1. FUNKCJE KONKURENCJI.

KONKURENCJA jest to proces w toku, którego uczestnicy rynku dążący do realizacji własnych interesów próbują przedstawić korzystniejsze, niż ich konkurenci oferty pod względem cech mających wpływ na decyzje o danej transakcji (ofert kupna - sprzedaży).

Funkcje konkurencji:

1. f. sterująca - polega na sterowaniu podziałem oraz przepływem produktów i usług zgodnie z preferencjami nabywców, co sprzyja optymalizacji zaspokojenia ich potrzeb.

2. f. dostosowawcza - polega na zapewnieniu płynnego dostosowania produktu i zdolności produkcyjnej do zmieniającej się struktury popytu i techniki produkcji, co umożliwia oszczędności w sferze inwestycji.

3. f. alokacyjna - sprzyja optymalnej alokacji zasobów, czyli celowego ich wykorzystania.

4. f. regulacyjna - polega na zapewnieniu podziału dochodów między podmiotami rynku wg kryterium wydajności i efektywności. Oznacza to, że procesy konkurencyjne łagodzą lub eliminują podział dochodów wg siły ekonomicznej (np. związaną z wielkością przedsiębiorstwa).

5. f. innowacyjna - polega na tym, że konkurencja przyspiesza proces wprowadzenia oraz upowszechnienia innowacji oraz procesu organizacji.

2. RODZAJE REAKCJI KONKURENTÓW I ICH ELASTYCZNOŚĆ.

Poziom elastyczności reakcji nie może być bezpośrednio mierzony, jeżeli mechanizm konkurencji jest oparty na niewymiernych przedsięwzięciach pozacenowych (zmianach jakości produktu itp.) może on być wyrażany pośrednio np. za pomocą stosunku względnych zmian nakładów przeznaczonych przez konkurentów na zmianę jakości produktu lub reklamę do względnych zmian nakładów poniesionych na te cele przez sprzedawcę. Jednakże zmiany nakładów ponoszonych przez sprzedawców oraz ich konkurentów mogą ponosić bardzo zróżnicowane efekty. Ponadto informacje o zmianach wielkości nakładów ponoszonych przez sprzedawców nie są na ogół dostępne konkurentom i odwrotnie.

Uwarunkowania reakcji konkurentów:

1. cele konkurentów,

2. liczba konkurentów i ich udział w rynku,

3. wielkość i rodzaj przewagi konkurencyjnej sprzedawców,

4. wewnętrzne warunki z klientami.

Elastyczność reakcji konkurentów może się kształtować na zróżnicowanym poziomie od zera do nieskończoności.

Reakcje na zmianę ceny:

1. r. adaptacyjne,

• reakcje będące odzwierciedleniem pełnej adaptacji konkurentów do akcji podejmowanej przez sprzedawców,

• reakcje będące odzwierciedleniem niepełnej adaptacji konkurentów do akcji podejmowanych przez sprzedawcę,

r. kreatywne,

• reakcje symetryczne,

• reakcje niesymetryczne.

Reakcje ze względu na kryterium czasu:

3. reakcje szybkie,

4. reakcje odroczone w czasie,

3. PRZEWAGA KONKURENCYJNA I JEJ ŹRÓDŁA.

Zjawisko przewagi konkurencyjnej jest związane z osiąganiem korzyści przez podmioty rynku uczestniczące w procesach konkurencji. Przewagę konkurencyjną na rynku uzyskuje sprzedawca osiągający w procesach konkurencji pewne dodatkowe korzyści, których nie osiągają jego konkurenci. Zróżnicowanie siły konkurencyjnej wskazuje na niesymetryczny udział sprzedawcy i jego konkurentów w rynku. Większa siła konkurencyjna sprzedawcy decyduje o jego:

• większej odporności na oddziaływanie konkurentów,

• większych możliwościach na oddziaływanie konkurentów.

Źródła przewagi konkurencyjnej:

1. Zasoby:

• zasoby materialno - rzeczowe, surowce, technologia

• zasoby niematerialne - informacje

• zasoby pracy, kwalifikacje, umiejętności

• zasoby pieniężne.

2. Umiejętności.

• Organizacja produkcji, dobór technologii

• Zarządania

• Rozpoznawania otoczenia -określenie jego preferencji

• Kształtowania pożądanych relacji z otoczeniem

• Sposoby agresywne

• Sposoby konkurencji uczciwej

4. TYPY KONKURENCJI.

Motyw uzyskania ponadprzeciętnych zysków wiązany jest z dwoma typami konkurencji, wywołującymi przy tym różnorodne skutki. Są to konkurencje:

1)pomiędzy gałęziami gospodarki narodowej lub krajami;

2)wewnątrz gałęzi.

1)Konkurencje międzygałęziowa - powoduje alokację środków, a tym samym czynników produkcji w ramach gospodarki jako całości, ponieważ związana jest z dążeniem do osiągnięcia największej stopy zysku. Wolne środki kapitałowe przenoszone są z gałęzi o niższej stopie zysku do wyższej, powodując tam nasilanie się konkurencji. W tym samym okresie stosunkowo duża obfitość kapitału w gałęziach o wyższej stopie zysku sprzyja wyrównywaniu się poziomu technicznego firm w tych gałęziach i prowadzi przejściowo do zaniku zysków nadzwyczajnych, ponadprzeciętnych. Natomiast w gałęziach, w których nastąpił względny brak kapitału, m. in. na skutek jego odpływu do gałęzi efektywniejszych, konkurencja ulega osłabieniu.

2)Konkurencja wewnątrzgałęziowa - toczy się o warunki i rozmiary sprzedaży, powodując ukształtowanie się ceny na poziomie odpowiadającym dominującym warunkom wytwarzania (a więc nie przeciętnym czy krańcowym). W tych warunkach firmy efektywniejsze pod względem organizacyjnym i technicznym osiągają zysk nadzwyczajny. Natomiast firmy o kosztach wyższych niż przeciętny nie realizują nawet zysku przeciętnego, co może prowadzić do bankructwa. Sprawia to, że firmy słabsze zmuszone są do naśladownictwa przedsiębiorstw efektywniejszych, otrzymujących zysk przeciętny wraz z zyskiem nadzwyczajnym. W ten sposób konkurencje wewnątrz gałęzi wymusza postępowanie proinnowacyjne, w tym postęp techniczny, a jednocześnie eliminuje przedsiębiorstwa najsłabsze, które nie potrafią efektywnie funkcjonować. Warto zwrócić uwagę, iż zysk nadzwyczajny jest „czasowy” w tym sensie, że zanika przy wyrównywaniu się poziomu techniczno-organizacyjnego firm dominujących w danej gałęzi, co wywołuje działanie bodźców do dalszego stosowania postępu technicznego, a szerzej - poprawy efektywności gospodarowania.

Typy konkurencji:

a)konkurencja między gałęziami gospodarki narodowej lub między krajami - w wyniku konkurencji międzygałęziowej następuje przepływ kapitału z gałęzi o niższej stopie zysku do gałęzi o wyższej stopie zysku. W wyniku takiego przepływu kształtuje się w gospodarce przeciętna stopa zysku, która prowadzi do równowagi.

b)konkurencja wewnątrzgałęziowa - prowadzi do ukształtowania się ceny na poziomie odpowiadającym dominującym warunkom gospodarowania (nieprzeciętnym) a inni muszą się dostosować. Cena ta będzie odzwierciedlać koszty wytwórców, którzy mają duży udział na rynku. Presja na tych Co produkują za drogo ku obniżeniu kosztów ub zejściu z rynku.

5. INSTRUMENTY KONKURENCJI I ICH SKUTECZNOŚĆ.

Podstawowym składnikiem każdego mechanizmu konkurencji są instrumenty wykorzystywane przez podmioty rynku. Zbiór oraz rodzaje instrumentów charakteryzują instrumentalną strukturę tego mechanizmu. Sprzedawcy, wykorzystując i zmieniając instrumenty konkurencji, uczestniczą w procesach konkurencyjnych oraz wpływają na postępowanie innych podmiotów rynku. Instrumenty konkurencji są podstawą wyróżniania się sprzedawców na tle konkurentów.

W procesie wyróżniania się na rynku oraz przezwyciężania wymienionych ograniczeń mogą być wykorzystywane przez sprzedawców różnorodne instrumenty konkurencji. Podstawowe znaczenie wśród nich mają:

• Produkt (jakość i funkcjonalność produktu),

• Usługa, która może występować jako samodzielny instrument konkurencji, jeżeli jest odrębnym przedmiotem wymiany lub jako instrument towarzyszący oferowaniu produktów,

• Cena oraz zmiany jej poziomu,

• Reklama oraz inne formy przepływu informacji między podmiotami rynku.

Skuteczność

• elastyczność reakcji nabywców

• elastyczność reakcji konkurentów

• możliwość poprawy jakości produktów (przy konkurencji jakościowej)

6.KONKURENCJA A EFEKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA.

Przez konkurencję należy rozumieć proces, w toku którego uczestnicy rynku, dążąc do realizacji swych interesów próbują przedstawić korzystniejsze niż ich konkurenci oferty zarówno pod względem ceny; jakości, serwisu, jak też innych cech mających wpływ na decyzję o danej transakcji.

Trzeba rozróżnić typy konkurencji:

a)konkurencja międzygałęziowa - przepływ kapitału z niższej gałęzi do gałęzi o wyższej rentowności. Wyrównuje ona stopę zysku w gospodarce i służy do poprawy efektywności alokacyjnej gospodarki. Poprawa ta polega na tym, że kapitał przepływając z niższej do gałęzi o wyższej rentowności powoduje, że otrzymuje się relatywnie wyższy zysk.

b)konkurencja wewnątrzgałęziowa - wykorzystuje różne instrumenty: ceny, jakość produktu. Przyczynia się do poprawy efektywności produkcyjnej gospodarki, która wyraża się w obniżce kosztów, lepszej obsłudze itp.

KONKURENCJA POWODUJE ŻE EFEKTYWNOŚĆ GOSPODARKI ROŚIE.

7.BARIERA POPYTU A KONKURENCJA:

Na nowoczesnym rynku, gdzie bariera popytu ulega zaostrzeniu, to klienci ostatecznie decydują zarówno o przyszłości, jak i teraźniejszości każdej firmy. Jednakże siła przetargowa nie klientów nie jest jednakowa w stosunku do danej firmy, każdego jej produktu czy segmentu rynku, stąd analiza tej siły naszych odbiorców jest niezbędna przy opracowaniu strategii firmy. Siła przetargowa może zależeć od: a) stopnia zróżnicowania naszych produktów; b) znajomość przez klientów innych potencjalnych dostawców, c) ilości substytutów na rynku. Opracowując strategię wejścia produktu na rynek możemy w pewnym stopniu zniwelować siłę przetargową klientów poprzez odpowiednią akcję promocyjną uzasadniającą niezbędność zakupu danego towaru, eksponując jego walory.

8.STRATEGIE MULTILOKALNE I STRATEGIE GLOBALNE.

Strategia multilokalna - powoływanie filii w innych krajach dostosowujących się do potrzeb w tych krajach (do zwyczajów, kultury itp.)

Strategia globalna - zintegrowana - polega na standaryzacji produktu, marketingu i serwisu. Zmierza do ujednolicania gustów, upodobań konsumentów. Możliwość produkcji kilku serii, szybkość zmian profilu produkcji. Zwiększa się skala produkcji przez co obniża się koszt jednostkowy.

W globalnych warunkach tracą na znaczeniu tradycyjne koncepcje strategiczne takie jak dopasowanie zasobów i możliwości (Anosoff) czy strategie konkurencyjne (Porter). Pojawiają się nowe koncepcje strategii konkurencji globalnej min: modyfikacje idei strategicznego dopasowania, globalnego przywództwa kosztowego koncentracji w sali globalnej, strategia niszy. Jeżeli chodzi o strategie marketingowe międzynarodowego, to następuje dopasowanie działań marketingowych do specyficznych warunków, w których działa dana firma. Globalna strategia marketingowa jest jedną dla wszystkich krajów, natomiast czynności marketingowe mogą być rozmieszczone w różnych krajach. Strategia marketingu międzynarodowego ma za zadanie maksymalizację zysku na każdym rynku, strategia globalna maksymalizuje zysk w skali całego rynku międzynarodowego. Dzięki efektywności skali produkcji mniejsze są koszty jednostkowe. Wytworzony standaryzowany produkt nie jest jednak w stanie zaspokoić specyficznych potrzeb poszczególnych krajów.

9. GLOBALIZACJA GOSPODARKI A KONKURENCJA.

We współczesnym świecie szybko narasta proces powiązań gospodarczych pomiędzy grupami krajów, jak i w skali globalnej. W wyniku nawiązań globalnych powstają przedsiębiorstwa międzynarodowe i globalna konkurencja. Z jednej strony globalna konkurencja niesie ze sobą zagrożenia dla firm i krajów, z drugiej zaś przyczynia się do powstania nowych form współpracy gospodarczej, szybkiego postępu technicznego, spadku cen oraz stwarza nowe możliwości zdobycia przewagi konkurencyjnej. Dzięki konkurencji globalnej następuje przepływ kapitałów między krajami i regionami na coraz większą skalę. Powstają firmy międzynarodowe i ponadnarodowe zarówno nowe jak i portfelowe (wykupywane udziały), rozwój międzynarodowego kapitału finansowego, transakcje na giełdzie.

Globalizacja gospodarki - tworzenie globalnego rynku i globalnej konkurencji. Firmy działają w regionach, krajach, świecie.

Globalizacja powoduje wiele emocji, lęków, kontrowersji, nadziei i niepewności. Z dobrodziejstw korzysta 20% przedsiębiorstw zaś 80% traci. W wyniku globalizacji występuje głęboka polaryzacja na bogatych i biednych. Ta polaryzacja występuje nie tyko pomiędzy krajami, ale także w ramach poszczególnych krajów. Tempo rozchodu dochodu jest duże.

Za miejsce narodzin globalizacji uznaje się USA, tam właśnie mają swoje siedziby ogromne koncerny i firmy. Amerykę obciąża się winą za proces globalizacji. Ale to Amerykanie zauważyli, że globalizacja jest złym zjawiskiem, amerykański prezydent powiedział: „Ameryka winna uczestniczyć w przeciwdziałaniu niekorzyści wynikających z globalizacji”. Tam narodził się ruch globalistyczny mimo, że to właśnie Ameryka korzysta najbardziej z dobrodziejstw globalizacji. Skutkiem globalizacji jest między innymi narastanie bezrobocia i bariery popytu - coraz trudniej jest towar sprzedać.

Globalizacja powoduje wzrost niepewności gospodarowania, ryzyko rośnie we wszystkich strefach ekonomicznych, także w rodzinie. Obawy te mają wszyscy zarówno prości ludzie jak i intelektualiści. Dotyczą one przyszłości, obecnie nikt nie ma zaufania do dawnych partnerów w interesach, zaufanie takie mogłoby kosztować zbyt wiele.

Badacze gospodarki zastanawiają się co dalej będzie. Niepewność w dzisiejszych czasach związana jest z zachwianiem równowagi w sferach ekonomicznej, etycznej, politycznej i nie tylko. Rynek pozostawiony sam sobie działa jak młyn, który miele wolno lecz konsekwentnie. Może on we własnym zakresie rozwiązać problemy natury ekonomicznej, ale nie społecznej.

Czynniki globalizacji:

a)czynnik, który stwarza techniczne możliwości, rozwój technologii (kosmiczna, energetyka, telekomunikacja, elektronika, informatyka),

b)internet - dzięki niemu jest możliwość szybkiej komunikacji, transakcji finansowych,

c)presja krajów wysokorozwiniętych na liberalizację handlu światowego, wymiany międzynarodowej (GATT - ogólne porozumienie w sprawie handlu i ceł) - celem tej organizacji jest likwidacja barier w handlu światowym (cła, podatki). Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy - pomagają krajom najsłabiej rozwiniętym.

d)korporacje transnarodowe.

Globalizacja doprowadziła do oligopolizacji gospodarki (Kajmany - podatki, Luksemburg).

Globalizacja doprowadziła do obniżenia dochodów do budżetu. Na globalizacji zyskali prezesi transnarodowych korporacji. Globalizacja eliminuje producentów krajowych.

Zmiany funkcjonowania rynku w wyniku procesów globalizacji.

Dawniej rynek istniał w granicach jednego kraju. Przedsiębiorstwo było uzależnione od popytu w danych granicach narodowych. To się bardzo zliberalizowało. Najbardziej liberalny jest przepływ kapitału, może się przykładowo zdarzyć, że do kraju wpłynie duża suma pieniędzy, która wypłynie bardzo szybko wywołując tyko zamieszanie. Na świecie istnieją firmy globalne, które dysponują majątkiem większym niż rządy państw. Ogromy majątek tych firm powoduje, że mogą one wywierać nacisk na rządy i prowadzić politykę tak aby była dla nich korzystna.

Rozwojowi procesu globalizacji sprzyja: zanik autonomiczności państw - globalizację traktuje się jako proces niszczenia państwowych barier (granic), gdyż w niej koncentrują się zmiany. Mówimy o procesie czyli o stanie, który ulega zmianie. Do tej pory istniała autonomiczność gospodarki narodowej. Państwo chroniło swoją niezależność za pomocą ceł, kontyngentów, przepisów prawnych.Proces rezygnacji państwa z suwerenności na rzecz polityki regionalnej jest procesem niszczenia państwowych barier. Podaż i popyt w danym kraju nie zależy od popytu i podaży w tym konkretnym kraju, gdyż jest możliwość exportu nadwyżek. Tak działają firmy globalne, które produkują w jednym miejscu, montują w drugim, zaś sprzedają produkty na całym świecie. Następuje liberalizacja w przepływie kapitału, pracy, ziemi. Liberalizację wspomagają Bank Światowy, Fundusz Walutowy, prowadzi to do tego, że zyski z globalizacji czerpią najbogatsi, a biedni nie mają za tego nic.Proces globalizacji (niszczenia granic) umożliwia przepływ wszystkich czynników produkcji. Ten proces tworzy nowe zróżnicowanie krajów i ludzi.

10.CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE KONKURENCJĘ WEWNĄTRZ SEKTORA.

O intensywności konkurencji decyduje wiele czynników. Są to m. in.:

a)liczba konkurentów krajowych i zagranicznych i ich udział w naszym segmencie rynku;

b)ich zdolności produkcyjne oraz stopień ich wykorzystania;

c)dynamika ich rozwoju;

d)stopień rozwoju naszej branży;

e)stopień zróżnicowania wyrobów;

f)poziom cen i jakość;

g)bariery mobilności, tzn. bariery wejścia i wyjścia z rynku.

Według M.E. Portera istnieje pięć podstawowych sił konkurencyjnych określających stan konkurencji w danym sektorze:

1)groźba nowych wejść;

2)groźba substytucyjnych wyrobów lub usług;

3)siła przetargowa klientów (nabywców);

4)siła przetargowa dostawców,

5)rywalizacja pomiędzy istniejącymi już firmami.

Celem strategii konkurencji opracowywanej przez firmę w danym sektorze jest wyszukanie takiej pozycji, w której firma może najlepiej bronić się przed tymi siłami bądź wykorzystać ich moc do swych celów. Znajomość sił określających naciski konkurencyjne podkreśla silne i słabe strony firmy, pozwala umiejscowić je w danym sektorze oraz określić, w jakich dziedzinach zmiany strategii mogą przynieść maksymalne korzyści.

Znajomość tychże sił pozwala też zwrócić uwagę na obszary, na których występujące trendy przypuszczalnie będą mieć największe znaczenie w przyszłości jako okazje bądź zagrożenia.

Wymienione wyżej siły łącznie określają natężenie konkurencji, zatem i rentowność danego sektora. Należy pamiętać, iż natężenie konkurencji na ogół prowadzi do obniżania się sektorowej stopy zysku.

Przedsiębiorstwa nowo wchodzące do sektora wnoszą dodatkowe moce produkcyjne, a niekiedy dążność do zdobycia dominującego udziału w rynku. W rezultacie bądź ceny mogą ulec obniżeniu, bądź koszty istniejących dotychczas firm mogą wzrosnąć, obniżając tym samym rentowność.

Wejście do określonego sektora jest obwarowane określonymi barierami (są to tzw. bariery wejścia) oraz obronnymi reakcjami dotychczasowych konkurentów. Oczywiście, jeśli bariery są duże i konkurenci zareagują ostro na próbę wejścia, to ryzyko wejścia do tego sektora jest niewielkie.

11.FIRMA A OTOCZENIE.

Początkowo jako „otoczenie rynkowe” rozumiano charakterystykę bezpośrednich konkurentów występujących w danych segmencie rynku. Obecnie rozszerzono terminologię o „otoczenie konkurencyjne” i „pole strategiczne”.

Przy opracowywaniu strategii zwraca się uwagę na konieczność uwzględnienia konkretnych warunków otoczenia w całej jego złożoności.

Pole strategiczne uwzględniać powinno wszystkie instytucje, z którymi firma utrzymuje związki (banki, giełdy, związki zawodowe).

Zasięg pola strategicznego obejmuje i konkurentów bezpośrednich, oferujących podobne lub identyczne jak dana firma wyroby, i pośrednich, oferujących wyroby zaspokajających te same potrzeby, co jej. Powinno się uwzględnić także konkurentów potencjalnych, w tym zagranicznych, którzy chcą wejść na nasz rynek.

Analiza otoczenia składa się z kilku etapów:

a)ogólna ocena otoczenia;

b)sytuacja gospodarcza (jaki jest popyt?);

c)demografia (jakie zmiany liczby i struktury ludności się dokonują?);

d)polityka rządu (polityka podatkowa, edukacyjna, naukowa);

e)rynek kapitałowy (stopy procentowe);

f)rynek pracy (bezrobocia);

g)konkurenci (bezpośredni rynek obsługujący ten sam rynek co my);

h)zmiany społeczno - kulturowe (związane ze zmianami stylu życia, upodobań, gustów, preferencji);

i)technologie (zmiany technologii);

j)ekologia (wymagania władz odnośnie ochrony środowiska);

k)dostawcy.

Identyfikacja głównych oddziaływań otoczenia. Otoczenie zmienne, złożone, burzliwe. Nasila się konkurencja, coraz szybszy postęp techniczny.

Identyfikacja głównych czynników konkurencyjnych w otoczeniu. Określenie czy w otoczeniu istnieją czynniki wpływające na zdolność organizacji do uzyskania przewagi konkurencyjnej. Określenie pozycji konkurencyjnej organizacji w otoczeniu.

Analiza grup strategicznych (określenie organizacji różnych firm mających podobne charakterystyki, stosujące podobne strategie; zasady konkurencji):

a)oferta produktowa;

b)zasięg przestrzenny;

c)liczba obsługiwanych segmentów rynku;

d)wykorzystywane kanały dystrybucji;

e)zakres integracji pionowej;

f)jakość produktu;

g)pozycja technologiczna (lidera czy naśladowca);

h)zdolność innowacyjna (poprzez badanie rynku można ocenić jaka konkurencyjna firma);

i)polityka cen.

12.WPŁYW WPROWADZANIA INNOWACJI NA RÓWNOWAGĘ RYNKOWĄ I KONKURENCJĘ.

Współcześnie żadna firma nie musi brać pod uwagę, że w jej segmencie rynku pojawił się nowy konkurent, a zwłaszcza, gdy firma jest monopolistą w danej dziedzinie. Stopień tego prawdopodobieństwa związany jest m.in. z zasadą polityki interwencjonizmu państwowego, atrakcyjnością branży, stopy zysku, przewidywaną perspektywą rozwoju branży. Analiza naszego zagrożenia na rynku powinna być powiązana z obserwacją tendencji rozwojowych w technologii związanych z naszym sektorem. Obecnie największym zagrożeniem dla działającej firmy jest to, że konkurencja wprowadzi na rynek nowy, unowocześniony produkt. Warto też zwrócić uwagę, że analiza pojawiających się nowych produktów, interesujących nas technologii nie powinna się ograniczać wyłącznie do samego produktu, ale obserwować także zmiany choćby opakowań. Odpowiednie opakowanie np. artykułu żywnościowego może przedłużyć jego termin przechowywania. Firma, która wprowadzi innowacyjny produkt może w krótkim czasie zdobyć przewagę na rynku. Dlatego firmy powinny analizować sytuację na rynku oraz istniejące ustawodawstwo prawne związane z gospodarką, w tym konkurencję, i to zarówno na szczeblu państwowym, jak i lokalnym. Niektóre władze lokalne, wprowadzają specjalne preferencje dla pobudzenia rozwoju oraz konkurencji i innowacji.

13.WSPÓŁCZESNE ZMIANY UWARUNKOWAŃ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

Zmiany demograficzne, w połączeniu ze zmianami w gospodarce, związane są określoną relacją z sytuacją społeczną i kulturalną, systemem wartości, np. stosunkiem do ekologii. W wyniku zmian podstawy społeczeństwa wobec środowiska naturalnego nie tylko powstał przemysł związany z ochroną środowiska, ale i z produkcją tzw. zdrowej żywności. Wielkość populacji, struktura wieku, poziom dochodów oddziałuje na podaż. Z tego powodu producenci muszą analizować ten element makro otoczenia i w aspekcie krajowym jak i globalnym, co jest uwarunkowane obszarem zainteresowania danej firmy. W miarę wzrostu gospodarczego występują istotne zmiany w wielkości i strukturze konsumpcji. Rozwój gospodarczy powoduje skracanie czasu pracy i zwiększenie wolnego czasu, który jest przecież czasem konsumpcji. Wywołuje to zmiany w wielkości wydatków na konsumpcję i w jej strukturze. Rośnie też rola dóbr wyższego rzędu oraz różnorodnych wyspecjalizowanych usług. Zjawiska te muszą rzutować na wielkość i strukturę produkcji wyrobów konsumpcyjnych, a co z tym związane - dóbr inwestycyjnych. Stąd wspomniane już wcześniej skracanie cyklów życia produktów branż, związanej z postępem technicznym. Tym samym potęguje się nie pewność, czy zwrócą się wydatki ponoszone na badania, czy zostaną osiągnięte pożądane rezultaty innowacyjne jak i oczekiwane wyniki handlowe. Jednakże ryzyko z tym związane trzeba ponosić ze względu na rosnące zagrożenie konkurencją, która sprawia, że najskuteczniejszą strategią przetrwania firmy i jej rozwoju są innowacje.

14.WARUNKI REALIZACJI STRATEGII NAJNIŻSZYCH CEN (ALBO STRATEGII LIDERA KOSZTOWEGO).

Strategia niskich cen (strategia lidera kosztowego) polega na zdobyciu wiodącej pozycji w branży pod względem kosztów całkowitych. Wymaga intensywnego inwestowania w urządzenia produkcyjne, dążenia do obniżenia kosztów poprzez zdobywanie doświadczenia produkcyjnego oraz dokładną kontrolę kosztów pośrednich i ogólnych. Wskazuje ona na korzyści skali produkcji wpływające na obniżkę jednostkowych kosztów. Niższe koszty umożliwiają konkurowanie ceną. Strategia niskich cen jest strategią ofensywną, może być stosowana przez przedsiębiorstwa o silnej pozycji rynkowej.

Zastosowanie jej uzależnione jest od spełnienia następujących warunków:

1) odpowiednio duży popyt na produkty danego przedsiębiorstwa, umożliwiający osiąganie dużej skali produkcji i zbytu, który sprzyja obniżce kosztów dzięki efektowi degresji i zdobywania doświadczenia w procesie produkcji i sprzedaży;

2) ograniczenie szerokości i głębokości zróżnicowania asortymentu w celu wydłużenia serii produkowanych wyrobów;

3) korzystne możliwości finansowania (jeśli jesteśmy dużym przedsiębiorstwem znanym, łatwiej uzyskać kredyt z lepszym oprocentowaniem niż przeciętne firmy;

4) efektywna kontrola działalności przedsiębiorstwa, szczególnie w zakresie kosztów (stosunkowo łatwo prowadzić kontrolę, która pozwoli na bieżąco i szybko wyeliminować błędy, niedociągnięcia, eliminować źródła kosztów;

5) ograniczanie się do działania w segmentach rynku ( grupach nabywców) o dużej liczebności i tym samym rezygnacja z docierania do segmentów o mniejszym znaczeniu.

Albo po mojemu (rafał)

• dobra stabilna firma, duży popyt na produkcję w skali

• duża elastyczność cenowa popytu

• częste i dokładne kontrole

15.WARUNKI REALIZACJI STRATEGII WYRÓŻNIANIA.

Strategia dyferencjacji (różnicowania, wyróżniania) polega na różnicowaniu usług oferowanych przez firmę, na stworzeniu czegoś, co jest uznane za unikalne. Cecha ta stanowi istotny motyw zakupowy dla ogółu konsumentów lub wybranego segmentu rynku, co prowadzi do uzyskania przewagi konkurencyjnej.

Jak wyróżnić

Wzór wyrobu, marka, cechy wyrobu (jakość trwałość), obsługa sprzedaży.

Wymogi związane ze stosowaniem tej strategii:

a) wysoka jakość produktu;

b) duża efektywność działań marketingowych - idą one w sprzedaż.

c) korzystne wyobrażenie nabywców o produkcie i o jego wytwórcy;

d) innowacyjność przedsiębiorstwa;

e)systematyczne prowadzenie analizy własnych działań oraz obserwowanie sytuacji na rynku, w tym zwłaszcza konkurencji;

f)ścisła koordynacja funkcji badawczo rozwojowych i marketingowych;

g)atrakcyjne warunki przyciągające wysoko wykwalifikowanych pracowników, naukowców, ludzi twórczych.

16.WARUNKI REALIZACJI STRATEGII KONCENTRACJI.

Strategia koncentracji polega na wyborze przez firmę takiego segmentu rynku, na którym firma będzie starać się jak najlepiej zaspokajać potrzeby klientów, lepiej niż czynią to jej konkurenci. Różni się ona od innych strategii, tym, że podstawę stanowi decyzja o wyborze wąskiej specjalizacji, której będzie dotyczyć konkurencja, i to w obrębie danej gałęzi przemysłu.

Sedno tej strategii polega na czerpaniu korzyści z zaspokajania potrzeb niewielkich grup odbiorców, które wyróżniają się spośród innych w danej gałęzi przemysłu.

Strategia koncentracji skupia się na określonej grupie nabywców, pewnej grupie towarowej lub na rynku geograficznym, czyli na segmentach rynku. Polega na oferowaniu zróżnicowanego produktu ograniczonej części nabywców, którzy powinni wyróżniać się jednością w zakresie preferencji. Aby stosować tą strategię, czyli móc się koncentrować na wybranych segmentach, przedsiębiorstwa powinny prowadzić odpowiednie badania marketingowe, za pomocą których wyszukują odpowiednie części rynku tzn. luki rynkowe. Przedsiębiorstwo może uznać je za swój rynek docelowy i wprowadzić na niego swój produkt, zgodny z oczekiwaniami nabywców.

Konsekwencją przyjęcia tej strategii staje się następnie przyjęcie jednej z form specjalizacji:

Jeżeli przedsiębiorstwo sprowadzi swój rynek docelowy do jednego z segmentów rynku i jednego produktu, to mamy do czynienia ze specjalizacją jednosegmentową. Z reguły w ten sposób działają małe firmy. Głównym warunkiem powodzenia tej specjalizacji jest niski poziom walki konkurencyjnej, a zwłaszcza brak w segmencie dużych dostawców.

W sytuacji kiedy rynek docelowy jest związany z większą liczbą segmentów lub produktów, firma musi wykreować swoje przewagi strategiczne osobno dla poszczególnych rynków geograficznych, segmentów czy produktów. W takim przypadku w grę wchodzą specjalizacje selektywna, rynkowa, produktowa. Są to strategie dużych i średnich firm.

Strategia koncentracji pozwala na osiągnięcie korzystnej pozycji wśród konkurencji, nawet gdy firma nie posiada dużych zasobów i nie potrafi elastycznie reagować na szybko zmieniające się wymagania rynków.

Koncentracja wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami, przedsiębiorstwo musi zmniejszyć wielkość sprzedaży na rzecz rentowności.

Strategia koncentracji:

a)koncentracja na określonej grupie nabywców (obsługa ludzi o niskich dochodach - oferowane „przyzwoite” towary o niskich cenach; obsługa ludzi o wysokich dochodach - firma działa poprzez jakość i markę firmy umożliwiające stosowanie wysokich cen)

b)koncentracja na wytwarzanie określonego asortymentu produktów, dzięki temu zdobywa markę i uznanie wśród klientów

c)koncentracja rynku w układzie geograficznym - nastawienie na obsługę dużych miast, bo jest tu większy popyt; inny przedsiębiorca zauważa, że w innych mniejszych miastach powstała luka, dane produkty nie są w dostępie i w ten sposób wchodzi na rynek.

Strategia tu tworzona jest z myślą o dobrej obsłudze wybranych segmentów rynku.

17.PRZYCZYNY I CELE STRATEGII KOOPERACJI.

Głównym celem strategii kooperacji jest uzyskanie efektu synergii, który polega na tym, że łączny efekt kooperujących ze sobą firm jest większy od sumy efektów tych firm działających oddzielenie. Kooperacja może dotyczyć całej działalności lub tylko części.

Strategię kooperacji podejmują firmy słabsze, które nie posiadają zbyt dużego potencjału gwarantującego odniesienie samodzielnego sukcesu. Kooperacja polega na współpracy między firmami i ma na celu uzupełnienie zasobów firm w całościowym wykorzystaniu okazji rynkowych i wzmocnienie pozycji konkurentów.

Firmy są zainteresowane podjęciem strategii kooperacji wówczas, gdy:

a)w firmie rosną koszty produkcji;

b)wzrastają koszty marketingu;

c)występują ograniczenia zasobów rzeczowych, finansowych i ludzkich;

d)firma ma silne skłonności do innowacji, co sprzyja powstawaniu dużego zapotrzebowania na nowe zasoby, które można uzyskać dzięki kooperacji.

Kooperacja między firmami umożliwia pokonanie wielu barier i wzmacnia siłę rynkową kooperujących firm wobec innych konkurentów. Jedną z metod wzmacniania tej siły jest koncentracja zasobów i osiągnięcie tzw. masy krytycznej i efektu synergii, który można zapisać symbolicznie: 2 + 2 = 5. Kooperacja umożliwia spotęgowanie efektów. Łączny efekt kooperujących ze sobą firm może być większy od sumy efektów tych firm działających osobno.

Strategię kooperacji podejmują firmy zamierzające ograniczyć konkurencję między sobą. Kooperacja jest przymusem ekonomicznym. Nie współpracuje się ze sobą dla zabawy, tylko po to, żeby powiększyć korzyści.

18.STRATEGIE IMITACJI.

Strategia imitacji ma na celu dotrzymanie kroku konkurencji bez ponoszenia tak dużych kosztów badań marketingowych, jak jest to udziałem firm konkurencyjnych. Pojęcie strategii imitacji może być różnie rozumiane. Może ona polegać na naśladowaniu działań przedsiębiorstw konkurencyjnych, takich jak dobór przez nich produktów mających szansę zbytu, zmiany cen, wykorzystywanie podobnych kanałów dystrybucji, stosowanie odpowiednio intensywnej promocji i wykorzystywanie podobnych argumentów promocyjnych.

Możemy wyróżnić kilka rodzajów strategii imitacji:

Strategie imitacji stosuje się przede wszystkim przy towarach konsumpcyjnych, które znajdują się w fazie nasycenia swego cyklu życia na rynku.

Rodzaje strategii imitacji:

a)kreatywna - wykorzystuje doświadczenie i pozycję innowatora (tę strategię stosuje ten kto wprowadził nowy produkt);

b)strategia wczesnej imitacji - firma kupuje technologię, bądź sama dokonuje adaptacji, żeby wytwarzać produkt taki jak ten wiodący;

c)strategia elastycznej adaptacji polega na ulepszaniu cudzego produktu (np. Japonia - kupowała technologię i doskonaliła produkty) w wyniku czego tworzyła zupełnie nowe produkty odbiegające od pierwowzoru;

d)działalność na zlecenie (dotyczy to produktów i sprzedaży wyrobów pod cudzą marką np. szycie odzieży pod marką firm zachodnich);

e)strategia późnej imitacji - produkty będące w fazie dojrzałości (cykl życia) ulepsza się je - w ten sposób można przedłużyć życie danego produktu (tę fazę);

f)naśladownictwo produktów w tym znaku towarowego, opakowania ma na celu stworzenie wrażenia u klientów, że ma do czynienia z produktem oryginalnym (podróbki, piractwo), są to działania nielegalne.

19.STRATEGIE WYCOFYWANIA SIĘ Z RYNKU.

Dotyczy to przede wszystkim tych sektorów przemysłów schyłkowych, które schodzą z rynku. Te potrzeby są zaspokajane poprzez inne produkty konkurencyjne, producenci wycofują się również z sektorów dojrzałych ze względu na wysokie koszty alternatywne (zysk tych przedsiębiorstw jest co najwyżej przeciętny).

Warunki jakie trzeba uwzględnić aby zastosować strategię wycofywania się z rynku:

1)po stronie popytu: niepewność wynikająca ze spadku popytu; tempo i charakter spadku popytu; struktura utrzymujących się enklaw popytu; przyczyny spadku popytu. Spadek popytu może mieć charakter koniunkturalny - spadek zamożności społeczeństwa, czy ma to charakter długookresowy, krótkookresowy, trwały wynikające ze zmiany struktury produkcji.

2)po stronie podaży: a)bariery wyjścia związane z posiadaniem wyspecjalizowanych środków trwałych (istotne bariery wyjścia); nie można przestawić się na inną produkcję; b)koszty stałe wyjścia - odprawy dla pracowników, kary za zerwanie umów; c)strategiczne bariery wyjścia - spadek zaufania do firmy, powiązania z innymi firmami, powiązania kooperacyjne; d)bariera informacyjna - nie mamy informacji gdzie wyjść - wymaga to czasu i kosztuje (znalezienie innego rynku efektywnego); e)bariery rządowe i społeczne (program rządowy przeciwdziałania bezrobociu).

Warianty strategii wycofywania się z rynku:

a)możliwie szybkie zlikwidowanie firmy (minimalizacja kosztów stałych wyjścia, np. odpraw dla pracowników) mogą to zastosować firmy, które mają niezbyt wyspecjalizowane środki trwałe;

b)przywództwo - dążenie do zdobycia pozycji przywódczej na rynku, jak największego fragmentu rynku, a dzięki korzyściom skali można jeszcze na tym zarobić. Chodzi o to żeby maksymalnie nie stracić ale jak najwięcej zyskać, wyciągnąć z rynku wszystko co się da;

c)żniwa - połączenie polityki stopniowego wycofywania i polityki przejmowania opuszczonych segmentów rynku po to aby jak najmniej stracić i zyskać jak najwięcej.

20.STRATEGIE PRZEDSIĘBIORCZE.

Strategie innowacyjne, wyszukiwanie ciągłe nowych możliwości zaspokojenia potrzeb (zarobienia w rzeczywistosci)

Rozróżniamy 4 rodzaje strategii przedsiębiorczych:

1. Być pierwszym i najsilniejszym - to strategia epokowej równowagi, bardzo ryzykowna, jeśli się uda zapewnia monopolistyczną, a później dominującą pozycję na rynku. Ta strategia dotyczy wdrażania jedynie prawdziwych innowacji, stosowanych po raz pierwszy.

2. Uderzać w nich tam, gdzie ich nie ma - ta strategia występuje w dwóch formach:

1. strategia twórczego naśladownictwa - wprowadzanie produktów które już są, ale udoskonalone, więcej innowacji od konkurencji.

2. strategie przedsiębiorcze judo - wyjaśniane na przykładzie tranzystora. Firma SONY opanowała rynek (chodzi tu między innymi o radia przenośne). Ktoś coś wynalazł, ale nikt nie chciał zastosować poza wybranymi.

3. Wyszukać i zająć wyspecjalizowaną niszę ekologiczną - rozróżniamy tu:

1. strategia rogatki - polega na opanowaniu za pomocą produktu wyspecjalizowanego rynku (np. urządzenia chroniące przed erupcją w szybach naftowych;

2. strategia wyspecjalizowanej umiejętności - wyspecjalizowana umiejętność produkcji rzeczy będących elementem finalnego produktu;

3. strategia wyspecjalizowanego rynku - firma nastawia się na produkcję na konkretny rynek - unikalne urządzenia, rynek jest wąski

4. Zmienić ekonomiczne wartości i cechy wyrobu, ewentualnie rynku. - Strategia ta przekształca stary wyrób lub usługę w coś innego, zmienia jego wartość, użyteczność, jego cechy ekonomiczne. Nie występuje zmiana fizyczna a jedynie jakość ekonomiczna. Różne odmiany tej strategii mają jedyną wspólną cechę.Tworzą klientów, tworzą rynek na cztery różne sposoby:

a) tworzenie nowej użyteczności dla klienta (usługi bankowe);

b) sposób ustalania ceny;

c) dostosowanie się do społecznych i ekonomicznych realiów klienta (różne formy sprzedaży ratalnej);

d )dostarczenie klientowi to co stanowi dla niego rzeczywistą wartość (rynek usług turystycznych).

Te strategie są0 nastawione na klienta (z analizy potrzeb odbiorców - „co właściwie klient kupuje i za co chce zapłacić” - odpowiedz na to pytanie to podstawa tych strategii).

21. Warunki skuteczności strategii konkurencji.

Strategia będzie skuteczna kiedy będzie bardziej efektywna niż konkurencji, lub co najmniej im dorówna. Najważniejszy warunek: Uspołecznienie procesu tworzenia i realizacji strategii. Polega na włączeniu pracowników w proces tworzenia strategii, bo oni będą ją realizować. Dzięki temu neutralizuje się naturalny opór. Pracownicy muszą wiedzieć to co jest potrzebne i to co jest możliwe do wykonania. Punktem wyjścia jest ocena sytuacji firmy i określenie celów co robić, żeby te cele osiągnąć. Niezbędne precyzyjne określenie drogi osiągnięcia pożądanych wyników. Niezawodne kryteria oceny stymulowanie pożądanych zachowań pracowników.

Ważna jest jasno i prosto sformułowana misja firmy, bo stanowi ona podstawę do opracowania strategii i planu realizacji. Strategia musi mieć jasno określony cel i środki niezbędne do jej realizacji.

Musi być solidna analiza strategiczna, określenie czynników, które decydują o przewadze konkurencyjnej.

Zasada równoważenia cen - brany jest pod uwagę okres długi i krótki. Nakłady poniesione powinny co najmniej się zwrócić, powinny być współmierne do przyrostu wartości sprzedaży. Najlepiej jak będą większe.

Ważny jest system wczesnego ostrzegania (monitoring) kontrola realizacji strategii umożliwia szybką realizację i modyfikację działań. Dokonuje się oceny strategii, np. uwzględnia się wizerunek firmy, kwalifikacje personelu, itp. Przypisuje się tym czynnikom (kryteriom) poszczególne wagi.

Realizacja strategii. Wszystko rozstrzygnie się w procesie realizacji. Musi być program realizowania strategii, oraz program przekazywania pracownikom stopnia realizacji. Należy wprowadzić system motywacyjny.

22. sytuacja na rynku towarowym i na rynku pracy w warunkach recesji, aprecjacje i deprecjacje złotego, obniżka stóp procentowych, inflacja.

---