aspekty emocjonalne, bądź poznawcz, nie pomijając afektywnego JA to zawartość pamieci autobiograficznej, a więc informacje dotyczące samego siebie w różnych momentach życia, w różnych warunkach, w kontakcie z wieloma ludźmi. Wiedza ta dotyczy stanów własnej osoby właściwości fizycznych, emocjonalnoości, swoich sprawności, wad, zalet, kompetencji społecznych itp. jest to coś w rodzaju psychologicznego autoportretu, który tym się cechuje, że przypisuje mu się dużą pewność i trafność sądów.
Roy Baumeister- JA
- REFLEKSYJNA ŚWIADOMOŚĆ dzieki której zasoby danych o JA rozbudowują się pod kontrolą świadomości
- INTERPERSONALNA PRZYNALEZNOŚĆ- dzięki które JA rozwija się w przestrzeni spoęcznej- w sieci związków z innymi ludźmi i instytucjami
- ASPEKT WYKONAWCZY- JA czyli system procesów wolicjonalnych, kontrolnych i samo kontrolnych;
JA - ISTOTA CZŁOWIEKA
- ISTOTA KONSTELACJI- Ja to zbiór charakterystycznych dla danej jednostki cech tworzących pewną strukturę; wiąże się z tym też ukryte założenie, że struktura cech jest względnie stała, i ze znajomość cech jest czyms więcej niż tylko rozpoznania jednostki, znajomość cech pozwala przewidywać zachowania
- ROLE SPOŁECZNE I CHARAKTERYSTKI KULTUROWE- związane z płcią; odwołuje się do tożsamości osobistej i społecznej; P. Boski- KRYTERIALNE ELMENTY TOŻSAMOŚCI- niezbywalne- nie mogą być dzielone z innymi; ELEMENTY KORELACYJNE- specyficzne dla danej roli zachowania;
JA PODMIOTOWE- Ja ulega urzeczowieniu i staje się narzędziem realizacji celów innej osoby; JA PRZEDMIOTOWE- obserwacja i samokontrola;
M. SNYDER- aspekty JA przedmiotowego- istnieją różnice indywidualne w tendencji do obserwacyjnej samokontroli, z drugiej strony kontrola ta nasila się w pewnych sytuacjach. Osoby o silnej tendencji do samokontroli obserwacyjnej lepiej radzą sobie w sytuacjach społecznych, łatwiej nawiązują kontakty, trafniej rozpoznają cudze emocje, więcej widzą i lepiej pamiętają o ludziach z którymi się spotkali, czy kontaktuja się, potrafią dostosowac się do wymogów sytuacji, sprawniej potrafią okłamywać innych.
G.GRENNBERG, T. PYSZCZYNSKI- czynnikiem aktywującym sikną koncentracje na JA przedmiotowym może być silne doświadczenie wyrazistości śmierci.
DYMKOWSKI- wraz z ukierunkowaniem uwagi na JA rośnie powiązanie między cechami funkcjonowania zadaniowego i własnymi standardami osiągnięć czy oczekiwań. Koncentracja uwago na JA sprzyja też intensyfikacji kontroli zgodności działania z ustalonym standardem, co przejawiło się jako częste porównywanie wyniku zamierzonego z osiągnietym.
MARKUS- struktura JA ma charakter schematowy, a schematy są poznawczymi uogólnieniami informacji, jakie człowiek posiada na swój własny temat, oznacza, że są strukturami (JA) hierarchicznymi, a niektóre elementy są bardziej rozbudowane niż inne; Ja jest także strukturą generatywną- z danych w niej zawartych generowane są różne wersje własnego JA.
W. JAMES.JA IDEALNE- (idealne vs realne) każda z tyhc wersji Ja może spełniac funkcję standardu regulacyjnego, zaleznie od tego, które ją pełni można oczekiwać zachowań nastawionych na obronę JA i konserwację JA, ekspansję JA lub autokreację Ja czy samorealizację. JA NORMATYWNE- kim ludzie powinni być lub jakimi powinni być, uosobienie oczekiwań społecznych.
T. HIGINS- IDAE ROZBIEŻNOŚCI JA- zwiąake między rodzajem rozbieżności Ja a pojawiającymi się wtedy emocjami; ukierunkowane Ja - szczególną pozycję wśród standardów regulacji Ja maja JA IDEALNE I JA PPOWINNOŚCIOWE (NORMATYWNE); zakłada, że dąży do zredukowania rozbieżności między Ja idealnym, aktualnym lub powinnościowym; Niezgodność między tymi JA rodzi wstyd, lęk, zakłopotanie; funkcję w rozbieżności pełni JA idealne.
JA PRYWATNE I JA PUBLICZNE- GOFFMAN- określa pewne sfery intymności, prywatności, które przeciwstawia sferze publicznej
CORVER I SCHEIER
PRYNCYPIALIŚCI- ukierunkowanie nas wiat zewnętrzny- koncentrują uwage na sygnałach dotyczących siebie samych,
PRAGMATYCY- ukierunkowanie na świat wewnetrzny- koncentrują uwage na sygnałach pochodzących z wewnątrz.
DYNOWSKI- skupienie uwagi na Ja publicznym aktywizuje przede wszystkim oczekiwania zewnętrzne, aktywizuje Ja pownnosciowe, koncentracja uwagi na Ja prywatnym pobudza standardy wewnętrzne, wartości osobiste, aspiracje.
SAMOŚWAIDOMOŚĆ PUBLICZNA- kierowanie uwgi na sygnały płynące z otoczenia.
SWANN zakłada,że jednym z ważnych motywów funkcjonujących w obrębie Ja jest dążenie do trafności sądów na własny temat i do wewnętrznej zgodności; ludzie dążą do autoweryfikacji przekonań na własny temat, nawet wtedy gdy wiążę się to z deprecjonowaniem sądów pozytywnych lub pochlebnych informacji pochodzących od innych ludzi.
SĄDY JASNE- pewne, nie wymagające ciągłego sprawdzania i niezależnie od znaku oceny wiążą się z poszukiwaniem zgodnych z nimi informacji.
SĄDY NIEPEWNE- w ich wypadku niezgodność nie musi bynajmniej pociągać za sobą dysonansu, poszukiwanie waznych danych może zaś być sposobem uzyskania pewności.(teoria autoweryfikacji)
KRUGLOWSKI- zakłada, że istnieją zarówno dyspozycyjne jak i sytuacyjne różnice w dążeniu ludzi do zdobywani wiedzy, dzieki której można zmniejszyć wieloznaczność informacji, nazywa to potrzebą domknięcia poznawczego- która ma zarówno dyspozycyjny jak i sytuacyjny charakter, przejawia się w postaci:
- SKŁONNOŚCI do szybkiego wychwytywania jakichkolwiek informacji ułatwiających zmniejszenie wieloznaczności; tendencja do wychwytywania
- UTRZYMANIE osiągniętego domknięcia tak długo, jak jest to możliwe w obliczu napływających informacji; tendencja do zastygania.
WOJCISZKE- FUNKCJE JA
- IDENTYFIKACYJNE- pierwsza dotyczy autoidentyfikacji- zdolności do rozpoznawania siebie, samookreślania, do zachowani poczucia stałości i ciągłości w czasie, przy jednoczesnej różnorodności; druga dotyczy uzywania Ja do rozpoznawania cech, intencji itp.
- KONTROLNE- pierwsza dotyczy generowania i wartościowania celów; druga dotyczy wprost samokontroli- zgodności między wynikiem założonym a osiągnietym, czyli kontroli nad impulsami np. pokusami itp.