Temat: Decyzje konsumenta.

1. Linia ograniczenia budżetowego konsumenta

Teoria popytu opiera się na założeniu, że konsument, przy danym ograniczeniu budżetowym, stara się osiągnąć maksymalny możliwy poziom użyteczności.

Określenie „konsument” odnosi się do jednostki podejmującej decyzje dokonania zakupu.

W pewnych przypadkach będą to poszczególni ludzie, w wielu innych gospodarstwa domowe.

Na popyt składa się suma indywidualnych zapotrzebowań na dobra i usługi zgłaszane przez

konsumentów, poparte posiadaną przez nich siła nabywczą.

Budżet konsumenta stanowi suma pieniędzy którą chce i może wydać na zakup dóbr i usług.

Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki (kombinacje ilościowe) dóbr dostępne dla konsumenta.

Dostępne koszyki dóbr

Liczba posiłków QM	Wydatki na posiłki (5$ x QM)	Liczba filmów QF	Wydatki na kino (10$ x QF)	Łączne wydatki ($)
0 2 4 6 8 10	0 10 20 30 40 50	5 4 3 2 1 0	50 40 30 20 10 0	50 50 50 50 50 50

Tabela ilustruje więc substytucyjność między posiłkami i filmami.

Z uwagi na zjawisko substytucyjności zachodzi konieczność wyboru pomiędzy dwoma dobrami.

Linia ograniczenia budżetowego pokazuje wszystkie kombinacje dóbr dostępne dla konsumenta przy danym dochodzie i danych cenach.

Położenie linii ograniczenia budżetowego jest określone przez jej punkty krańcowe, mające określoną interpretacje ekonomiczną

Linia ograniczenia budżetowego

Punkty krańcowe linii ograniczenia budżetowego oznaczają:

Punkt A wskazuje maksymalną liczbę biletów do kina, jaką konsument mógłby nabyć przeznaczając na nie cały swój dochód.

Punkt F pokazuje ilość posiłków jakie konsument mógłby nabyć, przeznaczające na nie cały swój dochód.

Punkty pośrednie na linii ograniczenia budżetowego: B, C, D, E

Ukazują bardziej zrównoważone proporcje wydatków na zakup posiłków i filmów.

Punkt G leży powyżej linii ograniczenia budżetowego są nieosiągalne

Punkt K leży poniżej linii ograniczenia budżetowego dają możliwość zwiększenia konsumpcji

Punkty leżące powyżej linii ograniczenia budżetowego są nieosiągalne.

Z kolei w punktach leżących poniżej linii ograniczenia budżetowego część dochodu pozostaje nie jest wydana.

Zjawisko substytucyjności występuje tylko na linii ograniczenia budżetowego: tylko na tej linii istnieje konieczność wyboru miedzy dwoma dobrami (filmami i posiłkami)

W konkluzji można stwierdzić, że linia ograniczenia budżetowego pokazu maksymalna dostępną ilość jednego dobra przy danej ilości drugiego dobra.

2. Charakterystyka gustów konsumenta

Gusty (inaczej: preferencje) konsumenta odzwierciedlają jego subiektywne pragnienia i ocenę ważności oraz przydatność poszczególnych dóbr.

Preferencje poszczególnych konsumentów znacznie się różnią. Zależą one od wielu czynników, takich jak:

1. tradycje rodzinne

2. wychowanie

3. środowisko społeczne

4. wykształcenie

5. poziom dochodów

Analiza gustów konsumenta opiera się na trzech następujących założeniach:

Pierwsze, konsumenci wolą mieć więcej aniżeli mniej.

Założenie oznacza, że konsument będzie wolał więcej danego dobra aniżeli mniej.

Założenie nienasyconości zadowolenia konsumenta stanowi wspólną, aczkolwiek nie uniwersalną cechę charakteryzującą gusty konsumenta.

Stwierdzenie, że „więcej” jest bardziej preferowanie niż „mniej”, nie jest uniwersalną cechą gustów konsumenta, ponieważ mogą występować przypadki odwrotne, (np. zanieczyszczenie środowiska. Z pewnością każdy wolałby, aby środowisko było jak najmniej zanieczyszczone.

Drugie, konsumenci potrafią uszeregować różne koszyki dóbr według użyteczności.

Założenie oznacza, że konsument potrafi uszeregować koszyki według poziomu satysfakcji, czyli użyteczności, którą one przynoszą.

Trzecie, gusty konsumentów są zgodne z założeniem o malejącej krańcowej stopie substytucji.

Założenie dotyczące gustów konsumenta jest to założenie o malejącej krańcowej stopie substytucji.

Gusty konsumenta ujawniają malejącą krańcową stopę substytucji, gdy przy stałej sumie użyteczności dodatkowe jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszym ilości drugiego dobra.

Ranking różnych kosztów dóbr

Cos tam o strefach napisać.

Krańcowa stopa substytucji informuje, ile filmów konsument może poświęcić za dodatkowy posiłek, nie zmieniając sumy użyteczności a.

3. Krzywa obojętności jako obraz gustów konsumenta

Krzywa obojętności obrazuje wszystkie kombinacje dwóch dóbr, dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczności.

Krzywe obojętności posiadają następujące właściwości:

• Krzywe obojętności mają nachylenie ujemne

• Krzywe obojętności nie mogą się przecinać

• Krzywe obojętności są wypukłe w stosunku do początku układu

• Krzywe obojętności nieskończenie wiele

Właściwości krzywych obojętności wynikają z aksjomatów charakteryzujących gusty konsumentów, a zwłaszcza tych, które wskazują, że konsumenci zawsze wolą więcej, aniżeli mniej oraz tych, które skazują na komplementarność preferencji konsumenta.

Gusty konsumenta można przedstawić:

Krzywe obojętności jako obraz gustów konsumenta

Różnice gustów

Różnice gustów

Krzywa obojętności nie mogą się przecinać

4. Maksymalizacja użyteczności a wybór konsumenta

Konsument wybiera taki koszyk dóbr, przy których linia ograniczenia budżetowego jest styczna do krzywej obojętności.

Wybór dokonywany przez konsumenta

Punkt C oznacza zrównanie się nachylenia linii ograniczenia budżetowego z nachyleniem krzywej obojętności.

Konsument wybierze punkt C gdyż punkt ten zapewnia my maksymalną użyteczność.

Wpływ gustów na wybór dokonanych przez konsumenta

Wpływ gustów na wybór dokonanych przez konsumenta

Z przedstawionych rysunków (wariant a i wariant b) wynika, że teoria wyboru konsumenta wyjaśnia różnice w wyborach rynkowych konsumentów różnicami ich indywidualnych gustów.

5. Dostosowania do zmian dochodu

Efektem dochodowym zmiany cen nazywamy dostosowania popytu do zmiany realnego dochodu.

Wpływ wzrostu dochodu na popyt

Z rysunku wynika, że wzrost dochodów konsumenta powoduje równoległe przesunięcie linii ograniczenia budżetowego z położenia AF do A'F'

Przy wyższym dochodzie konsumenta wybiera punkt C'. Obydwa dobra są dobrami normalnym, toteż wzrost dochodu powoduje zwiększenie dochodu na każde z dwóch dóbr.

Ponieważ oba dobra są dobrami normalnymi, wzrost dochodu powoduje zwiększenie popytu na każde z nich, ale procentowy wzrost popytu na filmy jest większy, gdyż wyższa jest elastyczność dochodowa tego popytu.

Wzrost dochodu zmniejsza popyt dobro niższego rzędu

Obydwa rysunki pokazują, że ścieżka wzrostu dochodu ilustruje, jak pod wpływem wzrostu dochodu konsumenta zmienia się wybierany przez niego koszyk dóbr.

Efektem substytucyjnym zmiany cen nazywamy dostosowanie popytu do samej zmiany relacji cen.

Wpływ wzrostu cen posiłków na linię ograniczenia budżetowego

AF - dawna linia ograniczenia budżetowego

AF' - nowa linia ograniczenia budżetowego

C - pierwotny zestaw dóbr nabywany przez konsumenta

Efekt dochodowy i efekt substytucyjny wzrostu cen posiłków

6. Rynkowa krzywa popytu

Rynkowa krzywa popytu jest to suma indywidualnych krzywych popytu wszystkich konsumentów nabywających określone dobro.

Indywidualne krzywe popytu i rynkowa krzywa popytu

---