Opis układu pomiarowego

Źródło promieniowania γ (7) umieszczone jest w ołowianej obudowie (w tzw. domku ołowiowym, rys.34.1) o kształcie walca (5). Wzdłuż jego osi wywiercony jest kanał spełniający rolę kolimatora. Źródło promieniotwórcze umieszczone jest w dolnej części kanału, zaś bezpośrednio nad górnym końcem kanału znajduje się kryształ scyntylacyjny licznika kwantów γ (3).

Rys. 34.1. Schemat stanowiska pomiarowego:

1. zasilacz wysokiego napięcia,

2. przelicznik elektronowy,

3. kryształ scyntylacyjny,

4. fotopowielacz,

5. domek ołowiany,

6. absorbent,

7. źródło promieniotwórcze

Z boku obudowy prostopadle do osi walca wyżłobiony jest otwór służący do wprowadzania absorbenta wykonanego w postaci płytek (6). Po wprowadzeniu płytki do otworu znajdzie się ona na drodze promieni γ podążających w stronę licznika. Do dyspozycji wykonującego ćwiczenie są cztery komplety płytek wykonanych z miedzi, ołowiu, żelaza, aluminium i ebonitu. Jako licznik kwantów γ zastosowano kryształ scyntylacyjny (NaJ) wraz z fotopowielaczem (4). Działanie licznika scyntylacyjnego wykorzystuje luminescencję występującą w niektórych substancjach pod wpływem działania promieniowania jonizującego. Spełniają elektrony powstające przy oddziaływaniu promieniowania γ z substancją scyntylatora wskutek procesów opisanych w pierwszym punkcie niniejszego ćwiczenia, tzn. fotoefektu, efektu Comptona i efektu tworzenia pary elektron-pozyton. Rozbłyski świetlne (scyntylacyjne) wywołane promieniowaniem w scyntylatorze są rejestrowane za pomocą fotopowielaczy o bardzo dużej światłoczułości przekształcających je w impulsy elektryczne, które następnie po wzmocnieniu przekazywane są za pomocą kabla do urządzenia liczącego, zwanego przelicznikiem elektronowym (2) stanowiącym oddzielne urządzenie znajdujące się w jednej obudowie wraz z zasilaczem wysokiego napięcia (1). Wysokie napięcie przesyłane jest kablem do fotopowielacza w celu zabezpieczenia jego normalnej pracy.

---