Kotowski W. LEX/el. 2003 stan prawny: 2003.08.01

Wprowadzenie do komentarza praktycznego do ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz.U.97.114.740).

WPROWADZENIE

W obecnej rzeczywistości nasilenia zagrożenia bezpieczeństwa życia i zdrowia obywateli oraz ich własności szczególnego znaczenia nabrała konieczność stworzenia modelowych rozwiązań skutecznie przeciwdziałających negatywnym zjawiskom. Dążeniu do zapewnienia bezpieczeństwa muszą jednak towarzyszyć działania właściwe dla państwa prawnego. Niewątpliwym krokiem naprzód było uchwalenie w dniu 22 sierpnia 1997 r. ustawy o ochronie osób i mienia. Wymienionym aktem prawnym określono obszary, obiekty oraz urządzenia, które podlegają obowiązkowej ochronie. Są to wydzielone i odpowiednio oznakowane specjalnie rejony wyznaczone przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów. Ustawodawca wprowadził zasady tworzenia i funkcjonowania wewnętrznych służb ochrony oraz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług w zakresie ochrony osób i ich mienia. Wewnętrznymi służbami ochrony są uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników powołane do ochrony przedsiębiorców i ich mienia. Natomiast specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne to wewnętrzne służby przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług charakteryzujących się ochroną osób i mienia. Obie formacje tworzą pracownicy ochrony, a więc pracownicy posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego. Pracownikiem ochrony jest również osoba, która wykonuje zadania ochrony w zakresie niewymagającym licencji.

Nie ma wątpliwości, iż pracownicy ochrony muszą legitymować się odpowiednimi kwalifikacjami stanowiącymi podstawę do uzyskania uprawnień pracownika ochrony. Uprawnieniem tym jest licencja, a więc zezwolenie na wykonywanie określonych ustawą zadań związanych z ochroną osób i mienia. Ochroną osób są działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. Ochroną mienia natomiast są działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych negatywnych zdarzeń. Działania te obejmują również niedopuszczenie do wstępu osób nieuprawnionych na chroniony teren. Ochrona osób i mienia jest realizowana w formie bezpośredniej ochrony fizycznej lub zabezpieczenia technicznego. Bezpośrednia ochrona fizyczna polega na stałym lub doraźnym kontakcie wzrokowym agenta (grupy) z osobą chronioną. Może być wykonywana w formie stałego dozoru sygnałów przesyłanych, gromadzonych lub przetwarzanych przy pomocy elektronicznych urządzeń oraz systemów alarmowych. Do tego typu ochrony zalicza się również konwojowanie wartości pieniężnych oraz innych wartościowych lub niebezpiecznych przedmiotów. Natomiast zabezpieczenie techniczne polega na montażu elektronicznych urządzeń lub systemów alarmowych, które sygnalizują ewentualnie występujące zagrożenie chronionych osób. Ustawodawca określił wymagania kwalifikacyjne, które stanowią podstawę do uzyskania uprawnień pracownika ochrony i wreszcie powołał instytucję nadzoru nad prawidłowym funkcjonowaniem ochrony osób i mienia.

Ochrona obowiązkowa

Obowiązkowej ochronie sprawowanej przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne wspierane odpowiednim zabezpieczeniem technicznym podlegają obszary, obiekty i urządzenia szczególnie ważne dla obronności i interesu gospodarczego kraju, a także bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa. Wyróżniamy 4 stopnie ważności, którym są przyporządkowane określone obiekty. Na pierwszym miejscu ustawodawca postawił obiekty ważne z punktu widzenia obronności naszego kraju, zaliczając do nich zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których są prowadzone prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji, zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy oraz magazyny rezerw państwowych. Drugie miejsce zajmują obiekty, które zapewniają odpowiedni poziom gospodarczy naszego kraju. Nie ma wątpliwości, że obiektami tymi są zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa, a także porty morskie i lotnicze, banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądź transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach. Trzecie miejsce w tej szczególnej hierarchii wartości zajmuje bezpieczeństwo publiczne. Jego gwarantem są zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków, zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej, rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne. Ostatnią grupą są obiekty, które nie zostały dotychczas wymienione, a pełnią ważną funkcję w ochronie interesów naszego kraju. Do nich należą zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej, obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe, muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej, oraz archiwa państwowe (art. 5 ustawy). Szczegółowe wykazy wymienionych obszarów, obiektów i urządzeń są sporządzane w drodze decyzji administracyjnej przez: PREZESA NARODOWEGO BANKU POLSKIEGO, KRAJOWĄ RADĘ RADIOFONII I TELEWIZJI, MINISTRÓW, KIEROWNIKÓW URZĘDÓW CENTRALNYCH i WOJEWODÓW. Wykazy, obejmujące jednostki podległe wymienionym czterem pierwszym organom, są przesyłane do wiadomości terytorialnie właściwych wojewodów, którzy zobowiązani są do prowadzenia ewidencji chronionych jednostek. Ewidencja ma charakter poufny. Ustawodawca upoważnił wojewodę do wydawania decyzji administracyjnych o umieszczeniu w ewidencji innych niż wymienione jednostek, jeżeli uzna, że powinny być objęte obowiązkową ochroną. Jednostki podlegające ochronie powinny dysponować regulaminem ogólnych warunków i trybu wykonywania ochrony. Regulamin taki, na wniosek zainteresowanych organów, którym jednostki chronione podlegają, wydaje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Równocześnie kierownik objętej ewidencją chronionej jednostki, lub osoba przez niego upoważniona, jest zobowiązany do uzgodnienia z miejscowo właściwym komendantem wojewódzkim Policji szczegółowego planu ochrony. Plan ten musi być skonstruowany na bazie charakteru produkcji i rodzaju działalności danej jednostki. Integralną jego częścią są dane pochodzące z wnikliwie przeprowadzonej analizy stanu potencjalnych zagrożeń i stanu bezpieczeństwa jednostki, które z całą pewnością wpłyną na zastosowanie właściwych rozwiązań w fazie uzgadniania planu ochrony z właściwymi organami Policji. Stopień skuteczności planu ochrony zależy od rzetelności zgromadzonych w nim informacji. Powinien zatem ponadto zawierać dane o specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, w szczególności stan obsadzonych etatów, rodzaj i rozmiary uzbrojenia oraz specjalistycznego wyposażenia, a także sposób zabezpieczenia broni i amunicji. Ważną informacją jest również określenie rodzaju zabezpieczenia technicznego jednostki i zasad realizacji zadań w zakresie jej ochrony.

Korzystając z delegacji ustawowej, zawartej w treści art. 6 ust. 2 ustawy, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w porozumieniu z Prezesem Narodowego Banku Polskiego określił w drodze rozporządzenia z dnia 14 października 1998 r. szczegółowe zasady i wymagania, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne. Wartościami pieniężnymi są krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, czeki, weksle i inne dokumenty zastępujące w obrocie gotówkę oraz złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne i perły, a także platyna i inne metale z grupy platynowców. Wartości pieniężne muszą być przechowywane w odpowiednich pomieszczeniach bankowych, a przewożone specjalnie do tego przystosowanymi pojazdami. Obiekty bankowe Narodowego Banku Polskiego niezależnie od zastosowania urządzeń odpowiedniej klasy i odporności na włamanie muszą być wyposażone w systemy sygnalizacji alarmowej współpracujące z najbliższą jednostką Policji całodobowo monitorującą systemy alarmowe. Warunki podłączenia obiektu chronionego do danej jednostki Policji określa umowa zawarta między Prezesem Narodowego Banku Polskiego a Komendantem Głównym Policji.

Na skuteczność ochrony wartości pieniężnych składają się trzy czynniki podmiotowo-przedmiotowe, a mianowicie:

* sprawny i czujny oraz dobrze wyszkolony i należycie wyposażony pracownik ochrony,

* odpowiedni, sprawnie funkcjonujący system alarmowy,

* właściwie przystosowane pomieszczenia.

Do ochrony wartości pieniężnych stosuje się systemy alarmowe włamania, telewizyjnego nadzoru, kontroli dostępem, transmisji alarmu, osobiste, napadowe, samochodowe, mieszane oraz zintegrowane. Natomiast odporność pomieszczeń i wyposażenie ich w określone urządzenia powinny być dostosowane do rozmiarów wartości pieniężnych, które mają być przechowywane. Wartości pieniężne przewożone są w pojazdach przystosowanych lub specjalnych (bankowozach), w zależności od liczby jednostek obliczeniowych. W pierwszym rodzaju pojazdów dopuszcza się przewożenie wartości pieniężnych w wysokości do 20 jednostek obliczeniowych, a powyżej tej liczby możliwe jest przewożenie tylko pojazdami specjalnymi. Pojazdy te różnią się wymogami technicznymi. W bankowozach powinien być silnik posiadający system gaśniczy oraz zbiornik paliwa zabezpieczony przed wybuchem. System kontroli zamknięcia drzwi powinien być skorelowany z ogólnym systemem zamknięcia uwzględniającym możliwość niezależnego dla każdych drzwi włączenia alarmowego sygnału dźwiękowego i świetlnego. Włączenie sygnału powinno łączyć się z automatycznym uruchomieniem elektrycznej blokady drzwi, która może być sterowana z kabiny kierowcy. Urządzenia zabezpieczające powinny posiadać instalację odporną na możliwość spowodowania zakłócenia ich pracy za pomocą urządzeń zewnętrznych. Natomiast koła powinny posiadać wkładki masywowe umożliwiające jazdę na odcinku do 15 km z prędkością 50 km/h, mimo uprzedniego zniszczenia opony. Dodatkowym wymogiem formalnym jest posiadanie przez użytkownika świadectwa homologacji oraz atestów na opancerzenie oraz oszklenie przedziału osobowego bankowozu. W zależności od liczby jednostek obliczeniowych transportowanych wartości pieniężnych zapewnia się odpowiednią liczbowo obsadę konwojentów, według następującego klucza: jednostka konwojent odpowiednio 5 1; 6 <-> 15 2; 16 <-> 50 3; > 50 4. Przewóz wartości pieniężnych powyżej 30 jednostek obliczeniowych wymaga udziału w transporcie pojazdu ubezpieczającego, przy czym kolumna pojazdów specjalnych jest obstawiana przez dwa pojazdy ubezpieczające. Z powyższych zasad wynika, że im mniejsza wartość pieniężna transportowanych jednostek obliczeniowych, tym większe zagrożenie. Przykładem może być konwojent, który bez dodatkowej ochrony w przykutej do ręki walizeczce przenosi do banku znajdującego się po drugiej stronie ulicy wartości pieniężne sięgające 200.000 złotych (może przenieść 1.877,32 zł x 120 = 225.278,4 zł). Konwojentowi przysługuje ochrona co najmniej 1 osoby, wówczas gdy przenoszone wartości przekroczą 0,3 jednostki obliczeniowej, a więc jeżeli będzie posiadał przy sobie wartości przekraczające kwotę 292.862 zł. Jest przy tym charakterystyczne, że osoba chroniąca nie musi być uzbrojona.

Wnioski de lege ferenda

Supozycją konsekwentnego dążenia do stałego i systematycznego podnoszenia poziomu bezpieczeństwa w szerokim rozumieniu jego znaczenia jako dobra wszystkich ludzi jest efektywna współpraca organów ochrony prawnej podyktowana nie tylko oczekiwaniami społecznymi, ale również stanowiąca sensu stricto wymóg ustawowy. Na mocy bowiem dyrektywy zawartej w treści § 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) (Dz. U. Nr 161, poz. 1108), wydanego na podstawie dyspozycji art. 47 komentowanej ustawy, należy usprawnić i równocześnie umocnić, a w niektórych przypadkach dopiero podjąć współpracę między Policją a renomowanymi agencjami ochrony przez zapewnienie sieci łączności dyspozytorskiej mającej na celu przeciwdziałanie przestępczości. Gwarantuje ona szybki przekaz informacji umożliwiających podjęcie natychmiastowych działań zmierzających do ujęcia sprawcy przestępstwa lub wymianę informacji o występujących zagrożeniach w przedmiocie bezpieczeństwa osób i mienia oraz zakłócania spokoju i porządku publicznego. Zapewnia efektywność współdziałania przy zabezpieczaniu miejsc popełniania przestępstw i wykroczeń, utrzymywaniu porządku i spokoju podczas zgromadzeń lub imprez. Rozwiązaniem zapewniającym możliwość zminimalizowania niebezpieczeństwa jest "monitoring", czyli elektronicznie sterowana za pomocą różnych systemów alarmowych obserwacja i rejestracja wszelkiego rodzaju zdarzeń zaistniałych w obiekcie lub obszarze chronionym. System ten pozwala na monitorowanie mieszkania, domu, sklepu lub urzędu. Możliwości monitoringu są bardzo szerokie, monitorowaniem bowiem może być objęte włamanie, napad, pożar, wezwanie pomocy medycznej, zagrożenie ekologiczne w postaci nadmiernego stężenia gazów wybuchowych lub trujących albo skażenia wody, a także przekroczenie dopuszczalnych temperatur, wilgotności powietrza. Może też być ustawiony na odbieranie informacji o stanie sygnalizacji alarmowej, jej włączaniu, wyłączaniu lub usterkach. Niewątpliwą zaletą monitoringu jest znaczne skrócenie czasu przyjazdu określonych służb na miejsce zdarzenia. Równocześnie czynnikiem wpływającym na skuteczność reakcji jest niemal błyskawiczna informacja o zagrożonym obiekcie. W przypadku bowiem włączenia alarmu, poza informacją o "intruzie", na ekranie w centrum monitorowania pojawia się mapka dojazdowa do obiektu wraz z danymi dotyczącymi samego obiektu. Jest to bardzo ważne szczególnie teraz, kiedy stoimy w obliczu obserwowanego od co najmniej kilku lat wzrostu zagrożenia włamaniami i napadami rabunkowymi oraz brutalności w sposobach działania grup przestępczych. W związku z powyższym należałoby wzmocnić monitoring konkretnym rozwiązaniem technicznym, które zapewni właściwą łączność między Policją a profesjonalnymi agencjami ochrony. Rozwiązaniem tym jest wykorzystanie sieci trankingowej. Trankingiem jest komputerowo sterowany system łączności dyspozytorskiej, który polega na wykorzystaniu ograniczonej liczby kanałów przez maksymalną liczbę użytkowników. System ten może być tak zaprogramowany, aby jego użytkownicy nie mieli możliwości wzajemnego podsłuchiwania oraz zakłócania prowadzonych rozmów. Systemy trankingowe przydatne są szczególnie tam, gdzie sprawnie działająca błyskawiczna łączność jest nie tylko niezbędna, ale wręcz konieczna, może bowiem w określonych warunkach decydować o ludzkim życiu lub zdrowiu, bądź skutecznej ochronie mienia. W praktyce powinno się to odbywać następująco. Patrol interwencyjny ochrony natknął się na włamywaczy, których ma cały czas w zasięgu wzroku, równocześnie zawiadamiając oficera dyżurnego jednostki Policji właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. Innym przykładem może być zawiadomienie Policji przez zainteresowanego o konieczności interwencji. Oficer dyżurny, wysyłając radiowóz, równocześnie zawiadamia znajdujący się w pobliżu miejsca zdarzenia patrol interwencyjny ochrony, który ułatwia rozpoznanie, zwiększając tym samym skuteczność akcji pościgowej za przestępcami. Użytkowanie radiotelefonów pracujących w sieci nie wymaga indywidualnego przydziału częstotliwości. Rodzaj zaś połączeń oraz uprawnienia poszczególnych abonentów są programowane indywidualnie, zgodnie z potrzebami użytkowników. Radiotelefon może być zainstalowany w dowolnym punkcie miasta. Rozwiązanie takie zapewni pełną elastyczność w dodawaniu kolejnych środków łączności w ramach jednolitego systemu. Dla osiągnięcia skuteczności i efektywności wspólnych działań tego typu środki łączności w praktyce mogą być wykorzystywane wyłącznie w sytuacjach konkretnego zagrożenia. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby uczynić odpowiedzialną za właściwą weryfikację napływających informacji o alarmowych zdarzeniach wymagających natychmiastowej interwencji współpracującą agencję ochrony. Funkcje koordynacyjne powinny należeć do Policji jako instytucji posiadającej najszersze kompetencje, która z natury rzeczy dysponuje bezpośrednią łącznością z pogotowiem ratunkowym, strażą pożarną, strażą graniczną, strażą gminną (miejską), zarządem dróg, zarządem transportu, jak również jednostkami specjalistycznymi w postaci pogotowia energetycznego, chemicznego i wodnego.

Wszystko to w praktyce jest bardzo realne i niewątpliwie wzmocni poczucie bezpieczeństwa z równoczesnym osłabieniem pewności siebie wśród przestępców. Jednakże podstawowy warunek musi być spełniony. Mianowicie firma ochroniarska musi udowodnić, iż rzeczywiście bardzo poważnie traktuje szeroko rozumiane bezpieczeństwo jako bezcenne dobro wszystkich ludzi. Do tego nie wystarczy jednak dobrze wyszkolona grupa pracowników ochrony. Potrzebny jest jeszcze bezpieczny system organizacyjno-prawny wewnątrz określonej firmy. System ten musi uwzględniać należyte warunki socjalno-bytowe zapewniane pracownikom ochrony. Chodzi mianowicie o całkowite wyeliminowanie wielogodzinnych (powyżej 12 godzin) dyżurów oraz jednoosobowych patroli pod nazwą "patrol interwencyjny". Nie trzeba wybitnego specjalisty, aby stwierdzić, że pracownik po 12 godzinach nieprzerwanej pracy, pomijając kwestię zdrowotną, staje się mało efektywny. Ponadto taki pracownik podejmuje interwencje bez zabezpieczenia. Trudno poważnie traktować przedsiębiorcę, który nie szanuje własnych pracowników potencjalnie narażając ich na niebezpieczeństwo. Nie jest to właściwy partner do współpracy w zakresie poprawy bezpieczeństwa. W obecnej sytuacji nawet najlepiej wyszkolone służby i posiadające nieprzeciętne predyspozycje fizyczne (BOR, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna) nie wykonują obowiązków służbowych jednoosobowo nawet w ciągu dnia.

Co pracownik ochrony powinien wiedzieć?

Warunkiem powierzenia z natury rzeczy odpowiedzialnych zadań licencjonowanego pracownika ochrony I lub II stopnia jest poza nieskazitelnością charakteru i predyspozycjami psychofizycznymi również określony stan świadomości prawnej. Świadomość prawna to przede wszystkim wiedza gwarantująca ochronę przed naruszaniem obowiązujących w państwie norm prawnych zgodnie z zasadą nieznajomość prawa szkodzi, ale nie tylko. Prawość wymaga umiejętności korzystania z posiadanej i pogłębianej wiedzy w stopniu pozwalającym na niezłomną wolę postępowania w zgodzie z własnym sumieniem oraz przyjętymi i utrwalonymi w praktyce zasadami współżycia społecznego. Nie bez kozery mówi się, że prawo jest dla mądrych ludzi. Mądrości bowiem wymaga odkrycie w sobie cech ukierunkowanych na szacunek dla życia i zdrowia drugiego człowieka. Tylko mądry i dojrzały człowiek będzie z przekonaniem realizował jedynie słuszną zasadę, wynikającą zresztą z dyrektywy art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, "Wszyscy są wobec prawa równi", a zatem prawo jest jednakowe dla wszystkich.

Pracownik ochrony powinien znać definicje podstawowych pojęć oraz posiadać umiejętność właściwej interpretacji podstawowych zagadnień prawa.

Dla ułatwienia opanowania wymaganego materiału został on ujęty w formie tez przypisanych właściwym hasłom, usytuowanym w kolejności alfabetycznej, niezależnie od zakresu merytorycznego danego zagadnienia. Chodzi wszakże o zrozumienie zagadnień, a nie wyuczenie reguł na pamięć według określonej systematyki. Pozwoli to na udzielenie odpowiedzi na każde szczegółowe pytanie wyrywkowo i równocześnie o każdej porze dnia i nocy.

BADANIA

Obligatoryjne czynności wobec kandydata do pracy w charakterze pracownika ochrony, mające na celu uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy jego stan zdrowia umożliwia podjęcie pracy na określonym stanowisku. Badaniom lekarskim i psychologicznym, przeprowadzanym w celu oceny zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej, podlegają osoby ubiegające się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby posiadające licencję pracownika ochrony fizycznej. Badanie psychologiczne przeprowadzają psycholodzy zatrudnieni w następujących jednostkach, a mianowicie: w zespołach Zakładów Opieki Zdrowotnej Zarządów Służby Zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Koszalinie, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu, Zielonej Górze, w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, a więc szpitalach specjalistycznych MSWiA w Jeleniej Górze, Otwocku i Głuchołazach, w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej Ministerstwa Obrony Narodowej, to znaczy w Wojskowym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, Łodzi, Bydgoszczy, Wrocławiu i Krakowie, Wojskowym Szpitalu w Wałczu, Szczecinie, Żarach, Poznaniu, Elblągu, Olsztynie, Ełku, Gliwicach, Lublinie, Przemyślu, Gdańsku-Oliwie, Helu, Dęblinie, Opolu i Kołobrzegu, w Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej w Toruniu, Koszalinie, Grudziądzu, Gorzowie Wielkopolskim, Nysie, Białymstoku, Siedlcach, Rzeszowie, Kielcach, Bielsku-Białej, Poznaniu, Świdwinie, Powidzu-Witkowie, Radomiu, Gdyni, Ustce, Świnoujściu, Gubinie, Szczecinku, Gdyni-Oksywiu, Stargardzie Szczecińskim, Braniewie, Giżycku, Legionowie i Słupsku oraz Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi i Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska w Warszawie, a także w Przychodni Lekarskiej Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, Przychodni Lekarskiej Akademii Obrony Narodowej w Warszawie, Garnizonowej Przychodni Lekarskiej w Modlinie, w Wojskowym Szpitalu Gruźlicy i Chorób Płuc w Otwocku, w Wojewódzkim Ośrodku Medycyny Pracy, w Kolejowym Zakładzie Medycyny Pracy - Kolejowym Ośrodku Medycyny Pracy w Warszawie, Lublinie, Krakowie, Katowicach, Gdańsku, Wrocławiu, Poznaniu i Szczecinie, w Instytucie Medycyny Pracy im. prof. dra med. Jerzego Nofera w Łodzi, w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu, w Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej w Warszawie i w Centrum Naukowym Medycyny Kolejowej. Badanie psychologiczne obejmuje w szczególności ocenę poziomu umysłowego, ocenę osobowości z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych oraz ocenę poziomu dojrzałości społecznej. Zakres przedmiotowego badania może być poszerzony, jeżeli psycholog uzna to za niezbędne do prawidłowej oceny zdolności psychicznej osoby badanej. Badanie lekarskie natomiast obejmuje: ogólne badanie stanu zdrowia, obejmujące w szczególności ocenę układu krążenia i oddechowego oraz ocenę narządu ruchu oraz badania specjalistyczne, w szczególności okulistyczne, otolaryngologiczne, psychiatryczne i neurologiczne, a także inne badania specjalistyczne i badania pomocnicze, zlecone przez lekarza przeprowadzającego badanie ogólne stanu zdrowia. Po przeprowadzeniu badania ogólnego stanu zdrowia oraz na podstawie opinii psychologa i opinii lekarzy specjalistów, a także wyników badań pomocniczych, lekarz wydaje orzeczenie lekarskie. Pierwszy jego egzemplarz otrzymuje badany, drugi natomiast zostaje dołączony do jego dokumentacji medycznej wraz z opinią wydaną przez psychologa, opiniami wydanymi przez lekarzy specjalistów i wynikami badań pomocniczych. W razie stwierdzenia w orzeczeniu lekarskim braku zdolności fizycznej i psychicznej do uzyskania licencji pracownika ochrony fizycznej lub dalszego wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej, lekarz sporządza dodatkowy egzemplarz orzeczenia lekarskiego i przekazuje listem poleconym, z zachowaniem poufności, właściwemu terytorialnie komendantowi wojewódzkiemu Policji. Generalnie badania przeprowadza się co 3 lata, pod warunkiem że nie zaistnieje jeden z trzech wyjątków uzasadniających skrócenie wskazanego okresu. Wyjątek zachodzi wówczas, jeżeli w orzeczeniu lekarskim wydanym na podstawie przeprowadzonych badań psychologicznych i lekarskich wskazano krótszy termin następnego badania, po okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 6 miesięcy lub na wniosek pracodawcy - w razie uzasadnionego podejrzenia utraty zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań. Wskazanie w orzeczeniu lekarskim terminu następnego badania krótszego niż 3 lata wymaga uzasadnienia wpisanego do dokumentacji medycznej osoby badanej. Za przeprowadzenie badań lekarskich i psychologicznych jest pobierana opłata w wysokości 350 zł, którą badany wnosi do kasy jednostki przeprowadzającej badanie lub na konto bankowe wskazane przez tę jednostkę, a czyni to przed rozpoczęciem cyklu planowanych badań. W przypadku przeprowadzenia badania na wniosek pracodawcy opłatę wnosi wnioskodawca.

BEZKARNOŚĆ

Nie podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej ani karnej, ale wyłącznie ocenie w kategoriach etycznych pracownik ochrony, który - będąc poza służbą - nie podjął działań w celu ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestępstwa.

BIERNY OPÓR

Bierną jest osoba niewykazująca inicjatywy, obojętna, niezaangażowana. Biernym oporem jest więc opór polegający na odmowie działania, współpracy. Takie zachowanie pozbawione cech agresywności nie zezwala na użycie paralizatora elektrycznego, broni gazowej i ręcznego miotacza gazu.

BŁĄD

Błąd powstaje wówczas, kiedy stan faktyczny, a więc to, co dzieje się w rzeczywistości, nie zostało należycie utrwalone w świadomości sprawcy, zostało zniekształcone. Taki błąd należy do kategorii usprawiedliwionych, a więc stanowi podstawę do wyłączenia odpowiedzialności. Sprawca nie może odpowiadać za czyn popełniony umyślnie, jeżeli pozostawał w błędzie co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego. Usprawiedliwiony błąd sprawcy w kwestii bezprawności czynu powoduje, że nie można mu przypisać winy, a zatem nie ponosi odpowiedzialności karnej. W zasadzie trudno sobie wyobrazić w praktyce usprawiedliwioną nieświadomość karalności. Każdy obywatel powinien kierować się rozsądkiem, a więc mieć świadomość, że "nieznajomość prawa szkodzi". Taki tok rozumowania sprawia, że człowiek przed wykonaniem czynności, co do której nie ma pewności, że nie jest zabroniona, sprawdzi, jaki jest w tym zakresie stan prawny. Nie jest bowiem przesadą wymaganie od każdego dorosłego człowieka znajomości podstawowych zakazów. Oczywiście może się zdarzyć, że człowiek o stosunkowo niskim poziomie wiedzy prawniczej naruszy przepis generalnie mało znany, należący bowiem do wyspecjalizowanej gałęzi prawa, a zatem okoliczność ta, lecz tylko wyjątkowo, może być uznana za usprawiedliwioną. W przypadku gdy błędne przekonanie o okoliczności wyłączającej bezprawność czynu będącego przestępstwem lub nieświadomość karalności sprawcy za ten czyn są nieusprawiedliwione, sąd może mimo wszystko zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

BROŃ

Bronią jest broń palna, w tym broń bojowa, myśliwska, sportowa, gazowa, alarmowa i sygnałowa, broń pneumatyczna, miotacze gazu obezwładniającego, narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu, a więc broń biała w postaci: ostrzy ukrytych w przedmiotach niemających wyglądu broni, kastetów i nunczaków, pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, broń cięciwowa w postaci kusz, oraz przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej.

CECHY

Pracownik ochrony powinien szczycić się: uczciwością, godnością, honorem i lojalnością.

CERTYFIKAT

Zaświadczenie mające charakter oficjalny i będące dowodem gwarantującym określoną jakość. W terminologii ochronnej certyfikatem jest świadectwo jakości zamku stosowanego do zabezpieczenia pomieszczeń przeznaczonych do przechowywania wartości pieniężnych.

COFNIĘCIE ZEZWOLENIA

Cofnięcie wydanego przez komendanta wojewódzkiego Policji, w drodze decyzji administracyjnej, zezwolenia na działalność wewnętrznej służby ochrony następuje wówczas, jeżeli kierownik jednostki złoży taki wniosek, nie utworzono wewnętrznej służby ochrony w okresie 3 miesięcy od dnia wydania zezwolenia, nie usunięto w wyznaczonym terminie stwierdzonych podczas kontroli rażących uchybień lub nieprawidłowości w organizacji wewnętrznej służby ochrony, działalność wewnętrznej służby ochrony prowadzona jest niezgodnie z planem ochrony lub ustały okoliczności, dla których zezwolenie zostało wydane.

CZAS I MIEJSCE POPEŁNIENIA CZYNU ZABRONIONEGO

Określenie miejsca i czasu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia ma istotne znaczenie z punktu widzenia formalnoprawnego. Chodzi oczywiście o ustalenie organu właściwego do rozpoznania sprawy i wydania stosownego orzeczenia. Określenie miejsca następuje przez wskazanie miejscowości, w której sprawca dopuścił się czynu ściganego przez prawo karne. Czasem popełnienia czynu jest chwila, w której sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był zobowiązany. Miejsce i czas musi mieć ścisły związek z działaniem sprawcy. Miejsce popełnienia przestępstwa może być również rozciągnięte na więcej niż jedną miejscowość, to znaczy miejscowość, w której sprawca działał, jak i miejscowość, w której nastąpił skutek. Każdy, kto popełni przestępstwo lub wykroczenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej w prawie karnym, niezależnie od tego, czy jest obywatelem polskim, czy też cudzoziemcem. Terytorium Rzeczypospolitej jest to obszar oddzielony od innych państw polskimi granicami. Definicję granicy państwowej zawiera art. 1 ustawy z dnia 21 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz. U. Nr 78, poz. 461). W myśl tej definicji granicą państwową jest powierzchnia pionowa przechodząca przez linię graniczną oddzielającą terytorium państwa polskiego od terytorium innych państw oraz od morza pełnego. Do obszaru naszego kraju wchodzą zatem zarówno wody wewnętrzne, jak i zewnętrzne wody morskie oraz powietrze nad tym obszarem i wnętrze ziemi.

CZUJKA

Urządzenie elektroniczne służące wytwarzaniu informacji alarmowej.

CZYN

Czynem jest działanie, wykonywanie określonych czynności, urzeczywistnianie, realizowanie. Krótko mówiąc, jest to zachowanie wywołujące określony skutek. Czyn może być pozytywny (chwalebny). Taka jego postać z natury rzeczy nie stanowi przestępstwa ani wykroczenia. Czyn może być naganny (negatywny) zarówno w odczuciu społecznym, jak i w rozumieniu ustawy. W pierwszym przypadku czyn może, ale nie musi, stanowić przestępstwa lub wykroczenia, dla bytu bowiem przestępstwa lub wykroczenia konieczne jest, aby ten czyn charakteryzował się określoną przez ustawę szkodliwością społeczną (zob. art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 115 § 1 k.k. i art. 1 § 1 k.w.).

CZYN KARALNY

Czynem karalnym jest czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

DOBRA OSOBISTE

Dobrem osobistym każdego człowieka jest: cześć, prawo do prywatności, wizerunek, wolność.

DOKUMENTACJA

W wewnętrznych służbach ochrony jest prowadzona dokumentacja ochronna w postaci: tabeli służby wyszczególniającej rodzaj służby, rozmieszczenie pracowników ochrony, ich zadania, obsadę i czas jej pełnienia; dziennika zmiany odzwierciedlającego czas rozpoczęcia i zakończenia zmiany, jej obsadę personalną i rozmieszczenie pracowników ochrony i czasie wykonywania przez nich zadań służbowych, dziennika wydarzeń zawierającego dokładny zapis dotyczący daty i godziny zaistnienia wydarzenia, jego opis, dane personalne osób uczestniczących oraz dane personalne pracowników ochrony, którzy podejmowali interwencje, instrukcji współpracy z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi), instrukcji postępowania pracowników ochrony w przypadku napadu, włamania, pożaru, powodzi i awarii, dziennika szkolenia pracowników ochrony. Jest to dokumentacja zasadnicza. Niezależnie od niej, jeżeli wymagają tego względy ochrony, można prowadzić dokumentację pomocniczą, dotyczącą: instrukcji kontroli ruchu osobowego i materiałowego, instrukcji konwojowania, instrukcji obsługi systemów i urządzeń sygnalizacji alarmowej. Dokumentacja ochronna jest prowadzona w formie pisemnej. Jej karty są kolejno numerowane i sznurowane, a całość lakowana lub pieczętowana.

DOZÓR

Formą bezpośredniej ochrony fizycznej jest stały dozór sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach systemów alarmowych. W konsekwencji dyżurny firmy ochroniarskiej pełni całodobowy dyżur przyjmując zgłoszenia napływające za pośrednictwem tegoż elektronicznego systemu ochrony. Sprawność systemu wymaga jednak szybkiej i skutecznej reakcji w sytuacji odbioru sygnału o zagrożeniu. Zatem w pobliżu chronionego obiektu powinien znajdować się patrol ochrony pieszy lub zmotoryzowany. Patrol zmotoryzowany powinien znajdować się w takiej odległości od obiektu, aby od chwili dotarcia do pracownika ochrony odpowiednio kodowanego w zależności od rodzaju zagrożenia sygnału (napadowy, intruz) mógł on przybyć na miejsce w czasie wynikającym z umowy między firmą a osobą chronioną. Odległość musi więc uwzględniać rodzaj drogi, a więc administracyjnie dopuszczalną prędkość, jak również natężenie ruchu w różnych porach doby. Jest to niezbędne z uwagi na fakt, iż oznakowane pojazdy służbowe firm ochroniarskich nie są i nie mogą być pojazdami uprzywilejowanymi, a zatem nie mogą korzystać z ułatwień w ruchu. Kierujący tymi pojazdami muszą stosować się na równi z innymi uczestnikami ruchu do zasad bezpieczeństwa uregulowanych ustawą z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, ze zm.).

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

EGZAMIN

Osoby ubiegające się o licencję pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia, z wyjątkiem osób legitymujących się określonymi dokumentami, składają egzamin przed komisją egzaminacyjną. Komendant wojewódzki Policji powołuje komisję i organizuje egzamin nie rzadziej niż raz na trzy miesiące, zawiadamiając o jego terminie i miejscu Komendanta Głównego Policji. W skład komisji wchodzą: przedstawiciele komendanta wojewódzkiego Policji w liczbie nie większej niż trzech, w tym uprawnieni do przeprowadzania egzaminu z zakresu samoobrony, technik interwencyjnych oraz strzelectwa, przedstawiciel komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej wyznaczony spośród oficerów komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej, przedstawiciel prokuratora wojewódzkiego, dwaj przedstawiciele wojewody, w tym jeden lekarz, rzeczoznawca systemów zabezpieczających. Przewodniczącego komisji wyznacza komendant wojewódzki Policji spośród swoich przedstawicieli. Komendant wojewódzki Policji występuje do wojewody, prokuratora wojewódzkiego, komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej i organizacji zrzeszającej rzeczoznawców systemów zabezpieczających o wyznaczenie przedstawicieli do składu komisji. Komendant Główny Policji może delegować swojego przedstawiciela do nadzorowania pracy komisji. Jego przedstawiciel może nie dopuścić do przeprowadzenia egzaminu, a rozpoczęty przerwać, jeżeli stwierdzi: ujawnienie tematów egzaminu przed wyznaczonym terminem jego rozpoczęcia, niezgodny z wymaganiami skład komisji, brak odpowiednich pomieszczeń zapewniających prawidłowe przeprowadzenie egzaminu praktycznego. Do przerwania egzaminu z powodu stwierdzenia przedwczesnego ujawnienia tematów egzaminacyjnych lub nieprawidłowego składu komisji jest również uprawniony przewodniczący komisji.

Egzamin na pierwszy stopień licencji pracownika ochrony fizycznej składa się z części teoretycznej i praktycznej. Egzamin teoretyczny obejmuje 15 tematów: I. Podstawy prawne regulujące zasady pracy pracownika ochrony fizycznej; II. Podstawowe wiadomości z zakresu prawa karnego i wykroczeń; III. Wybrane elementy prawa karnego procesowego; IV. Zasady odpowiedzialności cywilnej pracownika ochrony; V. Wybrane elementy prawa pracy; VI. Wybrane elementy psychologii; VII. Etyka pracownika ochrony; VIII. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej; IX. Typologia zagrożeń bezpieczeństwa osób; X. Metody i etapy ataków na osoby oraz używane środki; XI. Założenia taktyczne przeciwdziałania atakom; XII. Organizacja obstawy ochronnej; XIII. Ochrona obiektu; XIV. Ochrona konwojów; XV. Techniczne środki zabezpieczenia mienia. Natomiast egzamin praktyczny obejmuje 5 tematów: I. Budowa i zasady działania broni; II. Zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią; III. Strzelania zgodnie z warunkami określonymi w Instrukcji szkolenia strzeleckiego pracowników ochrony; IV. Samoobrona; V. Techniki interwencyjne.

Egzamin na drugi stopień licencji pracownika ochrony fizycznej obejmuje 33 tematy: I. Podstawy prawne wykonywania zadań ochrony osób i mienia; II. Wybrane zagadnienia organizacji i zarządzania; III. Wybrane zagadnienia psychologii i socjologii pracy; IV. Wybrane zagadnienia kryminologii; V. Wybrane zagadnienia kryminalistyki; VI. Etyka zawodowa pracownika ochrony; VII. Wybrane zagadnienia z ekonomii; VIII. Organizacja administracji państwowej i samorządowej; IX. Ochrona tajemnicy państwowej i służbowej; X. Pojęcie terroryzmu. Cele i metody działań terrorystycznych; XI. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego; XII. Wybrane zagadnienia prawa karnego materialnego i procesowego; XIII. Wybrane zagadnienia prawa administracyjnego; XIV. Wybrane zagadnienia prawa handlowego; XV. Wybrane zagadnienia prawa finansowego; XVI. Wybrane zagadnienia prawa pracy; XVII. Ogólne zasady przygotowania i prowadzenia ochrony; XVIII. Podstawowe formy realizowania fizycznej ochrony osób i mienia; XIX. Warunki psychofizyczne niezbędne do wykonywania poszczególnych zadań pracownika ochrony; XX. Zasady opracowania planu ochrony oraz procedur bezpieczeństwa; XXI. Nadzór i kontrola nad zadaniami wykonywanymi przez pracowników ochrony; XXII. Obowiązujące przepisy prawne związane z ochroną wartości pieniężnych; XXIII. Zasady organizacji ochrony konwoju; XXIV. Planowanie trasy konwoju; XXV. Prowadzenie dokumentacji związanej z konwojem; XXVI. Zasady opracowania instrukcji w zakresie przepustek oraz kontroli ruchu osobowego i materiałowego w chronionym obiekcie; XXVII. Rodzaje i metody zagarnięcia mienia występujące w zakładach produkcyjnych, przyczyny sprzyjające ich dokonywaniu oraz zadania pracowników ochrony w zakresie ich zapobiegania i wykrywania; XXVIII. Techniczne środki zabezpieczenia obiektów; XXIX. Zasady współpracy z Policją w zakresie ochrony obiektu oraz przeciwdziałania przestępczości; XXX. Zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi; XXXI. Prowadzenie dokumentacji związanej z działalnością ochronną; XXXII. Zasady organizacji, formy i metody szkolenia pracowników ochrony, w tym szkolenia strzeleckiego; XXXIII. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej.

Egzaminowanie. Komisja przeprowadza egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez komendanta wojewódzkiego Policji. Czas jego trwania powinien zapewnić możliwość oceny wiadomości teoretycznych i umiejętności praktycznych osoby do niego przystępującej. Szczegółowe tematy egzaminu pisemnego są sporządzane przez wskazaną przez Komendanta Głównego Policji jednostkę organizacyjną Komendy Głównej Policji i dostarczane komisji w kopertach, które są otwierane na sali egzaminacyjnej po zajęciu przez egzaminowanych wyznaczonych im miejsc. Egzamin rozpoczyna się z chwilą ogłoszenia tematów jego uczestnikom. Tematy egzaminu do czasu ogłoszenia ich przez komisję stanowią tajemnicę służbową. Egzamin przeprowadzany przez komisję składa się z egzaminu teoretycznego i praktycznego. Egzamin teoretyczny z kolei składa się z egzaminu pisemnego i ustnego, z których jest wystawiana łączna ocena. Osoba, która uzyskała ocenę negatywną z egzaminu pisemnego, nie może być dopuszczona do egzaminu ustnego. Egzamin ustny można przeprowadzić w formie pytań bezpośrednio kierowanych do egzaminowanego przez członków komisji albo pisemnych zestawów pytań losowanych przez egzaminowanego. Pisemne zestawy pytań przygotowuje komisja we własnym zakresie. Egzamin praktyczny jest przeprowadzany z umiejętności samoobrony i technik interwencyjnych oraz strzeleckich. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu praktycznego jest uzyskanie oceny pozytywnej z egzaminu teoretycznego. Osoba, która uzyskała ocenę negatywną z egzaminu teoretycznego lub praktycznego, może przystąpić do egzaminu poprawkowego. W przypadku negatywnej oceny z egzaminu praktycznego, powtarzany jest tylko ten egzamin. Termin egzaminu poprawkowego może być wyznaczony nie wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od daty niezdanego egzaminu. Członkowie komisji decydują większością głosów o ocenie zdającego. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego komisji. Przy ocenie zdających stosuje się dwustopniową skalę ocen: pozytywna lub negatywna. Podczas egzaminu mogą być obecni: przedstawiciel podmiotu prowadzącego kursy pracowników ochrony, przedstawiciel przedsiębiorcy zatrudniającego zdających kandydatów, reprezentant izby, zrzeszenia lub stowarzyszenia pracodawców i pracowników ochrony. Komisja sporządza z egzaminu protokół, który przewodniczący komisji przekazuje przedmiotowo właściwemu komendantowi wojewódzkiemu Policji. Są one przechowywane w komendach wojewódzkich Policji zgodnie z przepisami dotyczącymi organizacji archiwów i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi oraz dokumentacją niearchiwalną w resorcie spraw wewnętrznych i administracji.

EMBLEMAT

Godło, oznaka, atrybut, znak, symbol, a więc prezentacja w formie graficznej łącznie z informacją słowną.

ETATOWY PODODDZIAŁ OCHRONY

Etatowym pododdziałem ochrony jest wojskowy pododdział ochrony lub oddział wart cywilnych ujęty w etacie jednostki wojskowej i przeznaczony do realizacji zadań ochronnych.

ETYKA

Nauka o moralności. Ogół ocen i norm moralnych przyjętych w danym społeczeństwie.

FORMACJA OCHRONNA

Przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesję na świadczenie usług ochronnych, stanowią wprawdzie formacje ochronne, to jednak nie wchodzą do składu specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych.

FORMY OCHRONY

Ochrona osób i mienia jest realizowana w dwóch podstawowych formach bezpośredniej ochrony fizycznej lub zabezpieczenia technicznego. Pierwsza może być stała lub doraźna, polegająca na stałym dozorze sygnałów przesyłanych, gromadzonych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych, na konwojowaniu wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych. Druga polega na montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia, oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania, a także montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania.

FUNKCJONARIUSZ PUBLICZNY

Funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu dyspozycji art. 115 § 13 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) jest: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, osoba orzekająca w sprawach o wykroczenia lub w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy, osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym jest uprawniona do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

GWARANCJE

Pracownik ochrony, który został zwolniony z pracy w warunkach naruszenia jego praw, może wnieść skargę do: Najwyższej Izby Kontroli, Państwowej Inspekcji Pracy, sądu rejonowego - sądu pracy.

IMPREZA MASOWA

Przez imprezę masową należy rozumieć imprezę sportową, artystyczną lub rozrywkową, na której liczba miejsc dla osób na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na terenie umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej wynosi nie mniej niż 1.000, a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy - nie mniej niż 300. Imprezą masową o podwyższonym ryzyku jest impreza, w czasie której, jak wynika z posiadanych informacji i dotychczasowych doświadczeń dotyczących zachowania osób uczestniczących, istnieje obawa wystąpienia aktów przemocy lub agresji, przy czym liczby miejsc dla osób wynoszą odpowiednio 300 i 200. Zabezpieczeniem takich imprez jest ogół skoordynowanych przedsięwzięć podejmowanych przez organizatora imprezy, wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, wojewodę, Policję, Państwową Straż Pożarną i inne jednostki organizacyjne ochrony przeciwpożarowej, służbę zdrowia, a w razie potrzeby przez inne właściwe służby i organy. Organizatorem imprezy masowej jest osoba prawna, osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która przeprowadza imprezę. Regulamin obiektu lub imprezy masowej to przepisy wydane przez właściciela, posiadacza, użytkownika, zarządzającego obiektem lub organizatora imprezy masowej, zawierające zasady zachowania się osób obecnych na imprezie i korzystania przez nie z obiektu lub terenu, a także znajdujących się tam urządzeń. Terenem zamkniętym jest teren w rozumieniu przepisów prawa budowlanego oraz teren będący w trwałym zarządzie jednostek podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Sprawiedliwości oraz ministrów właściwych: do spraw oświaty i wychowania, do spraw szkolnictwa wyższego oraz do spraw kultury fizycznej i sportu. Teren zamknięty stanowi teren, a w szczególnych przypadkach obiekt budowlany lub jego część, dostępny wyłącznie dla osób uprawnionych oraz wyznaczony w sposób określony w przepisach Prawa geodezyjnego i kartograficznego, niezbędny na cele obronności i bezpieczeństwa państwa, będący w dyspozycji jednostek organizacyjnych podległych ministrom właściwym do: spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, Ministrowi Obrony Narodowej oraz odpowiednio Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Szefowi Agencji Wywiadu.

INFORMACJA NIEJAWNA

Zgodę na udostępnienie informacji niejawnej, która stanowi tajemnicę służbową, może wyrazić kierownik danej jednostki organizacyjnej. Udzielenie informacji bez zgody rodzi dla pracownika ochrony odpowiedzialność służbową i karną.

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO

Dokument określający szczegółowe wymagania dotyczące ochrony informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową i służbową, które zostaną przekazane w związku z realizacją umowy lub wykonania zlecenia zadania. Określone w instrukcji szczegółowe wymagania dotyczące ochrony informacji niejawnych zapewniają jednolity sposób ochrony tych informacji odpowiednio do ich ilości, klauzuli tajności oraz liczby osób mających do nich dostęp. Zapisy instrukcji muszą zapewniać, aby po uzyskaniu dostępu do informacji niejawnych zlecającego kontrahent korzystał z nich wyłącznie w celu wykonania umowy i aby dołożył należytej staranności dla zachowania poufności tych informacji i zapobieżenia ujawnienia ich osobom trzecim. Instrukcja powinna zobowiązywać przedsiębiorcę do: powołania pełnomocnika ochrony oraz utworzenia pionu ochrony, określenia stanowisk i prac zleconych odrębnie dla każdej klauzuli tajności, które będą uzyskiwać dostęp do informacji niejawnych zlecającego, informowania na prośbę zlecającego o wyznaczonych stanowiskach i pracach zleconych, przygotowania i przekazania jednostce lub komórce przekazującej informacje pisemnego wniosku do służby ochrony państwa o przeprowadzenie postępowań sprawdzających poszerzonych i specjalnych wobec osób ubiegających się o stanowiska i prace zlecone, z którymi może łączyć się dostęp do informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową, odrębnie dla każdej klauzuli tajności, polecenia pełnomocnikowi ochrony przeprowadzenia postępowań sprawdzających zwykłych wobec osób ubiegających się o stanowiska i prace zlecone, z którymi może łączyć się dostęp do informacji niejawnych stanowiących tajemnicę służbową zgodnie z ustawą z dnia 22 stycznia 1999 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 95) lub wystąpienia do kierownika jednostki lub komórki przekazującej informacje niejawne o przeprowadzenie zwykłego postępowania sprawdzającego, informowania zlecającego o pracownikach, którym wydano lub odmówiono wydania poświadczenia bezpieczeństwa osobowego, przeprowadzenia przeszkolenia pracowników z zakresu ochrony informacji niejawnych, informowania zlecającego o pracownikach dopuszczonych do pracy, z którą może łączyć się dostęp do informacji niejawnych, utworzenia kancelarii w siedzibie kontrahenta oraz oddziałów kancelarii w jego oddziałach. Zasady i tryb wykonywania czynności przez kancelarię i oddziały kancelarii określa ustawa o informacjach niejawnych oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 lutego 1999 r. w sprawie organizacji kancelarii tajnych (Dz. U. Nr 18, poz. 156), zorganizowania systemu fizycznej ochrony informacji niejawnych w siedzibie kontrahenta oraz w miejscach usytuowania oddziałów kancelarii w porozumieniu ze zlecającym. Warunki, jakim powinien odpowiadać system fizycznej ochrony informacji niejawnych, określa przedmiotowa ustawa, uzyskania od służby ochrony państwa certyfikatu dla systemu lub sieci teleinformatycznych przedsiębiorcy, w których będą wytwarzane, przetwarzane, przechowywane lub przekazywane informacje niejawne zlecającego, informowania zlecającego, w przypadku stwierdzenia lub podejrzewania wystąpienia zagrożeń dla ochrony informacji niejawnych o pozostających w jego gestii materiałach. Instrukcja musi zapewniać, że kontrahent, przesyłając materiały niejawne, będzie stosował zasady określone w rozporządzeniu Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej z dnia 26 lutego 1999 r. w sprawie trybu i sposobu przyjmowania, przewożenia, wydawania i ochrony materiałów (Dz. U. Nr 18, poz. 168). Instrukcja nadto musi gwarantować, że w przypadku rozwiązania umowy kontrahent protokolarnie przekaże zlecającemu materiały zawierające informacje niejawne związane z realizacją umowy. Instrukcja zawiera szczegółowe wymagania ochrony informacji niejawnych przekazywanych na nośnikach komputerowych i elektronicznych. Szczegółowe wymagania przygotowuje jednostka lub komórka przekazująca informacje niejawne. Powinny one uwzględniać: zasady przygotowania nośnika, jego rejestracji w tajnej kancelarii i przekazywania nośników, przetwarzania nośnika w systemach komputerowych przedsiębiorcy, wymagania zabezpieczenia fizycznego nośnika w kancelarii tajnej przedsiębiorcy, gwarancje, że dostęp do niego będą miały jedynie osoby uprawnione przedsiębiorcy, wymagania dotyczące zabezpieczenia systemu komputerowego, w którym będą przetwarzane nośniki np. na komputerze niepodłączonym do Internetu lub sieci kontrahenta, zasady dokumentowania dostępu do nośnika przez osoby uprawnione przedsiębiorcy, zasady niszczenia lub zwrotu nośników. Instrukcja powinna uwzględniać również zasady informacji niejawnych, które są tworzone przez kontrahenta w wyniku realizacji umowy lub zadania, upoważniać pion ochrony zlecającego do oceny sposobu ochrony informacji niejawnych zlecającego w siedzibie przedsiębiorcy lub jednostki badawczej lub naukowo-badawczej i wreszcie zapewniać odstąpienie od umowy w przypadku ustalenia, że kontrahent nie realizuje określonych w instrukcji wymagań ochrony informacji niejawnych, przy czym przedsiębiorca protokolarnie zwraca zlecającemu materiały zawierające informacje niejawne związane z realizacją umowy.

INSTRUKCJA SZKOLENIA STRZELECKIEGO PRACOWNIKÓW OCHRONY

Instrukcja określa zasady organizacji i warunki bezpieczeństwa ćwiczeń i strzelań oraz program strzelań dla osób ubiegających się o licencję pracownika ochrony fizycznej. Warunkami zapewniającymi właściwe wykonanie strzelań są: wszechstronna znajomość budowy i działania broni oraz utrzymanie jej we właściwym stanie technicznym, ścisłe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w miejscach ćwiczeń, dobra organizacja zajęć oraz wyposażenie w pomoce niezbędne do przeprowadzenia strzelania. Miejsce treningów "bezstrzałowych" powinno zapewnić warunki do wypracowania prawidłowych nawyków związanych z dobywaniem broni i jej użyciem. Powinno ono być wyposażone w miniatury tarcz-celów, lustro umożliwiające samokontrolę oraz podstawowy zestaw środków do czyszczenia i konserwacji broni. Trening polega na ćwiczeniu, decydujących o celności i skuteczności ognia, poszczególnych czynności i elementów. Chodzi o postawę strzelecką oraz sposób dobywania broni z kabury i przeładowywania, składania się do strzału, a także celowania i ściągania języka spustowego. W toku doskonalenia umiejętności strzeleckich pracowników ochrony należy korzystać z wszelkich dostępnych pomocy dydaktycznych w postaci amunicji szkolnej, ćwiczebnej, przyborów kontrolnych, a także korzystać ze strzelnic sportowych, z broni małokalibrowej lub pneumatycznej oraz trenażerów komputerowych. Pierwsze strzelania ze wszystkich rodzajów broni przeprowadza się przy dobrej widoczności i dogodnych warunkach atmosferycznych oraz podaje się szkolonym celowniki i punkt celowania. Kolejne strzelania można przeprowadzać w dowolnych warunkach atmosferycznych. Natomiast w końcowym etapie szkolenia należy przeprowadzać strzelania w warunkach ograniczonej widoczności i w różnych porach doby. Warunkiem dopuszczenia do następnego etapu szkolenia jest co najmniej dostateczne opanowanie poprzedniego etapu. Trening z broni palnej krótkiej, pistoletów maszynowych i strzelb gładkolufowych jest prowadzony na czterech poziomach zaawansowania umiejętności i obejmuje strzelanie: przygotowawcze, szkolne, dynamiczne i sytuacyjne. Do strzelania przygotowawczego dopuszcza się osoby, które wykazały się znajomością budowy i zasad działania broni palnej i posługiwania się nią oraz zachowania warunków bezpieczeństwa podczas ćwiczeń strzeleckich, do strzelania szkolnego - osoby, które wykonały strzelanie przygotowawcze, do dynamicznego i sytuacyjnego zaś osoby, które w strzelaniu szkolnym uzyskały ocenę co najmniej dostateczną. Zajęcia praktyczne z nauki strzelania z broni palnej przeprowadza się na placach ćwiczeń, strzelnicach i poligonach zapewniających bezpieczeństwo ćwiczących - zgodnie z warunkami technicznymi dla tych miejsc, określonymi w odrębnych przepisach. Warunki techniczne, jakie muszą spełniać strzelnice znajdujące się w pomieszczeniach, powinny odpowiadać warunkom policyjnych strzelnic ćwiczebnych określonym przez Komendanta Głównego Policji lub inne uprawnione organy. Prowadzący strzelanie odpowiada za bezpieczeństwo i porządek na strzelnicy. Może nim być osoba, która odbyła przeszkolenie w zakresie prowadzenia strzelania oraz udzielania pomocy przedlekarskiej w jednostkach organizacyjnych Policji, Wojska Polskiego, Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego lub Ligi Obrony Kraju. Jego obowiązkiem jest opracowanie przed zajęciami konspektu uwzględniającego organizację, metodę, przebieg i czas zajęć. Konspekt powinien być zatwierdzony przez kierownika jednostki szkolącej i uzgodniony z właściwą terytorialnie komendą wojewódzką Policji. Przed rozpoczęciem strzelania z broni palnej prowadzący strzelanie jest zobowiązany zapewnić łączność radiotelefoniczną lub telefoniczną ze stanowiskiem jednostki organizacyjnej, która zapewni możliwość natychmiastowego przybycia na strzelnicę zespołu medycznego w razie nieszczęśliwego wypadku. Strzelanie należy przerwać w razie stwierdzenia braku łączności. Zaleca się obecność na strzelnicy lekarza lub pielęgniarki. Strzelanie rozpoczyna się po oznakowaniu strzelnicy czerwoną chorągiewką na maszcie w dzień, a w nocy - po zapaleniu czerwonej lampy sygnalizacyjnej. Linie wyjścia oznacza się białą chorągiewką, a linie ognia - czerwoną chorągiewką. Osoby przebywające na strzelnicy są zobowiązane do bezwzględnego wykonywania poleceń prowadzącego strzelanie. W przypadku stwierdzenia w czasie strzelania naruszenia zasad bezpieczeństwa prowadzący strzelanie przerywa zajęcia, po czym informuje o tym kierownika jednostki organizacyjnej prowadzącej szkolenie oraz właściwą terytorialnie komendę wojewódzką Policji. Składanie się do strzału, celowanie i strzelanie bez wystrzeliwania pocisków (trening "na sucho") jest dozwolone tylko w miejscu do tego wyznaczonym. Z wyjątkiem linii ognia i miejsca przeznaczonego do takiego treningu przebywający w obiektach strzelnicy noszą broń zabezpieczoną w kaburze. Otwarcie i przerwanie ognia następuje na rozkaz prowadzącego strzelanie, wydany ustnie, umówionymi znakami lub sygnałami. Podczas szkolenia strzeleckiego zabrania się: dopuszczania do strzelania osób nienależycie przeszkolonych, niezdolnych psychicznie do prowadzonego strzelania, których zachowanie może mieć wpływ na bezpieczeństwo uczestników zajęć, strzelania z broni technicznie niesprawnej, strzelania niesprawną amunicją lub amunicją, której użycie jest zabronione, strzelania do obiektów i urządzeń będących w obrębie pola tarczowego, a niebędących celem, strzelania do ptaków i innych zwierząt, kierowania broni w stronę osób, ładowania broni amunicją bez polecenia prowadzącego strzelanie, samowolnej zmiany odległości strzelania oraz stosowania sztucznej zasłony przed wiatrem i słońcem, przedłużania czasu strzelania w przypadku strzelania na czas, wydawania większej liczby naboi niż przewiduje rodzaj strzelania. Strzelanie przerywa się na komendę "przerwij ogień". Następuje to w sytuacji pojawienia się przed strzelającym, w obrębie kulochwytu i wałów bocznych, ludzi lub zwierząt, padania pocisków poza obrębem kulochwytu i wałów bocznych, rykoszetowania pocisków w kierunku strzelających, otrzymania meldunku z posterunku obserwacyjnego o naruszeniu zasad bezpieczeństwa. W sytuacjach zagrożenia komendę "przerwij ogień" podaje uczestnik strzelania, który stwierdził niebezpieczeństwo. Oddawanie strzałów po komendzie "przerwij ogień" jest niedopuszczalne. Do obowiązków strzelającego należy: kierowanie broni jedynie w stronę kulochwytu, rozpoczęcie strzelania na komendę prowadzącego, natychmiastowe przerwanie strzelania po komendzie "przerwij ogień", a także w przypadku pojawienia się przed strzelającym, w obrębie kulochwytu i wałów bocznych, ludzi i zwierząt, zdjęcie palca z języka spustowego, zabezpieczenie broni, opuszczenie broni do postawy "gotów", oddanie strzału kontrolnego w kierunku kulochwytu po zakończeniu strzelania, bezwzględne wykonywanie poleceń i rozkazów prowadzącego strzelanie. W przypadku zacięcia się broni strzelający sygnalizuje to przez podniesienie wolnej ręki do góry oraz okrzyk "zacięcie". Broń trzymana jest w postawie "gotów", przy czym palec jest zdjęty z języka spustowego. Osobą funkcyjną na strzelnicy jest prowadzący strzelanie, amunicyjny, dowódca ubezpieczenia, ubezpieczający, tarczowy. Przed rozpoczęciem strzelania prowadzący ma obowiązek: pobrania amunicji, sprawdzenia, czy strzelnica jest przygotowana do strzelania zgodnie z warunkami bezpieczeństwa, umieszczenia w miejscach widocznych dla osób postronnych oznakowań na kulochwycie i wałach bocznych, w miarę potrzeby wyznaczenia osób funkcyjnych oraz przeprowadzenia z nimi instruktażu, sprawdzenia, czy tarcze są odpowiednie do danego strzelania, czy zostały właściwie ustawione i zamocowane, czy mechanizm chowania i pokazywania tarcz należycie funkcjonuje, omówienia z uczestnikami strzelania warunków strzelania oraz zasad bezpieczeństwa, podziału uczestników strzelania na grupy szkoleniowe i zmiany. W czasie strzelania prowadzący czuwa nad bezpieczeństwem strzelających oraz innych osób przebywających na strzelnicy, kontroluje właściwe wykonywanie strzelania, przestrzegania ich warunków oraz zgodności zapisywania uzyskanych wyników. Natomiast po zakończeniu strzelania tenże prowadzący omawia wyniki, sprawdza i porządkuje strzelnicę, rozlicza się z amunicji. Amunicyjny jest obowiązany do: wydania amunicji w punkcie amunicyjnym w ilości przewidzianej danym strzelaniem, dopilnowania zebrania łusek po strzelaniu, wypełnienia listy wyników strzelania, w pozycjach dotyczących ilości wydanej i zużytej amunicji. Dowódca ubezpieczenia jest obowiązany do: znajomości schematu rozmieszczenia posterunków ubezpieczających strzelnicy, osobistego rozprowadzenia ubezpieczających na posterunki, wskazania sektorów obserwacji oraz sposobu porozumiewania się, skontrolowania terenu strzelnicy i usunięcia osób postronnych, zameldowania prowadzącemu strzelanie o wykonaniu określonych czynności i pozostania do jego dyspozycji przez cały czas strzelania, a także zdjęcia posterunków po zakończeniu strzelania. Do obowiązków tarczowych należy: obsługa tarcz, niezwłoczne wykonywanie rozkazów prowadzącego strzelanie, zmiana pozycji celów w nakazany sposób.

A oto przykłady warunków strzelania oraz sposobów jego przeprowadzenia poszczególnych rodzajów strzelania: 1) przygotowawczego, 2) szkolnego, 3) dynamicznego i 4) sytuacyjnego:

Przykład 1. Warunki strzelania przygotowawczego > pistolet > tarcza TS-2 > odległość: 10 m > 6 szt. naboi > postawa stojąca > czas dowolny > oceny: bardzo dobra - 45 pkt, dobra - 35 pkt, dostateczna - 25 pkt. Strzelanie jest przeprowadzane w następujący sposób: na linii wyjściowej zmiana strzelająca otrzymuje amunicję i umieszcza ją w magazynkach odłączonych od pistoletów > następnie zmiana, mając pistolety w kaburze, magazynki w rękach, na komendę "na linię ognia - marsz", zajmuje stanowiska ogniowe i przyjmuje określoną warunkami strzelania postawę strzelecką > na komendę "ładuj broń" strzelający wyjmują z kabury pistolety, dołączając do nich magazynki, kierują broń w stronę kulochwytu i meldują kolejno gotowość do strzelania, np. "stanowisko pierwsze - gotów do strzelania", przy czym dopuszcza się meldowanie o gotowości do strzelania przez podniesienie wolnej ręki w górę > prowadzący strzelanie, po upewnieniu się o gotowości całej zmiany do strzelania, wydaje komendę "uwaga - ognia", strzelający przeładowują broń i oddają strzały > strzelający po ukończeniu strzelania unoszą broń do góry na wysokość głowy, z lufą skierowaną w górę i w przód pod kątem ok. 60° do poziomu i mogą meldować głosem, np. "stanowisko pierwsze - ukończył strzelanie" > po ukończeniu strzelania przez zmianę prowadzący strzelanie wydaje komendę "rozładuj - do przejrzenia broń", strzelający odłączają magazynki od pistoletów i unoszą obie ręce powyżej barku, trzymając w jednej ręce magazynek zwrócony donośnikiem do góry, a w drugiej - pistolet z zamkiem przesuniętym w tylne położenie > prowadzący strzelanie przegląda broń i po upewnieniu się, że w komorze nabojowej i magazynkach nie ma amunicji, stwierdza ten fakt słowem "przejrzałem" > strzelający zwalnia zamek, oddając strzał kontrolny w kierunku tarczy, dołącza magazynek do pistoletu, zabezpiecza i chowa go do kabury > prowadzący wydaje komendę "zmiana do tarcz - marsz", gdzie następuje zapoznanie się z wynikami strzelania oraz omówienie i zarejestrowanie strzelania.

Przykład 2. Warunki strzelania szkolnego > pistolet > figura TS-3 > odległość: 15 m > 6 szt. naboi > postawa stojąca > czas 25 sek. > oceny: bardzo dobra - 55 pkt, dobra - 45 pkt, dostateczna - 40 pkt. Strzelanie jest przeprowadzane w następujący sposób: na linii wyjściowej zmiana strzelająca otrzymuje amunicję i umieszcza ją w magazynkach odłączonych od pistoletów > zmiana, mając pistolety w kaburze magazynki w rękach, na komendę "na linię ognia - marsz", zajmuje stanowiska ogniowe i przyjmuje określoną warunkami strzelania postawę strzelecką > na komendę "przygotować się do strzelania" strzelający dołączają magazynek do pistoletu, odbezpieczają go i wkładają do kabury, o gotowości do strzelania meldują jak w przykładzie 1 > na wydaną przez prowadzącego strzelanie komendę "ognia" strzelający wyjmują z kabury pistolety, wprowadzają nabój do komory nabojowej i prowadzą ogień > po upływie 25 sek. od komendy "ognia" prowadzący podaje komendę "przerwij ogień", a następnie "rozładuj - do przejrzenia broń" > strzelający, który oddał 6 strzałów, przyjmuje postawę swobodną stojąc, odłącza magazynek od pistoletu i unosi obie ręce powyżej barku, trzymając w jednej magazynek zwrócony donośnikiem do góry, a w drugiej pistolet z zamkiem przesuniętym w tylne położenie, czeka na podejście prowadzącego strzelanie i potwierdzenie przejrzenia broni > prowadzący strzelanie przegląda broń i po upewnieniu się, że w komorze nabojowej i magazynkach nie ma amunicji, stwierdza ten fakt słowem "przejrzałem" > strzelający, który do komendy "przerwij ogień" wystrzelił mniej niż 6 pocisków, trzyma broń skierowaną w stronę tarczy i czeka na podejście prowadzącego strzelanie, aby pod jego nadzorem rozładować broń i magazynek, a naboje oddać amunicyjnemu > strzelający po przejrzeniu broni przez prowadzącego strzelanie zwalnia zamek, oddając strzał kontrolny w kierunku tarczy, dołącza do pistoletu magazynek i chowa go do kabury > prowadzący wydaje komendę "zmiana do tarcz - marsz", gdzie następuje zapoznanie się z wynikami strzelania oraz omówienie i zarejestrowanie rezultatów strzelania. Uwaga! jeżeli strzelający nie oddał do tarczy 6 strzałów, zalicza się mu przestrzeliny uzyskane do czasu przerwania ognia. Oddanie strzału po komendzie "przerwij ogień" powoduje odliczenie liczby punktów uzyskanych za najlepszą przestrzelinę.

Przykład 3. Warunki strzelania dynamicznego > pistolet > cel figura TS-9 > odległość: 15 m i 10 m > dobieg: 25 m > 10 szt. naboi > postawa: na 15 m klęcząca, na 10 m stojąca > czas: 45 sek. > metoda indywidualna > oceny: bardzo dobra - 8 przestrzelin, dobra - 6 przestrzelin, dostateczna - 4 przestrzeliny. Strzelanie jest przeprowadzane w następujący sposób: na linii startu (35 m od tarczy) strzelający otrzymuje 10 szt. amunicji, którą umieszcza w dwóch magazynkach (po 5 w każdym), jeden magazynek dołącza do pistoletu, drugi natomiast chowa do kieszeni > na komendę prowadzącego strzelanie "na linię ognia - biegiem marsz" strzelający biegnie na linię ognia usytuowaną 15 m od celu; komendę można wydać umówionym sygnałem, np. gwizdkiem lub chorągiewką > strzelający po wbiegnięciu na linię ognia wyjmuje z kabury pistolet, wprowadza nabój do komory nabojowej, przyjmuje postawę klęczącą i oddaje 5 strzałów w kierunku tarczy > po oddaniu pierwszych 5 strzałów strzelający biegnie na linię ognia 10 m, przyjmuje postawę klęczącą, wymienia magazynek, zwalnia zamek, przechodzi do postawy stojąc i oddaje kolejne 5 strzałów > po upływie 45 sek. od komendy "na linię ognia - biegiem marsz" prowadzący strzelanie wydaje komendę "przerwij ogień - rozładuj - do przejrzenia broń" > strzelający, który oddał maksymalną liczbę strzałów, odłącza magazynek od pistoletu i unosi obie ręce powyżej barku, trzymając w jednej dwa magazynki zwrócone donośnikami do góry, a w drugiej pistolet z zamkiem przesuniętym w tylne położenie, czeka na podejście prowadzącego strzelanie i potwierdzenie przejrzenia broni > prowadzący strzelanie przegląda broń i, po upewnieniu się, że w komorze nabojowej i magazynkach nie ma amunicji, stwierdza ten fakt słowem "przejrzałem" > strzelający, który od komendy "przerwij ogień" wystrzelił mniej niż 10 pocisków, trzyma broń skierowaną w stronę tarczy i czeka na podejście prowadzącego strzelanie, aby pod jego nadzorem rozładować broń i magazynek, a naboje oddać amunicyjnemu > strzelający po przejrzeniu broni przez prowadzącego strzelanie zwalnia zamek, oddając strzał kontrolny w kierunku tarczy, dołącza magazynek do pistoletu i chowa go do kabury > prowadzący wydaje komendę "zmiana do tarcz - marsz", gdzie następuje zapoznanie się z wynikami strzelania oraz omówienie i zarejestrowanie rezultatów strzelania. Uwaga! jeżeli strzelający nie oddał do tarczy 10 strzałów, zalicza się mu przestrzeliny uzyskane do czasu przerwania ognia. Oddanie strzału po komendzie "przerwij ogień" powoduje odliczenie punktów za najlepszą przestrzelinę.

Przykład 4. Warunki strzelania sytuacyjnego > pistolet > cel figura TS-3a > odległość: 15 m i 10 m > dobieg: 20 m > 12 szt. naboi > postawa: na 15 m stojąca, na 10 m klęcząca > czas: 45 sekund > metoda indywidualna > pomoce: przenośne imitacje osłony wykonane z materiału drewnopodobnego o wymiarach 2 m x 2 m i 0,9 m x 0,9 m, ustawione na linii ognia > oceny: bardzo dobra - 11 przestrzelin, dobra - 9 przestrzelin, dostateczna - 7 przestrzelin. Strzelanie jest przeprowadzane w następujący sposób: na linii startu (35 m od tarczy) strzelający otrzymuje 12 szt. amunicji, którą umieszcza w dwóch magazynkach (po 6 w każdym), jeden magazynek dołącza do pistoletu, drugi natomiast chowa do ładownicy lub kieszeni > strzelający chowa pistolet do kabury i przez uniesienie ręki daje znak gotowości prowadzącemu strzelanie > prowadzący strzelanie białą chorągiewką daje znak startu, uruchamia stoper > strzelający biegnie do osłony o wymiarach 2 m x 2 m, ustawionej na linii 15 m od celu, chowa się za nią, wyjmuje broń, wychyla się zza osłony i z pozycji stojącej frontalnej, wykorzystując częściowo osłonę, oddaje 6 strzałów w kierunku tarczy > strzelający ponownie chowa się za osłonę, zmienia magazynek, zwalnia zamek i biegnie w kierunku drugiej osłony o wymiarach 0,9 m x 0,9 m ustawionej na linii 10 m od celu > przyjmuje postawę klęczącą i, wykorzystując osłonę, oddaje 6 strzałów w kierunku tarczy. Uwaga! strzelającemu zalicza się tylko przestrzeliny do komendy "przerwij ogień".

Strzelanie z broni palnej ocenia się w skali czterostopniowej: bardzo dobra, dobra, dostateczna, niedostateczna. Ocenę umiejętności strzeleckich wystawia się na podstawie stopnia spełnienia warunków określonych dla danego strzelania. Za trafienie uważa się wyraźne przestrzeliny w tarczy. Przestrzelina musi być wynikiem trafienia bezpośredniego. W razie większej liczby trafień ocenia się tylko liczbę trafień przewidzianych warunkami strzelania. Odrzucane jest wówczas trafienie o największej wartości. W strzelaniu ocenianym na punkty zalicza się przestrzelinę naruszającą pierścień pola punktowego. Jeżeli przestrzelina dotyka pierścienia (linii) o wyższej wartości, zalicza się strzał o wyższej wartości punktów.

JEDNOSTKA

Sformułowanie to bez bliższego określenia oznacza jednostkę organizacyjną, w której działa wewnętrzna służba ochrony.

JEDNOSTKA OBLICZENIOWA

Jednostka określającą dopuszczalny limit stale lub jednorazowo przechowywanych i transportowanych wartości pieniężnych, wynosząca 120-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ubiegły kwartał, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

KAJDANKI

Jednym z dopuszczalnych środków bezpośredniego przymusu jest zastosowanie kajdanek w celu udaremnienia ucieczki osobie zatrzymanej. Skuwanie rąk do tyłu jest możliwe tylko wobec osób silnych fizycznie. Kajdanki nie należą do grupy środków stanowiących zabezpieczenie mechaniczne.

KANDYDAT

Osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony składa pisemny wniosek do właściwego, ze względu na swoje miejsce zamieszkania, komendanta wojewódzkiego Policji, który powinien zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres, określenie rodzaju licencji oraz podpis wnioskodawcy. Do wniosku o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego lub drugiego stopnia kandydat dołącza: kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania, oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem, złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującego wniosek, zaświadczenie o uregulowanym stosunku do służby wojskowej, wydane przez właściwe organy wojskowe (tylko osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia), orzeczenie lekarskie stwierdzające fizyczną i psychiczną zdolność do wykonywania zadań pracownika ochrony, wydane przez jednostki uprawnione do przeprowadzenia badań ubiegających się o wydanie licencji, dwie fotografie o wymiarach 3,5 cm × 2,5 cm, kopię świadectwa ukończenia szkoły, odpowiednio podstawowej lub co najmniej średniej, kopię dyplomu, świadectwa szkoły lub innej placówki oświatowej, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznego wykształcenia, zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika ochrony, odpowiednio pierwszego lub drugiego stopnia, lub kopię świadectwa potwierdzającego zdanie egzaminu z zakresu znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią i ewentualnie zaświadczenia potwierdzającego odbycie szkolenia dla kadry kierowniczej w Straży Przemysłowej, wydanych do dnia 27 marca 1998 r. Z kolei osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego pierwszego stopnia dołącza do wniosku: kopię stron dowodu osobistego zawierających imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, numer ewidencyjny (PESEL) i adres zamieszkania, oświadczenie o zdolności do czynności prawnych stwierdzone własnoręcznym podpisem, złożonym w obecności pracownika komendy wojewódzkiej Policji przyjmującego wniosek, dwie fotografie o wymiarach 3,5 m × 2,5 cm oraz kopię świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia zawodowego technicznego o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub zaświadczenia o ukończeniu kursu pracownika zabezpieczenia technicznego lub też dokumentu potwierdzającego przyuczenie do wymienionych zawodów na podstawie odrębnych przepisów. Natomiast osoba ubiegająca się o wydanie licencji pracownika zabezpieczenia technicznego drugiego stopnia do wniosku dołącza podobne dokumenty, przy czym musi legitymować się kopią świadectwa potwierdzającego uzyskanie wykształcenia co najmniej średniego technicznego o specjalności elektronicznej, elektrycznej, łączności, mechanicznej lub dokumentu potwierdzającego uzyskanie specjalizacji zawodowej przyznawanej na podstawie odrębnych przepisów. Kandydat przedstawia upoważnionemu do przyjmowania wniosków pracownikowi komendy wojewódzkiej Policji do wglądu oryginały dokumentów. W ramach procedury administracyjnej do przedmiotowych akt dołącza się opinię komendanta komisariatu Policji właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o licencję pracownika ochrony oraz zaświadczenie o niekaralności za przestępstwo umyślne. Ostatnim etapem tej procedury jest osobiste odebranie licencji, po uprzedniej identyfikacji, okazaniu dowodu wniesienia opłaty za wydanie licencji i pokwitowaniu jej własnoręcznym podpisem. W razie utraty licencji jej posiadacz zawiadamia o tym właściwą, ze względu na miejsce zamieszkania, komendę wojewódzką Policji, podając okoliczności utraty dokumentu. W wypadku utraty lub zniszczenia licencji w stopniu utrudniającym posługiwanie się nią, posiadacz licencji może złożyć wniosek o wydanie jej duplikatu, przy czym wydany z tych powodów dokument powinien zawierać adnotację "duplikat". W razie odzyskania lub odnalezienia oryginału licencji pracownik ochrony zwraca go właściwemu komendantowi wojewódzkiemu Policji. Oryginał licencji podlega anulowaniu. Natomiast w przypadku zmiany adresu zamieszkania, nazwiska lub imienia pracownik ochrony jest obowiązany zawiadomić o tym komendanta wojewódzkiego Policji, który wydał licencję, oraz dołączyć do dokumentacji wydania licencji pisemne oświadczenie o zmianie adresu zamieszkania z podaniem nowego lub kopię dokumentu urzędowego potwierdzającego zmianę nazwiska lub imienia. Zmiana nazwiska lub imienia pracownika ochrony rodzi konieczność anulowania dotychczasowej licencji i wydania nowej. Opinię o osobie ubiegającej się o licencję pracownika ochrony oraz o pracowniku ochrony wydaje właściwy, ze względu na miejsce zamieszkania opiniowanego, komendant komisariatu Policji na polecenie komendanta wojewódzkiego Policji. Opiniowanie pracowników ochrony następuje raz na trzy lata. Nie ma wątpliwości, że negatywna opinia o osobie ubiegającej się o licencję pracownika ochrony bądź o pracowniku ochrony rodzi określone skutki prawne. W pierwszym przypadku stanowi podstawę do odmowy wydania licencji pracownika ochrony, a w drugim skutkuje wszczęcie postępowania administracyjnego o cofnięcie licencji.

KARA

Pracownik ochrony, który przekroczył przyznane mu upoważnienia lub nie dopełnił obowiązku, naruszając tym samym dobra osobiste człowieka, ponosi odpowiedzialność w postaci kary pozbawienia wolności do 5 lat. Pracownik ochrony fizycznej I stopnia przekroczy upoważnienia, jeżeli opracuje wykorzystany w praktyce plan ochrony, będzie kierował zespołem pracowników ochrony, podejmie się montażu urządzenia alarmowego lub opracuje wdrożony później projekt zabezpieczenia technicznego. Analogiczną to tej sytuacją naruszającą postanowienia art. 50 ustawy będzie wykonanie dodatkowych uprawnień pracownika zabezpieczenia technicznego II stopnia przez tej kategorii pracownika posiadającego licencję I stopnia. Wypełnią zatem znamiona określonego przestępstwa pracownicy ochrony, którzy zamiennie będą wykonywać czynności niemieszczące się w granicach upoważnienia, a więc pracownik ochrony fizycznej I lub II stopnia podejmie się czynności pracownika zabezpieczenia technicznego I lub II stopnia i odwrotnie. Natomiast z niedopełnieniem obowiązków będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy pracownik ochrony nie ustali uprawnień do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych, nie wylegitymuje ich w celu ustalenia tożsamości, nie wezwie do opuszczenia obszaru lub obiektu w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku, nie ujmie osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji. Niedopełnieniem obowiązków będzie również wykonywanie czynności wymagających licencji przez pracownika ochrony, który jej nie posiada. Warunkiem jednakże odpowiedzialności pracownika ochrony za przekroczenie upoważnienia lub niedopełnienie obowiązku jest skutek w postaci naruszenia dobra osobistego człowieka.

KARA PORZĄDKOWA

Pracownik ochrony nie może być ukarany karą porządkową po upływie 2 tygodni od powzięcia przez pracodawcę wiadomości o naruszeniu przepisów pracowniczych i po upływie 3 miesięcy od ich naruszenia.

KIEROWNIK JEDNOSTKI

Osoba, organ przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, uprawnione, zgodnie z przepisami prawa, statutem, umową, do zarządzania nią. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora lub syndyka.

KLASA ODPORNOŚCI NA WŁAMANIE

Klasyfikacyjne oznaczenie odporności na włamanie wyrażone w jednostkach oporowych obliczanych dla każdego urządzenia.

KOLIZJA DROGOWA

W klasycznym ujęciu jest to zderzenie najmniej dwóch pojazdów, którego skutkiem są obrażenia ciała skutkujące najwyżej naruszenie prawidłowości funkcjonowania czynności organizmu na czas nie dłuższy niż 7 dni. W przypadku kolizji drogowej pojazdu specjalnego (bankowozu) z innym pojazdem należy zdarzenie i jego okoliczności zgłosić Policji drogą radiową i do stanowiska kierowania, kontynuując równocześnie transport wartości.

KOMÓRKA (JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA)

Komórka i jednostka organizacyjna, o których mowa w § 2 ust. 1 załącznika do zarządzenia nr 2 Prezesa Rady Ministrów z dnia 4 stycznia 2002 r. w sprawie nadania statutu Ministerstwu Obrony Narodowej (M.P. z 2002 r. Nr 1, poz. 29) i w załączniku do obwieszczenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 marca 2002 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2002 r. Nr 12, poz. 217). Terenem komórek i jednostek organizacyjnych są nieruchomości pozostające w trwałym zarządzie lub wykorzystywane na podstawie innych tytułów prawnych przez owe komórki i jednostki organizacyjne.

KOMPETENCJE PRACOWNIKA OCHRONY

Ustalenia uprawnienia osoby do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych pracownik ochrony dokonuje przez: sprawdzenie, czy osoba posiada przepustkę, identyfikator albo inny dokument uprawniający do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym, wystawiony przez osobę zarządzającą tym obszarem lub obiektem, porównanie okazanego dokumentu z określonym wzorem, sprawdzenie okazanego dokumentu pod względem zgodności danych personalnych w nim zawartych z tożsamością osoby i terminu jego ważności. Przedmiotowych ustaleń pracownik ochrony może dokonać także na podstawie ustnego lub pisemnego upoważnienia do przebywania przez osobę na obszarze lub w obiekcie chronionym, wydanego przez zarządzającego tym obiektem lub obszarem. Pracownik ochrony, na żądanie osoby, w stosunku do której podejmuje określone czynności, jest obowiązany do podania swojego imienia i nazwiska oraz okazania licencji lub innego dokumentu identyfikacyjnego potwierdzającego uprawnienia do podjęcia czynności w taki sposób, aby osoba, wobec której jest podejmowana określona czynność, miała możliwość odczytania i zanotowania danych zawartych w tym dokumencie. Ma obowiązek również podania podstawy prawnej i przyczyny podjęcia czynności. Czynności te wykonuje przed podjęciem legitymowania. Tożsamość osoby legitymowanej jest ustalana na podstawie: dowodu osobistego, tymczasowego dowodu osobistego, tymczasowego zaświadczenia tożsamości, dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca, paszportu, innych dokumentów potwierdzających tożsamość zaopatrzonych w fotografię i adres zamieszkania osoby legitymowanej. Podczas legitymowania pracownik ochrony dokonuje sprawdzenia okazanego dokumentu pod względem zgodności danych personalnych w nim zawartych z tożsamością osoby legitymowanej. W razie legitymowania osób znajdujących się w pojeździe, gdy uzasadniają to względy bezpieczeństwa, pracownik ochrony ma prawo żądać opuszczenia pojazdu przez te osoby. Z określonej czynności pracownik ochrony sporządza notatkę służbową zawierającą dane personalne osoby legitymowanej, wskazanie rodzaju dokumentu oraz jego numeru i serii, a także czasu, miejsca i przyczyny legitymowania. Pracownik ochrony wzywa osobę nieposiadającą uprawnienia do przebywania na obszarze lub w obiekcie chronionym albo zakłócającą porządek do opuszczenia obszaru lub obiektu, informując ją o przyczynie wydania tego polecenia. Przed przystąpieniem do określonej czynności pracownik ochrony jest obowiązany do użycia zwrotu "Służba ochrony" oraz podania swojego imienia i nazwiska. W przypadku niepodporządkowania się poleceniu pracownik ochrony wzywa Policję i sporządza notatkę służbową o okolicznościach tego wezwania. Przy ujęciu osoby stwarzającej, w sposób oczywisty, bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, pracownik ochrony jest obowiązany do: użycia zwrotu "Służba ochrony", wezwania osoby do zachowania zgodnego z prawem i odstąpienia od wykonywania czynności stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także chronionego mienia, uniemożliwienia oddalenia się osoby ze wskazanego miejsca, poinformowania osoby o ujęciu i jego przyczynach oraz uprzedzenia o obowiązku zastosowania się do wydawanych poleceń, wylegitymowania osoby ujętej w celu ustalenia jej tożsamości, niezwłocznego zawiadomienia Policji oraz przekazania osoby ujętej przybyłym na wezwanie funkcjonariuszom Policji. Zastosowanie środka przymusu bezpośredniego podczas wykonywania czynności ujęcia odbywa się na warunkach określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego (Dz. U. Nr 89, poz. 563). Pracownik ochrony jest obowiązany do udzielenia pomocy przedlekarskiej osobie ujętej, która ma widoczne obrażenia ciała lub utraciła przytomność, a w razie potrzeby lub na jej prośbę jest obowiązany wezwać pomoc lekarską. Każdy przypadek ujęcia osoby pracownik ochrony jest zobowiązany udokumentować w notatce służbowej, która powinna zawierać: dane personalne osoby ujętej, datę, godzinę i miejsce ujęcia, przyczynę ujęcia, datę i godzinę poinformowania oraz przekazania osoby Policji, numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony, informację o udzieleniu pomocy przedlekarskiej i jej zakresie.

KONCESJA

Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług w zakresie ochrony osób i mienia.

KONTROBSERWACJA

Działanie mające na celu wykrycie osób prowadzących obserwację chronionej osoby nazywamy kontrobserwacją.

KONWOJOWANIE

Czynność polegająca na ochronie transportowanych wartości pieniężnych, innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych, którą może podejmować pracownik ochrony posiadający licencję ochrony fizycznej I stopnia. Wartości pieniężne większe niż 1 jednostka obliczeniowa transportuje się pojazdami specjalnymi lub przystosowanymi, a wartości powyżej 20 jednostek obliczeniowych wykonuje się tylko przy użyciu pojazdów specjalnych. Ochronę przewożonych wartości zapewniają konwojenci wyposażeni w wewnętrzne i zewnętrzne środki łączności, których uzbrojenie określają odrębne przepisy. Konwojenci powinni być wyposażeni w środki ochrony osobistej. Ich liczba jest uzależniona od stopnia ryzyka. Tak więc transport wartości pieniężnych jest chroniony co najmniej przez: jednego konwojenta - przy przewozie wartości pieniężnych do 5 jednostek obliczeniowych, dwóch konwojentów - przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 5 do 15 jednostek obliczeniowych, trzech konwojentów - przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 15 do 50 jednostek obliczeniowych, czterech konwojentów - przy przewozie wartości pieniężnych powyżej 50 jednostek obliczeniowych. Przy transporcie wartości pieniężnych powyżej 30 jednostek obliczeniowych samochodem specjalnym należy do transportu przydzielić samochód ubezpieczający. W przypadku transportowania wartości pieniężnych kolumną samochodów należy do transportu przydzielić dwa samochody ubezpieczające, ustalając liczebność grupy konwojowej, liczącej po dwóch konwojentów na samochód ubezpieczający i po jednym konwojencie na każdy samochód przewożący wartości pieniężne. Konwój wartości pieniężnych transportowanych drogą lotniczą wykonuje co najmniej dwóch pracowników ochrony, którzy mogą być nieuzbrojeni.

KONWÓJ PIESZY

Wartości pieniężne mogą być także przenoszone. Odbywa się to wówczas, gdy wartości nie przekraczają 1 jednostki obliczeniowej, a równocześnie użycie pojazdu mechanicznego nie jest uzasadnione ze względu na odległość dzielącą jednostkę, w której wartości pieniężne są pobierane, od jednostki, do której są transportowane. Warunkiem umożliwiającym taki transport jest użycie odpowiedniego zabezpieczenia technicznego. W przypadku gdy przenoszone wartości pieniężne przekraczają 0,3 jednostki obliczeniowej, osoba transportująca jest chroniona przez co najmniej jednego pracownika ochrony, który może być nieuzbrojony.

KOPNIĘCIE

Osoba, która kopnęła pracownika ochrony podczas wykonywania przez niego czynności służbowych, odpowiada za przestępstwo określone w art. 222 k.k., zagrożone grzywną w granicach od 10 do 360 stawek dziennych (od 100 zł do 720.000 zł), ograniczeniem wolności od 1 do 12 miesięcy lub pozbawieniem wolności od 1 miesiąca do 3 lat.

KORELACJA

Klasa systemu alarmowego musi być skorelowana z klasą urządzeń zabezpieczających.

KRADZIEŻ

Kradzież rzeczy ruchomej w celu przywłaszczenia może być przestępstwem lub wykroczeniem w zależności od wartości skradzionej rzeczy. Granicą wartości jest kwota 250 zł.

KRYMINALISTYKA

Nauka oparta na badaniach w zakresie taktyki i techniki ujawniania przestępstw i wykrywania ich sprawców, a zatem wykorzystywana w procesie karnym. Podstawowymi jej dziedzinami są: mechanoskopia, daktyloskopia i grafologia. Wyniki badań są również wykorzystywane dla potrzeb profilaktyki. W szczególności chodzi o doświadczenia z zakresu techniki pokonywania najrozmaitszych zabezpieczeń przed kradzieżami, które z natury rzeczy służą wypracowywaniu metod tworzenia coraz skuteczniejszych rozwiązań technologicznych. W tym zakresie przypomina to trochę wyścig z czasem.

KRYMINOLOGIA

Zajmuje się badaniami przyczyn przestępczości, wskazując na dwa jej nurty - antropologiczny i socjologiczny. Pierwszy dowodzi, iż przyczyna przestępczości tkwi w samym sprawcy, a drugi odnosi się do warunków, w jakich żyje sprawca. Na podstawie współczesnych myśli wyraża się poglądy, iż uwarunkowaniem przestępczości są problemy bytowe, środowisko, koniunktura kryminogenna, osobowość sprawcy, zasady społeczno-gospodarcze panujące tam, gdzie żyje sprawca.

KSIĘGA

Prowadzona jest w formie pisemnej, a pomocniczo na elektronicznych nośnikach informacji. Jest dokumentem realizacji umowy zawierającym: numer umowy, datę rozpoczęcia i zakończenia usługi, formę i miejsce jej wykonywania, imiona i nazwiska pracowników ochrony wykonujących usługę oraz nadzorujących ich pracowników ochrony z licencją drugiego stopnia, ilość i rodzaj broni przydzielonej pracownikom ochrony do wykonania usługi. Dokument przechowuje się przez okres 5 lat liczony od daty wygaśnięcia umowy. Broń i amunicja będące w posiadaniu specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej podlegają rejestracji w Książce stanu uzbrojenia, którą wraz z potwierdzonymi przez organ Policji kopiami zakupu broni i amunicji przechowuje się w siedzibie przedsiębiorcy. Jeżeli broń i amunicja będące w posiadaniu specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej są rozdysponowane do kilku magazynów broni lub innych pomieszczeń, wówczas w każdym z tych magazynów i pomieszczeń prowadzi się odrębną Książkę stanu uzbrojenia. Wydawanie na czas wykonywania zadań ochrony i zdawanie broni i amunicji po ich zakończeniu podlega rejestracji w Książce wydania lub przyjęcia broni i amunicji. Natomiast amunicję wykorzystaną do celów szkolenia strzeleckiego rozlicza się w Karcie rozchodu amunicji.

LICENCJA

Zezwolenie na wykonywanie zadań związanych z ochroną osób i mienia w zakresie wymaganym ustawą.

LOGO

W założeniach słowo, myśl, mowa, rozprawa, znak słowny, graficzny lub słowno-graficzny identyfikujący firmę, np. SECURITAS POLSKA, ESOM (Elektroniczny System Ochrony Mienia), przy czym znak graficzny musi być kojarzony z danym słowem.

MAGAZYNOWANIE BRONI

Broń i amunicję, w tym amunicję alarmową, będące w posiadaniu specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej przechowuje się w pomieszczeniu zwanym magazynem. Magazyn broni może być zlokalizowany w siedzibie przedsiębiorcy lub w poszczególnych obiektach chronionych przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną. Powinien stanowić oddzielne pomieszczenie w budynku murowanym, w miarę możliwości na piętrze, którego usytuowanie utrudnia możliwość włamania, musi być wyposażony w podręczny sprzęt gaśniczy, posiadać specjalne zabezpieczenie, a w tym: drzwi obite blachą stalową o grubości powyżej 2 mm, posiadające blokadę przeciwwyważeniową oraz zamknięcie co najmniej na dwa zamki atestowane i zasuwę drzwiową zamykaną na kłódkę atestowaną, okna osłonięte siatką stalową o wymiarach oczek 10 mm x 10 mm i o średnicy drutu 2,5 mm oraz na stałe zamocowanymi w murze kratami wykonanymi z prętów stalowych o średnicy nie mniejszej od 12 mm lub płaskowników stalowych o wymiarach nie mniejszych niż 8 mm x 30 mm; odstęp między prętami w kracie nie powinien przekraczać wymiarów 120 mm x 120 mm, a płaskowników 80 mm w poziomie i 240 mm w pionie. Ponadto magazyn powinien być wyposażony w sygnalizację alarmową przeciwwłamaniową podłączoną do całodobowego stanowiska interwencyjnego lub objęty całodobową uzbrojoną ochroną. Drzwi do pomieszczenia na czas nieobecności osoby odpowiedzialnej za prowadzenie magazynu broni powinny być zamknięte i zaplombowane lub zaopatrzone w inny wskaźnik sygnalizujący wejście osób nieuprawnionych. Dopuszcza się: zamiast kraty i siatki w oknach zamocowanie atestowanych szyb specjalnych, w szczególności kuloodpornych, w odpowiedniej klasie, odpornych na przebicie i rozbicie, zamocowanych trwale w otworach okiennych bez możliwości otwierania, przechowywanie do 3 egzemplarzy broni palnej i gazowej oraz do 10 egzemplarzy pozostałego rodzaju broni i amunicji poza magazynem broni w innym pomieszczeniu w atestowanych szafach i sejfach pancernych na trwale przymocowanych do podłoża, zabezpieczonych sygnalizacją alarmową przeciwwłamaniową podłączoną do całodobowego stanowiska interwencyjnego lub w atestowanych szafach i sejfach pancernych na trwale przymocowanych do podłoża w innym pomieszczeniu objętym całodobową uzbrojoną ochroną. Broń i amunicję, które nie są wykorzystywane do zadań ochrony, należy przechowywać w szafach stalowych znajdujących się w magazynie broni. Broń palna, gazowa oraz sygnałowa na czas przechowywania powinna być wyjęta z futerału i rozładowana, z odłączonym magazynkiem, kompletna, czysta i zakonserwowana. Warunki przechowywania broni powinny uwzględniać wymagania jej producenta. Amunicja do broni powinna znajdować się w pudełkach, woreczkach lub pojemnikach, ułożona w sposób uniemożliwiający uderzenie w spłonkę naboju. Zabrania się przechowywania amunicji w magazynkach nabojowych. Spełnienie wymagań technicznych magazynu broni i sposobu zabezpieczenia broni i amunicji stwierdza protokołem organ Policji.

MANDAT

Mandaty karne mogą być nakładane przez uprawnione organy w wysokości od 20 zł do 500 zł, a w wyjątkowych wypadkach do 1.000 zł.

MONITORING

Elektronicznie sterowana za pomocą różnych systemów alarmowych obserwacja i rejestracja wszelkiego rodzaju zdarzeń zaistniałych w obiekcie lub obszarze chronionym. System ten pozwala na monitorowanie mieszkania, domu, sklepu lub urzędu, a więc z natury stanowi rozwiązanie zapewniające możliwość zminimalizowania niebezpieczeństwa.

NADZÓR

Kontrola czynności pracowników ochrony wykonywana przez pracowników posiadających licencję II stopnia. Pracownik z licencją I stopnia ma prawo do nadzorowania pracy pracowników ochrony nieposiadających licencji.

NARUSZENIE NIETYKALNOŚCI

Naruszeniem nietykalności cielesnej jest uderzenie ręką lub przedmiotem, wymierzenie policzka, szarpnięcie, pociągnięcie za dowolną część ciała, włosy lub ubranie, kopnięcie, popchnięcie, oblanie płynem, a nawet szczypnięcie i klepnięcie, przy czym owe czynności nie mogą wywołać skutku w postaci naruszenia czynności organizmu. Sprawca za określony czyn ponosi odpowiedzialność w postaci grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli jednak określony czyn wywołało niewłaściwe zachowanie się pracownika ochrony lub osoby do pomocy mu przybranej, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art. 222 k.k.). Pracownik ochrony nie popełnia przestępstwa, jeżeli naruszenia nietykalności cielesnej innej osoby dopuścił się, działając w ramach swoich uprawnień i w okolicznościach oraz w sposób przewidziane prawem.

NEGOCJACJA

Próba wyjednania dogodnych warunków rozwiązania problemu. Cechą dobrego negocjatora jest umiejętność przekonywania.

NIELETNI

Osoba, która nie ukończyła 17 lat jest nieletnim.

NIEPOCZYTALNOŚĆ

Choroba psychiczna to schorzenie, które powoduje przykre następstwa w postaci ograniczenia poczytalności, w zależności od stadium choroby od nieznacznego do całkowitego jej zniesienia. Choroby, które częściowo bądź całkowicie znoszą poczytalność, to m.in: schizofrenia, paranoja, psychoza maniakalno-depresyjna, epilepsja. Upośledzenie umysłowe jest wrodzonym lub nabytym upośledzeniem czynności psychicznych, zwłaszcza intelektualnych. Wśród stanów, które całkowicie lub częściowo znoszą poczytalność, wyróżniamy: idiotyzm, głuptactwo, kretynizm, debilizm, imbecylizm. Pojęcie "inne zakłócenia czynności psychicznych" należy rozumieć jako stany psychiczne sprawcy, które zakłócają jego sprawność intelektualną. Są one wywołane przyczynami innymi niż choroba psychiczna lub upośledzenie umysłowe. Do stanów, które nie są chorobami psychicznymi należą psychopatie. Zakłócają one osobowość sprawcy w sferze emocjonalnej, woli i popędów. Czasami powodują ograniczenie poczytalności, a tylko w wyjątkowych przypadkach doprowadzają do jej całkowitego zniesienia. Niepoczytalność to stan, w którym sprawca nie może rozpoznać znaczenia popełnianego czynu albo rozpoznaje jego znaczenie, lecz nie jest w stanie pokierować swoim postępowaniem. Niemożliwości rozpoznania znaczenia czynu towarzyszy zawsze niemożność pokierowania swoim postępowaniem. Wynika to z faktu, iż nie jest realne, aby człowiek, który nie wie co robi, mógł równocześnie pokierować swoim zachowaniem. Natomiast niemożliwość pokierowania swoim postępowaniem niekiedy występuje jako samodzielna przesłanka niepoczytalności. Mianowicie sprawca wie, że źle robi, ale nie może powstrzymać się od realizacji zabronionej czynności. Zatem nie popełnia przestępstwa osoba jedynie wówczas jeżeli jej niepoczytalność jest następstwem choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych. Chodzi więc nie o ogólny stan psychiczny sprawcy, lecz ten, który uniemożliwił mu w czasie popełniania czynu rozpoznanie jego znaczenia lub pokierowanie postępowaniem. Jeżeli zdolność rozpoznawania czynu będącego przestępstwem była w znacznym stopniu ograniczona, wówczas sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od wymierzenia kary lub środka karnego. Zasada nie ma zastosowania, gdy sprawca popełnia przestępstwo lub wykroczenie, będąc w stanie nietrzeźwości lub innym stanie odurzenia. Z reguły bowiem osoby, u których stan nietrzeźwości wywołuje wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, wiedzą o skutkach picia i odurzania się lub przynajmniej mogą je przewidzieć. Tak więc z natury rzeczy godząc się na to, tym samym nie zasługują na pobłażliwość wymiaru sprawiedliwości.

NIEUMYŚLNOŚĆ

Nieumyślność polega na tym, że sprawca nie chce popełnić czynu zabronionego, nie godzi się na jego popełnienie, lecz mimo to czyn popełnia. W takiej sytuacji popełnienie czynu ma charakter nieumyślności spowodowanej niezachowaniem ostrożności. Jest oczywiste, że mowa tu nie o zwykłej ostrożności (sensu largo), lecz o ostrożności wymaganej w danych okolicznościach (sensu stricto). Jednakże, czy podmiot w toku czynności sprawczych zachował, czy też nie zachował ostrożności, należy do organu orzekającego w ramach swobodnej oceny dowodów. Należy zatem przeanalizować kwestię, czy sprawca - popełniając czyn - miał obiektywne możliwości przewidywania skutków swojego działania. Z tego widać wyraźnie, że między zamiarem ewentualnym a nieumyślnością niekiedy różnice są trudne do ujawnienia. Dla ustalenia postaci czynu najistotniejsze jest bowiem to, że jeżeli sprawca miał możliwość przewidywania skutków zdarzenia, to organ orzekający musi wykazać, czy powinien on z uwagi na warunki psychofizyczne owe skutki przewidzieć, czy tylko mógł je przewidzieć. Wymaga tego formalna różnica między zamiarem ewentualnym a nieumyślnością. Czym się ona charakteryzuje? Otóż przy zamiarze ewentualnym sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu i godzi się na jego popełnienie, przy nieumyślności zaś sprawca przewidując czyn, nie godzi się na jego popełnienie.

NOCNA PORA

W rozumieniu prawa za nocną porę rozumie się czas od 22.00 do 6.00.

NORMA

Wszystkie środki zabezpieczenia technicznego stosowane w obiektach podlegających obowiązkowej ochronie muszą spełniać wymogi polskich norm.

OBIEKT

Obiektem jest budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami oraz obiekt małej architektury. Przez budynek należy rozmieć obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Budowlą zaś jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury. Zalicza się do niej lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Obiekt małej architektury stanowi niewielki obiekt kultu religijnego (kapliczki, krzyże przydrożne, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej), obiekt użytkowy służący rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki). Tymczasowym obiektem budowlanym jest obiekt przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem (strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe). Urządzeniami budowlanymi związanymi z obiektem budowlanym są urządzenia techniczne zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem (przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym oczyszczania lub gromadzenia ścieków, przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki). Prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane jest tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych. Przez wyrób budowlany należy rozumieć wyrób w rozumieniu przepisów o ocenie zgodności, wytworzony w celu wbudowania, wmontowania, zainstalowania lub zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym, wprowadzany do obrotu jako wyrób pojedynczy lub jako zestaw wyrobów do stosowania we wzajemnym połączeniu stanowiącym integralną całość użytkową.

OBIEKT CHRONIONY

Mówiąc o obiektach chronionych, należy przez to rozumieć pojedyncze budynki lub zespoły budynków oraz oznakowane tereny wokół nich, które ze względu na charakter i zakres wykorzystania podlegają ochronie.

OBOWIĄZEK PRZEDSIĘBIORCY

Przedsiębiorca jest obowiązany prowadzić: aktualny wykaz zatrudnionych pracowników ochrony, zawieranych i realizowanych umów w postaci rejestru zawartych umów, księgi realizacji umowy wraz z udokumentowanym w formie oddzielnego protokołu szczegółowym opisem okoliczności użycia przez pracownika ochrony środka przymusu bezpośredniego lub broni palnej. Wykaz ten powinien zawierać: imię i nazwisko pracownika ochrony, datę i miejsce urodzenia, adres miejsca zamieszkania lub pobytu czasowego, serię i numer dowodu osobistego oraz numer ewidencyjny PESEL, numer i stopień licencji, a także datę jej wydania oraz określenie organu, który ją wydał, numer pozwolenia na broń lub potwierdzenie dostępu do broni na okaziciela, datę zawarcia z pracownikiem ochrony umowy o pracę lub umowy zlecenia oraz datę jej rozwiązania. Rejestr zawartych umów powinien zawierać: numer umowy, określenie rodzaju umowy oraz jej przedmiotu, datę zawarcia i rozwiązania umowy, oznaczenie stron umowy. Księga realizacji umowy powinna zawierać: numer umowy, datę rozpoczęcia i zakończenia usługi, formę i miejsce jej wykonywania, imiona i nazwiska pracowników ochrony wykonujących usługę oraz nadzorujących ich pracowników ochrony z licencją drugiego stopnia, ilość i rodzaj broni przydzielonej pracownikom ochrony do wykonania usługi. Dokumentację, która jest prowadzona w formie pisemnej, przechowuje się przez okres 5 lat liczony od zakończenia działalności przedsiębiorcy, a w przypadku księgi realizacji umowy - od daty wygaśnięcia umowy. Elektroniczne nośniki informacji mają w stosunku do niej charakter pomocniczy i nie mogą jej zastępować.

OBOWIĄZKOWA OCHRONA

Obszar, obiekt, urządzenie, wydzielone i odpowiednio oznakowane, które umieszczono drogą decyzji administracyjnej w wykazie, podlega obowiązkowej ochronie.

OBRONA KONIECZNA

Istotą tej instytucji jest zasada, że nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni i równocześnie bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Typowym przykładem nieprzekroczenia granic obrony koniecznej może być zranienie nożem, nawet śmiertelne, napastnika podczas próby odebrania mu tego niebezpiecznego narzędzia. Warto zwrócić uwagę na unormowanie dopuszczające przekroczenie granic obrony koniecznej, jeżeli było wynikiem strachu lub silnego wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami. W takiej sytuacji sąd jest zobligowany do odstąpienia od wymierzenia kary. W przypadku przekroczenia granic obrony koniecznej, zwłaszcza jeżeli sprawca zastosował obronę niewspółmierną do ataku, sąd może karę maksymalnie złagodzić lub odstąpić od jej wymierzenia.

OBSZAR

Obszar określony przez ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów, wydzielony i odpowiednio oznakowany, który podlega obowiązkowej ochronie.

OCHRONA OBIEKTÓW WOJSKOWYCH

Dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, dowódca Garnizonu Warszawa, Szef Wojskowych Służb Informacyjnych i Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej, na wniosek dowódców podległych jednostek wojskowych, wyrażają zgodę na zaangażowanie specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych do ochrony terenów, obiektów lub urządzeń tych jednostek wojskowych. Zgodę w stosunku do jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych - na wniosek szefów lub dyrektorów tych jednostek organizacyjnych - wyrażają bezpośredni przełożeni tych jednostek. Dowódca Garnizonu Warszawa wyraża zgodę także w stosunku do komórek Ministerstwa Obrony Narodowej i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, chronionych przez jednostki wojskowe podległe dowódcy Garnizonu Warszawa - na wniosek szefów lub dyrektorów tych komórek i jednostek organizacyjnych. Warunkiem zaangażowania do ochrony w jednostce wojskowej specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej przedsiębiorcy jest wprowadzenie stosownych zmian w etacie jednostki wojskowej, gdy jest rozformowywany etatowy pododdział ochrony lub zmniejszany jego stan osobowy oraz są zapewnione środki finansowe na realizację usług ochronnych przez tę formację. Po ogłoszeniu mobilizacji lub wprowadzeniu stanu wojennego ochronę terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych przejmują od przedsiębiorcy wojskowe pododdziały ochrony i obrony obiektów.

OCHRONA MIENIA

Działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu osób nieuprawnionych na teren chroniony.

OCHRONA OSÓB

Działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. Ochroną osobistą jest wymieniony rodzaj działań, który dotyczy chronionych osób. Bezpośrednią ochroną osób może zajmować się pracownik ochrony posiadający licencję I stopnia. Celem ochrony fizycznej natomiast jest zapobieganie lub przeciwdziałanie zdarzeniom powodującym szkody albo naruszeniom prawa wobec chronionych osób i ich mienia.

OCHRONA WARTOŚCI PIENIĘŻNYCH

Przedsiębiorcy i kierownicy jednostek organizacyjnych w celu ochrony wartości pieniężnych są obowiązani zapewnić bezpośrednią ochronę fizyczną budynków, pomieszczeń i pojazdów przeznaczonych do ich przechowywania lub transportu, lub też wykonać techniczne zabezpieczenie tych budynków, pomieszczeń i pojazdów. Ochronie fizycznej lub zabezpieczeniu technicznemu zgodnie z planem ochrony podlegają budynki i pomieszczenia przeznaczone do przechowywania wartości pieniężnych, które zostały umieszczone w prowadzonej przez wojewodę ewidencji obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie. Ochronie takiej podlegają również jednostki nieobjęte wprawdzie ewidencją, lecz ważne z punktu widzenia gospodarczego lub publicznego. Zezwolenie na utworzenie wewnętrznej służby ochrony w jednostce nieobjętej ewidencją wydaje w drodze decyzji administracyjnej właściwy terytorialnie komendant wojewódzki Policji na wniosek kierownika tej jednostki. Plan ochrony, o którym mowa, powinien uwzględniać charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki, analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu jej bezpieczeństwa, podawać ocenę aktualnego stanu ochrony jednostki, zawierać dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, w tym w szczególności stan etatowy, rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia, sposób zabezpieczenia broni i amunicji. Powinien również zawierać dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych oraz zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki. Przedsiębiorcy i kierownicy innych jednostek organizacyjnych, to znaczy niewymienionych w ewidencji, powinni zapewnić w budynkach i pomieszczeniach, w których są przechowywane wartości pieniężne, co najmniej zabezpieczenie techniczne.

ODDZIAŁ

Wyodrębniona i samodzielna organizacyjnie część działalności gospodarczej wykonywana przez przedsiębiorcę poza głównym miejscem wykonywania działalności (zakładem głównym).

ODDZIAŁ WART CYWILNYCH

Na wniosek dowódcy jednostki wojskowej właściwy dowódca rodzaju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej lub dowódca Garnizonu Warszawa tworzy celem zapewnienia należytej ochrony obiektów, ich komórek i jednostek organizacyjnych oraz urządzeń wojskowych oddziały wart cywilnych. Warunkiem utworzenia wspomnianej formacji jest wprowadzenie stosownych zmian etatowych oraz przydzielenie etatów kalkulacyjnych i środków na wynagrodzenia pracowników. W sytuacji konieczności ogłoszenia mobilizacji, wprowadzenia stanu wojennego lub w czasie wojny ochronę terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych przejmują od oddziałów wart cywilnych wojskowe pododdziały ochrony i obrony obiektów. Wyróżniamy dwie kategorie oddziałów wart cywilnych, pierwsza liczy więcej niż 30 wartowników, a druga nie przekracza 30. W ich skład wchodzą pracownicy ochrony w osobach komendanta, zastępcy komendanta, dowódcy wart i wartowników. Zastępca komendanta występuje tylko w oddziałach wart cywilnych pierwszej kategorii. Wartownicy mogą być zatrudniani na stanowiskach starszego wartownika, wartownika lub młodszego wartownika. Komendantowi mogą podlegać także portierzy i dozorcy. W oddziale wart cywilnych wystawiających tylko jeden posterunek obowiązki komendanta pełni jeden z dowódców wart. Obowiązkiem oddziału wart cywilnych jest: zapewnienie ochrony terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych, strzeżenie przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem powierzonego mienia wojskowego, znajdującego się na określonych terenach, kontrolowanie dokumentów uprawniających do wstępu, wjazdu i przebywania na tych terenach, wynoszenia lub wywożenia mienia oraz uniemożliwienie nielegalnego wejścia osób postronnych, współpraca z wojskowymi organami porządkowymi. Zgodnie z dyspozycją prawodawcy zasady te zostały określone w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 maja 1992 r. w sprawie wojskowych organów porządkowych oraz składu służby garnizonowej (Dz. U. Nr 47, poz. 212). Jednakże rozporządzenie to utraciło moc dnia 2 stycznia 2003 r. w związku z art. 54, art. 57 pkt 2 i art. 69 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 123, poz. 1353). Szczegółowy zakres działania służby ochronnej określają dowódcy jednostek wojskowych, na podstawie odrębnych przepisów. Na czas pełnienia służby ochronnej dowódców wart i wartowników wyposaża się w broń i amunicję służbową lub inne środki przymusu bezpośredniego. Ponadto otrzymują opatrunki osobiste, środki łączności radiotelefonicznej, latarki, ostrzegacze napadowe oraz maski przeciwgazowe, kamizelki kuloodporne i środki transportu. Broń palną i amunicję pracownikowi ochrony przydziela rozkazem dowódca jednostki wojskowej. Pracownik ochrony może występować z bronią palną podczas pełnienia służby ochronnej i konwojowania oraz w czasie programowych szkoleń. Oddział wart cywilnych powinien posiadać broń palną i amunicję oraz środki przymusu bezpośredniego na pełny stan pracowników ochrony zatrudnionych w jednostce wojskowej. Broń i amunicja oddziału wart cywilnych podlega szczególnej ochronie, ewidencji i rozliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami. Pracownik ochrony otrzymuje umundurowanie służbowe na koszt jednostki wojskowej, w której jest zatrudniony. W jego skład wchodzi: mundur, kurtka zimowa, czapka letnia i zimowa oraz koszulo-bluza i rękawice polowe - koloru czarnego w nieregularne plamy o różnych odcieniach czerni i szarości, obuwie, pas główny, peleryna, rękawiczki dziane i szalo-kominiarka - koloru czarnego. Na umundurowaniu, do którego prawo nabywa z dniem nawiązania stosunku pracy, pracownik nosi oznaki stanowisk służbowych koloru pomarańczowego oraz odznakę służbową. Po upływie okresu używalności umundurowania albo po rozwiązaniu lub ustaniu stosunku pracy umundurowanie podlega zwrotowi, z wyjątkiem przedmiotów przechodzących na własność. W razie utraty lub zniszczenia umundurowania albo jego części przed upływem okresu używalności pracownik ochrony otrzymuje nowe umundurowanie na koszt jednostki wojskowej, jeżeli utrata lub zniszczenie nastąpiły bez winy pracownika ochrony przy wykonywaniu obowiązków służbowych. Jeżeli utrata lub zniszczenie umundurowania nastąpiły z innych przyczyn, pracownik ochrony otrzymuje nowe umundurowanie po uiszczeniu równowartości tej części utraconego lub zniszczonego umundurowania, jaka przypada za czas od dnia utraty lub zniszczenia do końca okresu używalności. Zasadę tę stosuje się odpowiednio w razie rozwiązania lub ustania stosunku pracy, jeżeli pracownik ochrony nie zwróci wydanych mu przedmiotów, z wyjątkiem tych, które z mocy uprawnień przechodzą na jego własność. Pracownikowi ochrony przysługuje ekwiwalent pieniężny, ustalony na podstawie cen przedmiotów mundurowych obowiązujących w danym roku, za przedmioty umundurowania niewydane w naturze lub za używanie umundurowania przez okres dłuższy od ustalonego czasu używalności. Ekwiwalent corocznie ustala decyzją Minister Obrony Narodowej.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Podstawą odpowiedzialności jest zasada, że:

* przestępstwem lub wykroczeniem może być tylko czyn określony w prawie karnym i prawie o wykroczeniach, pod warunkiem iż obowiązuje on w chwili jego popełnienia,

* prawo nie może działać wstecz,

* przestępstwem lub wykroczeniem może być tylko czyn zawiniony,

* nikt nie może ponieść kary większej ani też mniejszej, lecz jedynie proporcjonalną do społecznej szkodliwości czynu zabronionego.

Stanowi ona gwarancję rzeczywistej ochrony podmiotu (osoby) przed ewentualnymi nadużyciami organów władzy. Chodzi mianowicie o to, że:

* po pierwsze, przestępstwem lub wykroczeniem nie może być uznany czyn, jeżeli został popełniony przez sprawcę w chwili, kiedy nie był jeszcze określony w ustawie jako przestępstwo lub wkroczenie,

* po drugie, nie wolno wymierzyć danej osobie dowolnej kary, która nie została w ustawie określona w chwili popełnienia czynu,

* po trzecie, istnieje zakaz wstecznego działania ustawy. Zasada ta polega na tym, iż przestępstwem lub wykroczeniem może być tylko czyn bezprawny, a więc z natury rzeczy zabroniony pod groźbą kary, ale wyłącznie ustawą obowiązującą w czasie jego popełnienia. Równocześnie czyn ten nie może być wyłączony spod odpowiedzialności karnej. Przez ustawę "obowiązującą" rozumie się ustawę, która w określonym kształcie została uchwalona, weszła w życie, a także została prawidłowo ogłoszona w Dzienniku Ustaw w czasie przed popełnieniem czynu przez sprawcę.

Zasady te wynikają wprost z treści art. 40 i art. 42 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Każdy człowiek jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej innemu człowiekowi.

ODSTĄPIENIE OD USIŁOWANIA I CZYNNY ŻAL

Nie podlega karze za usiłowanie ten, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego (art. 15 § 1 k.k.). Natomiast sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w stosunku do sprawcy, który dobrowolnie starał się zapobiec skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego (art. 15 § 2 k.k.). Mamy tu do czynienia z dwiema instytucjami, a mianowicie odstąpienie od usiłowania i czynny żal. Odstąpienie od usiłowania musi mieć charakter stricte dobrowolny. Sprawca nie może napotkać na przeszkodę uniemożliwiającą dokonanie czynu zabronionego, lecz z własnej nieprzymuszonej woli rezygnuje z dokonania przestępstwa. Najczystszą formą odstąpienia, zasługującą na darowanie kary, jest zrozumienie przez sprawcę niewłaściwości bądź naganności jego postępowania. Z kolei czynny żal polega na tym, że sprawca, który uczynił wszystko w celu dokonania przestępstwa skutkowego, w ostateczności jednak temu skutkowi zapobiegł. Dla oceny, czy w istocie sprawca zapobiegł skutkowi, niezbędne jest wykazanie bezpośredniego związku między staraniami sprawcy a zapobiegnięciem skutkowi. Bezkarność sprawcy ma więc sens jedynie wówczas, gdy skutek nie nastąpił tylko dzięki jego staraniom. Inne znaczenie mają starania sprawcy, które nie przynoszą efektu w postaci odwrócenia biegu wydarzeń na tyle, aby zapobiec skutkowi. Taki sprawca nie może liczyć na całkowitą bezkarność. Z dyspozycji art. 15 k.k. wynika, że sprawca, który dobrowolnie zapobiegł skutkowi, nie podlega karze, natomiast sprawca, który tylko starał się zapobiec skutkowi, może skorzystać z dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary.

OPINIA

Opinia, o ile szczególny przepis prawa nie nadaje jej innego charakteru, jest tylko oceną grupy faktów przy użyciu ustawowych lub subiektywnych kryteriów opiniującego, która co do zasady nie wiąże organu ostatecznie rozstrzygającego sprawę co do meritum, a więc w przedmiocie cofnięcia koncesji. Jest tylko jednym z elementów materiału dowodowego w sprawie administracyjnej, aczkolwiek jest to niewątpliwie element istotny dla końcowego rozstrzygnięcia. Organ prowadzący postępowanie główne może korzystać z tego materiału dopiero wtedy, gdy nie ma wątpliwości dotyczących jego treści, ani że treść ta nie ulegnie zmianie. Innymi słowy, opinia w sprawie ubocznej niczego jeszcze nie przesądza. Ostateczna decyzja należy do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, który jest zobowiązany ocenić ją jako istotny dowód w sprawie, rozważając całokształt argumentów, w tym podnoszonych przez skarżącego, i dokonać swobodnej ich oceny według określonych prawem zasad. Organ administracji publicznej w toku postępowania stoi na straży praworządności i podejmuje wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 k.p.a.). Jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 k.p.a.). Ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80 k.p.a.). Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, uzasadnienie prawne zaś powinno zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z równoczesnym przytoczeniem przepisów prawa (art. 107 § 3 k.p.a.).

OPŁATA LICENCYJNA

Opłatę za wydanie licencji ustalono w wysokości 50% opłaty skarbowej od koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, przy czym opłata za wydanie duplikatu licencji wynosi 20% tej kwoty. Wskazane opłaty wnosi się przy wydawaniu licencji lub jej duplikatu do kasy lub na rachunek bankowy właściwej terytorialnie komendy wojewódzkiej Policji. Nie pobiera się opłaty, jeżeli zachodzi konieczność wymiany licencji w przypadku nieprawidłowego sporządzenia tego dokumentu.

ORGAN KONCESYJNY

Organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego upoważniony na podstawie ustawy do udzielania, odmowy udzielania, zmiany i cofania koncesji.

ORGAN ZEZWALAJĄCY

Organ administracji rządowej lub organ jednostki samorządu terytorialnego upoważniony na podstawie ustawy do wydawania, odmowy wydania i cofania zezwolenia.

OSOBA ZAGRANICZNA

Osoba fizyczna mająca stałe miejsce zamieszkania za granicą, osoba prawna z siedzibą za granicą, niemająca osobowości prawnej spółka wymienionych osób z siedzibą za granicą osoba zagraniczna wykonująca działalność gospodarczą za granicą - jest przedsiębiorcą zagranicznym.

OZNACZENIE PRZEDSIĘBIORCY

Firma lub nazwa przedsiębiorcy ze wskazaniem formy prawnej, a w przypadku osoby fizycznej - imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwa, pod którą wykonuje działalność gospodarczą.

PAŁKA

Przedmiot stanowiący jeden z dostępnych środków przymusu stosowanych w uzasadnionych okolicznościach przez licencjonowanego pracownika ochrony. Stosowanie pałki wielofunkcyjnej jest dopuszczalne w przypadku konieczności odparcia zamachu na chronioną osobę.

PEŁNOMOCNIK OCHRONY

Mówiąc o pełnomocniku ochrony, rozumie się przez to pełnomocnika do spraw ochrony informacji niejawnych.

PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA

Każdy ma moralny obowiązek udzielania pierwszej pomocy, w przypadku bowiem powstania zagrożeń jest w stanie wykonać niektóre czynności ratunkowe, które w efekcie mogą przyczynić się do uratowania człowieka. Tętno sprawdza się po jednej stronie szyi trzema środkowymi palcami. Gdyby ofiara wypadku po odzyskaniu przytomności zechciała o własnych siłach iść do domu, wówczas należy nakłonić ją do pozostania na miejscu, wezwać pogotowie ratunkowe oraz do czasu nadejścia pomocy obserwować jej zachowanie. Wszystkie ofiary nieprzytomne, a więc również dławiące się wymiocinami, krwią lub śluzem powinny być ułożone w pozycji bezpiecznej. Najskuteczniejszą i najprostszą metodą udrożnienia dróg oddechowych jest usunięcie obcych ciał z jamy ustnej i odchylenie głowy do tyłu. Wstrząs można rozpoznać wówczas, jeżeli wystąpi:

* bladość, niepokój, uczucie zimna,

* szybkie, słabo wyczuwalne tętno,

* wolny lub przyspieszony oddech.

W przypadku wystąpienia u ofiary wypadku objawów wstrząsu należy ułożyć ją w bezpiecznym miejscu z uniesionymi kończynami dolnymi oraz okryć ratunkowym kocem lub ciepłą odzieżą. Nieprzytomną ofiarę wypadku, która oddycha, lecz zaczyna wymiotować, należy ułożyć na boku.

Uraz kręgosłupa można i należy przewidywać wówczas, jeżeli:

* ofiara wypadku skarży się na ból głowy i szyi,

* osoba jest ranna w wyniku zderzenia samochodów,

* ofiara wypadku jest nieprzytomna.

Ofiara wypadku z podejrzeniem urazu kręgosłupa piersiowego powinna być ułożona na twardym podłożu płasko i na wznak. Czynności ratunkowe wobec ofiary wypadku z podejrzeniem urazu kręgosłupa szyjnego, która nie ma wyczuwalnego tętna i nie oddycha, należy rozpocząć od reanimacji. Do krwawiących ran należy zastosować opatrunek uciskowy z gazy lub płótna oraz bandaża. Opaskę uciskową należy stosować w przypadku obcięcia, oderwania lub zmiażdżenia kończyny. W razie krwotoku należy unieść zranioną kończynę oraz zastosować opatrunek uciskowy bezpośrednio na ranę. W przypadku oparzenia należy ugasić płonącą odzież, a następnie polewać oparzone miejsce zimną wodą. Złamaną nogę, z równoczesnym uspokajaniem rannego i zakazaniem mu poruszania się, należy możliwie najszybciej unieruchomić, stosując dostępne środki w postaci desek lub gałęzi, oraz chronić przed przemieszczaniem i dalszymi urazami do czasu nadejścia pomocy medycznej. W przypadku złamania kończyny należy unieruchomić miejsce złamania i najbliższe stawy. Masaż serca wykonuje się przez uciskanie 1/3 dolnej części mostka. Jeżeli ofiara wypadku nie oddycha, lecz tętno jest wyczuwalne, wówczas należy udrożnić drogi oddechowe, w przypadku zaś braku spodziewanego efektu, należy rozpocząć sztuczne oddychanie metodą usta-usta. Jeden ratownik stosuje masaż serca i sztuczne oddychanie w rytmie 2 wdmuchnięcia, a następnie 15 uciśnięć mostka.

PIES OBRONNY

Użycie psa obronnego bez kagańca może nastąpić w przypadku zamachu na osobę chronioną dokonanego przez napastnika posiadającego broń palną.

PLAN OCHRONY

Dokument uwzględniający charakter produkcji lub rodzaj działalności jednostki, który zawiera analizę stanu potencjalnych zagrożeń i aktualnego stanu bezpieczeństwa tej jednostki, ocenę aktualnego stanu jej ochrony, dane dotyczące specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, w szczególności stan etatowy, rodzaj oraz ilość uzbrojenia i wyposażenia, sposób zabezpieczenia broni i amunicji, a także dane dotyczące rodzaju zabezpieczeń technicznych oraz zasady organizacji i wykonywania ochrony jednostki.

POLICJANT

Organ służby prewencyjnej posiadający specjalne upoważnienie, który z ramienia Komendanta Głównego Policji jest uprawniony do przeprowadzania kontroli funkcjonowania specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych.

PORZĄDEK

Porządkiem w znaczeniu ogólnym jest regularny układ, rozkład, rozstawienie, należyty ład, czystość, schludność. W rozumieniu ustawy powiemy o porządku prawnym, porządku publicznym i społecznym. Porządkiem prawnym jest całokształt przepisów prawnych obowiązujących w państwie. Natomiast porządkiem publicznym i społecznym jest ład, spokój, życie zgodne z prawami obowiązującymi w społeczeństwie.

POSTERUNKI DORAŹNE

Posterunki wystawiane w miejscu, które wymaga ochrony natychmiastowej i tymczasowej.

POSTĘPOWANIE W RAZIE WYPADKU

Kierujący pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowiązany:

* zatrzymać pojazd, nie powodując przy tym zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,

* przedsięwziąć odpowiednie środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu w miejscu wypadku,

* niezwłocznie usunąć pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodował zagrożenia lub tamowania ruchu, jeżeli nie ma zabitego lub rannego,

* podać swoje dane personalne, dane personalne właściciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczące zakładu ubezpieczeń, z którym zawarta jest umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, na żądanie osoby uczestniczącej w wypadku,

* udzielić niezbędnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwać pogotowie ratunkowe i Policję,

* nie podejmować czynności, które mogłyby utrudnić ustalenie przebiegu wypadku,

* pozostać na miejscu wypadku z ofiarami, a jeżeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia się - niezwłocznie powrócić na to miejsce.

W razie zaistnienia wypadku drogowego z ofiarami, badaniu trzeźwości poddawany jest kierujący pojazdem uczestniczącym w zdarzeniu oraz może być poddana inna osoba, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem uczestniczącym w tym wypadku.

POUFNE

Dokumenty stanowiące tajemnicę służbową oznacza się klauzulą "poufne" lub "zastrzeżone".

POWINNOŚĆ

Każdy obywatel ma społeczny obowiązek zawiadomienia prokuratora lub policję o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu.

PRACOWNIK OCHRONY

Osoba posiadająca licencję pracownika ochrony fizycznej lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego i wykonująca zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby ochrony albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osoba wykonująca zadania ochrony w zakresie niewymagającym licencji.

PREWENCJA

Organ orzekający bierze pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć. Jest to tzw. prewencja indywidualna, a więc supozycja ukształtowania kary w taki sposób, aby zapobiegała chęci powrotu sprawcy na drogę sprzeczną z prawem. Zapobieganie można osiągnąć metodą odstraszającą, a więc uświadamiającą nieopłacalność dopuszczania się czynów zabronionych. Natomiast uzupełnieniem celu zapobiegawczego jest cel wychowawczy. Zadaniem kary mającej charakter wychowawczy jest wskazanie sprawcy, że najwłaściwszą drogą postępowania jest uczciwość. Konieczność kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa to cele prewencji generalnej, której zadaniem jest wyrobienie u sprawcy przekonania o nieuchronności kary. Głównym celem wymierzenia kary i dostępnego środka karnego sprawcy młodocianemu jest oddziaływanie wychowawcze. Oddziaływanie to z reguły kojarzy się z łagodnym traktowaniem sprawcy, choćby poprzez unikanie stosowania kary pozbawienia wolności, po którą sięga się jedynie w ostateczności. Młodocianym jest - w myśl art. 115 § 10 k.k. - osoba, która w chwili popełnienia czynu nie ukończyła 21 lat, a więc pozostaje w przedziale wieku od 17 do 20 lat, a także podczas orzekania przez sąd I instancji nie ukończyła 24 lat. Jeżeli jednak młodociany popełnił czyn zabroniony przed ukończeniem 21 lat, ale do czasu osiągnięcia przez niego 24 lat nie wydano orzeczenia w sądzie I instancji, wówczas traci status młodocianego.

PRIORYTET

Opracowanie przez kierownika jednostki objętej obowiązkową ochroną planu jej ochrony oraz uzgodnienie go z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji

PROCEDURA OCHRONNA

Zespół czynności podejmowanych w ramach ustalonego porządku prawnego, który w konsekwencji prowadzi do wypracowania skutecznych metod ochrony osób i mienia. Jedną z metod jest umiejętne wprowadzenie w błąd przestępcy przez zastosowanie standardowego alarmu dźwiękowego, zamontowanego w obiekcie chronionym. W momencie jednak wyłączenia tego alarmu przez złodzieja uruchamia się cichy alarm, który jest ukryty i równocześnie w czasie "akcji okradania" informuje operacyjne centrum ochrony o bezprawnym wtargnięciu "intruza". Efekt zaskoczenia jest bardzo prawdopodobny.

PROCESY POZNAWCZE

Myślenie, analizowanie, wrażenie, intuicja, odczucie, spostrzeganie - są procesami poznawczymi.

PROKURENT

Pełnomocnik przedsiębiorcy upoważniony do działania w jego imieniu na zasadzie prokury. Prokurą jest pełnomocnictwo upoważniające prokurenta do podejmowania w imieniu przedsiębiorcy wszelkich czynności związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Prokurent prokuruje, co oznacza, że wykonuje, sporządza, opracowuje, relacjonuje, reprezentuje.

PROMESA

Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji zwane "promesą". W promesie można uzależnić udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się przepisy dotyczące udzielenia koncesji. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy, wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków w niej podanych lub ujawniły się okoliczności stanowiące istotną przeszkodę.

PRZECHOWYWANIE WARTOŚCI PIENIĘŻNYCH

Magazynowanie wartości pieniężnych w pomieszczeniach lub w urządzeniach służących do przechowywania wartości pieniężnych, wyposażonych w odpowiednie urządzenia techniczne.

PRZEDSIĘBIORCA

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz niemająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje tego rodzaju działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Natomiast świadczący pomoc prawną nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy - Prawo działalności gospodarczej. Działalność polegającą na świadczeniu pomocy prawnej określają przepisy ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.) oraz ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.). Nie jest nim również świadczący pomoc w zakresie własności przemysłowej, działalność tę bowiem określają przepisy ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 ze zm.).

PRZEPUSTKA "W"

Konwój wyposażony w przepustkę "W" ma obowiązek zatrzymać się na sygnał funkcjonariusza Policji stojącego obok radiowozu, jeżeli funkcjonariusz ten mimo okazania przez kierującego określonej przepustki ponowi sygnał do zatrzymania.

PRZESTĘPSTWO

Przestępstwem jest czyn społecznie szkodliwy, w stopniu wyższym od znikomego, o cechach opisanych w ustawie, a równocześnie bezprawny, zawiniony i karalny.

PSYCHOLOGIA

Naukę zajmującą się zjawiskami życia psychicznego nazywamy psychologią

PSYCHOLOGIA KLINICZNA

Psychologia zajmująca się badaniem metod terapii dla ludzi z zaburzeniami psychicznymi i innymi problemami nazywa się psychologią kliniczną.

RANNY PRZESTĘPCA

Jeżeli ranny przestępca leży na brzuchu, pracownik ochrony podchodzi do niego od strony nóg.

REJESTR

Prowadzony w formie pisemnej, a dodatkowo na nośnikach elektronicznych, dokument charakteryzujący podpisane i realizowane umowy, który powinien zawierać: numer umowy, określenie rodzaju umowy oraz jej przedmiotu, datę zawarcia i rozwiązania umowy, oznaczenie stron umowy. Dokument ten przechowuje się przez okres 5 lat liczony od zakończenia działalności przedsiębiorcy.

REJESTR PRZEDSIĘBIORCÓW

Rejestr przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, utworzonym na podstawie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.). Przepisy ustawy stosuje się do osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, spółek jawnych, spółek partnerskich, spółek komandytowych, spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, jednostek badawczo-rozwojowych, przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń. Dane dotyczące poszczególnych przedsiębiorców wpisanych do rejestru przedsiębiorców umieszcza się pod numerem przeznaczonym dla danego podmiotu w sześciu działach tego rejestru.

REKONESANS

Działanie polegające na zbadaniu danego obszaru w celu ustalenia stopnia zagrożenia przestępczością lub innymi naruszeniami prawa.

ROZŁADUNEK WARTOŚCI

W sytuacji zagrożenia transportowanych wartości na rozkaz dowódcy konwoju stanowiący załogę bankowozu mogą uczestniczyć w ich rozładunku.

SABOTAŻ

Celowe uszkodzenie zabezpieczenia elektronicznego.

SCHRONIENIE

Bezpieczne miejsce na drodze ewakuacji osoby chronionej.

SPECJALISTYCZNE KWALIFIKACJE

Dokumentami potwierdzającymi uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie fizycznej ochrony osób i mienia są dyplomy i świadectwa wydawane przez szkoły publiczne, w tym wchodzące w skład centrów kształcenia ustawicznego, lub szkoły niepubliczne posiadające uprawnienia szkoły publicznej, kształcące w zawodzie pracownik ochrony, według programów nauczania uwzględniających podstawę programową ustaloną zgodnie z odrębnymi przepisami. Są nimi również świadectwa szkół podoficerskich oraz dyplomy szkół oficerskich resortu spraw wewnętrznych i administracji w zakresie prawnoadministracyjnej ochrony porządku publicznego. Pierwsze potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie odpowiadającym pierwszemu stopniowi licencji pracownika ochrony fizycznej, drugie natomiast w zakresie odpowiadającym drugiemu stopniowi licencji takiego pracownika.

SPECJALISTYCZNE UZBROJONE FORMACJE OCHRONNE

Wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorcy, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, posiadających pozwolenie na broń na okaziciela, wydane na podstawie odrębnych przepisów.

SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ

Społeczna szkodliwość to określenie oznaczające ujemną treść społeczną czynu, inaczej jego karygodność, o której decydują elementy stanowiące konkretyzację strony przedmiotowej i podmiotowej czynu zabronionego. Jest charakterystyczne, że organ orzekający przy ocenie stopnia szkodliwości społecznej uwzględnia zarówno okoliczności przedmiotowe, jak i podmiotowe. Istotnymi okolicznościami przedmiotowymi są: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, waga naruszonych przez sprawcę obowiązków. Do okoliczności podmiotowych należą: zamiar sprawcy i motywacja jego działania. Zamiar może być bezpośredni lub ewentualny. Pierwszy stanowi wyższą szkodliwość, zwłaszcza wtedy gdy jest realizowany w sposób wyjątkowo przemyślany przez sprawcę. Natomiast zamiar ewentualny może być rezultatem przypadku, emocji, impulsu, które kierują sprawcą, i z tego powodu wskazuje na niższą szkodliwość. Niezwykle ważne są motywy działania sprawcy, które wartościują cechy osobowości sprawcy. Oznacza to, że im bardziej naganne motywy działania sprawcy, tym wyższa szkodliwość. Chodzi o pobudki płaskie, niskie, prymitywne, a więc godne potępienia. Natomiast, jeżeli sprawca, dopuszczając się czynu, działał kierowany pobudkami zasługującymi na uwzględnienie, wówczas możemy wyrazić pogląd, że im szlachetniejsze pobudki, tym mniejsza społeczna szkodliwość czynu. Nie bez znaczenia mają również okoliczności przedmiotowo-podmiotowe, charakteryzujące się sposobem działania sprawcy, jak również jego nastawieniem do samego czynu lub jego ofiary.

SPÓŁKA

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa spółki powinna być stwierdzona pismem. Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Istnieje domniemanie, że wkłady wspólników mają jednakową wartość. Jeżeli wspólnik zobowiązał się wnieść do spółki własność rzeczy, do wykonania tego zobowiązania, jak również do odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz do niebezpieczeństwa utraty lub uszkodzenia rzeczy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Jeżeli rzeczy mają być wniesione tylko do używania, stosuje się odpowiednio w powyższym zakresie przepisy o najmie. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, natomiast przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. Nie może też domagać się podziału wspólnego majątku wspólników, żądać zaspokojenia z jego udziału we wspólnym majątku wspólników ani z udziału w poszczególnych składnikach tego majątku. Za zobowiązania spółki wspólnicy są odpowiedzialni solidarnie. Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki. Może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed zakończeniem takiej sprawy chociażby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwała wspólników. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty. W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw. Ma prawo do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach. Można nawet zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach. Natomiast nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach. Ustalony w umowie stosunek udziału wspólnika w zyskach odnosi się w razie wątpliwości także do udziału w stratach. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jednakże gdy spółka została zawarta na czas dłuższy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego. Jeżeli natomiast spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód, na koniec roku obrachunkowego. Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów wypowiedzenia, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Zastrzeżenie przeciwne jest nieważne. Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzystać. Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do używania przez spółkę, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w przypadku braku takiego oznaczenia - wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika. Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki. Można zastrzec, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W takim wypadku powinni oni wskazać spółce jedną osobę, która będzie wykonywała ich prawa. Dopóki to nie nastąpi, pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowadzenia spraw spółki. Jeżeli mimo istnienia przewidzianych w umowie powodów rozwiązania spółki trwa ona nadal za zgodą wszystkich wspólników, poczytuje się ją za przedłużoną na czas nieoznaczony. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd. Od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Współwłasnością jest własność tej samej rzeczy, która może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki.

SPRAWSTWO

Pojęcie "sprawstwo" ma dwa znaczenia: szersze i węższe. W szerszym znaczeniu sprawcą jest każdy, kto popełnia czyn zabroniony, a także ten kto przyczynia się do jego popełnienia, to znaczy "podżegacz" i "pomocnik". Natomiast w węższym znaczeniu sprawcą jest tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony. Nie są nim "podżegacz", który jedynie nakłania do popełnienia czynu, jak również "pomocnik", który udziela pomocy sprawcy czynu.

Wyróżniamy:

* sprawstwo pojedyncze - polegające na popełnieniu czynu przez samego sprawcę, u którego nie tylko zrodził się ten zamysł, ale również samodzielnie go zrealizował,

* współsprawstwo - polegające na popełnieniu czynu zabronionego wspólnie z innymi osobami,

* sprawstwo kierownicze - polegające na tym, że czyn popełniają osoby, które działają pod kierunkiem innej osoby zajmującej w tym procederze kierowniczą rolę,

* sprawstwo polecające - polegające na tym, że czyn zabroniony popełnia osoba na polecenie innej osoby, wobec której pozostaje w stosunku zależności.

Wszystkie osoby współdziałające ze sobą przy realizacji czynu zabronionego, a więc sam sprawca, podżegacz, pomocnik, kierownik, przełożony, to znaczy współsprawcy wykonujący ten czyn zabroniony, odpowiadają proporcjonalnie do swojego udziału. Jest oczywiste, że na osobie zajmującej kierowniczą rolę przy popełnieniu czynu zabronionego, która wskazuje miejsce czynu, jego rodzaj, sposób realizacji oraz wyznacza podział ról, ciąży największa odpowiedzialność. Dotyczy to również sprawcy polecającego dokonanie czynu zabronionego. Nie ma jednak wątpliwości, że rola podżegacza czy pomocnika może okazać się również decydująca. Należy bowiem wziąć pod uwagę to, że w określonych okolicznościach mogłoby w ogóle nie dojść do możliwości popełnienia czynu zabronionego, gdyby podżegacz nie nakłonił odpowiedniego zespołu, a pomocnik nie zgromadził odpowiednich narzędzi. Ocena stopnia zawinienia jednakże należy do sądu, który kieruje się zasadą indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Każda osoba współdziałająca w popełnieniu czynu zabronionego jest traktowana indywidualnie, to znaczy z uwzględnieniem wszystkich okoliczności zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść tej osoby, w wyniku czego wymierza się jej karę, która musi być wypadkową tych okoliczności.

STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI

Oddzielnie określono okoliczności stanu wyższej konieczności wyłączające bezprawność czynu. Chodzi o poświęcenie dobra mniejszego dla ratowania dobra większego. Odrębnym zagadnieniem są okoliczności wyłączające winę. W tym przypadku sprawca poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście większej od wartości dobra ratowanego. Zasada ta nie ma zastosowania do przypadku, w którym sprawca jest zobowiązany do strzeżenia określonego dobra nawet z narażeniem życia. W przypadku przekroczenia granic stanu wyższej konieczności sąd może karę maksymalnie złagodzić lub odstąpić od jej wymierzenia. Oto przykład stanowiący odpowiedź na pytanie, czy naruszenie przepisów ruchu drogowego usprawiedliwione stanem wyższej konieczności jest wykroczeniem. Otóż licencjonowany pracownik ochrony podczas pełnienia obowiązków służbowych w patrolu interwencyjnym, polegających na ochronie przed włamaniami obiektów zlokalizowanych na terenie Centrum w miejscowości posiadającej status powiatu, poruszający się służbowym pojazdem osobowym, odpowiednio oznakowanym, około godz. 15.53 otrzymał z centrum operacyjnego polecenie natychmiastowego udania się do obiektu zlokalizowanego na Starówce. Przyczyną było odebranie sygnału napadowego, co oznaczało, że oczekujący pomocy uruchomił przycisk "agresji". W chwili, kiedy znajdował się pod obiektem, do którego dojechał możliwie najkrótszą drogą, został zatrzymany przez patrol straży miejskiej. Agent wyjaśnił, że zamierzał wjechać właściwą ulicą oznaczoną znakiem "zakaz ruchu w obu kierunkach" (B-1), do którego z mocy zezwolenia zarządu dróg może się nie stosować. Nie mógł jednak przejechać z uwagi na to, że jezdnia tej ulicy była zastawiona stojącą tam furgonetką. Interweniujący agent wybrał zatem wariant awaryjny. Mianowicie dojechał do obiektu sąsiednią ulicą, przez co nie zastosował się do znaku "zakaz wjazdu" (B-2), przy czym na 50-metrowym odcinku od wjazdu do dojazdu do obiektu nie spotkał żadnego pieszego ani innego pojazdu. Warto dodać, że oprócz wymienionych dwóch dróg nie ma innej drogi dojazdowej do obiektu. Strażnik nie uwzględnił wyjaśnienia agenta ochrony, usprawiedliwiającego niezastosowanie się do znaku B-2 i nałożył mandat w wysokości 200 zł. Co na to stan prawny? Nie ma najmniejszych wątpliwości, że kierujący pojazdem, nawet oznakowanym, firmy ochroniarskiej w rozumieniu zasad ruchu drogowego jest zwykłym uczestnikiem tego ruchu, nieposiadającym żadnych przywilejów, a wręcz przeciwnie - ma obowiązek realizowania z najwyższą starannością zasady unikania wszelkiego działania, które mogłoby bezpieczeństwo ruchu drogowego zmniejszyć, wyrażoną dyrektywą art. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 ze zm.). Nie zmienia to jednak faktu, że pracownik ochrony posiadana ważne z punktu widzenia wzmocnienia poczucia bezpieczeństwa mieszkańców obowiązki idące w parze z uprawnieniami, które wynikają z treści komentowanej ustawy. Analizując zatem przebieg i okoliczności omawianego zdarzenia na podstawie zasad postępowania wyznaczonych treścią wspomnianych ustaw, można bez najmniejszego trudu dojść do wniosku, że pracownik ochrony - nie stosując się w określonej sytuacji do znaku B-2 - nie popełnił wykroczenia. Miał on bowiem obowiązek dołożenia wszelkiej staranności przy ratowaniu dobra chronionego prawem, co w konsekwencji zezwalało na określone zachowanie. Argumentem przemawiającym za słusznością wyrażonego poglądu jest zasada określona jako "stan wyższej konieczności " (art. 26 § 1 Kodeksu karnego i art. 16 § 1 Kodeksu wykroczeń), w myśl której nie jest sprawcą czynu zabronionego, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. Użycie sformułowania "dobru chronionemu prawem" oznacza, że ustawodawca nie określił charakteru zarówno dobra ratowanego, jak i poświęconego, lecz wskazał, iż wartość dobra ratowanego jest wyższa od dobra poświęconego (np. życie, zdrowie, mienie). Jest jednakże charakterystyczne, iż stan wyższej konieczności występuje wówczas, jeżeli niebezpieczeństwo wyprzedziło działanie wypełniające znamiona czynu zabronionego, które było tym niebezpieczeństwem usprawiedliwione. Chodzi o chronologię zdarzeń polegającą na tym, że sygnał o powstaniu zagrożenia bezpieczeństwa osób lub mienia pochodzący z monitorowanego obiektu zostaje odebrany i potwierdzony przez centrum operacyjne, a następnie przekazany grupie interwencyjnej kryptonimem odpowiadającym rodzajowi zagrożenia. Na tej podstawie kierujący pojazdem ochrony ma prawo, po dokonaniu oceny sytuacji, podjąć decyzję w kwestii sposobu pokonania przeszkód w dotarciu do miejsca zagrożenia. Na marginesie warto wskazać, że niezastosowanie się w określonej sytuacji kierującego do znaku B-2 miało charakter jedynie formalny, a zatem żadne dobro chronione prawem nie zostało naruszone. Tym bardziej trudno mówić o słuszności zarzutu popełnienia przez kierującego wykroczenia. Nad zasadnością takiego zarzutu można zastanawiać się w sytuacji, kiedy kierujący pojazdem ochrony nie zastosowałby się do znaku tylko dlatego, że chciał dokonać bezinterwencyjnego sprawdzenia chronionego obiektu. Biorąc pod uwagę fakt, iż zawsze istnieje możliwość popełnienia błędu przez organ uprawniony do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, zasadą par excellence słuszną jest ustawowy wymóg sądowej kontroli tego szczególnego postępowania, w postaci możliwości uchylenia prawomocnego mandatu karnego, w myśl zasad określonych treścią art. 101 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, w razie stwierdzenia, że grzywnę nałożono - jak w omawianym przypadku - za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu. Uprawnionym do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania grzywna została nałożona. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu, przy czym przed wydaniem postanowienia może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.

STANDARD POMIESZCZENIA

Rodzaj pomieszczenia, w którym są przechowywane wartości pieniężne, uzależniony jest od wysokości tych wartości, miejscu i czasu przechowywania. Pomieszczenia te z dostępem częściowym lub całkowitym są klasyfikowane według klasy odporności na włamanie, minimalnej wartości odporności na włamanie (RU), klasy zamka, dopuszczalnego limitu wartości pieniężnych (w jednostkach obliczeniowych) przechowywanych w pomieszczeniach i urządzeniach, systemów alarmowych (klasy niższej od SA3 lub co najmniej SA3).

STOSOWANIE PARALIZATORÓW

Paralizatory mogą być stosowane w zakładach stosujących, produkujących lub magazynujących materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały chemiczne, toksyczne i wybuchowe, elektrowniach i ciepłowniach, stacjach telewizyjnych i radiowych, portach lotniczych i morskich, na dworcach komunikacji kolejowej i samochodowej, w salach operacyjnych w bankach, salach operacyjnych w urzędach pocztowych i telekomunikacyjnych oraz pomieszczeniach w urzędach administracji publicznej, muzeach i archiwach.

STREFA BEZPIECZEŃSTWA

Wnoszenie przedmiotów i urządzeń do specjalnej strefy bezpieczeństwa, jak również wynoszenie z tej strefy dopuszczalne jest wyłącznie po uprzednim ich sprawdzeniu przez upoważnionych pracowników pionu ochrony.

STREFA DOSTĘPNOŚCI

Obszar o określonej organizacji ruchu osobowego w obiekcie.

STREFA OCHRONNA

Strefa umownie zwana pierścieniem bezpieczeństwa objęta organizacją działań ochronnych.

STRES

Zmiany fizjologiczne pojawiające się pod wpływem trudnej życiowo sytuacji.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA

Strukturę organizacyjną wewnętrznej służby ochrony, w zależności od rodzaju i wielkości jednostki, mogą tworzyć: oddziały, pododdziały lub samodzielne posterunki. W zależności od składu struktury organizacyjnej w wewnętrznej służbie ochrony można tworzyć stanowiska służbowe: szefa ochrony, zastępcy szefa ochrony, dowódcy zmiany, starszego wartownika-konwojenta, wartownika-konwojenta, młodszego wartownika-konwojenta.

SWOBODNA OCENA DOWODÓW

Swobodna ocena strony przedmiotowej i podmiotowej czynu nie może polegać na dowolności, lecz jedynie rzeczowej argumentacji obejmującej ustawowo określone przesłanki. Przede wszystkim kara musi się mieścić w granicach ustawowego zagrożenia, przy czym jej dolegliwość musi być proporcjonalna, a więc dostosowana do stopnia winy. Chodzi wszakże o to, aby kara nie była ani za łagodna, ani za surowa, to znaczy zastosowana "bez zbędnej represyjności". Równocześnie kara musi uwzględniać stopień społecznej szkodliwości. Ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu wymaga uwzględnienia okoliczności przedmiotowych i podmiotowych. Do okoliczności przedmiotowych należą rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, waga naruszonych obowiązków i rodzaj naruszonych reguł ostrożności. Ocena stopnia szkodliwości społecznej następuje według zasady im cenniejsze dobro, im większa szkoda, im poważniejsze obowiązki i im ważniejsze społecznie reguły - tym wyższa szkodliwość. Okolicznościami podmiotowymi są zamiar bezpośredni i przemyślany oceniane jako wyższa szkodliwość oraz zamiar ewentualny zwykły powstały przypadkowo pod wpływem emocji oraz impulsu oceniamy jako niższa szkodliwość.

SYGNALIZACJA ZEGAROWA

Urządzenie konstrukcyjnie przeznaczone do ustalania czasokresu służby ochronnej.

SYSTEM ALARMOWY

Wyróżniamy następujące rodzaje systemów alarmowych stosowanych do ochrony obiektów i pojazdów, a mianowicie: systemy alarmowe włamania, telewizyjne systemy nadzoru, systemy kontroli dostępem, systemy alarmowe osobiste, systemy transmisji alarmu, systemy alarmowe napadowe, samochodowe systemy alarmowe, systemy alarmowe mieszane oraz systemy alarmowe zintegrowane. Zainstalowane w obiektach bankowych Narodowego Banku Polskiego systemy sygnalizacji alarmowej muszą być podłączone do najbliższej jednostki Policji pełniącej całodobowo służbę lub do jednostki Policji monitorującej systemy alarmowe, wskazanej przez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. Warunki podłączenia określa umowa zawarta pomiędzy Prezesem Narodowego Banku Polskiego a Komendantem Głównym Policji. Dobrym systemem jest system peryferyjny, to znaczy kombinowany, obejmujący obiekt oraz ogrodzenie. Wprawdzie nie ma idealnego systemu alarmowego, który mógłby całkowicie uniemożliwić dokonanie włamania, to jednak zastosowanie systemów mylących w konsekwencji może okazać się najskuteczniejsze.

SZKODA

Pojęcie "szkoda" obejmuje straty i utracone korzyści (tzw. szkoda majątkowa) oraz krzywdę (tzw. szkoda niemajątkowa).

SZYBA

Odpowiednio skonstruowana szyba o podwyższonej odporności na rozbicie i przebicie może zastąpić stalową kratę.

SZYK

Szyk ochronny prosty w kształcie rombu formuje się z czterech pracowników ochrony osobistej. Rozszerzony romb jest szykiem wyróżniającym się najwyższą elastycznością.

ŚRODKI ŁĄCZNOŚCI

Wyróżniamy środki łączności wewnętrznej i środki łączności zewnętrznej. Pierwsze stanowią środki służące do nawiązywania łączności w obrębie chronionego obiektu lub między członkami konwoju, a drugie środki służące do nawiązywania łączności z instytucjami znajdującymi w różnych obiektach chronionych.

ŚRODKI OCHRONY OSOBISTEJ

Wyposażenie kuloodporne składające się co najmniej z kamizelki i hełmu.

ŚWIADECTWO BRONI

Przedsiębiorca, chcąc uzbroić pracowników posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej, powinien uprzednio uzyskać pozwolenie na broń na okaziciela, tzw. świadectwo broni. W tym celu składa do właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji umotywowany wniosek o wydanie określonego pozwolenia na broń i związanego z tym zaświadczenia uprawniającego do nabycia określonego rodzaju oraz liczby egzemplarzy broni. Organ Policji, rozpatrując wniosek, może żądać od przedsiębiorcy przedstawienia dodatkowych informacji, które uzasadniają konieczność wskazanego we wniosku uzbrojenia podległych pracowników ochrony. Organ Policji może odmówić przedsiębiorcy wydania pozwolenia na broń na okaziciela albo określić w zaświadczeniu na jej zakup inny rodzaj i liczbę jej egzemplarzy, jeżeli stwierdzi brak okoliczności uzasadniających uzbrojenie specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej. Odmowa wydania pozwolenia na broń na okaziciela albo zmiana rodzaju i liczby egzemplarzy broni może nastąpić w przypadku: niesporządzenia protokołu powołania wewnętrznej służby ochrony, braku zagrożeń osób lub mienia w stopniu uzasadniającym objęcie ich ochroną z użyciem wnioskowanego przez przedsiębiorcę rodzaju i liczby egzemplarzy broni, mniejszej liczby stanu etatowego dwóch zmian aktualnie zatrudnionych pracowników ochrony od wnioskowanej liczby egzemplarzy broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów elektrycznych, mniejszej liczby konwojów ochranianych w jednym czasie od liczby egzemplarzy broni palnej długiej niezbędnej do ich ochrony, niewłaściwego wyboru miejsca i sposobu zabezpieczenia broni i amunicji. Natomiast cofnięcie przez organ Policji zgody na broń na okaziciela lub zmiana rodzaju i liczby egzemplarzy broni dla specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej następuje na wniosek przedsiębiorcy, gdy ustały okoliczności, dla których pozwolenie zostało wydane, w razie stwierdzenia uchybień lub nieprawidłowości w zakresie wykonywania zadań ochrony albo w sposobie zabezpieczenia oraz ewidencjonowania broni i amunicji, a także jeżeli zmienił się zakres ochrony osób i mienia wykonywany przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną.

TAJEMNICA PAŃSTWOWA

Informacja niejawna, której nieuprawnione ujawnienie może spowodować istotne zagrożenie dla podstawowych interesów Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla niepodległości lub nienaruszalności terytorium, interesów obronności, bezpieczeństwa państwa i obywateli, albo narazić te interesy najmniej na znaczną szkodę. Tajemnicę państwową stanowią informacje niejawne oznaczone klauzulą "ściśle tajne": 1) w znaczeniu ogólnym, 2) ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa oraz porządek publiczny i 3) ważny interes państwa.

TAJEMNICA SŁUŻBOWA

Informacja niejawna niebędąca tajemnicą państwową, uzyskana w związku z czynnościami służbowymi albo wykonywaniem prac zleconych, której nieuprawnione ujawnienie mogłoby narazić na szkodę interes państwa, interes publiczny lub prawnie chroniony interes obywateli albo jednostki organizacyjnej.

TERROR

Działanie przestępcy lub zorganizowanej grupy charakteryzujące się zastraszaniem i wymuszaniem.

TRANKING

Trankingiem jest komputerowo sterowany system łączności dyspozytorskiej, który polega na wykorzystaniu ograniczonej liczby kanałów przez maksymalną liczbę użytkowników. System ten może być tak zaprogramowany, aby jego użytkownicy nie mieli możliwości wzajemnego podsłuchiwania oraz zakłócania prowadzonych rozmów. Systemy trankingowe są przydatne szczególnie tam, gdzie sprawnie działająca błyskawiczna łączność jest nie tylko niezbędna, ale wręcz konieczna, może bowiem w określonych warunkach decydować o ludzkim życiu lub zdrowiu bądź skutecznej ochronie mienia.

TRANSPORT WARTOŚCI PIENIĘŻNYCH

Przewożenie lub przenoszenie wartości pieniężnych poza obrębem jednostki organizacyjnej.

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA CYWILNEGO

Podmiot zainteresowany bezpośrednio lub pośrednio wynikiem postępowania. Występowanie w sądowym postępowaniu cywilnym wiąże się bezpośrednio z posiadaniem zdolności sądowej, procesowej i postulacyjnej, a także legitymację procesową. W znaczeniu szerszym terminem uczestnika postępowania obejmuje się prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich ośrodek pomocy społecznej, inspektora pracy, rzecznika konsumentów oraz organizacje społeczne.

UMOWA

Podpisanie umowy o pracę będące wynikiem zgodnego oświadczenia woli przez pracodawcę i pracownika stanowi nawiązanie stosunku pracy. Umowa zawiera: wskazanie, zgodnie z planem ochrony, terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych podlegających ochronie, zobowiązanie przedsiębiorcy do strzeżenia przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem powierzonego mienia wojskowego, uprawnienie przedsiębiorcy do kontroli dokumentów uprawniających do wstępu, wjazdu i przebywania na terenach komórek i jednostek organizacyjnych lub w obiektach wojskowych, wynoszenia lub wywożenia mienia oraz uniemożliwienia nielegalnego wejścia osób postronnych na tereny komórek i jednostek organizacyjnych oraz do obiektów chronionych, zakres i sposób prowadzenia kontroli wykonywania zadań ochrony terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych przez pracowników ochrony specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej prowadzonych przez przełożonych oraz osoby określone w odrębnych przepisach, posiadające upoważnienia do kontroli stanu ochrony terenów komórek i jednostek organizacyjnych, obiektów i urządzeń wojskowych, uzbrojenie i wyposażenie oraz umundurowanie pracowników ochrony, podległość pracowników ochrony, uprawnienia osób funkcyjnych jednostki wojskowej oraz służb dyżurnych w stosunku do pracowników ochrony, szczegółowe zasady odpowiedzialności przedsiębiorcy i pracowników ochrony za powierzone ochronie mienie, szczegółowe wymagania dotyczące ochrony informacji niejawnych stanowiących tajemnicę państwową i służbową, zawarte w "Instrukcji bezpieczeństwa przemysłowego", załączonej do umowy, w związku z jej wykonywaniem przez przedsiębiorcę i pracowników ochrony, skutki oraz zakres odpowiedzialności stron umowy z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków wynikających z przepisów o ochronie informacji niejawnych, obowiązek przekazania dowódcy jednostki wojskowej przez przedsiębiorcę wykazu wszystkich pracowników ochrony przewidzianych do ochrony terenu, obiektu lub urządzeń jednostki wojskowej wraz z podaniem stopnia, numeru i organu wydającego licencje posiadane przez tych pracowników ochrony oraz obowiązek bieżącego szkolenia pracowników ochrony przez przedsiębiorcę oraz odbywania strzelań przez wszystkich pracowników ochrony z broni będącej na ich wyposażeniu.

UMUNDUROWANIE

Umundurowanie pracowników wewnętrznych służb ochrony składa się z ubiorów służbowego i specjalnego. W skład ubioru służbowego wchodzą: kurtka mundurowa krótka - w kolorze ciemnogranatowym, kurtka zimowa 3/4 z podpinką - w kolorze ciemnogranatowym lub czarnym, spodnie o kroju prostym lub spódnica o kroju prostym - w kolorze ciemnogranatowym, koszula z długimi rękawami i koszula z krótkimi rękawami - w kolorze niebieskim z czarnymi naramiennikami i patkami kieszeni, czapka okrągła typu garnizonowego - w kolorze czarnym z otokiem koloru ciemnogranatowego, czapka zimowa - w kolorze czarnym, furażerka - w kolorze ciemnogranatowym, pas główny skórzany, pasek skórzany do spodni oraz rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, krawat - w kolorze czarnym, szalik - w kolorze ciemnogranatowym, obuwie - w kolorze czarnym. Natomiast w skład ubioru specjalnego wchodzą: kurtka specjalna - w kolorze ciemnogranatowym, kurtka zimowa 3/4 z podpinką - w kolorze ciemnogranatowym lub czarnym, spodnie specjalne - w kolorze ciemnogranatowym, koszula typu safari z długimi lub z krótkimi rękawami - w kolorze ciemnogranatowym, sweter typu golf lub półgolf - w kolorze czarnym lub granatowym, podkoszulek z krótkimi rękawami - w kolorze czarnym, beret - w kolorze czarnym, czapka letnia typu sportowego i czapka zimowa - w kolorze czarnym, pas główny skórzany, pasek skórzany do spodni oraz rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, obuwie - w kolorze czarnym. Przedmioty umundurowania wchodzące w skład ubioru specjalnego przysługują pracownikom wewnętrznych służb ochrony tworzącym grupy konwojowe oraz pracownikom wewnętrznej służby ochrony działającej w Zamku Królewskim na Wawelu - Państwowych Zbiorach Sztuki. Umundurowanie ma różny krój i kolorystykę w zależności od instytucji, do której określona służba jest przypisana. Na uwagę zasługuje służba w bankach, portach lotniczych, przedsiębiorstwie "Poczta Polska" i na Zamku Królewskim. Do umundurowania pracowników wewnętrznych służb ochrony działających w bankach dla kurtki mundurowej krótkiej, kurtki zimowej 3/4 z podpinką, kurtki specjalnej, spodni o kroju prostym lub spódnicy o kroju prostym, spodni specjalnych, czapek - przyjęto kolor oliwkowozielony, koszuli z długimi rękawami i koszuli z krótkimi rękawami - kolor jasnobeżowy z czarnymi naramiennikami i patkami kieszeni, koszuli typu safari z długimi rękawami - jasnobeżowy, szalika - kolor czarny. Na umundurowanie pracowników wewnętrznych służb ochrony działających w portach lotniczych składa się: kurtka ocieplana z kapturem - w kolorze oliwkowozielonym, mundur polowy oraz mundur wyjściowy - w kolorze oliwkowozielonym, koszula z krótkimi rękawami z gabardyny - w kolorze oliwkowozielonym, koszula z krótkimi rękawami z popeliny - w kolorze białym, koszula z długimi rękawami - w kolorze białym, ocieplacz zimowy - w kolorze zielonym, czapka letnia, czapka zimowa oraz szalik zimowy - w kolorze oliwkowozielonym, krawat - w kolorze bordowym, pas główny skórzany, pasek do spodni skórzany oraz rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, obuwie - w kolorze czarnym. Natomiast na umundurowanie pracowników wewnętrznych służb ochrony działających w państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska" składa się: kurtka zimowa 3/4 z podpinką, kurtka letnia krótka specjalna oraz kurtka zimowa specjalna - w kolorze granatowym, spodnie specjalne, spodnie letnie i zimowe o kroju prostym oraz spódnica - w kolorze granatowym, koszula z długimi rękawami oraz koszula z krótkimi rękawami - w kolorze kremowym, koszula typu safari z długimi rękawami - w kolorze granatowym, sweter typu golf lub "w serek" - w kolorze granatowym, podkoszulek bawełniany z krótkimi rękawami - w kolorze granatowym, czapka okrągła typu garnizonowego, czapka letnia, kapelusik i czapka zimowa - w kolorze granatowym, krawat - w pasy w kolorze granatowo-kremowym, szalik - w kolorze granatowym, pas główny skórzany, pasek do spodni skórzany i rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, obuwie - w kolorze czarnym. Z uwagi na szczególnie reprezentacyjny charakter umundurowanie pracowników wewnętrznej służby ochrony działającej w Zamku Królewskim w Warszawie składa się z ubiorów służbowego, specjalnego i galowego. W skład ubioru służbowego wchodzą: mundur zimowy, mundur letni oraz garsonka - w kolorze granatowym, kurtka zimowa 3/4 z kapturem i podpinką w - kolorze czarnym, koszula z długimi rękawami - w kolorze niebieskim, koszula typu safari z krótkimi rękawami - w kolorze niebieskim z granatowymi pagonami, bluzka koszulowa z długimi rękawami i bluzka koszulowa z krótkimi rękawami - w kolorze białym, czapka okrągła typu garnizonowego - w kolorze granatowym z otokiem koloru złotego, czapka zimowa polowa - w kolorze czarnym, furażerka - w kolorze granatowym, krawat - w kolorze granatowym, szalik zimowy - w kolorze granatowym, pas główny skórzany, pasek do spodni skórzany oraz rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, rękawiczki bawełniane - w kolorze białym, obuwie - w kolorze czarnym. Natomiast w skład ubioru specjalnego wchodzą: kurtka zimowa 3/4 z podpinką oraz kurtka specjalna - w kolorze zielonym, kurtka ortalionowa przeciwdeszczowa - w kolorze czarnym, spodnie specjalne - w kolorze zielonym, dres - w kolorze zielonym, sweter typu półgolf - w kolorze zielonym, koszula typu safari z krótkimi rękawami - w kolorze oliwkowozielonym, podkoszulek z krótkimi rękawami - w kolorze czarnym, czapka zimowa oraz beret - w kolorze czarnym, pas główny skórzany, pasek do spodni skórzany oraz rękawiczki skórzane - w kolorze czarnym, szalik zimowy - w kolorze zielonym, buty sportowe - różnokolorowe, obuwie - w kolorze czarnym. Odrębną grupę stanowi ubiór galowy, w którego skład wchodzą: bluza mundurowa - w kolorze granatowym ze złotym galonowaniem, spodnie o kroju prostym - w kolorze granatowym z lampasami koloru złotego, koszula ze stójką z długimi rękawami - w kolorze białym, sznur galowy - w kolorze złotym, czapka typu rogatywka - w kolorze granatowym ze złotym galonowaniem, rękawiczki bawełniane - w kolorze białym, pantofle - w kolorze czarnym. Umundurowanie specjalne przysługuje pracownikom wewnętrznej służby ochrony działającej w Zamku Królewskim w Warszawie, wykonującym służbę patrolową, konwojową i interwencyjną, służbowe natomiast pracownikom innym niż wymienieni. Ubiór galowy stanowi własność Zamku Królewskiego w Warszawie i jest wypożyczany pracownikom wewnętrznej służby ochrony na szczególne okazje.

UMYŚLNOŚĆ

Generalnie rzecz ujmując, czyny zabronione wypełniające znamiona przestępstwa lub wykroczenia mogą być popełnione umyślnie, z wyjątkami dopuszczającymi element nieumyślności, określonymi w ustawie. Kwestia umyślności lub nieumyślności stanowi podstawowy element strony podmiotowej czynu zabronionego. Zatem ustalenie sposobu działania sprawcy i formy popełnienia czynu zabronionego ma fundamentalne znaczenie dla oceny jego zachowania. Chodzi wszakże o to, czy sprawca w określonych warunkach działał umyślnie czy nieumyślnie, a więc ustalenie, czy mamy do czynienia z przestępstwem, czy wykroczeniem, czy może w ogóle brak znamion czynu zabronionego. Nie może budzić wątpliwości kwestia, że czyny umyślne są zamierzone, czyny zaś nieumyślne niezamierzone.

Czyn umyślny ma dwojakiego rodzaju postać. Otóż, realizacji tego czynu towarzyszy zawsze zamiar, który może mieć postać zamiaru bezpośredniego lub postać zamiaru ewentualnego. Zamiar bezpośredni polega na chęci popełnienia czynu zabronionego. Mówimy, że sprawca działa w zamiarze bezpośrednim, jeżeli chce i równocześnie popełnia czyn zabroniony. Jest przy tym charakterystyczne, że sama chęć popełniania czynu zabronionego nie jest tożsama z pragnieniem jego popełnienia. Zamiar bezpośredni ma dwojakiego rodzaju postać, a mianowicie zamiar nagły i zamiar przemyślany. Pierwsza z wymienionych postaci jest następstwem silnego wzburzenia wywołanego gwałtownym przeżyciem. Do popełnienia czynu popycha nieprzemyślany impuls, który wywołuje z reguły krótkotrwałą chęć popełnienia czynu zabronionego. Druga postać to dopuszczenie się czynu zabronionego w sposób głęboko przemyślany, a więc zaplanowany w najdrobniejszych szczegółach, tak aby wywołał zarówno oczekiwany skutek bez napotkania jakichkolwiek przeszkód, ale nie tylko. Sprawca w ramach przygotowania przestępstwa lub wykroczenia rozważa również sposób uniknięcia odpowiedzialności karnej. Druga postać umyślności nosi nazwę zamiaru ewentualnego. Chodzi w nim o to, że sprawca nie chce popełnić określonego czynu, lecz mimo wszystko godzi się na jego popełnienie.

UPOWAŻNIENIE DO KONTROLI

Upoważnienie do kontroli działalności specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych wydaje i przedłuża termin jego ważności Komendant Główny Policji. Upoważnienie otrzymuje policjant służby prewencyjnej Komendy Głównej Policji lub komend wojewódzkich Policji, na podstawie pisemnego wniosku bezpośredniego przełożonego. Wniosek powinien zawierać: stopień, imię, nazwisko, numer identyfikatora policjanta oraz krótkie uzasadnienie. Jest ono wydawane na dany rok kalendarzowy, z tym że wydane w ostatnim kwartale jest ważne do końca następnego roku kalendarzowego. Przedłużenia ważności upoważnienia dokonuje się na podstawie pisemnego wniosku bezpośredniego przełożonego. Blankiety upoważnień stanowią druki ścisłego zarachowania i są ewidencjonowane w książce ewidencji upoważnień. Wypełnione książki ewidencji upoważnień przechowuje się na zasadach określonych w przepisach dotyczących organizacji archiwów i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi oraz dokumentacją niearchiwalną w Policji. Upoważnienie uprawnia do wstępu na teren kontrolowanego obszaru lub obiektu oraz do dostępu do wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową, w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia kontroli. Kontrole mogą być prowadzone ze względu na zakres i tryb ich wszczynania. Są to kontrole problemowe - obejmujące wybrany zakres zagadnień związanych z ochroną lub prowadzoną działalnością ochronną, kompleksowe - obejmujące całokształt zagadnień związanych z ochroną lub prowadzoną działalnością ochronną, planowe - wynikające z rocznego planu kontroli specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych zatwierdzonego przez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji i doraźne - interwencyjne, wynikające z potrzeby zbadania nagłych zdarzeń. Policjant przeprowadzający kontrolę jest obowiązany okazać upoważnienie, legitymację służbową oraz sporządzony w formie pisemnej zakres kontroli kierownikowi jednostki chronionej przez specjalistyczną uzbrojoną formację ochronną oraz osobie kierującej specjalistyczną uzbrojoną formacją ochronną. Kontrolę przeprowadza się w obecności kontrolowanego lub upoważnionej przez niego osoby. Z czynności tej sporządza się protokół, po jednym egzemplarzu dla kontrolującego, kontrolowanego i kierownika jednostki chronionej. Protokół powinien zawierać w szczególności: nazwę i adres siedziby kontrolowanej specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej oraz miejsce przeprowadzenia kontroli, imię i nazwisko kontrolowanego, stopień, imię, nazwisko i stanowisko służbowe kontrolującego, zakres i czas trwania kontroli, ustalenia i wnioski, zalecenia mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i dostosowanie działalności specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej do przepisów prawa, termin realizacji zaleceń. Protokół podpisują kontrolujący i kontrolowany lub upoważniona przez niego osoba, która może wnieść do protokołu, przed jego podpisaniem, pisemne zastrzeżenia co do sposobu przeprowadzenia kontroli, ustaleń i wniosków z kontroli oraz wpisanych do protokołu zaleceń i terminu ich realizacji. Podpisanie protokołu następuje nie później niż w ciągu 14 dni od dnia zakończenia czynności kontrolnych. W przypadku odmowy podpisania protokołu przez kontrolowanego, protokół podpisuje wyłącznie kontrolujący, umieszczając adnotację o przyczynie odmowy złożenia podpisu przez kontrolowanego. Kontrolujący może utrwalić przebieg kontroli za pomocą technik audiowizualnych, przy czym jakiekolwiek utrwalanie czynności kontrolnej odbywa się z zachowaniem przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej. Nośniki obrazu lub dźwięku, na których utrwalono przebieg czynności kontrolnych, załącza się do protokołu. Czynności kontrolne są wykonywane poprzez sprawdzenie: zgodności organizacji ochrony z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa, zgodności faktycznie wykonywanych czynności ochronnych z dokumentacją ochronną, uprawnień pracowników ochrony do wykonywania czynności w ramach specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, zakresu i prawidłowości wykonywania zadań ochronnych przez poszczególnych pracowników ochrony, zgodności wyposażenia pracowników ochrony z warunkami wynikającymi z planu ochrony lub innej dokumentacji określającej zasady wykonywania zadań ochronnych na poszczególnych stanowiskach, warunków przechowywania broni i amunicji oraz zgodności ewidencji broni i amunicji ze stanem faktycznym i prawidłowości prowadzenia dokumentacji ochronnej. Przed wejściem na teren obszarów i obiektów, w których jest prowadzona ochrona, lub na teren siedziby przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie ochrony osób i mienia kontrolujący jest obowiązany okazać upoważnienie oraz legitymację służbową. Kontrolujący może żądać udostępniania lub wglądu w dokumentację ochronną od osób upoważnionych do prowadzenia i dysponowania tą dokumentacją. W sprawach będących przedmiotem kontroli kontrolujący może żądać od kontrolowanego i pracowników ochrony ustnych lub pisemnych wyjaśnień, przy czym z ustnych wyjaśnień sporządza w razie potrzeby protokół. Wstęp na teren kontrolowanego obiektu poza godzinami, w jakich jest prowadzona w nim działalność, może nastąpić tylko w obecności kierownika jednostki chronionej lub upoważnionej przez niego osoby.

USIŁOWANIE

Odpowiada za usiłowanie ten, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje (art. 13 § 1 k.k. i art. 11 k.w.). Usiłowanie może mieć charakter zupełny lub niezupełny. Pierwszy polega na wykonaniu wszystkich czynności zmierzających do popełnienia czynu, ale skutek nie nastąpił z różnych powodów. Drugi rodzaj usiłowania polega na niewykonaniu ostatniej czynności przygotowawczej, ktoś bowiem sprawcy przeszkodził. Usiłowanie dotyczy tylko czynu umyślnego, ponieważ sprawca działa w zamiarze jego popełnienia. Usiłowanie zachodzi również wtedy, gdy sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia przy jego pomocy czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nienadającego się do popełnienia czynu zabronionego (art. 13 § 2 k.k.). Jest to usiłowanie nieudolne, za które sprawca odpowiada podobnie, jak za usiłowanie zwykłe. W przypadku usiłowania nieudolnego sąd może zastosować wobec sprawcy nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art. 14 § 2 k.k.). Możliwość ta, pozostawiona do uznania sądu, jest wyrazem właściwego stopniowania wymiaru kary. Wprawdzie karę za usiłowanie wymierza się w granicach kary za dokonanie, to jednak nie podlega dyskusji, że usiłowanie charakteryzuje się mniejszym ładunkiem społecznej szkodliwości od dokonania określonego czynu zabronionego.

USTAWA

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. Nr 114, poz. 740 ze zm.)

USTAWA WZGLĘDNIEJSZA DLA SPRAWCY

W przypadku, jeżeli w czasie między popełnieniem czynu a prawomocnym ukaraniem nastąpiła zmiana ustawy, wówczas postępowanie toczy się według nowych zasad, natomiast kara zostanie wymierzona według ustawy nowej lub starej w zależności od tego, która jest korzystniejsza dla sprawcy. Natomiast stwierdzenie, która ustawa jest korzystniejsza należy do obowiązków organu orzekającego. Zasadą podstawową jest stosowanie wybranej ustawy w całości. Oznacza to, że nie można z dwóch ustaw wybierać elementów dla sprawcy najkorzystniejszych. Obowiązkiem organu orzekającego jest wnikliwe rozważenie, która ustawa jest sensu largo korzystniejsza i tę należy zastosować. W przypadku, gdyby w czasie między popełnieniem czynu, a orzekaniem kary nastąpiła nie jedna, lecz więcej zmian, wówczas przy wyborze ustawy najkorzystniejszej należy wziąć pod uwagę wszystkie zmieniane przepisy ustawy. Natomiast, jeżeli w wyniku takiego zabiegu okaże się, że najkorzystniejszą dla sprawcy ustawą jest ta, która w czasie popełnienia czynu jeszcze nie obowiązywała, w trakcie zaś orzekania kary już nie obowiązuje, to jednak najwłaściwszym posunięciem organu prawnego będzie zastosowanie tej ustawy.

UZYSKANIE KONCESJI

Do wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia przedsiębiorca jest obowiązany dołączyć: dokument określający status przedsiębiorcy, adres jego siedziby lub miejsca zamieszkania, wraz ze wskazaniem obszaru i miejsca wykonywania działalności gospodarczej, zakresu oraz formy usług ochrony osób i mienia, terminu ważności koncesji i daty rozpoczęcia przedmiotowej działalności gospodarczej, urzędowo poświadczoną kopię dokumentu stwierdzającego posiadanie licencji drugiego stopnia, zaświadczenie o niekaralności przedsiębiorcy oraz wspólnika spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej, członka zarządu, prokurenta lub pełnomocnika ustanowionego przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością określoną w koncesji, dokument stwierdzający tytuł prawny do lokalu będącego siedzibą przedsiębiorcy i miejscem wykonywania działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON, wydane przez właściwy urząd statystyczny, albo urzędowo poświadczoną jego kopię, zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego stwierdzające, iż przedsiębiorca nie zalega z wpłatami należności budżetowych. Przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną jest obowiązany dodatkowo dołączyć do wniosku: umowę (statut) spółki, akt założycielski lub inny przewidziany przepisami prawa dokument dotyczący utworzenia, działalności i organizacji przedsiębiorcy albo urzędowo poświadczone ich kopie, odpis z właściwego rejestru, jeżeli przedsiębiorca podlega wpisowi do rejestru, wykaz członków zarządu, prokurentów i pełnomocników, z podaniem adresów ich miejsc zamieszkania, listę udziałowców lub akcjonariuszy, posiadających co najmniej 50% udziałów lub akcji, a także dokument określający proporcje udziału kapitału polskiego i obcego w spółce oraz jego wysokość, z podaniem adresów siedziby lub miejsc zamieszkania wspólników, gdy spółka jest podmiotem z udziałem zagranicznym.

UŻYCIE BRONI

Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej ma prawo użycia broni palnej w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika ochrony albo innej osoby. Może też użyć broni przeciwko osobie, która nie zastosowała się do wezwania natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie może zagrozić życiu lub zdrowiu pracownika ochrony albo innej osoby, a także przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną pracownikowi ochrony. Użycie broni będzie uprawnione również w celu odparcia gwałtownego bezpośredniego i bezprawnego zamachu na ochraniane osoby, wartości pieniężne, w tym konwojowane oraz inne przedmioty wartościowe lub niebezpieczne. Wskazane uprawnienia mogą być jednakże realizowane pod pewnymi warunkami, a mianowicie użycie broni palnej powinno następować w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której użyto broni, i nie może zmierzać do pozbawienia jej życia, a także narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia innych osób. Krótko mówiąc, wskazane czynności charakteryzujące się dynamicznością powinny być wykonane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte. Równocześnie nie wolno użyć broni palnej w stosunku do kobiety, o której wiadomo, że jest w ciąży. Ograniczenie dotyczy także osób, których wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, osób w podeszłym wieku oraz o widocznej niepełnosprawności. Prawodawca uznaje, że przez użycie broni palnej należy rozumieć oddanie strzału w kierunku osoby w celu jej obezwładnienia. Nie w pełni zgadzam się z tym stanowiskiem, uważając, że definicję użycia broni należy poszerzyć o czynność polegającą na oddaniu strzału ostrzegawczego, ponieważ może on wywołać podobny, jeżeli nie identyczny, skutek. Moim zdaniem przez użycie broni należy rozumieć moment wystrzelenia pocisku, niezależnie od kierunku, w którym będzie on podążał. Z ową interpretacją poszedłbym nawet nieco dalej, a mianowicie użyciem broni będzie również wymachiwanie odbezpieczonym pistoletem przed nosem danej osoby, która na ten widok np. straciła przytomność. Wszakże użycie broni jest niczym innym, jak posłużeniem się nią w celu wywołania określonego skutku w postaci najmniej przestraszenia danej osoby w stopniu umożliwiającym całkowite na nią zapanowanie. Inną kwestią są natomiast okoliczności użycia broni. Nie ma natomiast wątpliwości, że oddanie strzału w kierunku jego adresata może nastąpić po wyczerpaniu określonego trybu postępowania. Chodzi mianowicie o to, że pracownik ochrony przed użyciem broni palnej po okrzyku "Pracownik ochrony" jest obowiązany wezwać daną osobę do zachowania zgodnego z prawem, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub niebezpiecznego narzędzia, odstąpienia od bezprawnych działań lub użycia przemocy, a w razie niepodporządkowania się temu wezwaniu zagrozić użyciem broni palnej kolejnym okrzykiem "STÓJ - BO STRZELAM". Z kolei, jeżeli okazał się on bezskuteczny, powinien oddać strzał ostrzegawczy w górę, pod warunkiem że nie zagraża to życiu lub zdrowiu pracownika ochrony lub innej osoby. Wymienionych zasad nie stosuje się w przypadku, gdy wszelka zwłoka groziłaby bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby. Jeżeli wskutek użycia broni palnej nastąpiło zranienie osoby, pracownik ochrony jest obowiązany natychmiast udzielić jej pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby - podjąć niezwłoczne działania w celu zapewnienia pomocy lekarskiej. Natomiast, gdy w wyniku użycia broni palnej nastąpiła śmierć osoby lub szkoda w mieniu, pracownik ochrony jest obowiązany do: zabezpieczenia, w miarę możliwości, śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenia na to miejsce, do czasu przybycia Policji, osób postronnych, ustalenia, również w miarę możliwości, tożsamości osób będących świadkami zdarzenia, niezwłocznego wezwania lekarza, w przypadku gdy nastąpiła śmierć lub podejrzenie śmierci osoby. W każdym przypadku użycia broni palnej lub podjęcia określonych czynności pracownik ochrony jest obowiązany sporządzić pisemny meldunek zawierający numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony, datę, godzinę i miejsce użycia broni palnej, informację dotyczącą okoliczności poprzedzających użycie broni palnej, informację o skutkach użycia broni palnej oraz informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie. Użycie broni palnej, w tym strzału ostrzegawczego, zobowiązuje pracownika ochrony do niezwłocznego zawiadomienia o tym bezpośredniego przełożonego oraz najbliższej jednostki Policji. Obowiązek ten dotyczy również użycia broni poza granicami chronionego obiektu.

UŻYCIE ŚRODKÓW PRZYMUSU BEZPOŚREDNIEGO

Pracownik posiadający licencję pracownika ochrony fizycznej może stosować środki przymusu bezpośredniego w przypadku zagrożenia dóbr powierzonych ochronie lub odparcia ataku na pracownika ochrony, gwałtownego, bezprawnego zamachu na konwojowane wartości lub osoby je ochraniające. Z supozycji wynika, że przedmiotowe czynności powinny być proporcjonalne do stanu zagrożenia i wykonane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte. Pracownik ochrony jest obowiązany do wezwania osoby do zachowania się zgodnego z prawem oraz do uprzedzenia, że w razie niepodporządkowania się wezwaniu zostaną użyte wobec niej środki przymusu bezpośredniego. Równocześnie może odstąpić od tego rodzaju wezwania osoby do zachowania zgodnego z prawem oraz od uprzedzenia o zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego, jeżeli zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia pracownika ochrony lub innej osoby, a także chronionego mienia. Pracownik ochrony odstępuje natychmiast od stosowania środków przymusu bezpośredniego, gdy osoba, wobec której użyto tych środków, podporządkowała się wydanym poleceniom. Można stosować jednocześnie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne w celu podporządkowania się lub osiągnięcia zamierzonego celu. Siłę fizyczną stosuje się w celu odparcia zamachu na chronione osoby lub mienie, czynnej napaści na pracownika ochrony, obezwładnienia osoby, w związku ze zmuszeniem jej do wykonania polecenia lub w czasie jej ujmowania. Używając siły fizycznej, nie wolno zadawać uderzeń, chyba że pracownik ochrony działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na życie, zdrowie ludzkie lub chronione mienie. Kajdanki można stosować wobec osób ujętych w celu udaremnienia ucieczki albo zapobieżenia czynnej napaści lub czynnemu oporowi. Kajdanek nie stosuje się wobec osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 17 lat, z wyjątkiem nieletnich w wieku powyżej 16 lat podejrzanych o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu. Osobie ujętej, w stosunku do której nie stosuje się szczególnych środków ostrożności, kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu. Kajdanki można założyć na ręce trzymane z tyłu osobie o silnej budowie ciała, podejrzanej o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu. Powinny być założone tak, aby nie tamowały obiegu krwi. Czynność tę należy, w miarę możliwości, wykonywać w pomieszczeniach zamkniętych lub w miejscach odosobnionych, przy udziale dwóch pracowników ochrony, z których jeden zakłada kajdanki, a drugi wykonuje czynności ubezpieczające. Pałka obronna wielofunkcyjna może być stosowana w razie: odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub pokonywania czynnego oporu, odpierania zamachu na chronioną osobę, przeciwdziałania kradzieżom lub niszczeniu mienia. Nie wolno stosować pałki obronnej wielofunkcyjnej wobec osób stawiających bierny opór. Zabrania się: zadawania uderzeń i pchnięć pałką obronną wielofunkcyjną w głowę, szyję, brzuch i nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała, a także stosowania na te części ciała blokady i zakładania dźwigni, zadawania uderzeń rękojeścią pałki obronnej wielofunkcyjnej, stosowania pałki obronnej wielofunkcyjnej wobec osób, w stosunku do których użyto kajdanek. Wolno natomiast zadawać uderzenia i pchnięcia pałką obronną wielofunkcyjną we wszystkie części ciała w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie pracownika ochrony lub innej osoby. Pies obronny, jako środek przymusu bezpośredniego, może być wykorzystywany w przypadku odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub chronione osoby, lub ujęcia osób. Pies obronny powinien mieć założony kaganiec. Nie dotyczy to przypadków, gdy pies obronny jest wykorzystywany wobec przestępcy posiadającego broń palną lub inne niebezpieczne narzędzia, w celu odparcia czynnej napaści. Paralizatory elektryczne, broń gazową i ręczne miotacze gazu można stosować w przypadkach: odpierania czynnej napaści na pracownika ochrony lub osoby chronione, pokonywania czynnego oporu, bezpośredniego pościgu za osobą podejrzaną o popełnienie przestępstwa przeciwko dobrom powierzonym ochronie, przeciwdziałania kradzieżom lub niszczeniu mienia, ujęcia osób. Przy stosowaniu określonych środków należy zachować ostrożność, uwzględniając ich właściwości mogące stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego. Jeżeli wskutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia osoby, pracownik ochrony jest obowiązany natychmiast udzielić tej osobie pierwszej pomocy przedmedycznej, a w razie potrzeby lub na jej prośbę - podjąć niezwłoczne działania w celu zapewnienia pomocy lekarskiej. W przypadku gdy nastąpiła śmierć lub podejrzenie śmierci osoby, wobec której zastosowano środek przymusu, pracownik ochrony jest obowiązany niezwłocznie wezwać lekarza. W określonej sytuacji pracownik ochrony ma obowiązek zawiadomienia o zdarzeniu bezpośredniego przełożonego oraz najbliższej jednostki Policji, zabezpieczenia, w miarę możliwości, śladów na miejscu zdarzenia i niedopuszczenia na to miejsce, do czasu przybycia Policji, osób postronnych, a także ustalenia, w miarę możliwości, tożsamości osób będących świadkami zdarzenia. Kobiecie ciężarnej bezpośrednio po użyciu środka przymusu bezpośredniego należy niezwłocznie zapewnić badanie stanu zdrowia przez lekarza. Każdy przypadek zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz towarzyszące mu okoliczności dokumentuje się w ewidencji prowadzonej przez wewnętrzną służbę ochrony lub przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia. Wpis w ewidencji powinien zawierać: dane personalne osoby, w stosunku do której zastosowano środki przymusu bezpośredniego, datę, godzinę i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego, przyczynę, rodzaj i skutek zastosowania środka przymusu bezpośredniego, numer licencji, imię i nazwisko pracownika ochrony, informację o udzieleniu pierwszej pomocy przedmedycznej i jej zakresie.

WARTOŚCI PIENIĘŻNE

Wartościami pieniężnymi są krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, czeki, z wyjątkiem czeków zakreślonych, skasowanych lub opatrzonych indosem pełnomocniczym, zawierającym wzmiankę "wartość do inkasa", "należność do inkasa" lub inną o podobnym charakterze, weksle, z wyjątkiem weksli opatrzonych indosem pełnomocniczym, zawierającym wzmiankę "wartość do inkasa" lub inną o podobnym charakterze, inne dokumenty zastępujące w obrocie gotówkę, złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne i perły, a także platyna i inne metale z grupy platynowców.

WARUNKI UZBROJENIA

Specjalistyczna uzbrojona formacja ochronna może być uzbrojona w broń palną długą wyłącznie do ochrony konwojowanych wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów wartościowych lub niebezpiecznych. Dla każdej jednostki broni palnej i gazowej ustala się normatyw amunicji przeznaczony do wykonywania zadań ochrony. Za normatyw amunicji na jeden pistolet lub pistolet maszynowy przyjmuje się ilość amunicji wystarczającą do pełnego załadowania czterech magazynków. Natomiast za normatyw amunicji na jeden rewolwer lub jedną strzelbę gładkolufową "Pump-Action" przyjmuje się po 24 sztuki amunicji. Połowa ilości określonej amunicji stanowi amunicję alarmową. Amunicję alarmową wydaje się w przypadku bezpośredniego zagrożenia napadem na chronione osoby, obszar, obiekt i urządzenie oraz do ochrony konwojowanego mienia. Z kolei amunicję do celów szkolenia strzeleckiego przedsiębiorca zakupuje dopiero po uzyskaniu pisemnej zgody organu Policji. W tym celu przedsiębiorca zawiadamia, w formie pisemnej, organ Policji o wyznaczonej spośród pracowników ochrony osobie odpowiedzialnej za przechowywanie oraz ewidencjonowanie broni i amunicji.

WARUNKI TECHNICZNE POJAZDÓW

Transport wartości jest pieniężnych wykonywany pojazdami przystosowanymi lub specjalnymi. Samochód dostawczy przystosowany do transportu wartości pieniężnych powinien być wyposażony w okna wykonane z materiału o zwiększonej odporności na przebicie i rozbicie, bez możliwości ich otwierania, drzwi z mechanizmem automatycznego blokowania, elektromechaniczny zawór odcięcia dopływu paliwa lub prądu, wydzielony przedział ładunkowy do przewozu wartości pieniężnych, wykonany z blachy stalowej o grubości co najmniej 1 mm, łączonej w sposób trwały, z odrębnymi drzwiami z zamkiem o wysokiej klasie odporności na włamanie (co najmniej klasy "A"), radiowy, optyczny lub akustyczny system alarmowy, środki łączności wewnętrznej i zewnętrznej, pojemnik stalowy lub walizkę specjalistyczną ze stojakiem służącym do przechowywania wartości pieniężnych podczas transportu, zamontowane w przedziale ładunkowym. Pojemnik stalowy i stojak powinny być zamontowane w sposób uniemożliwiający ich odłączenie od podłoża przy zamkniętych zamkach i ryglach. Pokrywa pojemnika powinna być zamykana co najmniej na jeden zamek trójpunktowy jednokluczowy, o minimum pięciu zastawkach w pełni zamiennych. Samochód osobowy przystosowany do przewozu wartości pieniężnych powinien posiadać drzwi z mechanizmem automatycznego blokowania, elektromechaniczny zawór odcięcia dopływu paliwa lub prądu, radiowy, optyczny lub akustyczny system alarmowy, środki łączności wewnętrznej i zewnętrznej oraz pojemnik stalowy lub walizkę specjalistyczną ze stojakiem służącym do przechowywania wartości pieniężnych podczas transportu, zamontowane w przedziale ładunkowym. Natomiast samochód specjalny powinien: posiadać seryjną konstrukcję skrzyniową z wyodrębnionym przedziałem ładunkowym i wzmocnionym zawieszeniem, opancerzony przedział osobowy z 5 miejscami oraz całkowicie odrębny przedział ładunkowy, wzmocniony stalą konstrukcyjną wyższej jakości, łączoną w sposób trwały. Przedział ładunkowy powinien posiadać tylko jedne drzwi zewnętrzne, np. drzwi tylne dwuskrzydłowe z blokadą ryglowania jednego skrzydła przez drugie i możliwością mocowania do ścian przedziału w położeniu otwartym z zawiasami o sworzniach zabezpieczonych przed wybiciem. Drzwi powinny być wyposażone w dodatkowy zamek wierzchni jednostronny przerabialny o minimum siedmiu płaskich zastawkach. Wyłożenie wewnętrznej powierzchni przedziału ładunkowego powinno być ognioodporne i trwałe, w szczególności odporne na uszkodzenia w czasie załadunku i wyładunku wartości pieniężnych. Przedział ładunkowy powinien być oświetlony tak, aby istniała możliwość jego obserwacji przez szklany wziernik o średnicy 60 mm z przedziału osobowego. Samochód ten powinien być wyposażony w sygnalizator alarmowy o zmiennym tonie mocowany w przedziale silnikowym, którego włącznik powinien być łatwo dostępny dla kierowcy lub członka zespołu konwojującego oraz samoczynnie włączający się przy próbie niepowołanego otwarcia każdych drzwi, sygnalizację alarmową połączoną ze światłami awaryjnymi i sygnalizatorem alarmowym o zmiennym tonie oraz włącznikiem rozrusznika i blokadą dopływu paliwa, elektromechaniczny zawór odcinający dopływ paliwa lub inne urządzenie dające taki sam skutek, urządzenia łączności radiowej, a także przedział osobowy, zbiornik paliwa, oszklenie kabiny odporne na przestrzelenie pociskami kalibru 7,62 mm z rdzeniem stalowym, wystrzeliwanymi z karabinka AK 47. Silnik powinien mieć system gaśniczy oraz zbiornik paliwa wykonany w sposób zabezpieczający przed wybuchem. Dla większej skuteczności zabezpieczeń system kontroli zamknięcia drzwi powinien być połączony z ogólnym systemem zamknięcia z sygnalizowaniem dla każdych drzwi alarmowym sygnałem dźwiękowym oraz światłami, a także elektryczną blokadą drzwi sterowaną z kabiny kierowcy. Wszystkie urządzenia elektryczne powinny posiadać instalację uniemożliwiającą zakłócenie przez urządzenia zewnętrzne. Koła omawianego pojazdu powinny posiadać wkładki masywowe, które po zniszczeniu opony umożliwią dalszą jazdę na odcinku do 15 km z prędkością 50 km/h. Samochód do przewozu wartości pieniężnych powinien posiadać świadectwo homologacji oraz atesty na opancerzenie i oszklenie przedziału osobowego. Samochody specjalne przewożące wartości pieniężne mogą być wyposażone w przepustkę specjalną "W" stanowiącą dokument zwalniający od kontroli drogowej. Przepustkę wydaje Komendant Główny Policji, na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej chronionej przez wewnętrzną służbę ochrony lub przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia w formie konwojowania wartości pieniężnych. Ochrona bankowych transportów wartości pieniężnych organizowanych przez jednostki organizacyjne Narodowego Banku Polskiego i innych banków lub transportów specjalnych może być wzmocniona przez funkcjonariuszy Policji na zasadach określonych w umowie zawartej między Prezesem Narodowego Banku Polskiego lub prezesem innego banku a Komendantem Głównym Policji.

WARUNKI ZATRUDNIENIA

Osoba ubiegająca się o zatrudnienie na stanowisku wartownika jest obowiązana posiadać licencję pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia (art. 26 ustawy), osoba ubiegająca się o zatrudnienie na stanowisku komendanta, jego zastępcy lub dowódcy warty jest obowiązana posiadać licencję pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia (art. 27 ustawy). Pracownicy ochrony powinni ponadto posiadać aktualne wyniki badań lekarskich i psychologicznych stwierdzające przydatność do wykonywania zadań. Komendantem może być osoba, która spełnia wymienione warunki, a nadto posiada co najmniej sześcioletni staż pracy w oddziale wart cywilnych lub była żołnierzem zawodowym. Do zatrudnienia zastępcy komendanta jest wymagany pięcioletni staż pracy w oddziale wart cywilnych. Natomiast dowódcą warty może być osoba posiadająca co najmniej dwuletni staż pracy na stanowisku starszego wartownika oddziału wart cywilnych lub jest co najmniej podoficerem rezerwy lub w stanie spoczynku. Starszym wartownikiem, wartownikiem lub młodszym wartownikiem może być osoba, która posiada licencję pierwszego stopnia i aktualne badania lekarskie i psychologiczne, których wyniki jednoznacznie potwierdzają brak przeciwwskazań do wykonywania czynności na określonych stanowiskach. Wymienione osoby muszą ponadto legitymować się odpowiednio rocznym stażem pracy na stanowisku wartownika oddziału wart cywilnych, rocznym stażem pracy na stanowisku młodszego wartownika oddziału wart cywilnych lub przeszkoleniem w zakresie posługiwania się bronią palną, wykorzystywaną w danym oddziale wart cywilnych. W kwestiach nieuregulowanych do zatrudniania pracowników ochrony, stosuje się ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

WEWNĘTRZNA SŁUŻBA OCHRONY

Wewnętrznymi służbami ochrony są uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników powołane do ochrony instytucji lub ich jednostek organizacyjnych. Do zakresu działania wewnętrznej służby ochrony należy: zapewnienie bezpieczeństwa osób znajdujących się w granicach chronionych obszarów i obiektów jednostki, ochrona obiektów, pomieszczeń i urządzeń jednostki przed dostępem do nich osób nieuprawnionych, ochrona mienia jednostki przed kradzieżą, zniszczeniem lub uszkodzeniem, konwojowanie mienia jednostki, zapobieganie zakłóceniom porządku na terenie jednostki oraz zawiadamianie kierownika jednostki o zdarzeniach powodujących naruszenie porządku, ujawnianie faktów dewastacji mienia jednostki, niezwłoczne zawiadamianie organów ścigania o czynach przestępnych zaistniałych na terenie jednostki i zabezpieczanie miejsca ich popełnienia do czasu przybycia organów ścigania. Obowiązkiem szefa ochrony jest: opracowywanie planu ochrony i innej dokumentacji ochronnej, organizowanie ochrony jednostki, planowanie zadań dla podległych pracowników ochrony, kierowanie oddziałem, sprawowanie nadzoru i kontroli nad wykonywaniem zadań ochrony, prowadzenie instruktaży i zajęć szkoleniowych z pracownikami ochrony oraz dokumentowanie tych czynności, podejmowanie działań zmierzających do stałego doskonalenia form i metod ochrony jednostki, dokonywanie okresowych pisemnych analiz i ocen stanu bezpieczeństwa jednostki, informowanie kierownika jednostki o stanie zagrożenia i ochrony jednostki, sprawowanie nadzoru nad przechowywaniem broni i amunicji oraz ich ewidencjonowaniem, udział w naborze pracowników ochrony. Zastępca szefa ochrony wykonuje obowiązki szefa ochrony podczas jego nieobecności oraz zadania zgodnie z podziałem pracy ustalonym przez szefa ochrony, kieruje pododdziałem i wykonuje polecenia szefa ochrony. Do dowódcy zmiany należy: organizowanie wykonywania zadań przez pracowników podległej zmiany zgodnie z dokumentacją ochronną, dokonywanie obchodów jednostki oraz instruowanie i kontrolowanie wykonywania zadań przez pracowników ochrony, przeprowadzanie interwencji w związku z zaistniałymi zagrożeniami bezpieczeństwa jednostki, wydawanie z magazynu broni, amunicji i środków przymusu bezpośredniego, wykonywanie poleceń przełożonych służbowych. W przypadku bezzmianowej organizacji ochrony jednostki, czynności należące do zakresu działania dowódcy zmiany wykonuje szef ochrony lub jego zastępca. Do zakresu kompetencji wartowników-konwojentów należy: utrzymywanie w gotowości do natychmiastowego użycia przydzielonej broni, środków przymusu bezpośredniego oraz innego wyposażenia, wykonywanie zadań wynikających z tabeli służby i innej dokumentacji ochronnej oraz poleceń przełożonych służbowych. Nazwę wewnętrznej służby ochrony, która zaczyna się od wyrazu "Straż" lub "Służba", tworzy kierownik jednostki, w której określona służba działa, uwzględniając rodzaj działalności lub charakter produkcji jednostki albo nazwę chronionego obszaru, obiektu lub urządzenia. Obowiązkowej ochronie sprawowanej przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne wspierane odpowiednim zabezpieczeniem technicznym podlegają obszary, obiekty i urządzenia szczególnie ważne dla obronności i interesu gospodarczego kraju, a także bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa. Wyróżniamy 4 stopnie ważności, którym są przyporządkowane określone obiekty dotyczące: 1) obronności państwa, 2) interesu gospodarczego państwa, 3) bezpieczeństwa publicznego i 4) innych ważnych interesów państwa. Ważnymi dla obronności państwa są niewątpliwie zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których są prowadzone prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji, zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy oraz magazyny rezerw państwowych. Zapewnienie ochrony interesu gospodarczego państwa należy do zakładów mających bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa, portów morskich i lotniczych, banków i przedsiębiorstw wytwarzających, przechowujących bądź transportujących wartości pieniężne w znacznych ilościach. Z kolei bezpieczeństwo publiczne gwarantują w szczególności: zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków, zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, źródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądź chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej, rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne. Istotnymi z punktu widzenia innych, a więc niewymienionych, lecz równie ważnych, interesów państwa są: zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej, obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe, muzea i inne obiekty, w których są zgromadzone dobra kultury narodowej i archiwa państwowe. Celem zapewnienia należytej ochrony w wymienionych obiektach tworzy się wewnętrzne służby ochrony. Rozpoczynają one funkcjonowanie w terminie 3 miesięcy od daty uzgodnienia z właściwym terytorialnie komendantem wojewódzkim Policji planu ochrony, po uprzednim wpisaniu do rejestru prowadzonego przez wojewodę. Potwierdzeniem powołania wewnętrznej służby ochrony jest protokół sporządzony przez komisję powołaną na mocy decyzji komendanta wojewódzkiego Policji. W jej skład wchodzą: przedstawiciel komendanta wojewódzkiego Policji jako przewodniczący komisji oraz dwie osoby wyznaczone przez kierownika jednostki jako jej członkowie. Komisja ma obowiązek sprawdzenia danych dotyczących specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej, a w tym: stanu etatowego, rodzaju oraz ilości uzbrojenia i wyposażenia, sposobu zabezpieczenia broni i amunicji, rodzaju zabezpieczeń technicznych zasad organizacji i wykonywania ochrony jednostki. Powyższe dane zawiera uzgodniony plan ochrony.

WIKTYMOLOGIA

Jest to nauka o ofierze przestępstwa, prowadząca do określenia roli, jaką ona odgrywa w popełnieniu przestępstwa. Wyniki badań wiktomologicznych niejednokrotnie wskazują, iż zachowanie ofiary było główną przyczyną popełnienia przestępstwa. Wiktymologia zajmuje się m.in. badaniem związków łączących sprawcę z przestępstwami. W badaniach czyni się starania prowadzące do ustalenia cech czyniących ludzi podatnymi na stanie się ofiarą przestępstwa.

WSPÓŁPRACA

Chodzi o współdziałanie specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) w zakresie wykonywanych zadań ochrony osób i mienia. Współpracę tę kierownik jednostki chronionej przez formacje ochronne podejmuje odpowiednio z właściwym terytorialnie: komendantem jednostki organizacyjnej Policji, kierownikiem jednostki ochrony przeciwpożarowej, szefem obrony cywilnej, komendantem straży gminnej (miejskiej). Współpraca z Policją polega w szczególności na: wymianie informacji o zagrożeniach w zakresie bezpieczeństwa osób i mienia oraz zakłócania spokoju i porządku publicznego, współdziałaniu w celu utrzymania spokoju i porządku publicznego podczas zgromadzeń, imprez artystycznych, rozrywkowych i sportowych, w zakresie określonym w odrębnych przepisach, współdziałaniu przy zabezpieczaniu miejsc popełnienia przestępstw i wykroczeń w granicach chronionych obszarów, obiektów lub urządzeń, wzajemnych konsultacjach doskonalących metody współpracy. Zasady te dotyczą również współpracy formacji ochronnych ze strażami gminnymi (miejskimi). Natomiast współpraca formacji ochronnych z jednostkami ochrony przeciwpożarowej polega na podejmowaniu działań ochronnych i zabezpieczających w przypadku wystąpienia w granicach chronionych obszarów, obiektów lub urządzeń pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, w szczególności na: wymianie informacji o powstałych zagrożeniach, wprowadzaniu na teren chronionych obszarów i obiektów jednostek ratowniczych, współdziałaniu przy przeprowadzaniu bezpiecznej ewakuacji ludzi i mienia, zabezpieczaniu miejsc po pożarze, klęsce żywiołowej lub innym miejscowym zagrożeniu, w tym uratowanego mienia. Zasady dotyczą współpracy formacji ochronnych z obroną cywilną.

WYKAZ

Prowadzony w formie pisemnej, a dodatkowo na nośnikach elektronicznych, dokument zawierający imię i nazwisko pracownika ochrony, datę i miejsce urodzenia, adres - miejsca zamieszkania lub pobytu czasowego, serię i numer dowodu osobistego oraz numer ewidencyjny PESEL, numer i stopień licencji, a także datę jej wydania oraz określenie organu, który ją wydał, numer pozwolenia na broń lub potwierdzenie dostępu do broni na okaziciela, datę zawarcia z pracownikiem ochrony umowy o pracę lub umowy zlecenia oraz datę jej rozwiązania. Dokument przechowuje się przez okres 5 lat liczony od zakończenia działalności przedsiębiorcy.

WYKROCZENIE

Czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary: aresztu w wymiarze od 5 do 30 dni, ograniczenia wolności w wymiarze 1 miesiąca, grzywny w wysokości od 20 zł do 5.000 zł lub nagany.

WYPOSAŻENIE

Pracownicy wewnętrznej służby ochrony mogą być wyposażeni i uzbrojeni w środki przymusu bezpośredniego i broń palną w ilości umożliwiającej wykonywanie ich zadań. Liczba egzemplarzy broni palnej krótkiej, broni gazowej, ręcznych miotaczy gazu i paralizatorów elektrycznych nie może przekroczyć stanu etatowego dwóch zmian pracowników wewnętrznej służby ochrony. Liczba egzemplarzy broni palnej długiej nie może przekroczyć stanu etatowego pracowników wewnętrznej służby ochrony, niezbędnego do ochrony największej liczby konwojów wykonywanych przez pracowników wewnętrznej służby ochrony w jednym czasie. Normatyw amunicji dla jednostki broni palnej i gazowej, przysługującej pracownikom wewnętrznej służby ochrony, określają przepisy dotyczące zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych. Pracowników wewnętrznej służby ochrony, w zależności od potrzeb, wyposaża się w: łączność bezprzewodową, kamizelki i hełmy kuloodporne, maski przeciwgazowe, latarki elektryczne, środki opatrunkowe, środki transportu. Kierownik jednostki, w której działa wewnętrzna służba ochrony, zapewnia jej pracownikom pomieszczenia, w tym wartownie i pokoje socjalne, umożliwiające im prawidłowe wykonywanie zadań. Pomieszczenia wartowni powinny być wydzielone w sposób uniemożliwiający dostęp osobom postronnym, usytuowane przy głównych wejściach i wjazdach na teren jednostki oraz wyposażone w oświetlenie sztuczne i awaryjne, ogrzewanie, instalację łączności, instalację sygnalizacyjno-alarmową, instalację przeciwpożarową.

WYPOWIEDZENIE

Ustawowy termin rozwiązania umowy o pracę za pracownikiem ochrony zatrudnionym co najmniej 3 lata wynosi 3 miesiące.

ZABEZPIECZENIE TECHNICZNE WARTOŚCI PIENIĘŻNYCH

Ochrona realizowana w formie zastosowania odpowiednich pomieszczeń, pojazdów przystosowanych lub specjalnych (bankowozów) oraz właściwych systemów alarmowych, a także innych środków w przypadku konieczności i zarazem możliwości transportu pieszego. Przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne wykonujące zabezpieczenie budynków i pomieszczeń oraz pojazdów są zobowiązani stosować urządzenia zabezpieczenia technicznego, posiadające świadectwa badań jakościowych lub kwalifikacyjne, certyfikaty, a także inne dokumenty, potwierdzające ich zgodność z obowiązującymi normami, wydane przez upoważnioną jednostkę. W razie wystąpienia w tych budynkach i pomieszczeniach niesprawności systemów alarmowych trwającej dłużej niż 12 godzin, liczbę posterunków bezpośredniego dozoru tych budynków i pomieszczeń zwiększa się do czasu usunięcia niesprawności o co najmniej jednoosobowy posterunek doraźny. Natomiast, jeżeli niesprawność systemów alarmowych wystąpiła poza godzinami pracy chronionej jednostki albo spodziewany czas naprawy urządzeń przekracza określoną liczbę godzin, posterunek doraźny tworzy co najmniej dwóch pracowników ochrony, w tym jeden uzbrojony. Wszystkich pracowników ochrony wyposaża się w niezbędne środki łączności zewnętrznej.

ZAKRES PROGRAMÓW KURSÓW

Minimalne zakresy programów kursów dla osób ubiegających się o licencję pracownika ochrony fizycznej obejmują dla pracownika ochrony fizycznej pierwszego stopnia zagadnienia teoretyczne o charakterze ogólnoprawnym, ochrony osób i ochrony mienia oraz praktyczne w zakresie szkolenia strzeleckiego, samoobrony i technik interwencyjnych, a dla pracownika ochrony fizycznej drugiego stopnia teoria obejmuje zagadnienia ogólnoprawne i zawodowe z zakresu ochrony osób i mienia, a praktyka zasady organizacji szkolenia strzeleckiego.

Zakres programowy kursów dla osób ubiegających się o licencję pracownika ochrony fizycznej I stopnia obejmuje 5 bloków: ogólnoprawny, ochrona osób, ochrona mienia, wyszkolenie strzeleckie (zajęcia teoretyczne i praktyczne) oraz samoobrona i techniki interwencyjne (zajęcia praktyczne). Blok ogólnoprawny obejmuje 8 tematów: I. Przepisy regulujące zasady wykonywania zadań pracownika ochrony fizycznej, składający się z 5 zagadnień: 1 Szczegółowe zasady organizacji i działania wewnętrznych służb ochrony; 2. Wymagania kwalifikacyjne pracowników ochrony; 3. Uprawnienia pracowników ochrony w ochronie mienia, z uwzględnieniem przypadków i warunków użycia broni i innych środków przymusu bezpośredniego; 4. Odpowiedzialność cywilna i karna pracownika ochrony; 5. Ochrona tajemnicy państwowej i służbowej; II. Wybrane elementy prawa karnego i wykroczeń, składający się z 10 zagadnień: 1. Ogólna definicja przestępstwa i wykroczenia; 2. Podział formalny na przestępstwa i wykroczenia, konsekwencje prawnomaterialne i procesowe; 3. Podział przestępstw na zbrodnie i występki; 4. Pojęcie winy umyślnej i nieumyślnej; 5. Ogólna charakterystyka okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną.; 6. Instytucja obrony koniecznej; 7. Instytucja stanu wyższej konieczności; 8. Przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu i wolności; 9. Przestępstwa przeciwko mieniu; 10. Wykroczenia przeciwko mieniu; III. Wybrane elementy prawa karnego procesowego, składający się z 4 zagadnień: 1. Prawa i obowiązki świadka; 2. Uprawnienia pokrzywdzonego; 3. Ujęcie osoby; 4. Społeczny i prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie ściganym z urzędu; IV. Wybrane elementy prawa cywilnego, chodzi o odpowiedzialność cywilną pracownika ochrony; V. Wybrane elementy prawa pracy, składający się z 9 zagadnień: 1. Pojęcie pracownika i pracodawcy; 2. Umowa o pracę - zawarcie, rozwiązanie i wygaśnięcie; 3. Obowiązki pracodawcy; 4. Obowiązki pracownika; 5. Odpowiedzialność porządkowa i materialna pracownika; 6. Czas pracy; 7. Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 8. Prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 9. Roszczenia ze stosunku pracy; VI. Wybrane elementy psychologii, składający się z 6 zagadnień: 1. Spostrzeganie - charakter bodźca, tło lub otoczenie, wpływ uczuć osobistych, nastawienia, popędy; 2. Zapamiętywanie - rodzaje pamięci, efektywne techniki zapamiętywania; 3. Budowa portretu pamięciowego; 4. Elementy negocjacji; 5. Wybrane zagadnienia z teorii i praktyki zachowań agresywnych; 6. Podstawowe informacje dotyczące stresu, jego funkcjonowania i radzenia sobie w sytuacjach trudnych; VII. Etyka pracownika ochrony, składający się z 3 zagadnień: 1. Podstawowe pojęcia; 2. Uczciwość, rzetelność, profesjonalizm w pracy związanej z ochroną osób i mienia; 3. Poszanowanie godności człowieka a uprawnienia do użycia środków przymusu bezpośredniego; VIII. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej, zawierający 2 zagadnienia: 1. Zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadkach zranień bądź krwawień tętniczych i żylnych, złamań kości, oparzeń, porażenia bronią gazową lub paralizatorem elektrycznym, omdleń; 2. Praktyczne opatrywanie ran postrzałowych, unieruchamianie kończyn, wykonywanie sztucznego oddychania i pośredniego masażu serca. Przyjęto, że realizacja tematyki bloku w ramach wykładów, seminariów i zajęć praktycznych może nastąpić w minimalnym łącznym wymiarze 50 godzin. Blok ochrona osób obejmuje 4 tematy: I. Przyczyny zamachu na osoby, w którym chodzi o charakterystykę motywów ataków; II. Metody i etapy ataków na osoby oraz używane środki, omawiający 4 zagadnienia: 1. Atak z użyciem broni palnej z bliska; 2. Atak z użyciem broni palnej na odległość; 3. Atak z użyciem materiałów wybuchowych. 4. Uprowadzenia; III. Założenia taktyczne przeciwdziałania atakom, składający się z 6 zagadnień: 1. Rozpoznanie zagrożenia; 2. Wykrywanie obserwacji; 3. Taktyka ochrony w obiekcie; 4. Taktyka ochrony w miejscu publicznym; 5. Taktyka ochrony w środkach transportu; 6. Ograniczenia w ochronie osób wynikające z ustawy o ochronie osób i mienia; IV Organizacja grupy ochronnej, zawierający 3 zagadnienia: 1. Szyki ochronne; 2. Pierścienie bezpieczeństwa; 3. Kawalkady. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów, seminariów i zajęć praktycznych może nastąpić w minimalnym łącznym wymiarze 30 godzin. Blok ochrona mienia obejmuje 3 tematy: I. Ochrona obiektu, obejmujący 7 zagadnień: 1. Cel ochrony i rodzaje zagrożeń; 2. Formy wykonywania zadań ochronnych; 3. Zadania i obowiązki pracownika ochrony w związku z kontrolą ruchu osobowego, kontrolą ruchu materiałowego, kontrolą przestrzegania przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, kontrolą przestrzegania przepisów przeciwpożarowych, ujęciem sprawcy przestępstwa lub wykroczenia, fizycznym zabezpieczeniem miejsca zdarzenia (przestępstwa, wykroczenia, wypadku, pożaru), zamachem terrorystycznym, ochroną tajemnicy państwowej i służbowej; 4. Specyfika ochrony zakładu przemysłowego; 5. Specyfika ochrony banku; 6. Specyfika ochrony rezydencji; 7. Specyfika ochrony innych obiektów; II. Ochrona konwojów, zawierający 12 zagadnień: 1. Przepisy prawa regulujące zasady transportu wartości pieniężnych; 2. Pojęcie, cel i istota konwoju; 3. Rodzaje konwojów; 4. Obowiązki dowódcy konwoju; 5. Obowiązki konwojenta; 6. Obowiązki innych osób wchodzących w skład konwoju; 7. Organizacja i zasady ochrony konwoju pieszego; 8. Organizacja i zasady ochrony konwoju wykonywanego przy pomocy środków transportu; 9. Rodzaje zagrożeń; 10. Zasady postępowania w przypadkach nadzwyczajnych; 11. Współdziałanie z Policją przy realizacji konwoju; 12. Prowadzenie dokumentacji związanej z konwojem; III. Techniczne środki zabezpieczenia mienia, składający się z 6 zagadnień: 1. Ogólne wymogi prawne stosowania technicznych urządzeń zabezpieczających; 2. Zabezpieczenia budowlane - klasyfikacja i przeznaczenie; 3. Zabezpieczenia mechaniczne - klasyfikacja i przeznaczenie; 4. Zabezpieczenia elektroniczne - klasyfikacja i przeznaczenie; 5. Podziały i różnice funkcjonalne urządzeń alarmowych; 6. Uszkodzenia i awaryjność urządzeń alarmowych. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów, seminariów i zajęć praktycznych może zamknąć się w minimalnym łącznym wymiarze 70 godzin. Blok wyszkolenie strzeleckie (zajęcia teoretyczne i praktyczne) obejmuje 3 tematy: I. Budowa i zasady działania broni, zawierający 4 zagadnienia: 1. Działanie, przeznaczenie i charakterystyki techniczne pistoletu, rewolweru, pistoletu maszynowego oraz strzelby gładkolufowej na wybranych przykładach; 2. Podstawy celnego strzelania; 3. Rozkładanie i składanie broni na wybranych przykładach; 4. Najczęściej występujące przyczyny i objawy zacięcia broni oraz sposoby skutecznego ich usuwania; II. Zasady bezpiecznego obchodzenia się z bronią dotyczy zasad bezpiecznego obchodzenia się z pistoletem (rewolwerem), w tym również zachowania na strzelnicy; III. Techniki posługiwania się bronią, zawierający 3 zagadnienia: 1. Techniki szybkiego sięgania po broń; 2. Przyjmowanie postaw strzeleckich; 3. Strzelanie. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów, seminariów i zajęć praktycznych jest możliwa w minimalnym łącznym wymiarze 35 godzin. Blok samoobrona i techniki interwencyjne (zajęcia praktyczne) obejmuje 2 tematy: I. Samoobrona, zawierający 7 zagadnień: 1. Postawy i poruszanie się w walce; 2. Techniki wyprowadzania uderzeń i kopnięć oraz sposoby ich blokowania; 3. Pady i przewroty w walce wręcz; 4. Rzuty przez biodro oraz podcięcia zewnętrzne i ich odmiany; 5. Chwyty transportowe - dźwignie na stawy kończyn górnych; 6. Uwalnianie się z chwytów, obezwładniających i duszenia; 7. Miejsca wrażliwe na ciele człowieka i sposoby obezwładniania; II. Techniki interwencyjne, składający się z 7 zagadnień: 1. Techniki kajdankowania i obszukiwania osób; 2. Posługiwanie się pałką wielofunkcyjną typu "tonfa"; 3. Techniki usuwania z pojazdu osoby stawiającej opór; 4. Obrona przed atakami nożem i niebezpiecznymi przedmiotami; 5. Obrona przed zagrożeniem bronią palną; 6. Podstawowe techniki posługiwania się bronią w walce; 7. Współdziałanie pracowników ochrony w różnych sytuacjach taktycznych. Realizacja tematyki bloku w ramach zajęć praktycznych połączonych z pokazem może zmieścić się w minimalnym łącznym wymiarze 60 godzin.

Zakres programowy kursów dla osób ubiegających się o licencję pracownika ochrony fizycznej II stopnia obejmuje 3 bloki: ogólny, prawny i zawodowy. Blok ogólny obejmuje 10 tematów: I. Podstawy prawne wykonywania zadań ochrony osób i mienia, zawierający 9 zagadnień: 1. Pojęcia podstawowe; 2. Obszary, obiekty i urządzenia podlegające obowiązkowej ochronie - kryteria sporządzania wykazów, odpowiedzialność karna związana z brakiem zapewnienia fizycznej lub technicznej ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie; 3. Zasady sporządzania planu ochrony jednostki i tryb jego uzgadniania; 4. Wewnętrzne służby ochrony - zasady i tryb tworzenia, struktura organizacyjna, zakres działania, sposób prowadzenia dokumentacji ochronnej, uzbrojenie, wyposażenie i umundurowanie; 5. Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia; 6. Wymagania kwalifikacyjne pracowników ochrony; 7. Uprawnienia pracowników ochrony w ochronie osób i mienia z uwzględnieniem środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej; 8. Odpowiedzialność karna pracownika ochrony; 9. Zakres i tryb sprawowania przez Policję nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi; II. Wybrane zagadnienia organizacji i zarządzania, zawierający 4 zagadnienia: 1. System kierowania instytucją, a w tym instytucja jako system zorganizowany, ogólne zasady kierowania, style kierowania, kierowanie jako proces podejmowania decyzji; 2. Organizowanie stanowisk pracy, w szczególności określenie zadań, uprawnień i odpowiedzialności; 3. Polityka kadrowa; 4. System motywacji i kontroli; III. Wybrane zagadnienia psychologii i socjologii pracy, zawierający 5 zagadnień: 1. Podstawowe pojęcia psychologii pracy; 2. Procesy poznawcze, a w tym odbiór danych, spostrzeganie, przetwarzanie danych; 3. Niektóre zagadnienia psychologii osobowości, w szczególności zainteresowania i skłonności, uzdolnienia i zdolności oraz charakter; 4. Analiza społeczeństwa w zakresie: pojęcie i struktura grupy społecznej, klasyfikacja grupy społecznej, grupy celowe, tłum i inne zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań; 5. Analiza ważniejszych procesów społecznych, do których należą: procesy przystosowania, współpraca, współzawodnictwo i konflikt; IV. Wybrane zagadnienia kryminologii, zawierający 3 zagadnienia: 1. Ogólna charakterystyka współczesnej przestępczości; 2. Niektóre zjawiska społeczne o potencjale kryminogennym; 3. Profilaktyka kryminologiczna; V. Wybrane zagadnienia kryminalistyki, zawierający 5 zagadnień: 1. Pojęcie, istota i zadania kryminalistyki; 2. Zasadnicze źródła informacji; 3. Ślady kryminalistyczne; 4. Metody identyfikacji człowieka i rzeczy; 5. Postępowanie po uzyskaniu informacji o przestępstwie do czasu przybycia Policji; VI. Etyka zawodowa pracownika ochrony, zawierający 4 zagadnienia: 1. Normy moralne a normy prawne; 2. Normy moralne w sytuacjach konfliktowych; 3. Etyczne aspekty relacji pracownik ochrony - obywatel; 4. Podejmowanie decyzji w sytuacjach konfliktowych; VII. Wybrane zagadnienia z ekonomii, zawierający 5 zagadnień: 1. Przedmiot i metoda ekonomii; 2. System gospodarczy i podmioty gospodarcze; 3. Rynek jako mechanizm gospodarczy; 4. Przedsiębiorstwo a rynek; 5. Rynek kapitałowy; VIII. Organizacja administracji państwowej i samorządowej, zawierający 3 zagadnienia: 1. Struktura organizacji państwa; 2. Struktura organizacji samorządowej; 3. Rola państwa i samorządów w działaniach na rzecz bezpieczeństwa i porządku publicznego; IX. Ochrona tajemnicy państwowej i służbowej, zawierający 3 zagadnienia: 1. Pojęcie tajemnicy państwowej; 2. Pojęcie tajemnicy służbowej; 3. Zasady postępowania z dokumentami zawierającymi tajemnicę państwową i służbową; X. Pojęcie terroryzmu. Cele i metody działań terrorystycznych, zawierający 4 zagadnienia: 1. Terroryzm - początki i jego rozwój; 2. Zabezpieczenia karnoprawne przy zwalczaniu terroryzmu w Polsce i na świecie; 3. Motywy działań terrorystycznych; 4. Przykładowe działania sprawców zamachów terrorystycznych. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów, seminariów i zajęć praktycznych zamyka się w minimalnym łącznym wymiarze 60 godzin. Blok prawny obejmuje 6 tematów: I. Wybrane zagadnienia prawa cywilnego, zawierający 10 zagadnień: 1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych; 2. Pojęcie osoby fizycznej i osoby prawnej; 3. Oświadczenie woli i wady oświadczenia woli; 4. Pojęcie umowy, forma zawarcia umowy; 5. Pojęcie zobowiązania; 6. Umowa o dzieło; 7. Umowa zlecenia; 8. Instytucja spółki cywilnej; 9. Własność i posiadanie oraz ich ochrona prawna; 10. Czyny niedozwolone; II. Wybrane zagadnienia prawa karnego materialnego i procesowego, zawierający 14 zagadnień: 1. Źródła i podział prawa karnego; 2. Zasady odpowiedzialności karnej; 3. Formy popełnienia przestępstwa; 4. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną; 5. Przestępstwa przeciwko wolności; 6. Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej; 7. Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową; 8. Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego; 9. Przestępstwa przeciwko ochronie informacji; 10. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu; 11. Podmioty procesu karnego (pokrzywdzony, świadek); 12. Czynności procesowe; 13. Środki dowodowe; 14. Postępowanie przygotowawcze; III. Wybrane zagadnienia prawa administracyjnego, zawierający 6 zagadnień: 1. Źródła prawa administracyjnego; 2. Zakres podmiotowy i przedmiotowy prawa administracyjnego; 3. Uczestnicy postępowania administracyjnego - ich prawa i obowiązki; 4. Tryb postępowania administracyjnego; 5. Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnym; 6. Środki zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym; IV. Wybrane zagadnienia prawa handlowego, zawierający 4 zagadnienia: 1. Podmioty prawa handlowego; 2. Pojęcie firmy; 3. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - struktura, organizacja, odpowiedzialność; 4. Spółka akcyjna - struktura, organizacja, odpowiedzialność; V. Wybrane zagadnienia prawa finansowego, zawierający 4 zagadnienia: 1. Podstawy prawne rachunkowości; 2. Istota podatku dochodowego od osób fizycznych; 3. Istota podatku dochodowego od osób prawnych; 4. Istota podatku od towarów i usług; VI. Wybrane zagadnienia prawa pracy, zawierający 10 zagadnień: 1. Źródła prawa pracy; 2. Nawiązanie, rozwiązanie i wygaśnięcie stosunku pracy; 3. Wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy; 4. Regulaminy pracy.; 5. Czas pracy - wymiar i rozkład, godziny nadliczbowe i urlopy; 6. Pojęcie ryzyka zawodowego; 7. Badania lekarskie; 8. Bezpieczeństwo i higiena pracy; 9. Środki ochrony indywidualnej; 10. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów i seminariów zamyka się w łącznym wymiarze 60 godzin. Blok zawodowy obejmuje 18 tematów: I. Ogólne zasady przygotowania i prowadzenia ochrony, zawierający 5 zagadnień: 1. Zasady dokonywania analizy zaistniałych i potencjalnych zagrożeń; 2. Zasady określania organizacji, struktury i wykonywania ochrony; 3. Kalkulacja i dyslokacja sił i środków; 4. Określenie niezbędnego wyposażenia i uzbrojenia dla pracowników ochrony; 5. Przydzielanie zadań dla pracowników ochrony; II. Podstawowe formy realizowania fizycznej ochrony osób i mienia, zawierający 4 zagadnienia: 1. Ochrona stała; 2. Ochrona doraźna; 3. Dozór sygnałów alarmowych; 4. Konwój; III. Warunki psychofizyczne niezbędne do wykonywania poszczególnych zadań pracownika ochrony, zawierający 4 zagadnienia: 1. Dobór pracowników do wykonywania czynności nadzorczych; 2. Dobór pracowników do wykonywania obowiązków konwojenta; 3. Dobór pracowników do wykonywania bezpośrednich obowiązków związanych z ochroną osób; 4. Dobór pracowników do wykonywania czynności związanych z dozorem sygnałów alarmowych; IV. Zasady opracowania planu ochrony oraz procedur bezpieczeństwa, zawierający 6 zagadnień: 1. Wpływ charakteru działalności (produkcji) na kształt ochrony; 2. Analiza potencjalnych i faktycznych zagrożeń; 3. Topograficzne położenie chronionego obiektu w kontekście podejmowanych czynności ochronnych; 4. Określenie punktów ważnych i newralgicznych z punktu widzenia sprawowanej ochrony; 5. Uzasadnienie planowanej formy ochrony i zabezpieczenia obiektu; 6. Zasady sporządzania instrukcji w zakresie ochrony; V. Nadzór i kontrola nad zadaniami wykonywanymi przez pracowników ochrony, zawierający 3 zagadnienia: 1. Rola nadzoru w pracy ochronnej; 2. Metody nadzoru nad wykonawstwem czynności ochronnych; 3. Wykorzystanie urządzeń technicznych w kontroli pracy; VI. Obowiązujące przepisy prawne związane z ochroną wartości pieniężnych, chodzi o poznanie treści rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne; VII. Zasady organizacji ochrony konwoju, zawierający 5 zagadnień: 1. Zasady opracowania instrukcji konwojowej zawierającej: ogólne warunki wykonywania konwoju, obowiązki organizujących konwój, obowiązki poszczególnych członków konwoju, skład i wyposażenie konwoju w związku z charakterem konwojowanego mienia, algorytmy określające postępowanie członków konwoju w sytuacjach zagrożenia, określenie systemu łączności, sposób dokumentowania czynności; 2. Dobór grupy konwojowej; 3. Specyfika szkolenia grup konwojowych; 4. Wyposażenie grupy konwojowej; 5. Odprawa przed realizacją konwoju; VIII. Planowanie trasy konwoju, zawierający 3 zagadnienia: 1. Dobór trasy konwoju jako element bezpieczeństwa; 2. Opis trasy w zakresie: odległości, przebiegu trasy na terenach zurbanizowanych, przebiegu trasy w miejscach szczególnie zagrożonych przestępczością, intensywności ruchu drogowego w poszczególnych porach doby, rozmieszczenia jednostek Policji, występowania punktów newralgicznych, ewentualnych miejsc postoju, otoczenia obiektu docelowego; 3. Zasada losowego doboru tras; IX. Prowadzenie dokumentacji związanej z konwojem, zawierający 3 zagadnienia: 1. Umowa o świadczeniu usług konwojowych. 2. Książka konwojów. 3. Opracowywanie tabeli kodowych; X. Zasady opracowania instrukcji o systemie stosowania przepustek oraz kontroli ruchu osobowego i materiałowego w chronionym obiekcie, zawierający 8 zagadnień: 1. Potrzeba kontroli ruchu osobowo-materiałowego w chronionym obiekcie; 2. Strefy dostępności; 3. Określenie dokumentów uprawniających do wstępu do chronionego obiektu i wwozu lub wywozu materiałów; 4. Wskazanie komórki organizacyjnej upoważnionej do wystawiania i ewidencjonowania dokumentów dotyczących ruchu osobowo-materiałowego; 5. Zagadnienia organizacyjno-porządkowe związane z przechowywaniem i ewidencjonowaniem kluczy; 6. Przydzielenie zadań dla pracowników ochrony w związku z kontrolą ruchu osobowo-materiałowego; 7. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych; 8. Wykorzystanie urządzeń technicznych w zakresie kontroli dostępu; XI. Rodzaje i metody zagarnięcia mienia występujące w zakładach produkcyjnych, przyczyny sprzyjające ich dokonywaniu oraz zadania pracowników ochrony w zakresie ich zapobiegania i wykrywania, zawierający 5 zagadnień: 1. Zakład w aspekcie wiktymologicznym; 2. Kierunek zagrożeń w zakresie ochrony mienia zakładu; 3. Okoliczności sprzyjające kradzieżom w zakładzie; 4. Stosowane metody zaboru mienia w zależności od charakteru produkcji; 5. Zadania i rola pracowników ochrony w zakresie przeciwdziałania kradzieżom zakładowym; XII. Techniczne środki zabezpieczenia obiektów, zawierający 3 zagadnienia: 1. Techniczne urządzenia zabezpieczające (budowlane, mechaniczne i elektroniczne); 2. Systemy zabezpieczenia stosowane w ochronie obiektów; 3. Obowiązujące normy w zakresie stosowania urządzeń zabezpieczających; XIII. Zasady współpracy z Policją w zakresie ochrony obiektu oraz przeciwdziałania przestępczości, zawierający 4 zagadnienia: 1. Określenie płaszczyzn współpracy; 2. Konflikt interesów; 3. Wzajemna wymiana informacji a zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej; 4. Prawne obowiązki współpracy; XIV. Zadania pracowników ochrony w związku z zagrożeniem zamachami przestępczymi i terrorystycznymi, zawierający 4 zagadnienia: 1. Włamanie do obiektu; 2. Napad na bank lub inną instytucję finansową; 3. Napad na inny obiekt; 4. Podłożenie ładunku wybuchowego; XV. Prowadzenie dokumentacji związanej z działalnością ochronną, wynikającej z potrzeby dokumentowania czynności ochronnych w postaci książki służby (ochrony obiektu), ewidencji broni, książki wydawania broni i innych dokumentów jako następstwo planu ochrony; XVI. Zasady, formy i metody szkolenia pracowników ochrony, zawierający 4 zagadnienia: 1. Prawne obowiązki szkolenia, wynikające z Kodeksu pracy; 2. Cel szkolenia pracowników ochrony; 3. Wykład, seminarium, pokaz i ćwiczenia jako formy szkolenia pracownika ochrony; 4. Dokumentowanie szkoleń; XVII. Warunki i zasady organizacji szkoleń strzeleckich pracowników ochrony osób i mienia, omówienie Instrukcji szkolenia strzeleckiego pracowników ochrony i XVIII. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej. Realizacja tematyki bloku w ramach wykładów i seminariów może zamknąć się w minimalnym łącznym wymiarze 120 godzin.

Kursy pracowników ochrony fizycznej mogą być prowadzone na zasadach określonych w przepisach o systemie oświaty albo w przepisach o działalności gospodarczej.

ZANIECHANIE

Czynem jest również zaniechanie. Zaniechanie ma dwojakiego rodzaju postać, a mianowicie działania właściwego i nagannego. Zaniechanie działania polegające na rezygnacji z popełnienia czynu zabronionego ma charakter pozytywny i jest wyrazem zrozumienia błędu, który na szczęście nie przerodził się w czyn zabroniony. Natomiast zaniechanie, które było jedyną przyczyną urzeczywistnienia czynu zabronionego, jest w zależności od skutku przestępstwem lub wykroczeniem. O zaniechaniu możemy mówić wówczas, gdy na sprawcy czynu, oczywiście w chwili jego popełnienia, ciążył prawny obowiązek zapobiegnięcia skutkowi.

ZASADA HUMANITARYZMU

Karaniu musi towarzyszyć realizacja jednej z naczelnych dyrektyw, którą jest zasada humanitaryzmu, a w tym poszanowanie godności człowieka. Zasadę humanitaryzmu gwarantuje art. 40 Konstytucji RP, w myśl którego nikt nie może być poddawany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu, a więc poddawany karom cielesnym. Humanitaryzmem jest postawa nacechowana poszanowaniem człowieka i jego godności oraz pragnieniem oszczędzenia mu cierpień. Zasada humanitaryzmu wynika z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, która została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 10 grudnia 1984 r. (Dz. U. z 1989 r. Nr 63, poz. 378).

ZASADA KARANIA

Niewątpliwy wpływ na wymiar kary ma rodzaj i rozmiar ujemnych następstw czynu zabronionego, a zatem organ orzekający ma obowiązek ustalenia stopnia tych następstw w postaci wysokości powstałej szkody materialnej. Drugą okolicznością wymagającą wyjaśnienia jest rodzaj i stopień naruszonych przez sprawcę obowiązków. Organ procesowy powinien zebrać materiał dowodowy umożliwiający wypowiedzenie się w kwestii, czy naruszenie obowiązku miało charakter: rażący, znaczny, czy też nieznaczny. Istotnym bowiem elementem decydującym o stopniu społecznej szkodliwości czynu jest motyw. W przypadku, gdy jest on naganny, niski, godny potępienia, mamy do czynienia z wyższą szkodliwością czynu. Natomiast kiedy motyw zasługuje na uwzględnienie oraz wynika ze szlachetnych pobudek, niewątpliwie czyn charakteryzuje się mniejszą szkodliwością. Do okoliczności mających wpływ na ocenę stopnia szkodliwości społecznej dodajmy sposób działania sprawcy i jego nastawienie psychiczne do czynu. Kolejną okolicznością mającą wpływ na wymiar kary i rodzaj środków karnych są właściwości i warunki osobiste sprawcy, a więc odpowiednio cechy charakteru i osobowości, oraz sytuacja. Próbujemy odpowiedzieć na pytanie jaki jest, a zatem, czy jest spokojny, troskliwy, zrównoważony, zgodny, wolny od nałogów albo nerwowy, agresywny, konfliktowy, bezduszny i uzależniony, przy czym oceny dokonujemy na tle warunków rodzinnych i zawodowych, a także materialnych, łącznie z charakterystyką środowiska, z którym utrzymuje kontakty. Ważną okolicznością, której nie wolno pominąć przy wymiarze kary, są sposób życia sprawcy przed popełnieniem czynu zabronionego i po jego popełnieniu. Do okoliczności łagodzących w tym zakresie można zaliczyć to, że przed popełnieniem czynu prowadził tryb życia nienaganny. Ponadto zrozumiał swój błąd, okazał skruchę i wykazał się konsekwentnym dążeniem do naprawienia szkody. Natomiast, jeżeli demonstruje pogardę dla norm prawnych, niewątpliwie w ocenie wymiaru sprawiedliwości zapisuje na swoje konto okoliczności obciążające. Należy jednak podkreślić, że samo nieokazanie skruchy i niewykazanie chęci naprawienia szkody będące konsekwencją nieprzyznania się do winy, bez domieszki cynizmu i pogardy dla prawa, nie leży po stronie okoliczności obciążających, mieści się bowiem w granicach prawa do obrony. Premią dla sprawcy przestępstwa jest złagodzenie lub darowanie mu kary w przypadku ujawnienia wszystkich istotnych okoliczności popełnienia określonego czynu zabronionego. Sprawca ten musi jednakże wydać wspólników oraz określić swój udział w popełnieniu czynu zabronionego. Możliwość zastosowania tej zasady jest obwarowane szeregiem warunków. Przede wszystkim wymaga dostarczenia organowi ścigania w formie pisemnej lub ustnej do protokołu przesłuchania istotnych dla sprawy wiadomości, których organy te bez pomocy sprawcy nie posiadały. W przypadku złożenia zawiadomienia w chwili, kiedy organ ścigania podjął już czynności w celu ujawnienia przestępstwa (np. przeszukanie), "informator" zasłuży na zastosowanie wobec niego "premii" tylko wtedy, jeżeli wyniki czynności procesowych nie dadzą podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie określonego czynu zabronionego, natomiast przekazane przez niego wiadomości stworzą takie podstawy.

ZASADZKA

W przypadku ostrzelania konwoju kierujący pojazdem przewożącym wartościowe lub niebezpieczne przedmioty czyni starania, aby możliwie najszybciej opuścić miejsce zagrożenia.

ZAWIESZENIE

Decyzja o zakazie wykonywania czynności pracownika ochrony podjęta przez właściwego komendanta wojewódzkiego Policji w chwili uzyskania wiadomości o wszczęciu przeciwko temu pracownikowi postępowania karnego o przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu (zawieszenie obligatoryjne). Właściwy podmiot może zawiesić prawa wynikające z licencji, jeżeli pracownik popełnił inne przestępstwo (zawieszenie fakultatywne).

ZBRODNIA

Przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności nie krótszą niż 3 lata.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Człowiek zdolny do czynności prawnych może skutecznie i samodzielnie podejmować działania prawne prowadzące do nabycia lub zbycia praw i obowiązków.

ZNIEWAGA

Znieważenie pracownika ochrony podczas wykonywania przez niego obowiązków służbowych jest przestępstwem ściganym z urzędu.

ZRANIENIE

Zatrzymanie konwoju może nastąpić w przypadku zranienia konwojenta lub innej nagłej choroby, jeżeli zagrażają jego życiu.

Przedmiotowe prawodawstwo podustawowe.

Ustawa jest realizowana przez dyspozycje następujących 18 rozporządzeń:

1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne (Dz. U. Nr 129, poz. 858, zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 17, poz. 221), wydane na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 24 grudnia 1998 r., z wyjątkiem § 7 ust. 2, który wszedł w życie 24 października 1999 r.).

2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony (Dz. U. z 1999 r. Nr 4, poz. 31, zm. Dz. U. z 2001 r. Nr 119, poz. 1273), wydane na podstawie art. 13 ustawy (obowiązuje od dnia 2 lutego 1999 r.). Rozporządzenie określa dla wewnętrznych służb ochrony: szczegółowe zasady i tryb tworzenia, strukturę organizacyjną i zakres działania, sposób prowadzenia dokumentacji ochronnej, uzbrojenie i wyposażenie, umundurowanie i oznaki służbowe, sposób tworzenia nazw.

3. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 czerwca 1999 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony działających na terenach komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej (Dz. U. Nr 58, poz. 619), wydane na podstawie art. 14 ustawy (obowiązuje od dnia 11 lipca 1999 r.). Rozporządzenie określa dla wewnętrznych służb ochrony działających na terenach komórek i jednostek organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej: warunki i tryb ich tworzenia, strukturę organizacyjną i zakres działania, uzbrojenie i wyposażenie, warunki zatrudnienia pracowników, umundurowanie i odznaki służbowe.

4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998 r. w sprawie rodzajów dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o udzielenie koncesji na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia (Dz. U. Nr 69, poz. 457), wydane na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 21 czerwca 1998 r.).

5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 1998 r. w sprawie dokumentacji wymaganej przy prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz czasu jej przechowywania (Dz. U. Nr 68, poz. 458), wydane na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 21 czerwca 1998 r.). Rozporządzenie określa dokumentację dotyczącą zatrudnionych pracowników ochrony oraz zawieranych i realizowanych umów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, a także czas przechowywania tej dokumentacji.

6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 lipca 1998 r. w sprawie wysokości i trybu wnoszenia opłaty za wydanie licencji pracownika ochrony (Dz. U. Nr 98, poz. 627), wydane na podstawie art. 30 ust. 4 ustawy (obowiązuje od dnia 15 sierpnia 1998 r.).

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 czerwca 1998 r. w sprawie wzoru i trybu wydawania licencji pracownika ochrony fizycznej i licencji pracownika zabezpieczenia technicznego oraz trybu i częstotliwości wydawania przez organy Policji opinii o pracownikach ochrony (Dz. U. Nr 78, poz. 511), wydane na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy (obowiązuje od dnia 11 lipca 1998 r.).

8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 marca 1999 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej (Dz. U. Nr 30, poz. 299, zm. Dz. U. z 2000 r. Nr 81, poz. 917), wydane na podstawie art. 34 ustawy (obowiązuje od dnia 27 kwietnia 1999 r.). Rozporządzenie określa zasady, zakres, tryb i częstotliwość przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej, jednostki uprawnione do przeprowadzania badań oraz wzory druków stosowanych w związku z tymi badaniami, jak również wysokość i tryb wnoszenia opłat za te badania.

9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie rodzajów dyplomów i świadectw wydawanych przez szkoły i inne placówki oświatowe, które potwierdzają uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w zakresie ochrony osób i mienia, minimalnego zakresu programów kursów pracowników ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia oraz zakresu obowiązujących tematów egzaminów i trybu ich składania, składu komisji egzaminacyjnej i sposobu przeprowadzania egzaminu (Dz. U. Nr 113, poz. 731), wydane na podstawie art. 35 ustawy (obowiązuje od dnia 15 września 1998 r.). Przepisy rozporządzenia stosuje się do osób ubiegających się o uzyskanie licencji pracownika ochrony fizycznej pierwszego i drugiego stopnia.

10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 listopada 1998 r. w sprawie szczegółowego trybu działań pracowników ochrony, podejmowanych wobec osób znajdujących się w granicach chronionych obiektów i obszarów (Dz. U. Nr 144, poz. 933), wydane na podstawie art. 36 ust. 5 ustawy (obowiązuje od dnia 12 grudnia 1998 r.). Rozporządzenie reguluje szczegółowy tryb działań pracowników ochrony, polegających na: ustalaniu uprawnień osób do przebywania na obszarach lub w obiektach chronionych, legitymowaniu ich w celu ustalenia tożsamości, wzywaniu osób do opuszczenia obszaru lub obiektu, w przypadku stwierdzenia braku uprawnień do przebywania na terenie chronionego obszaru lub obiektu albo stwierdzenia zakłócania porządku, ujęciu osób stwarzających, w sposób oczywisty, bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla chronionego mienia, w celu niezwłocznego oddania tych osób Policji.

11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobów użycia przez pracowników ochrony środków przymusu bezpośredniego (Dz. U. Nr 89, poz. 563), wydane na podstawie art. 38 ust. 5 ustawy (obowiązuje od dnia 30 lipca 1998 r.).

12. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 9 września 1998 r. w sprawie określenia rodzajów obiektów, w których mogą być stosowane paralizatory elektryczne (Dz. U. Nr 120, poz. 780), wydane na podstawie art. 38 ust. 6 ustawy (obowiązuje od dnia 1 października 1998 r.).

13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1998 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu postępowania pracowników ochrony przy użyciu broni palnej (Dz. U. Nr 86, poz. 543), wydane na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy (obowiązuje od dnia 25 lipca 1998 r.).

14. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 sierpnia 1998 r. w sprawie zasad uzbrojenia specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych i warunków przechowywania oraz ewidencjonowania broni i amunicji (Dz. U. Nr 113, poz. 730), wydane na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 15 września 1998 r.).

15. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 19 czerwca 1999 r. w sprawie ochrony przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne terenów komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej (Dz. U. Nr 60, poz. 647, zm. Dz. U. z 2002 r. Nr 176, poz. 1446), wydane na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 27 lipca 1999 r.).

16. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 sierpnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad wydawania upoważnień do kontroli oraz trybu wykonywania czynności nadzoru Komendanta Głównego Policji nad działalnością specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych (Dz. U. Nr 116, poz. 752), wydane na podstawie art. 46 ust. 2 ustawy (obowiązuje od dnia 20 września 1998 r.). Rozporządzenie określa szczegółowe zasady wydawania upoważnień do kontroli działalności specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych oraz tryb wykonywania czynności nadzoru nad specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami ochronnymi, polegających na: kontroli organizacji i zasad działania, uzbrojenia, wyposażenia oraz współpracy z innymi formacjami i służbami, kontroli zgodności aktualnego stanu ochrony jednostki z planem ochrony, wstępie na teren obszarów i obiektów, a także innych miejsc, w których jest prowadzona ochrona, oraz żądaniu wyjaśnień i udostępniania bądź wglądu w dokumentację ochronną, wstępie na teren siedziby przedsiębiorcy prowadzącego działalność w zakresie ochrony osób i mienia, wydawaniu pisemnych zaleceń mających na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości i dostosowanie działalności specjalistycznej uzbrojonej formacji ochronnej do przepisów prawa.

17. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad współpracy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych z Policją, jednostkami ochrony przeciwpożarowej, obrony cywilnej i strażami gminnymi (miejskimi) (Dz. U. Nr 161, poz. 1108), wydane na podstawie art. 47 ustawy (obowiązuje od dnia 13 stycznia 1999 r.).

18. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie zakresu wiadomości obowiązujących na egzaminie dla pracowników specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych, którzy uzyskali świadectwa potwierdzające zdanie egzaminu z zakresu znajomości pełnienia służby strażniczej z bronią (Dz. U. Nr 113, poz. 732), wydane na podstawie art. 54 ustawy (obowiązuje od dnia 15 września 1998 r.).

Łączność ustawowa

Z komentowaną ustawą stricte wiążą się wymienione alfabetycznie następujące ustawy równoległe:

1. z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. Nr 53, poz. 549 ze zm.),

2. z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1230 ze zm.),

3. z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm.),

4. z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. Nr 123, poz. 779 ze zm.),

5. z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1399 ze zm.),

6. z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147 poz. 1231 ze zm.),

7. z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) i z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59),

8. z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) i Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.),

9. z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.),

10. z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.),

11. z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.),

12. z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 12, poz. 114 ze zm.) i z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz. 1148 ze zm.),

13. z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.),

14. z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 ze zm.),

---