AFRYKA
Najwybitniejszym przedstawicielem islamu w Afryce zachodniej był Usman dan Fodio. Wywodził się z Fulanów był politykiem , kaznodzieją i pisarzem muzułmańskim jedną z najwybitniejszych postaci w historii afrykańskiego islamu. W 1804 ogłosił świętą wojnę której celem było wprowadzenie w Afryce Zachodniej czystego islamu, której celem było wprowadzenie w Afryce zachodniej czystego Islamu, który w tym samym czasie uległ znacznej synkretyzacji. Działalnością taką zajmowali się również brat Usmana, Abd Allah, jego syn Muhammadu Bello. To oni wspierali Usmana w świętej wojnie, która wpłynęła na życie religijne i polityczne nie tylko obszaru dzisiejszej Nigerii ale całego regionu. Początkowo Usman nie planował walki zbrojnej, chciał działać na zasadach wielkiego Dżihadu ale nawet to godziło w podstawy polityczne państwa. Pod koniec lat 90 - tych XVIII wieku Usman postawił na czele swoich ludzi chwycić za broń. Stopniowo Usman i jego zwolennicy podbili ziemie Hausańskie. Zostały one podzielone na część wschodnią ze stolicą w Sokoto, która została przekazana Muhammado Bello i zachodnią ze stolica w Gwandi, gdzie władzę objął Abd Allah. (to wszystko do Nigerii!)
Tidżanijja - bractwo zostało założone w XVIII wieku przez Ahmada at - Tidżaniego, uczonego muzułmańskiego z terenu Algierii. Odegrała bardzo ważną rolę w walce z kolonializmem, co przyczyniło się do jeszcze szerszego jej rozpowszechnienia. Jednym z najważniejszych centrów nauczania Tidżanijji jest Kano, jedna z najważniejszych postaci zachodnioafrykańskiej Tidżanijji jest Szajch Ibrachim Niass (1900 - 1975), przez wiele dziesięcioleci przywódca bractwa w regionie. Typowo zachodnioafrykańskim bractwem mistycznym jest Muridijja, której głównym przedstawicielem Ahmad Bamba, jedna z najbardziej charyzmatycznych postaci afrykańskiego islamu, z plamiona Tukulenów. Jego działalność polityczno - religijna doprowadział do zjednoczenia i umocnienia Wolofów, co było solą w oku dla francuzów, którzy w tym czasie zdominowali znaczną część Afryki zachodniej. W 1888 roku założył dla zwolenników swojej Tariki miasto At - Tuba, która stała się jednym z najważniejszych ośrodków Muridijji. Jego działalność sprawiła, że dwukrotnie (1895 i 1903 rok) zmuszony był przez władze kolonialne do emigracji do Gabonu i Mauretani gdzie zdobył jeszcze większą ilość zwolenników.
Ahmadijja, ugrupowanie religijne w łonie islamu założone w 1889 w północnych Indiach przez Mirzę Gulama Ahmada (1835-1908), obwołanego przez swych wyznawców mahdim, realizującym również mesjańskie ideały innych religii. W 1900 uznana oficjalnie przez władze brytyjsko-indyjskie. 1914 podzieliła się na 2 skrzydła: mniejszościowe, z siedzibą w Lahaur, i większościowe - bliższe nauce założyciela - z ośrodkiem w Kadijanie, później w Rabwah. Prawowierność ahmadijja kwestionuje wiele autorytetów muzułmańskich, choć sekta - mimo swego reformizmu - głosi wierność Koranowi i sunnie, zakazując jedynie szerzenia wiary siłą (dżihad). Dzięki ożywionej działalności misjonarskiej (m.in. od 1902 wydaje w języku angielskim pismo Review of Religions, obecnie korzysta również z możliwości TV satelitarnej) rozszerzyła się na Persję, Afganistan i państwa arabskie, znajdując też zwolenników w zachodniej i wschodniej Afryce, Ameryce Północnej (głównie Chicago) i Europie (zwłaszcza w Wielkiej Brytanii).
1