Rynek pracy w uzupełnieniu
Rynek pracy - podstawowe pojecia
Ludzi aktywnych zawodowo nazywa się zasobem pracy aktywnymi zawodowo nazywa się zasobem pracy aktywni zawodowo sa wszyscy pracujący, a także bezrobotni. Pozostala czesc ludności jest bierna zawodowo.
stopa bezrobocia - obliczana na podstawie metodyki BAEL - badania aktywności ekonomiczne ludności jest to stosunek liczby osob bezrobotnych do liczby osob aktywnych zawodowo
stopa bezrobocia rejestrowanego - to stosunek liczby zarejestrowanych w urzedach pracy do cywilnej ludności aktywnej zawodowo, która nie obejmuje osob odbywających czynna służbę wojskowa oraz pracownikow jednostek budżetowych resortow obrony narodowej i spraw wewnętrznych.
Popyt na rynku pracy
popyt na prace tworza pracodawcy popyt na prace to rozmiary zapotrzebowania na prace zgłaszane przez przedsiębiorstwa przy określonej placy realnej w określonym czasie. Popyt na prace jest popytem pochodnym ponieważ w duzym stopniu zalezy od popytu na dobra i usługi Wkrotkim okresie popyt na prace zalezy od następujących czynnikow:
- stawek plac
- popytu na wytwarzane produkty
- wydajność pracy zatrudnionych pracownikow
w dlugim okresie do głównych czynnikow wpływających na popyt naleza:
- alternatywne techniki wytwarzania stosowane w danym przedsiębiorstwie
- ceny czynnikow produkcji
Podaz na rynku pracy
podaz pracy tworzy sila robocza podaz na rynku pracy to liczba osob która chce podjac prace przy danej placy realnej i w danym czasie na podaz wpływają takie czynniki jak:
- stawki plac
- wybor miedzy czasem wolnym a czasem pracy tzw. koszt alternatywny związany z zagospodarowaniem czasu jakim dysponuje pracownik
- czynniki demograficzne przyrost natural y liczba ludności struktura ludności wg wieku kwalifikacj
- czynniki społeczno gospodarcze np. dostosowane systemu kształcenia do potrzeb gospodarki aktywność zawodowa kobiet napływ, sily roboczej z zagranicy.
Zrodla informacji o sytuacji na rynku pracy
badania aktywności ekonomicznej ludności BAEL sa w Polsce prowadzone przez GUS od maja 1992 r. zgodnie z metodyka miedzynarodowej organizacji pracy i EUROSTAT-u zapewnia to porównywalność danych w skali miedzynarodowej proby w wieku 15 lat i wiecej. W trakcie BAEL ustala się liczbe osob aktywnych zawodowo (pracujących i bezrobotnych) bierni zawodowo t CI których nie uznano ani za pracujących ani zabezrobotnych
dane z urzędów pracy które odwołują się do obowiązujących definicji (np. bezrobotnego) ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu definiuje dwie kategorie: „zatrudnionych i bezrobotnych”
„zatrudniony” to ktos kto pracuje na podstawie stosunku pracy stosunku służbowego oraz umowy o prace nakladcza lub inna prace zarobkowa np. na podstawie umowy agencyjnej umowy zlecenia umowy o dzielo
bezrobotny - to osoba niezatrudniona i niewykonujaca innej pracy zarobkowej zdolna i gotowa do podjecia zatrudnienia w pelnym wymiarze pracy.
Istota i rodzaje bezrobocia
Zewnetrznym przejawem nierównowagi na rynku pracy tj sytuacji w ktorej podaz przewyzsza popyt jest zjawisko bezrobocia. Bezrobocie jest to stan w którym osoba zdolna do pracy pozostaje bez pracy i jest zarejestrowana we właściwym dla niej miejsca zamieszkania rejonowym urzedzie pracy
rodzaje bezrobocia:
frykcyjne - obejmuje osoby które ze względow zdrowotnych niemoga znaleźć odpowiedniego zajecia jak również osoby które sa w trakcie zmiany zawodu miejsca pracy lub zamieszkania
strukturalne - związane z rozbieżnościami w kwalifikacjach pracownikow i rodzajem oferowanej pracy np. na skutek postepu technologicznego zmian strukturalnych w gospodarce
koniunkturalne - wynikające z niedostatku popytu na dobra i usługi zwane również keynesowskim od nazwiska wybitnego ekonomisty JM Keynesa
klasyczne - wg zwolennikow klasycznej ekonomii wystepuje wtedy gdy placa jest utrzymywana powyżej poziomu przy którym krzywe podazy i popytuna prace
sezonowe - związane ze zmianami popytu na prace ciagu oku wniektorych branzach takich jak rolnictwo turystyka budownictwo
Mierzenie bezrobocia - podstawowe wskaźniki
Liczba bezrobotnych
stopa bezrobocia = ------------------------------------------ x 100%
liczba osob czynnych zawodowo
liczba bezrobotnych
Stopa bezrobocia rejestrowanego = ------------------------------------ x 100%
liczba cywilnej ludności czynnej zawodowo
Koszty bezrobocia
społeczne koszty bezrobocia:
- obniżenie efektywności gospodarowania wzrost obciążeń budzetu panstwa
- niepelne wykorzystanie aparatu wytwórczego
- utracona produkcja czesc dobr i usług nie zostanie nigdy wytworzona
- nasilenie się przestępczości i zachowan patologicznych
prywatne koszty bezrobocia:
- obniżenie standardu zycia
- wzrost niezadowolenia społeczeństwa nastroje frustracji społecznej strajk
- spadek zaufania do polityki rzadu
- utrata kwalifikacji
Metody walki z bezrobociem
wyroznia się dwie grupy:
- pasywne udzielanie pomocy socjalnej zasiłków dla bezrobotnych
- aktywne
aktywne metody zwalczania bezrobocia:
- prowadzenie posrednistwa przez biura pracy
- organizowanie i finansowanie szkolen zawodowych i kursow które umożliwiają osobom bezrobotnym zdobycie wyzszych kwalifikacji
- inicjowanie prac interwencyjnych zapewniających tymczasowe ztrudnienie bezrobotnym
- finansowanie robot publicznych tym organizowanych przez gminy np. prac porzadkowych budowy drog
- udzielanie kredytow z Funduszu pracy bezrobotnym którzy chca rozpocząć samodzielna dziallnosc gospodarcza np. założyć mala firme
- udzielanie kredytow przedsiębiorstwom tworzocym nowe miejsca pracy i zatrudnionych bezrobotnych
- tworzenie nowych miejsc pracy dla osob niepełnosprawnych