Ogólny schemat postępowania przy większości rodzajów testów statystycznych:

1. Sformułowanie hipotezy zerowej zakładającej brak różnic w badanych grupach

2. Sformułowanie hipotezy alternatywnej zakładającej występowanie różnic w badanych grupach

3. Obliczenie statystyki z odpowiedniego wzoru

4. Odczytanie wartości krytycznej statystyki z odpowiedniej tablicy wartości krytycznych, przy założonym p (np. 0,05)

5. Porównanie wartości obliczonej statystyki z wartością krytyczną odczytaną z tablic

1. Jeżeli obliczona przez nas statystyka jest większa od wartości krytycznej odczytanej z tablic, hipotezę zerową należy odrzucić - a zatem należy przyjąć hipotezę alternatywną czyli występują statystycznie istotne różnice pomiędzy badanymi grupami ze względu na badany parametr czy cechę.

2. Jeżeli obliczona przez nas statystyka jest mniejsza od wartości krytycznej odczytanej z tablic, nie ma podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej - czyli nie wykazano statystycznie istotnej różnicy pomiędzy badanymi grupami ze względu na badany parametr czy cechę.

Dobór odpowiedniego testu t - studenta

Porównanie dwóch populacji pod względem średniej wartości jednej badanej cechy

Czy poszczególne wyniki występują w parach? (Możliwe odpowiedzi to TAK lub NIE. Jeżeli odpowiedź brzmi TAK to idź do punktu 1. Jeżeli odpowiedź brzmi NIE to idź do punktu 2.)

1. TAK - PARY WIĄZANE - PRÓBY ZALEŻNE (grupy muszą być równoliczne) np.:

Porównanie średniej wartości badanej cechy na poletku, na którym przeprowadzono zabieg z poletkiem z nim sąsiadującym, na którym nie przeprowadzano zabiegu

• Wykonujemy Test t: par skojarzonych, z dwiema próbami, dla średniej

2. NIE - PRÓBY NIEZALEŻNE (grupy nie muszą być równoliczne ale mogą być równoliczne) np.:

Porównanie średniej wartości badanej cechy na poletkach na których wykonywany był zabieg z poletkami, na których zabieg nie był wykonywany (poletka nie są ułożone parami)

Porównanie średniej wartości badanej cechy w próbkach wody z dwóch różnych zbiorników wodnych

Powinniśmy wybrać jeden z dwóch testów t - Studenta dla prób niezależnych -> Czy próby mają różniące się statystycznie wariancje? (Aby to ustalić należy przeprowadzić test F z dwiema próbami dla wariancji). (Możliwe odpowiedzi to TAK lub NIE. Jeżeli odpowiedź brzmi TAK to idź do punktu 2a. Jeżeli odpowiedź brzmi NIE to idź do punktu 2b.)

• 2a. TAK - próby mają różniące się statystycznie wariancje -> robimy Test t: z dwiema próbami zakładający różne wariancje

• 2.b. NIE - próby nie mają różniących się statystycznie wariancji -> robimy Test t: z dwiema próbami zakładający równe wariancje

---