AKADEMIA MEDYCZNA W BYDGOSZCZY

Danuta Gościcka, Michał Szpinda

EXERCITIA EX ANATOMIA HOMINIS

(w ujęciu topograficznym)

wydanie I

BYDGOSZCZ 1991

Adres redakcji:

AKADEMIA MEDYCZNA W BYDGOSZCZY

Redakcja Wydawnictw

85-094 Bydgoszcz, ul. M.C.Skłodowskiej 9

Przewodniczący Komisji d/s Wydawnictw

prof. Juliusz Narębski

Wydano za zgodą Rektora

Akademii Medycznej w Bydgoszczy

P R Z E D M O W A

Wydanie EXERCITIA ... uważam za bardzo celowe. Krótki okres przeznaczony na nauczanie anatomii prawidłowej i topograficznej uniemożliwia wnikliwe wykorzystanie przez studentów wielkich podręczników, jak: Anatomia Bochenka i Reichera, pozwalając jedynie na dokładniejsze przestudiowanie z nich niektórych tylko, najważniejszych działów.

W związku z tym nasuwa się konieczność wielokrotnego powtarzania materiału poznanego podczas ćwiczeń prosektoryjnych i przestudiowania z dużego podręcznika. Cel ten można osiągnąć przy użyciu skryptu proponowanego przez autorkę. Jednocześnie tego rodzaju krótki przewodnik, zawierający najważniejsze szczegóły budowy organizmu i najważniejsze zagadnienia, będące podstawą dalszych studiów, stanowić będzie niezastąpioną pomoc w pracy studenta określającą zakres w jakim zagadnienia dotyczące anatomii prawidłowej i topograficznej muszą być znane i wymagane przez nauczyciela. Biorąc powyższe pod uwagę wspomniany skrypt stanowić będzie także doskonałą pomoc dla asystentów prowadzących zajęcia.

em.prof. Adam Krechowiecki

b. Kierownik Zakładu Anantomii Prawidłowej

i Topograficznej Pomorskiej Akademii Medycznej

Qui Patriam amat

Amat pro ea laborem

Od autorki

Skrypt ten napisałam dla studentów I roku Wydziału Lelarskiego Akademii Medycznej jako pomoc przy przedegzaminacyjnym szybkim sprawdzaniu materiału, a także dla studentów wyższych lat do odświeżenia informacji z tego przedmiotu i dla asystentów jako drogowskaz w ich odpowiedzialnej pracy dydaktycznej.

Materiał pod względem doboru i rozkładu omówiłam wzorując się na metodach pracy dydaktycznej mojego Nauczyciela, prof. Adama Krechowieckiego, kierownika Katedry i Zakładu Anatomii Prawidłowej i Topograficznej Pomorskiej Akademii Medycznej w związku z czym położyłam szczególny nacisk na zwartość tekstu i łacińskie mianownictwo.

Ufam, iż intencje, jakimi kierowałam się przy podejmowaniu i urzeczywistnianiu tego zamysłu zostaną właściwie zrozumiane, gdyż „źle się wywdzięcza Mistrzowi, kto tylko uczniem zostaje”. Niedoskonałą i skromną swą pracę jako „małą ścieżkę obok wielkiej drogi” (Wesaliusz) polecam wyrozumiałości Wielkich Anatomów.

Władzom Akademii Medycznej w Bydgoszczy jak i komisji Wydawnictw przy tej uczelni dziękuję za umożliwienie mi wydania skryptu do użytku studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 1991/92.

Ponadto dziękuję p.mgr Małgorzacie Kępczyńskiej za cierpliwe i staranne przepisywanie trudnego tekstu.

SPIS TREŚCI

Część I

1. Osteo-, Arthro-, Syndesmologia 7

1. Wprowadzenie

2. określenia orientacyjne w przestrzeni

3. rodzaje kości

4. połączenia kości

5. kość potyliczna i ciemieniowa 8

6. kość skroniowa, klinowa i czołowa 03

7. kość sitowa, kość podniebienna, kośćszczękowa, małżowiny nosowe

dolne, kość jażmowa, kość łzowa, lemiesz, kość nosowa, żuchwa

zatoki przynosowe 04

8. Staw skroniowo-żuchwowy, elementy topograficzne czaszki

Zestawienie szczegółów anatomicznych czaszki 05

9. Kręgosłup, żebra, mostek.

Połączenia kręgosłupa i klatki piersiowej 06

10. Kości obręczy kończyny górnej, kość ramienna, stawy obręczy i

staw barkowy, kości przedramienia, kości ręki, staw łokciowy

staw promieniowo-łokciowy dalszy, staw promieniowo-nadgarstkowy,

stawy ręki 07

11. Kości obręczy kończyny dolnej, połączenia miednicy, płaszczyzny

i wymiary miednicy, kość udowa, staw biodrowy, kości podudzia,

kości stopy, staw kolanowy, połączenia kości podudzia i stawy stopy 08

2. Kończyna górna 09

1. obręcz (okolice, mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy, elementy

topograficzne) 10

2. Ramię 11

2. Przedramię i ręka 12

3. Kończyna dolna 13

3.1 obręcz (okolice, mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy, elementy

topograficzne) 14

2. Udo 15

2. Podudzie i stopa 16

4. Szyja 17

1. Okolice, mięśnie, powięzie, i trójkąty szyi 18

2. Naczyniai nerwy szyi 19

3. Narządy szyi: krtań, gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczyczne,

przełyk i tchawica 20

5. Klatka piersiowa i grzbiet 21

1. Ściany klatki piersiowej (okolice, kresa pionowa klatki piersiowej

mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy, sutek) 22

2. Serce, płuco 23

2. Śródpiersie (definicja, ograniczenie, podział, zawartość) 24

3. Grzbiet (okolice, mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy, elementy

topograficznej) 25

CZĘŚĆ II

6. Brzuch

1. Ściany jamy brzusznej, okolice brzucha, mięśnie, powięzie, naczynia,

nerwy, powierzchnia tylna ściany przedniej brzucha, uwagi praktyczne,

elementy topograficzne, otrzewna, rozwój otrzewnej 26

2. Część górna lub gruczołowa jamy brzusznej (wątroba, trzustka,

śledziona, żołądek) 27

3. Część dolna lub jelitowa jamy brzusznej (jelito cienkie, jelito grube) 28

4. Przestrzeń zaotrzewnowa jamy brzusznej (naczynia, nerwy, narządy) 29

7. Miednica 30

7.1 Kanał miednicy (podział, mięśnie, powięzie, naczynia, nerwy,

elementy topograficzne) 30

2. Narządy moczowe (nerka, moczowód, pęcherz moczowy,

cewka moczowa) 31

3. Narządy płciowe męskie (narządy wewnętrzne, narządy zewnętrzne,

gruczoły dodatkowe) 32

4. Narządy płciowe żeńskie (części płciowe wewnętrzne, części płciowe

zewnętrzne) 33

8. Głowa 34

1. Przegrody opony twardej, zatoki żylne, okolice głowy i twarzy mięśnie, powięzie, ślinianka przyuszna, naczynia głowy 35

2. Nerwy głowy (n. okoruchowy, n. trójdzielny, n. odwodzący,

14. twarzowy, n. pośredni, n. językowo-gardłowy, n.błędny,

n. dodatkowy, n. podjęzykowy) 36

3. Gardło i podniebienie miękkie.

Elementy topograficzne (dół skroniowy, dół podskroniowy,

dół skrzydłowo-podniebienny, dół zażuchwowy, przestrzeń

skrzydłowo-żuchwowa, przestrzeń zagardłowa, przestrzeń

przygardłowa, jama oczodółu, nos zewnętrzny, jama nosowa,

jama ustna) 37

9. Mózgowie, Szlaki nerwowe 38

1. Kresomózgowie (podział ontogenetyczny, istota szara i biała

półkul mózgu, komory boczne) 39

2. Międzymózgowie (wzgórzomózgowie, podwzgórze, niskowzgórze,

komora III), Śródmózgowie (pokrywa śródmózgowia, konary mózgu,

jądra śródmózgowia) 40

9.3 Tyłomózgowie, rdzeń kręgowy (tyłomózgowie wtórne,

rdzeniomózgowie, komora IV, rdzeń kręgowy, twór siatkowaty,

opony i naczynia mózgowia 41

4. Wybrane ośrodki i drogi nerwowe 42

10. Narządy zmysłów 43

1. Narząd wzroku (gałka oczna, nerw wzrokowy, narządy dodatkowe

oka) 44

2. Narząd statyczno-słuchowy 45

CZĘŚĆ I

1. Osteo-, Arthro-, Syndesmologia

---