Opracowanie tekstu Agnieszka Zawada

Turystyka uzdrowiskowa wpływa na rozwój gmin

Uzdrowisko to miejscowość bogata w naturalne czynniki lecznicze, tj. mineralne wody,

gorące lub zimne, służące do kąpieli leczniczych lub do kuracji pitnych. Jest to również

miejscowość dysponująca właściwościami klimatycznymi (powietrze, temperatura, położenie,

wysokość nad poziomem morza), posiadająca jednocześnie zorganizowaną służbę zdrowia i

odpowiednie urządzenia, jak: pijalnie, kąpieliska, zakłady przyrodolecznicze, sanatoria, ścieżki

zdrowia.

Polska norma określa podstawowe dla uzdrowisk wymagania dotyczące naturalnych

środków leczniczych, a mianowicie wymagania środowiskowe i higieniczne, wymagania

techniczno-funkcjonalne oraz precyzyjne wymagania dla poszczególnych typów uzdrowisk. Wymagania zawarte w Polskiej Normie PN-91/ZZ-11000 są zgodne z wymaganiami zagranicznymi dla

uzdrowisk, a zwłaszcza z wymaganiami niemieckimi i szwajcarskimi. Wymagania te odpowiadają

wymaganiom Unii Europejskiej.

Obecnie żaden rodzaj turystyki nie pomija uzdrowisk. Stają się one stacjami sportów

zimowych w górach, czy też nadmorskimi ośrodkami wypoczynkowymi. Coraz częściej obserwuje

się wielofunkcyjność uzdrowisk. Obok leczenia i profilaktyki leczniczej uzdrowiska nastawiają

się również na turystykę sportową, kongresową, kulturalną (np. festiwale). Często, jeśli w

uzdrowisku czy w okolicy znajduje się popularne sanktuarium, uzdrowisko nastawia się na

turystykę pielgrzymkową.

Turystyczne funkcje uzdrowisk często stają się decydujące dla gospodarki ze względu na

masowość. Jest to zjawisko typowe dla modelu gospodarki rynkowej.

Uzdrowiska pełnią dwie podstawowe funkcje, tj. leczniczo-rehabilitacyjną i profilaktyczną

oraz funkcję turystyczną. Ważna jest zmiana środowiska, komfort kuracjusza-klienta, jego udział

w wycieczkach, możliwość uprawiania sportu, oglądanie widowisk. Wszystko to w dużym

stopniu sprzyja powodzeniu kuracji.

W uzdrowiskowej gospodarce turystycznej w Polsce wyróżniamy:

Δ zakłady wytwarzające tzw. produkty uzdrowiskowe,

Δ zakłady przyrodolecznicze, posiadające urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, baseny

kąpielowe,

Δ sanatoria, szpitale uzdrowiskowe, ośrodki wypoczynkowo-sanatoryjne,

Δ tradycyjną bazę noclegową turystyki,

Δ urządzenia rekreacyjne.

W polskich uzdrowiskach, stosownie do tendencji światowych, zaczyna się rozwijać nowy

rodzaj lecznictwa uzdrowiskowego. Nastawiony jest on na kosmetykę i estetykę ludzkiego

ciała, na odnowę sił i na odchudzanie. Popularne stają się zabiegi parauzdrowiskowe. Kierunek

ten nastawiony jest na młodszą i zróżnicowaną wiekowo klientelę, rekrutującą się z zamożniejszych

warstw społecznych.

Od początku lat 90-tych do działalności uzdrowiskowej zaczął wchodzić sektor prywatny

jako osoby fizyczne, spółki różnego rodzaju i fundacje. Przedsiębiorstwa Państwowe Uzdrowiska

zostały skomercjalizowane dopiero pod koniec lat 90-tych. Zostały przekształcone w

spółki skarbu państwa i weszły pod nadzór założycielski ministra skarbu. Jednocześnie spółki

te utworzyły Unię Uzdrowisk Polskich.

W pierwszej połowie lat 90-tych zaczęły powstawać w Polsce różne regionalne i ogólnokrajowe związki. Mają one na celu rozwój lokalny i regionalny przez turystykę i gospodarkę uzdrowiskową. Można tu wymienić: Unię Gmin Uzdrowiskowych w Krynicy, obejmującą Krynicę,

Muszynę, Piwniczną i Uście Gorlickie, następnie Związek Międzygminny, Konsorcjum

Turystyczna Szóstka, w skład której weszły gminy: Polanica Zdrój, Radków, Szczytna, Kudowa

Zdrój, Duszniki Zdrój i Lewin Kłodzki. Związek ten ma na celu rozwój turystyki i gospodarki

turystyczno-uzdrowiskowej w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej.

Uzdrowiska w Polsce oprócz funkcji podstawowych, czyli leczniczo-rehabilitacyjnej i

profilaktycznej zaczynają spełniać funkcje turystyczne. Utrwalone wieloletnie tendencje do

poszukiwania dochodów poza rolnictwem przyczyniają się do rozwoju funkcji pozarolniczych (np.

turystyki uzdrowiskowej). Gminy uzdrowiskowe posiadają duże możliwości rozwoju jako ośrodki

turystyczne o znaczeniu regionalnym. Konieczne jest jednak połączenie ofert krajobrazowych ze

sferą szeroko rozumianych usług turystycznych (np. bazy noclegowe, gastronomia).

---