Leasing - umowa uprawniająca do użytkowania określonego dobra materialnego na uzgodniony okres, w zamian za ustalone raty leasingowe, z możliwością kupna przedmiotu oddanego w leasing po zakończeniu umowy.
Leasing jest rodzajem umowy, na podstawie której jedna strona (leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (leasingobiorca) prawo do użytkowania określonego dobra materialnego na uzgodniony okres, w zamian za ustalone ratalnie opłaty (raty leasingowe).
Leasing opiera się więc na konstrukcji odpłatnego użytkowania rzeczy przez leasingobiorcę, nie będącej jego własnością. Przez fakt, że rzecz przez cały czas trwania umowy leasingu pozostaje własnością leasingodawcy zabezpieczone są jego interesy. Leasingobiorca natomiast płacąc opłaty leasingowe i nie dokonując zakupu użytkowanej rzeczy wykorzystuje tę rzecz dla swoich celów gospodarczych.
Leasing jest transakcją handlową realizowaną przez zawarcie umowy skonstruowanej dla potrzeb takiej właśnie transakcji. W polskim systemie prawnym brak jest ustawowej, wyczerpującej regulacji umowy leasingowej. Stąd też jest ona określona jako umowa nienazwana. Aktualny stan prawny pozwala zawierać tego typu umowy na podstawie swobody wyrażonej w artykule 353 pkt. 1 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z tą zasadą strony zawierające umowę leasingową mogą ułożyć stosunek prawny w dowolny sposób, ale pod warunkiem, że nie będzie on sprzeczny z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, zasadami współżycia społecznego i z właściwością (naturą) samego stosunku.
W przypadku leasingu można przyjąć, że jego naturą jest czasowe, odpłatne przekazanie przedmiotu w użytkowanie z możliwością przeniesienia prawa własności. Sprzeczne z naturą leasingu będzie więc takie postanowienie zawarte w umowie, które spowoduje np. automatyczne przeniesienie prawa własności w momencie zakończenia umowy.
Funkcjonuje wiele definicji form i rodzajów leasingu. Niemniej w codziennej praktyce gospodarczej najważniejszymi są: LEASING OPERACYJNY i LEASING FINANSOWY.
W umowach leasingu operacyjnego (zwanego także leasingiem eksploatacyjnym lub usługowym) kontrakty są zawierane na krótkie okresy, znacznie krótsze od planowanego okresu ekonomicznego zużycia przedmiotu leasingu (np. dla komputerów leasing wynosi od 2 do 3 lat). Uzyskiwane płatności leasingowe nie są wystarczające, aby pokryć koszty nabycia danego przedmiotu. Leasing finansowy (zwany też kapitałowym lub inwestycyjnym) dotyczy zazwyczaj aktywów o znacznej wartości (statki, samoloty itp.). Czas trwania umowy jest tu zbliżony do okresu ekonomicznego zużycia obiektu. Uzyskiwane w tym czasie raty leasingowe muszą pokryć koszt nabycia danego obiektu oraz odpowiednią kwotę zysku leasingodawcy (koszt kapitału). Umowa leasingu finansowego często przewiduje prawo pierwokupu przez leasingobiorcę wynajmowanego obiektu po jej wygaśnięciu - za stosunkowo niewielką kwotę.
Z punktu widzenia relacji występujących między stronami umowy leasingowej wyróżnia się leasing bezpośredni oraz leasing pośredni.
W leasingu bezpośrednim właściciel przedmiotu leasingu (będący niejednokrotnie jego producentem) realizuje transakcje leasingowe bezpośrednio z leasingobiorcą.
Z leasingiem pośrednim mamy do czynienia wtedy, gdy między leasingobiorcą a leasingodawcą występuje pośrednik (najczęściej jest nim wyspecjalizowana firma leasingowa np. PKL) nabywający przedmiot leasingu od właściciela (jest nim zwykle producent) i oddający w leasing klientowi.
Z punktu widzenia obowiązków stron umowy leasingowej wyróżnia się natomiast leasing czysty oraz leasing pełny. W leasingu czystym koszty obsługi, konserwacji, remontów, ubezpieczenia itp. przedmiotu leasingu obciążają leasingobiorcę. Jeśli natomiast obowiązki związane z obsługą, konserwacją, remontami i ubezpieczeniem obciążają leasingodawcę - to mówimy o leasingu pełnym.
Według kryterium przedmiotowego wyróżnia się leasing zorganizowanych zespołów produkcyjnych (np. wydziałów produkcyjnych wraz z maszynami i urządzeniami) oraz leasing pojedynczych egzemplarzy inwentarzowych (np. maszyn).
O leasingu obrotowym mówi się wtedy, gdy przewiduje się wymianę przedmiotu leasingu na nowy.
Leasing z pierwszej ręki występuje wtedy, gdy leasingobiorca dostaje - jako pierwszy - do użytkowania przedmiot leasingu. W przypadku, gdy leasingobiorca otrzymuje przedmiot leasingu już wcześniej użytkowany (w najlepszym razie jest drugim z kolei użytkownikiem) - to mówimy o leasingu z drugiej ręki.
Korzystną dla Leasingobiorcy formą leasingu jest leasing zwrotny. Polega on na sprzedaży przez podmiot gospodarczy własnego środka trwałego firmie leasingowej w celu oddania tego przedmiotu w leasing podmiotowi, który go sprzedał (sprzedawcy). Dzięki temu firma zamienia kapitał zamrożony w środkach trwałych na środki obrotowe. Pozwala to na wykorzystanie środków uzyskanych ze sprzedaży składnika majątku trwałego na bieżącą działalność lub inwestycje, użytkując przy tym zbyty przedmiot.
Ze względu na czas trwania umowy możemy mówić o leasingu krótkoterminowym (18, 24 m-cy),
średnioterminowym (36, 48 m-cy)
i długoterminowym (60 i więcej m-cy).
Przedmiotem leasingu może być dowolny środek trwały, począwszy od sprzętu biurowego (meble, kserokopiarki, komputery), środków transportu (samochody ciężarowe, dostawcze), aż po urządzenia przemysłowe i całe linie technologiczne.
Przedmiotem leasingu mogą być zarówno dobra inwestycyjne, w tym rzeczy ruchome i nieruchomości, jak i dobra konsumpcyjne.
W polskiej praktyce rynkowej przedmiotem leasingu są właściwie tylko dobra inwestycyjne, nie dające leasingobiorcy ani pożytków naturalnych, ani cywilnych. Inaczej mówiąc przedmiotem leasingu jest w tym wypadku każdy środek trwały tzn. taki, który użytkowany jest co najmniej 1 rok, wykorzystywany do działalności gospodarczej oraz posiadający cechy przedmiotu w pełni zdatnego do użytkowania w celach gospodarczych.
Przedmioty leasingu da się podzielić na następujące główne rodzaje grup:
maszyny i urządzenia przemysłowe
komputery i sprzęt biurowy
środki transportu drogowego (bez samochodów osobowych)
samochody osobowe
inne środki transportu (statki, samoloty, tabor kolejowy)
nieruchomości
inne
Istnieją 3 podstawowe systemy spłat rat leasingowych:
raty liniowe - w takim wypadku wysokość rat jest stała przez cały okres trwania leasingu;
raty degresywne - w tej sytuacji kwoty rat miesięcznych są malejące, pozwala to na zwiększenie kosztów firmy w początkowym okresie leasingu;
raty dowolne - w takim wypadku dostosowuje się wysokość rat leasingowych do sezonowości przychodów firmy korzystającej z leasingu;
Podstawowe korzyści leasingu:
raty leasingu stanowią koszt uzyskania przychodu
leasing nie jest zobowiązaniem bilansowym
krótki czas zawierania umowy leasingowej
Inne korzyści:
zwiększenie możliwości inwestycyjnych firmy
używanie środka trwałego bez konieczności jego zakupu
reagowanie na postęp techniczny
możliwość negocjowania warunków umowy
W polskiej praktyce gospodarczej leasing funkcjonuje od siedmiu lat. Mimo tak krótkiego okresu istnienia, dzięki leasingowi, powstały liczne zakłady produkcyjne, przedsiębiorstwa transportowe, doinwest owano handel i gastronomię.
Podstawowe korzyści leasingu da się zawrzeć w następujących punktach:
raty leasingu stanowią koszt uzyskania przychodu, dzięki czemu zmniejsza się podstawa opodatkowania, płaci się mniejszy podatek, a tym samy więcej pieniędzy pozostaje w firmie;
leasing nie jest zobowiązaniem bilansowym, tzn. finansuje się z bieżących przychodów, to zaś powoduje, iż korzystając z leasingu nie traci się zdolności kredytowej - kredyt można zaciągać na bieżące zakupy materiałów, towarów itp.;
krótki czas realizacji - w wypadku leasingu w Polskiej Kompanii Leasingowej sprzedawca załatwia wszelkie formalności związane z zakupem środka trwałego na miejscu u klienta; nieduża liczba dokumentów potrzebnych do zawarcia umowy leasingu pozwala zaoszczędzić czas i przeznaczyć go na inne działania związane z zarządzaniem firmą.
Ponadto można mówić jeszcze o innych zaletach leasingu, które, w dzisiejszej sytuacji rynkowej, również bardzo poważnie brane są pod uwagę przy podpisywaniu usług leasingowych. I tak leasing:
podnosi możliwości inwestycyjne przedsiębiorstw dzięki angażowaniu przez firmę mniejszych kwot na zakup potrzebnego środka trwałego;
umożliwia użytkowanie środka trwałego bez konieczności jego zakupu;
umożliwia szybszą i łatwiejszą wymianę środka trwałego (nie jest on własnością firmy), a tym samym dostosowanie tempa modernizacji parku maszynowego firmy do tempa postępu technicznego;
wiele rodzajów (form) leasingu i brak ograniczeń, co do jego przedmiotu, pozwalają na elastyczne dostosowanie warunków transakcji do indywidualnych potrzeb i preferencji leasingobiorców.
Leasing umożliwia sfinansowanie ze środków obcych większej części, a nawet całości kosztów inwestycji leasingobiorcy, przy czym finansowaniem mogą być objęte nawet koszty dostarczania i zainstalowania przedmiotu leasingu. Koszty korzystania z przedmiotu leasingu są pokrywane z bieżących przychodów, jakie ten przedmiot przynosi.
Transakcje leasingu stwarzają korzystającym z niego możliwości bieżącego reagowania na rozwój techniki, wymiany coraz szybciej zużywających się ekonomicznie dóbr inwestycyjnych. Tak więc leasing zmniejsza ryzyko demodernizacji, jakie występuje w razie nabywania niektórych obiektów na własność (np. w dziedzinie wykazującej szybki postęp techniczny, jak przemysł komputerowy).
Leasingobiorca, ponosząc określone opłaty, wykorzystuje wynajmowane składniki majątkowe w okresie, gdy może je w pełni eksploatować. Pozwala to na uniknięcie kosztów bezczynności obiektów przejściowo niewykorzystywanych.
W porównaniu do kredytu leasing odznacza się następującymi cechami:
firma może zawrzeć umowę leasingową w sytuacji, gdy wyczerpane zostały limity kredytowe lub gdy dokumenty finansowe uniemożliwiają zawarcie umowy kredytowania;
banki przy udzielaniu kredytów wymagają zabezpieczenia, które klient nie zawsze jest w stanie przedstawić (w umowie leasingu zabezpieczeniem jest sam przedmiot leasingu),
W porównaniu do kredytu leasing odznacza się następującymi cechami:
szybka procedura transakcji leasingowych - w wypadku przyznawania kredytu procedura ta trwać może nawet do kilkunastu tygodni,
leasing, w przeciwieństwie do kredytu, posiada preferencje podatkowe (rata leasingu operacyjnego stanowi koszt uzyskania przychodu, a kredyt spłacany jest z zysku firmy).