Zad. 1 W podanym wykazie podkreśl gruczoły tra­wienne ( wypisz na karcie odpowiedzi) : gardło, ślinianki, dwunastnica, wątroba, ma­cica, żołądek, jelito grube, trzustka, odbytni­ca, jądra, migdały, przełyk.

Zad. 2 Podpisz wszystkie zaznaczone liczbami struktury. (Liczby nieparzyste)

Zad 3 Skonstruuj tabelę, w której opiszesz proces trawienia białek. Wskaż nazwę enzymu trawiącego, miejsce trawienia i produkty trawienia.

Zad. 4 Wskaż funkcje, które organizmie człowieka pełni wątroba. (4 funkcje)

Zad. 5 Podaj definicję białka pełnowartościowego oraz przykład pokarmu, który zawiera takie białko.

Zad. 6 W pokarmach, np. w smalcu i oleju słonecznikowym, mogą występować różne rodzaje tłuszczów.

Oceń, który z nich dostarcza organizmowi bardziej wartościowego rodzaju tłuszczu, uzasadniając odpowiedź jednym argumentem.

Zad. 7 Poniżej podano krzywe zależności między pH a aktywnością niektórych enzymów

Który z wykresów uzyskano dla:

1. pepsyny,

2. trypsyny.

Zad. 8 Założono dwie równoległe hodowle kijanek:

• w I karmiono zwierzęta od początku wyłącznie suszoną pokrzywą;

• w II karmiono kijanki wyłącznie dafniami.

Obydwie hodowle były prowadzone w identycznych warunkach. W momencie, gdy kijanki miały tylne odnóża dobrze wykształcone, umieszczono je kolejno na szalkach i liczono skręty jelita, oddzielnie z hodowli I i II.

• Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.

Postaw hipotezę do przedstawionego problemu badawczego.

Zad. 9 Wymień dwa hormony tkankowe wydzielane w ukła­dzie pokarmowym. Określ funkcję, jaką pełni każdy z nich.

Zad. 10 Spróbuj przekonać koleżankę stosującą dietę wegetariańską o konieczności spoży­wania białka zwierzęcego. Podaj dwa argumenty, którymi możesz się posłużyć w dyskusji.

Zad. 11 Witaminy pełnia role regulująca. Połącz w pa­ry, liczby przypisane chorobom i odpowiadające im symbole literowe witamin, których nie­dobór może być ich przyczyną.

1 witamina C - a szkorbut 2 witamina D - b kurza ślepota 3 witamina A - c krzywica 4 witamina K - d słaba krzepliwość 5 witamina B1; ….. - e choroba beri-beri 6 witamina B12…… - f niedokrwistość

Zad.12 Przedstawione poniżej informacje, dotyczące dwóch różnych zaburzeń, wynikających z niewłaściwego żywienia się, posegreguj wskaż te, które dotyczą anoreksji.

A. W schorzeniu tym następuje znaczna utrata masy ciała w krótkim odstępie czasu.

B. Dotknięty tą chorobą kontynuuje dietę odchudzającą mimo dużego wychudzenia.

C. Schorzenie to cechuje okresowe obżarstwo bez przyrostu masy ciała.

D. W obawie przed przyrostem wagi chory stosuje środki przeczyszcza­jące lub wywołujące wymioty. Schorzeniu temu towarzyszy najczęściej bezsenność i częste budzenie się w nocy.

F. Objawami tej choroby są m.in. zmiany skórne, zmniejszenie wydolno­ści serca, obniżenie ciśnienia krwi, zatrzymanie miesiączkowania, zwiększenie ryzyka złamania kości, wystąpienie zaburzeń pracy nerek i układu pokarmowego.

G. Objawy tego schorzenia są następujące: uszkodzenie szkliwa zębów, stan zapalny dziąseł, duszność, omdlenia, postępujące uszkodzenia nerek, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia miesiączko­wania.

13. Przeczytaj uważnie tekst i na jego podstawie wykonaj polecenia.
    „Zapotrzebowanie energetyczne przeciętnego człowieka pokrywane jest przez trzy podstawowe składniki odżywcze: białko (12%), tłuszcz (25%) i węglowodany (63%). Minimalne zapotrzebowanie na białko dla wyrównania koniecznego dla życia bilansu azotowego wynosi 0,5 g/kg masy ciała/dobę, jednak dla normalnej wydolności po­ trzebne jest dwa razy tyle (białkowe minimum funkcjonalne), przy czym polowa musi być dostarczona w postaci białka zwierzęcego (mięso, ryby, mleko, jajka). Białko zwie­rzęce zapewnia zaopatrzenie organizmu w niezbędne aminokwasy, do których należą: histydyna, izoleucyna, leucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, treonina, tryptofan, walina, a u dzieci prócz tych aminokwasów - arginina. Większość białek roślinnych za­wiera ich niewystarczające ilości, co powoduje, że wartość biologiczna tych substancji jest o połowę mniejsza".

1. Oblicz, ile białka pochodzenia zwierzęcego powinno się znaleźć w dobowej diecie osoby ważącej 55 kg.

2. Przedstaw w postaci diagramu kołowego procentowy udział podstawowych składni­ków odżywczych w zaspokajaniu potrzeb energetycznych organizmu.

3. Wymienione w tekście aminokwasy należą do tak zwanych aminokwasów egzogen­nych. Wyjaśnij znaczenie tego terminu.

4. Spróbuj przekonać koleżankę stosującą dietę wegetariańską o konieczności spoży­wania białka zwierzęcego. Podaj dwa argumenty, którymi możesz się posłużyć w dyskusji.

14 Za pomocą współczynnika masy ciała WMC (ang. BMI - body mass index) oceń, czy
twoja waga jest prawidłowa:

WMC = masa ciała [kg] /wzrost² [m].

Współczynnik masy ciata (WMC)	Stan zdrowotny związany z masą ciata	Ryzyko wystąpienia chorób towarzyszących otyłości
poniżej 18,5 18,5-24,9 25-29,9 30-34,9 35-39,9 40 i więcej	niedowaga norma nadwaga otyłość I stopnia otyłość II stopnia otytość III stopnia	niskie średnie podwyższone umiarkowanie wysokie wysokie bardzo wysokie

Wytłumacz, dlaczego otyłość jest chorobą. Wymień choroby towarzyszące otyłości. .

15. Przeanalizuj poniższy wykres i wykonaj polecenia.

1. Omów zależność przedstawioną na wykresie.

2. Podaj średnią wartość odsetka osób z dużą nadwagą w całej populacji objętej bada­niem.

3. Wskaż grupę wiekową najbardziej narażoną na wystąpienie chorób towarzyszących otyłości.

d) Posługując się danymi z wykresu, oceń społeczne znaczenie występowania otyłości.

16. Podaj i omów co najmniej dwie przyczyny otyłości występującej u:

1. dzieci i młodzieży w wieku szkolnym,

2. ludzi w wieku średnim.

17. Wykres przedstawia rozkład współczynnika masy ciała w populacji młodzieży w wieku
15-19 lat. Wykonaj następujące polecenia:

1. Podaj, jaka część badanej populacji młodzieży ma niedowagę.

1. Wymień dwie prawdopodobne przyczyny występowania niedowagi wśród badanej grupy wiekowej młodzieży.

18. Przedstaw konsekwencje zdrowotne stanu niedowagi w wieku 15-19 lat.

---