Definicja chorob niedoborowych bydla
-cala grupa zaburzen stanu zdrowia bedacych konsewencja niedoborow mineralnych (w zakresie mikro i makroelementow) oraz niedobory witaminowe, ktore sa nastepstwem zbyt malej podazy lub niedostatecznego przyswajania tych elementow diety
-z etiopatologicznego punktu widzenia czesto zalicza sie te choroby do grupy zaburzen metabolicznych, co ma swoje szczegolne uzasadnienie jesli bedziemy rozpatrywali je z punktu widzenia zarzadzania stadem
Oddzialywanie ujemnego bilansu energetycznego na powstawanie i nasilenie zmian klinicznych zwiazanych z niedoborem magnezu, wapnia i fosforu oraz skutecznosc leczenia
Niewystarczajaca wydolnosc hormonalna polaczona z problemami zywieniowymi i wzrostem produkcji mlecznej
Makroelementy witamny i mikroelementy
Witaminy- zwiazki biologicznie czynne, dostarczane zwierzetom z pokarmem lub syntetyzowane w ich organizmie. Sa katalizatorami wielu procesow metaboliczych, reguluja czynnosc tkanek, narzadow i ukladow. Uczestnicza bezposrednio lub posrednio w przemianie materii - synteza i budowa wielu enzymow, stymulowanie procesow wydzielania, usprawnienie gospodarki solami mineralnymi. Sa niezbedne do wzrostu organizmu (A, D, B2, B3, B12) procesach rozrodu A i E) odpornosc i i opornosci (A E C pirydoksyna, kwas foliowy i B6)
Mikroelementy zelaza mangan cynk miedz selen molibden kobalt jod fluor chrom wanad kadm stront cez bar bor brom arsen rtes i olow
Podatnosc
-zwierzeta w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju
-krowy cielne
-coraz czesciej rozpoznajemy je, szczegolnie w postaci podklinicznych w wysokoprodukcyjnych stadach bydla
Okresy fizjologiczne i ich wplyw na profilaktyke
Okres okoloporodowy- hipokalcemia hipomagnezemia hipofosfatemia hiposelenoza
Okres zasuszania- ca, mg, p, k, se, cu, zn
Okres szczytu laktacji- hipokalcemia hipomagnezamie hipofosfatemia hiposelenamia
Etiopatogeneza w skrocie
-niedobory pierwotne, ktore wynikaja ze zbyt malej podazy
-wtorne- bedace konsekwencja uposledzonego wchlaniania np w skutek obecnosci substancji antagonistycznych
Najwaznieszje czynniki wplywajace na stan metabolizmu u bydla:
- czynniki genetyczne- w tym rowniez genetyczne zaburzenia wchlaniania jelitowego
-substancje czynne zmieniajace wchlanianie i wykorzystanie skladnikow mineralnych
-skladniki organiczne tworzace ze skladnikami mineralnymi nierozerwalne kompleksy nie ulegajace procesom rawienia - np blonnik fruktoza kwas fitynowy
-niektore substancje endogenne, zaburzenia czynosciowe przewodu pokarmowego i innych narzadow wewnetrznych
W niekturych przypadkach rezygnujemy z podstawowego profilu na rzecz profili szczegolowych np mikroelementy. W powszechnym
Najczesciej wystepujace zaburzenia mineralne w stadach bydla:
Hipofosfatemia
Hipokalcemia
Hipomagnezemia
Hipokupremia- niedobor miedzi
Hiposelenoza
Niedobor cynku
Calkowity brak witamin- awitaminoza
Czesciowy brak witamin- hipowitaminoza
Witaminy rozpuszczalne w wodzie:
Wit B1- aneuryna tiamina
B2- ryboflawina, laktoflawina
Witaminy rozpuszczalne w tluszczach.............
Wit c- diureza, moczopedna
przy niedoborze bialka obniza sie zdolnosc magazynowania wit a w watrobie. Niedobor witaminy A ujemnie wplywa na wykorzystanie karotenow u owiec i bydla. Azotany przez redukcje w przedzoldkach na azotyny powoduja u bydla zaburzenia w postaci hamowania premiany karotenow na wit A, siarczyny zaburzaja wchlanianie i przemiane karotenow, takze wieksze ilosci zwiazkow zelaza i miedzi ujemnie wpywaja na karoteny,
Niedobor wit A
-nablonki wytwarzajace mucyne
- zmniejsza sie ilosc mukoidow rozpuszczalnych w wodzie, wzrasa keratyna
-rogowacenie nablonka pochwy i innych nablonkow
-zabuerznie rozwoju chrzastki
-zaburzenia sprawnosci syntezy glikogenu z octanow, kwasu mlekowego i octanow, syntezy sterydow, czynnosci tarczycy
Swinie
-kurza slepota, objawy nerwowe, chod niezborny, chwiejny, przekrzywienie karku porazenia zadu
-jednostronne porazenie n. Facilis i vestibularis, zwyrodnienie nn. Opticus, femoralis, ischiadicu, drgawki
-biegunka, sciemnienie skory, swiad
-zanik jader u samcow, nieplodnosc samic, resorpcja plodu wady wrodzone noworodkow
-zaburzenia rozwoju koscca
-zapotrzebowanie dzienne 30-40 j.m/kg mc: karoten 500-1000 mg/szt
Bydlo:
-zawartosc karotenow i wit A u krow pieciokrotnie wieksza niz u buhajow
-sezonowe wahania poziomu zwiazane z wypadaniem
-wzrost cieniania plynu mozgowo- rdzeniowego
-slepota i tapetum lucidum
-biegunka cielat spowodowana zaburzeniami rogowacenia nablonka zwacza
-choroby skorne
-zmetnienie rogowki i zapalenie rogowki- preparaty odciskowe i ilosc komorek zrogowacialych wpw.
Betakaroten podany parenteralnie im wiaze sie z lipoproteinami krwi, ktore sa jego fizjologicznymi nosnikami. Nie wplywa na zawartosc wit A we krwi, podnosi poziom..
Objawy niedoboru betakarotenu sa podobne do nieodoboru witaminy A, istotnie koreluje z wit A i E. Zywienie swin paszami sypkimi powoduje niedostateczna podaz prowitaminy
U krów wieksza podatnosc