Prawo konstytucyjne - Kompetencje Prezydenta RP

1. Kompetencje głowy państwa:

1. kompetencje w zakresie spraw zagranicznych:

• bierna i czynna legacja

• ratyfikacja i wypowiadanie umów międzynarodowych (art. 89 ust. 1, 90, 133 ust. 2, 146 ust. 2 pkt 10, obowiązek informowania Sejmu)

• wizyty państwowe, oficjalne i robocze stosunki polityczne z głowami państw

• funkcja kreacyjna w stosunkach z rządem - art. 133 ust. 3

• reprezentacja państwa przez pełnomocnych przedstawicieli RP w innych państwach i organizacjach międzynarodowych,

2. kompetencje w zakresie spraw wewnętrznych

• najwyższe zwierzchnictwo Sił Zbrojnych - art. 134 ust. 1 (model zwierzchnictwa biernego), udział MON, Prezesa RM oraz RM w realizacji atrybutów Prezydenta (art. 134 ust. 2)

• prawo stanowienia o stanie wojny w zastępstwie Sejmu

• możliwość decydowania o odstąpieniu od konstytucyjnych zasad sprawowania władzy w czasie pokoju na rzecz procedur wyjątkowych (konstytucyjna dyktatura)

• prawo zmiany demokratycznych standardów statusu obywatela w państwie

• ustawodawstwo wyjątkowe w czasie stanu wojennego - art. 224, 228 ust. 3 - 5

• Rada Bezpieczeństwa Narodowego - organ doradczy Prezydenta - art. 135.

3. klasyczne uprawnienia głowy państwa

• prawo łaski - art. 139

• nadawanie obywatelstwa polskiego i wyrażanie zgody na zrzeczenie się go - art. 137

• prawo nadawania orderów i odznaczeń - art. 138

• prawo zwracania się z orędziem do Sejmu, Senatu, Zgromadzenia Narodowego - art. 140.

2. Kompetencje arbitrażu politycznego i równoważenia władz

1. kompetencje w stosunku do Parlamentu

• zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu - art. 98 ust. 2

• zwoływanie pierwszego posiedzenia Sejmu i Senatu - art. 98 ust. 5, 109,

• możliwość skrócenia kadencji Sejmu (prerogatywa) - art. 98 ust. 4, 155 ust. 2, 225,

• prawo inicjatywy ustawodawczej - art. 118

• podpisywanie i ogłaszanie ustaw - art. 122 ust. 1 i 2

• możliwość zakwestionowania ustawy uchwalonej przez Parlament - art. 122 ust. 3 i 5

2. kompetencje w stosunku do rządu

• tworzenie rządu - art. 154, 155

• formalna rola w dokonywaniu zmian w rządzie - art. 161

• przyjmowanie dymisji rządu - art. 162

• Rada Gabinetowa - art. 141

3. kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej

• powoływanie sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa - art. 179

• powoływanie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Ogólne Zgromadzenie Sędziów SN - art. 183

• powoływanie Prezesa NSA na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez ZO Sędziów NSA - art. 185

• Prezesa i Wiceprezesa TK spośród kandydatów przedstawionych przez ZO Sędziów TK - art. 194 ust. 2

• powoływanie jednej osoby do KRS - art. 187 ust. 1

• prawo występowania z wnioskiem do TS o pociągnięcie członka RM do odpowiedzialności konstytucyjnej - art. 156 ust. 2

• prawo występowania w sprawach objętych kognicją TK - art. 191 ust. 1

• prawo występowania do TK z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa - art. 192.

• otrzymywanie sprawozdań od SN, NSA, TK.

3. Inne kompetencje Prezydenta

1. kompetencje ustrojowe

• projekt ustawy o zmianie Konstytucji - art. 235 ust. 1

2. kompetencje kreacyjne, organizacyjne oraz w zakresie kierownictwa państwowego i wewnętrznego w Kancelarii Prezydenta RP

• powoływanie członków KRRi Tv - art. 214 ust. 1

• wniosek do Sejmu o powołanie Prezesa NBP

• powoływanie członków RPP

• zarządzanie referendum - art. 125

• Kancelaria Prezydenta - art. 143

3. pozostałe kompetencje w ustawach

3

---