POLKA „DZIADEK” - NAUKA TAŃCA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Projekt zaliczeniowy z metodyki zajęć muzyczno-ruchowych w przedszkolu

Autor: Marta

Pedagogika zaocznie

Rok III, semestr V

Plan pracy:

• Wstęp

• Rola tańca w rozwoju i wychowaniu dziecka

• Wychowanie poprzez działalność muzyczno - ruchową

• Krótki zarys historii polki

• Styl i charakter

• Podsumowanie

• Szczegółowy scenariusz zajęć

• Literatura

„ Gdzie słyszysz śpiew, tam wchodź,

Tam dobre serca mają.

Wierzaj mi, źli ludzie nigdy nie śpiewają”

Johann Wolfgang von Goethe

Wstęp:

Martin Luther pisał o tańcu: „Tańce są po to, aby ludzie uczyli się uprzejmości w towarzyskim obcowaniu, aby chłopcy i dziewczęta mieli okazję do zawierania znajomości i przyjaźni”

Laban za najważniejsze potrzeby uznawał: potrzebę ruchu, odprężenia, ekspresji i tworzenia. Odkrył, że wszystkie te potrzeby można zaspokoić w tańcu: tańcząc, dzięki ruchowi człowiek wyraża swoje uczucia(ekspresja), odzyskuje poczucie swobody(odprężenie), tworzy własne kompozycje ruchowe(kreacja). Stwierdził, że każdy człowiek - od urodzenia, aż do śmierci - chce tańczyć, bo taniec jest ekspresją samego siebie.¹

Dzieci tańczą prawie tak wcześnie jak potrafią stać, a ponieważ spontaniczny taniec nie wymaga znajomości języka mówionego, żadnych przyrządów ani wyuczonych umiejętności, jest on prawdopodobnie jedną z pierwszych form artystycznego wyrazu człowieka. Taniec może wyzwalać swój własny rytm i układ, ale zwykle towarzyszy mu pewien rodzaj akompaniamentu muzycznego, który pomaga utrzymać zgodność pomiędzy grupami tanecznymi.

Tańce ludowe, tradycyjne tańce związane z określonym obszarem, są to tańce, które nie zostały wymyślone, lecz takie, których formy rozwinęły się na przestrzeni czasu. Odrębne style muzyki ludowej są zwykle anonimowego autorstwa. Muzyka ta przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Zachowały one nierzadko cechy mające ogniś znacznie magiczne bądź rytualne. W tańcach tych największe znaczenie ogrywa grupa, chociaż pary czy pojedyncze osoby mogą być sprowokowane bądź zachęcone do brawurowych wystąpień.²

1. Bogdanowicz M. - "Metoda W. Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka", W - wa 1994

2. Encyklopedia Guinnessa, I wydanie polskie, Warszawa 1991

Rola tańca w rozwoju i wychowaniu dziecka

Poprzez taniec, dziecko wyrabia w sobie poczucie rytmu, słuchu, swobodę i płynność ruchów. Uzyskuje elastyczność i harmonijność ruchową. Elementy tańca i układy choreograficzne przyczyniają się do umiejętności i łatwości obcowania w towarzystwie. Przez ruch ciała uczą się dzieci nawiązywać kontakt z otaczającym nas światem. Ruch i taniec z jednej strony mają istotne znaczenie dla rozwoju osobowości człowieka, z drugiej zaś mogą stać się istotnymi elementami terapii, ponieważ ruch znosi napięcie mięśniowe, emocjonalne, daje odprężenie. Ruch przy muzyce wzmaga postawę kreatywności, integruje człowieka wewnętrznie i otwiera na twórcze poszukiwania. Pośrednio wpływa na samoocenę uczniów. Ogromne korzyści, jakie płyną z uczestnictwa w tańcach można streścić następująco:

• Taniec pozwala kształcić świadomość własnego ciała,

• Wzmaga koordynację wzrokowo - ruchową,

• Usprawnia całe ciało, wpływa harmonijnie na jego rozwój,

• Ma znaczący wpływ na lateralizację,

• Wzmaga poczucie rytmu i uwrażliwia na muzykę, wpływa na ogólne umuzykalnienie,

• Poprzez taniec kształcimy swoją orientację ruchową,

• Taniec uczy nawiązywania bliskiego kontaktu z ludźmi.

Wychowanie poprzez działalność muzyczno - ruchową:

„Siła działalności muzyczno - ruchowej polega na emocjonalnym angażowaniu się wychowanków w określone treści. Ustalenie treści zadań, w tym przypadku nauki tańca, umożliwia „uruchomienie” dziecka do roli poszukiwacza określonych wartości. Dzieci powinny podejmować zadania poznawcze, artystyczno - twórcze w ramach poszerzania swej wiedzy. Drogą osobistego wysiłku intelektualnego, artystyczno - twórczego poprzez zawiązane z tym przeżycia emocjonalne dzieci same znajdują odpowiedź na wątpliwości związane z odkrywaniem świata wartości i kształtowania pożądanego społecznego stosunku do niego.” ³

³- Maria Dudzikowa; „ Wychowanie przez aktywne uczestnictwo”; Wyd. Szkolne i Pedagogiczne; Warszawa 1987.

Krótki zarys polki:

Jak powstawała polka? Jaka jest jej historia? To może wydać się dziwne, ale w okresie panowania polki wiedziano o niej mało. Ówcześni choreografowie różnili się znacznie w swych poglądach. Dopiero po upływie kilkudziesięciu lat ukazały się bardziej wnikliwe prace, których tematem były styl i charakter, pochodzenie oraz nazwa tego tańca.

Albert Zon w swojej Grammar of the Art. Of Dancing (1887) twierdzi, że polka przywędrowała w roku 1844 do Wiednia i Paryża… z Odessy. Wspomina, że tańca tego uczył go w dzieciństwie jego ojciec.

Znakomita większość ludzi piszących o tańcu była i jest zdanie, że polka urodziła się w Czechach i że jest tańcem czeskim. „Polka” (od czeskiego słowa pulka - połowa) powstała

dzięki przypadkowi. Oto nauczyciel czeski Neruda, idąc przez wieś zauważył dziewczynę, która podśpiewując tańczyła. Neruda zapisał melodię i poruszania taneczne, a w roku 1835 tańczono już polkę w Pradze, w Wiedniu, w roku 1840 w Paryżu. Niebawem stała się jednym z najbardziej ulubionych tańców towarzyskich.

Można przyjąć, że w świetle najnowszych badań polka jest tańcem czeskim, urodziła się w Czechach i jej nazwa pochodzi od słowa pulka.⁴

Styl i charakter

Istnieją różne odmiany polki: m.in. szkocka, węgierska, szwedzka, jednak najbardziej znana jest polka czeska.

Czeska polka jest tańcem szybkim, wesołym i skocznym. Nauka tego tańca wyrabia, jak w żadnym innym tańcu, poczucie rytmu, zaznajamia z budową taktu i frazy muzycznej, nadaje lekkość ruchową, wyrabia zgrabność i wdzięk, wpaja umiar.

Jak twierdzą fachowcy, czescy nauczyciele tańca, polka czeska posiada dwie główne cechy charakterystyczne:

• Rozpoczynanie obrotów polkowych ruchem bocznym, krokiem w bok. Można to określić także w ten sposób, że obroty polkowe tańczymy wzdłuż linii tańca, zwróceni w czasie wykonywania trzech kroków w jednym takcie raz twarzą do ściany, drugi raz twarzą do środka sali. W czasie wykonywania obrotów skłaniamy lekko tułów w kierunku ruchu nóg i w tym samym kierunku zwracamy głowę.

⁴- Marian Wieczysty; Tańczyć może każdy; Polskie Wydawnictwo Muzyczne; 1979

• W ciągu jednego taktu dwa razy unosimy się lekko w górę prostując kolana, i dwa razy lekko opadamy w dół, rozluźniając nieznacznie kolana.

Podsumowanie:

Taniec i wszelkie okoliczności z zabawą taneczną związane były i pozostaną niezmiernie ważną częścią życia towarzyskiego i uczuciowego wszystkich ludzi, szczególnie zaś tych, którzy dopiero w krąg obyczajów społecznych wstępują, tzn. naszych pociech.

Praca z dużą grupą dzieci może być postrzegana jako swego rodzaju wyzwanie - jak bowiem zorganizować dzieciom zajęcia w kilkuosobowych zespołach i jednocześnie bacznie nadzorować pracę każdego z nich? Co więcej, w jaki sposób zainteresować wszystkie dzieci, by w każdej chwili, dla każdego z nich, zajęcia stanowiły nie tylko formę spędzania wolnego czasu, lecz przede wszystkim wzbogaciły ich umiejętności. Tajemnica sukcesu polega na przyciągnięciu uwagi dzieci przez sprawiające im przyjemność zabawy oraz na stworzeniu klimatu zaufania między dorosłymi a dziećmi. Radość i pogoda ducha są tu nieodzowne.

Taniec jest obecnie czymś znacznie więcej niż karnawałową zabawą. Taniec stał się obowiązkiem, trudno się bez niego obyć. Teraz tańczą wszyscy, bez względu na wiek. Tańczyć może każdy, kto potrafi chodzić. Dlatego uczmy się tańczyć od najmłodszych lat, tańczmy kulturalnie, prawidłowo, bawmy się pogodnie.

Szczegółowy scenariusz zajęć:

Temat: Nauka tańca towarzyskiego - polki czeskiej.

Forma:

• Grupowa

Metody:

• Ruchowa:

Wiek uczestników:

• Nauka tańca przeznaczona jest dla dzieci w każdej grupie wiekowej.

Cele:

Cele ogólne:

• Poprawa motoryki;

• Umiejętność rozplanowania ruchu w przestrzeni;

• Zapoznanie się z polką jako tańcem towarzyskim (kroki, tempo, linia melodyczna);

• Rozbudzanie swojej wrażliwości na muzykę;

Cele szczegółowe:

• Przygotowanie dziecka do uczestnictwa w kulturze;

• Nabycie przez uczniów umiejętności wykonywania podstawowych kroków i figur w tańcach i układach choreograficznych;

• Wyrobienie poczucia rytmu, słuchu i płynności ruchów;

• Nabieranie ogłady towarzyskiej i kultury zachowania;

• Kształcenie empatycznego współdziałania w grupie;

• Rozwijanie wrażliwości muzycznej i przygotowanie dziecka do odbioru treści muzycznych;

Środki dydaktyczne:

Magnetofon, nagranie z linią melodyczną polki czeskiej.

Sytuacja dydaktyczno - wychowawcza:

Wstęp:

1. Wstęp do zajęć:

• Osoba prowadząca prosi wszystkie dzieci do siebie;

• Wita się z każdym dzieckiem podając mu rękę i mówiąc „ jestem (swoje imię), mieszkam w Polsce, więc jestem Polką”; oczekuje od dziecka, że odpowie tym samym; gdy dziecko nie orientuje się w sytuacji należy mu powiedzieć, co ma odpowiedź, po czym sytuacje należy powtórzyć;

• Prosi oto, aby dzieci przywitały się ze swoimi sąsiadami wyraźnie podkreślając, aby podały sobie prawą rękę

Realizacja tematu:

• Osoba prowadząca informuje dzieci o przebiegu zajęć;

• Opowiada o tańcu zwanym polką; puszcza nagranie muzyczne;

• Prosi dzieci, aby uważnie przyglądała się jej ruchom;

• Taniec parami wkoło sali; chłopiec z dziewczynką łączą się w parę, ustawiają się w rzędzie, trzymają się za obie ręce, wykonują rytmiczne, charakterystyczne dla polki podskoki wkoło sali;

• Taniec w parach: palce/pięta/palce/pięta/4 kroki w prawo/ klaśnięcie/palce/pięta/palce/pięta/4 kroki w lewo/klaśnięcie; chłopiec i dziewczynka trzymają rączki w pasie, wykonując krok zgodny z linią melodyjną;

• Taniec parami wkoło sali;

• Tworzenie dużego koła 2 razy w prawo/ 2 razy w lewo; sugerowane ustawienie w kole: chłopiec - dziewczynka- chłopiec itd., wykonują charakterystyczny podskok, stawiając lewą nogę - dostawiając prawą nogę;

• Taniec parami wkoło sali;

• Chłopiec klęka na dowolne kolanko/ wystawia palec wskazujący do góry/ dziewczynka trzymając rękę w pasie tańczy tworząc koło wokół chłopca trzymając za jego palec; 2 razy w prawo/ 2 razy w lewo; sugerowane by chłopcy klękali na jedno ustalone wcześniej kolanko oraz by dziewczynki zaczynały wykonywać obroty w jednym kierunku;

• Taniec w parach: palce/pięta/palce/pięta/4 kroki w prawo/ klaśnięcie/palce/pięta/palce/pięta/4 kroki w lewo/klaśnięcie;

• Taniec parami wkoło sali;

• Puszcza nagranie jeszcze raz, tańcząc do niego;

• Po zakończeniu samodzielnej prezentacji tańca, stopniowo uczy dzieci danych kroków. Próby są powtarzane do momentu aż każde dziecko zapamięta kolejność kroków;

3. Zakończenie zajęć:

• Gdy dzieci opanują kroki i zapoznają się z muzyką, osoba prowadząca puszcza nagranie i prosi dzieci, aby tańczyły razem z nią. Taniec można powtórzyć dwu-, trzykrotnie w krótkiej jednostce czasu.

• Pożegnanie. Siad w kręgu, korekcja postawy, pochwalenie dzieci.

Literatura:

1. M. Bogdanowicz; Metoda W. Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka; Warszawa 1994.

2. Encyklopedia Guinnessa; I wydanie polskie; Warszawa 1991.

3. A. i J. Versini, N. Biguet; Zajęcia muzyczne w przedszkolu; tłum. A. Wróblewski; Wydawnictwo Cyklady; Warszawa 2001.

4. Marian Wieczysty; Tańczyć może każdy; Polskie Wydawnictwo Muzyczne; 1979.

5. Maria Dudzikowa; Wychowanie przez aktywne uczestnictwo; Wyd. Szkolne i Pedagogiczne; Warszawa 1987.

2

---